Idrisen n tuɣac n Sliman Ɛazem

Seg Wikipedia

Agbur

[beddel] A Muḥ a Muḥ

A Muḥ a Muḥ
Kker ma ad tedduḍ ad nruḥ
Asmi uqebl ad ruḥeɣ
Zuxxeɣ-asen aṭas i lwaldin
Nniɣ-asen a d-uɣaleɣ
Ma ɛeṭleɣ aseggwass neɣ sin
ɣerqeɣ am targit ruḥeɣ
Tura kter n ɛecr snin
A nneɣ a Sidi Rebbi
Ay aḥnin ay ameɛzuz
Temẓi-inu truḥ d akwerfi
Deg Mitru daxel uderbuz
D Lpari teḥkem fell-i
Waqila tesɛa leḥruz
Aql-i am win ihelken
Ttraǧuɣ ad telli tewwurt
Di lɣwerba wulfeɣ dayen
Ma d ul-iw yebɣa tamurt
Ma ruḥeɣ ulac idrimen
Ma qqimeɣ ugadeɣ lmut
Ur i-iɣaḍ ur i-yirzi
Siwa dderya-nni d-ɣurreɣ
Kul yum ttrajun-iyi
Ma d nekk ugiɣ ad ruḥeɣ
D lɣerba tezzi yess-i
iɛreq-iyi webrid ttaɣeɣ
A muḥ a Muḥ
Kker ma ad tedduḍ ad nruḥ ...

[beddel] Lejdud

Laṣel illan d mmi-s n lḥer
Ikreh lmenkwer
Am akken llan lejdud-is
S kra n wanda akken ar a yeḥder
Lbaṭel mačči ad iseṛ
Xas ad yefk tamegreṭ-is
Lukan d ay qwin meqqar
Tafat labud ad d-tedheṛ
Di lqaa ad yezhu lxelq-is
Lejdud n zik amek llan
ɣef akken i yaɣ-d-ḥkan
Tṭfen di lḥerma n tjaddit
Sebṛen i lḥif saaddan
Qublen-t s wayen yellan
S nnif akw d tfenṭazit
Waqila wid nni kfan
Ma yella mazal llan
Tura ad d-iṣbeḥ qlilit
Lahed ma di tefkan
Ur ḥwaǧen inigan
Fiḥel laɛqud yettarun
Ur ttqezziben ur xeddaan
Ur znuzun s imelyan
Ad rẓen wala ad knun
Mi gullen jmaɛ liman
Xas ruḥ di laman
Limin n wid-en iceffun
Si zik uqbel Rṛuman
S kra n lǧens i d-yusan
Qublen-t am yizmawen
Masinisa d Yugurten
D igelliden i yṣeḥan
Asmi llan di ddewla-nsen
Ma yella inker-iten zman
Mazal ǧǧan-d iẓuran
I d-iqqimen si lǧerra-nsen
Ayen akw ɣef i d-weṣṣan
Akw d wayen sɛeddan
Iruḥ iɛɛedda am targit
Ma d lwert i d aɣ-d-ǧǧan
Tagmatt akw d imawlan
Yiwen n uzar yiwet n tjaddit
Tineqwlin akw d izemran
Mazal bedden d inigan
Alama tefna ddunnit
Ma d Leqbayel n tura
Akkw ay asen-d-tegwra
Msawan d iwujilen
Ferqen akw ɣef tmura
Kul yiwen sanda yerra
Ǧǧan akw tamurt-nsen
Wissen ur neẓri yara
Ma akka i yasen-yura
Neɣ d nutni i yextaren
Newwi lḥif terra tmara
Imi ur nemsefham ara
Kulci yettas-ed seg-neɣ
Naabed lebɣeḍ d zkara
S nnif akw d lexṣara
Nettemyasam ger-aneɣ
Nteẓẓu lhem di lḥara
La nettseqqi ɣer beṛṛa
Nessefraḥ deg waɛdawen-nneɣ
Ilmeẓyen i d-yekren tura
Ttmenniɣ ad fehmen meṛṛa
Lumuṛ akw i ten-iwelmen
Lefhama nnif d cṭara
Ma rnan-as akw leqṛaya
Ur asen-yezmir yiwen
Neḍleb ṛebbi tagara
Ad akw mǧazin merṛa
Ad yekfu lhem ger-asen

[beddel] Craa n lḥiwan

Weḥdeɣ ṛebbi di lḥiwan!
Amek msefhamen zṛan,
weḥed-sen ḥed wur yeḥdiṛ!
Bab n yiɣil m'ad d-iban,
d netta ara yuɣalen d sselṭan,
yettuɣaḍ meskin win ur nezmir!
Maacahu ef lḥiwen!
Aserdun, izem, uccen.
Zedɣen deg yiwen n wemkan,
mkul tameddit ad d-mlilen.
Ma yili ṛwan, ad ten-tafeḍ mǧazan.
Ma yili lluẓen, aah! ad ttnaɣen.
Ihi yiwet n lxetṛa di ccetwa.
Ṣaɛben wussan :Asemmiḍ, aḍu, agris, d ideflawen.
Ttṛaǧun ad d-yass lawan,
d lexrif-nni i d-nnumen.
Siwa aserdun i yerwan,
uccen akw d yizem lluẓen.
Inna-yas wuccen i yizem:
Aqla-k aserdun d yir ccetla-s!
Iniɣ d kecc i d Sidi Lḥakem.
Ssteqsi-t a k-d-immel anwa i d baba-s!
Mi ycuraa, ad as-neḥkem,
a t-nečč, ad nemḥu lǧeṛa-s.
Yuɣal ixemmem yizem,
inna-yas: wagi d lbaṭel!
Ur ilaq ara a t-neḍlem!
Ssber', ilzem-as laaqel!
Yerna aserdun ad as-ifhem,
d ssebba mačči ɣef laṣel!?
Aserdun, ula d netta yefhem lameṛ.
Yezṛa ɣef uqeṛu-s i d-ttemcawaṛen.
Yenna-yasen: d annect-a kan?
Yeshel lameṛ!
Mazal laaqud s imɣaren,
ad ruḥeɣ a ten-id-steqsiɣ?
Lamaana, mi yruh ad d-inadi,
d iḍaṛen-is i d-isemmer.
Msaawan d imecbuṛen.
Asmi i dyebbweḍ, inna-yas yizem i wuccen:
ṛuḥ kker, ad d-naqelḍ isem yuran deg yḍaṛen.
Inna-yas wuccen i yizem,
mi yemmuqel deg iḍaṛen-is ad d-ttemcaalan,
izṛa ma yeqṛeb ɣur-s ad t-id-iwwet ar ger wallen,
ibren s izem inna-yas :
a Sidi Lḥakem, tira-yagi-ines ttirqaqin!
Anwa ara tent-ifehmen,
alama d win yeɣran akka am kečč,
win yellan d lɛalem.
Ihi, izem iqreb s nniya-s,
iruḥ a t-ittmuqul.
Aserdun yewwet-it-id ɣer wenyir.
Ntaan-as imesmaṛen.
Iqelleb, yeɣli ɣer deffir;
allen-is belɣent d asawen.
Uccen la s-yeddewiṛ,
yebɣa a t-yebdu seg qejjiṛen.
Ilum-ed fell-as yizem,
inna-yas: aannaɣ! Xuḍi nekk yi-dek d iḥbiben!
Ilaq ad tsaaḍ kra n laaqel!
Yuɣal ijawb-it wuccen,
inna-yas: yekfa laaqel d lmaaqul.
Mazal-ak tura Iḥbiben,
lukan mačči kečč d amehbul?
Ddunnit tedda d win i bedden,
ɣas ma yella bab-as d aɣyul!
Ihi, tagi yirkwel d lmaana,
ɣef ayen akkw ad ittlunfun.
Cfut, ayen akka yakkw i d-nenna.
I yettuɣaḍen d ameɣbun!
Si zzman n zik armi d zzman-agi i deg i nella,
lumuṛ akka i teddun.


[beddel] Ffeɣ ay ajrad tamurt-iw

ɣur-i lejnan d imɣelleq
Kul ci deg-s ixleq
Si lxux armi d rremman
Xedmeɣ-t deg uzal ireqq
Ẓẓiɣ-as ula d leḥbeq
Iǧuǧeg-ed mbaɛid i d-iban
Iwweḍ-ed wejrad s leḥmeq
Ičča armi ifelleq
Iḍmaa ula deg ẓuran
Ffeɣ ay ajrad tamurt-iw
Lxir i d-tufiḍ zik yemḥa
Ma d lqaḍi i k-yezzenzen
Awi-d laaqed ma iṣeḥa
Ay ajrad teččiḍ tamurt
Wehmeɣ d acu I d sebba
Teksiḍ-t-id armi d tabburt
Teččiḍ i d-yeǧǧa baba
Xas uɣal-ed d tasekkurt
Tekfa yid-ek lemḥibba
Teɣliḍ-d seg genni am meččim
Ger lmeɣreb d lɛica
Teččiḍ lḥebb terniḍ alim
Tettextiriḍ deg lemɛica
Ma d nek teǧǧiḍ-iyi d aclim
Tḥesbeḍ-iyi d lhayca
Ay ajrad fhem iman-ik
Tissineḍ d acu teswiḍ
Xas heggi deg ferrawen-ik
Ad tuɣaleḍ ansi d-tekkiḍ
Mulac dnub i yiri-k
Ad txelṣeḍ ayen teččiḍ
Tehlekeḍ-iyi ay ajrad
Tessufɣeḍ-d d yi lɛalla
Tessefruruxeḍ amerrad
Tebɣiḍ ad i yi-d-teǧǧeḍ ccetla
Ifat lḥal iɛedda ujrad
Yukwi-d zzehr-iw yeḥla



[beddel] Amenṭaṣ

Amenṭaṣ m'ara yeḥṣel
ma tjebdeḍ id ad yenṣel
ma teǧidt macci ad yekkes
abuqal m'ara yenɣel
ma trefdeḍ id s laaqel
ad tafeḍ ulac deg-s
akkenni mmi-s n laṣel
ɣas yefhem yetaaqel
a t-taḍsa n laawayer deg-s
lɛilm n leǧnas yuli
inuda-d akw igenni
ula d aggur leḥqen ɣures
nekwni neksa am wulli
amzun kra ur yelli
win d yusan ad aɣ yelles
mi nesɛa argaz lɛali
ma ibed-ed at neseɣli
ma yesɛa lhiba ad tekkes
amenṭaṣ m'ara yeḥṣel
...
d taḍsa n laawayer deg-s
yeḥzen lbaz da yettru
yeseɣrit bururu
a ceṭḥen igerfiwen
tɣaḍit ṭejra n leḥlu
m id yetthuzu waḍu
teseɣlay deg afriwen
yeččatt lexrif d unebdu
d cetwa la d teddu
tetewḥac ideflawen


amenṭaṣ m'ara yeḥṣel
...
d taḍsa n laawayer deg-s
yettuɣaḍ zzerb lkermus
ma ifat qesdent s lmus
ad yuɣal akw d aɛemur
mačči d zher amekḥus
neɣ d tamusni i nxuṣ
bw ay ger-aneɣ i nemḍur
ayen yeḍran yid-neɣ drus
ayenni seg-neɣ afus
am ṭejra yegzem ucaqur
amenṭaṣ m'ara yeḥṣel
...
d taḍsa n laawayer deg-s
lḥeq ma ifat yederɣel
ɣas qezzeb neɣ fiḥel
akk-nni txedmeḍ yenxes
ur yettdum ara lbaṭel
ɣas yerna ad iɛeṭel
yibwwas labud ad ikkes
cebbi-yas kan deg udfel
m'ara yezdud s laɛqel
alama yefsi weḥdes
amenṭaṣ m'ara yeḥṣel
...
d taḍsa n laawayer deg-s



[beddel] Nettmmeni a wi stufan

Nettmmeni a wi stufan,
ma yella ullac iɣeblan,
add nenadi timura,
yiwen lɛilem d-ameqran,
degg durar akkw d-iɣuẓran,
leḥcic, ajejig, tara,
leɣwabi akkw d-iḥerqan,
iṭij, aggur d-yitran,
igg xelleq bab n lqwedra,


wara nesɛu d-ljiran ?
d-leḍyur akkw d-lḥiwan,
nemsefham nebbla lheddra,
add nef lmaɛnat yelhan,
ɣef ayen akkw din yellan,
kkul taḥcict, kkul ttejra,
lukkan aɣ i serḥ zman,
xarṣum kra bb-usan,
add narru alef isefra,


lxux, lwerd, aremman,
ariḥa n-umegraman
dayen ur tettamenḍ-ara
asisnu d yifer n-zman,
ttemɣayen degg cerfan,
nettuten, ɛareqneɣ tura,
ttxilek a yameksa yeksan,
s-wulli akkw ttestan,
di ttefɣen di tafrara,


ad aɣ temleḍ iberdan,
sfehmaneɣ-d ayen yellan,
degg wayen ur nesin-ara,
wi fɣen tamurt d-ameẓyan,
ttaxwizt iten yenfen,
ma tɣwerben tara tmara,
Franṣa, Bbeljik, Lalmane,
la Hollande akkw d ṭalyan,
lber wer tedjin-ara,
akal lejdud d-imawlan,
ulac ayen iten id yecban,
g-wayen id neẓra di tmura,


'la Côte Azur algérienne',
a jerjer a yaɛlayan,
fellak nettɣenni marra,
as yinni win idd ieddan,
ad iweḥed reḥmane,
yawi yides ttefkkira,
d-araw-is ..... lhan,
yerna d-lfahmin ɣran,
acu n tmurt ur kcimen-ara ?
lxir, nnif, d el-iman,
ttgallan jmaɛ-iman,
widak ur nḥent-ara
fellasen aṭas ay nnan,
ulla di lkutub urran,
d ttarix i cuɛara,


abeḥri yines d-aḥlawan,
dina win yeswan aman,
dayen ur trebbuḍ-ara,
.... wid yeɣran,
ttjewiddem di leqran,
dɛut ur ɣ-tettut-ara,
a sidi ɛabderahman,
a bab lberhan yeqwan
ɣer rebbi ncallah tefra,


ruḥ a zman, arwaḥ ya zman,
i g-ruḥen d wid d-yusan,
ger zik akw d ttura,
sled a ljil ameẓyan,
i wiggad ik id yeḥkan,
yerna ur skidiben ara,
ɣef tmurt-ik i ɣennan,
ɣef ayen yellan iban,
aḍar yetabaɛ tara.

[beddel] A Taqbaylit a Tigejdit

A taqbaylit, a tigejdit
A tin ɣef yebna wexxam
Ssbaḥ tammedit argaz wessi-t
In-as ad yeddu s lewqam
D kemini i d tigejdit
ef tebna ddunit
ɣurem akw i d ccudden isulas
ɣurem id tsenned tkufit
D ucbaylu n zzit
D kemni i d aɛassas
Ma yella rray-im d iri-t
Ur tresṣara tgejdit
Kulci ad irab ar ilsas
Kulyum wessi argaz-im
Yess-im d warraw-im
Mmel-asen iberdan yelhan
Jerreb kan deg yiman-im
akken yella wexxam-im
I illan ula d lgiran
Kkes tismin seg wul-im
Lhi-d kan d cceɣwl-im
A tilim akw di laman
Wessi-ten yiwen yiwen
Melmi ttun fekker-iten
Mmel-asen sswab d lmaɛqul
D acu d lfayda g aɛdawen
Bexlaf imettawen
Lxuf d lehlak bb-wul
Akken nella d imdamen
Yak rebbi nneɣ akw yiwen
Mkul taswaɛt aɣ d itmuqul
Tixxer i zzur akw d lmenkwer
Lebɣed akw d lekwfer
Baɛd si mkul lebliyya
Ur tqezzib ur heqqer
Mkul wa efk-as leqder
Ilha lxir akw d nniyya
Ma yella ternid ssber
Ad yilli fellam sser
Anga teddid d laɛfy

[beddel] Bunaddem mifat meqwer

bunaddem mifat meqwer,
temz'-is ma-tt-idd ifekker,
ad yettwali lexyalat,
akken ibgha yughzif la3mer,
dayen ibanen yed'her,
iruh' lweqt-is yedjat...
si zik net'fedd taqernit,
s-nnif akkw d-ttfent'azit,
segg ul zedigen am aman,
ayen id agh dd-dja tnas'lit,
s-wayen i nezmer nqesd'it,
ntt'eggimas iberdan,
wi llan d-lfahem ifehmit,
segg w-as mi tebda ddunit,
kkulci ijebbed s-iz'uran...
lh'eq d-s'wab neqarit,
ma d-lbat'el nkerhit,
lwalddin akka igh wes'an,
nesufruy ghef ddunit,
nettfekkiredd tajaddit,
akkw d-wayen i yegh dd-djan,
nettghenni s-teqbaylit,
kkul awal nweznit,
s-lmtul d-lma3nat yelhan...
.... lsas neswejdit,
armi d-s'eh' nes'awd'it,
nesd'ehre-dd dges iz'uran,
ayen in sawed' nxedmit,
la3teb yellan nqeblit,
an kkemel akka kra bb-usan,
ma tqedfanegh-dd ddunit,
yed'her mazal tas'ebh'it,
i ldjil mazal d-amez'yan...
ma tqedfanegh-dd tmeddit,
mazal yed'her tas'ebh'it,
i ldjil yellan d-amez'yan...
bunaddem mifat meqwer,
temz'-is ma-tt-idd ifekker,
ad yettwali lexyalat,
akken ibgha yughzif la3mer,
dayen ibanen yed'her,
iruh' l3eql-is yedjat...


[beddel] Cegge3negh-d lkaghed

Cegge3negh-d lkaghed?,
Ghright-id makken id yebbwed?,
H?esasd acu id yeqar :
La yeqar tura meqwred?,
Barkka, dayen tesawd?ed?,
Cib degg xfik yed?her,
Mi gg-ruh' yiwen, ad yas wayed',
Ma yella tellid zediged',
Zman ak id ifekker,
Wisen ma ad yilli lmetl-ik ,
yezmern ad yet?ef amkkan-ik,
Ad ixdem s wul-is ?
Kecc tes3edad? usan-ik,
T-tt-3ettibed' terwiht-ik,
Tedjid lebni si lsals-is,
Xas ad zuxen s-yisem-ik,
Lhedra n tmurt-ik,
Id tedjid tes3a amkkan-is,
Asa bqa3laxir an ruh',
Meqwrit?
Rebbi yez'rad ulawen,
Ligh d-aqcic d-amectuh',
Benugh kan cituh' cituh',
Sawdegh lebni d-asawen,
Leghwna nnegh a3zizen am ruh?,
Nesulitt, tebbwed??
Almi ttasmen ya3dawen,
As makken nebda leghwna,
Nukwni d-acu id nmena ?
Ad nedj later ar defir,
S-teqbaylit i nenna,
ghur rebbi i n3enna,
Ssut idurar ad yefrir,
Ma d-asaggi, sh?a d-lehna,
Aqlagh nebbwi yides cna,
Di tegnaw ay ttferfir,
Kkul yiwen...,
Am slimane azem,
Am netta ur d ttlalen ara,
Wi slan i s'ut-is yewhem,
Menwala as yefhem,
D-yiwen segg mezwura,
A yarac agh t3ehdem,
Nedjayawen, ma tkkemlem,
Amzun ur nettghab-ara,
Daghen Cix Lh?esnawi,
Yella d-aqdim d-ahwawi,
Id djid? a 3emrawa,
Tazwayt ma tt-id yawi,
S leghwna-nni wer ner'wi,
I win ixaqen d-dwa,
Rebbi?
Ad ye3fu i webjawi,
I Cix Zeruq 3ellawa,
Mazal ad t?aharen,
Tura wiggad mez?iyen,
Ar ikkemlen ljerra,
Fih?el ad nini ismawen,
Lketra degsen ttwasnen,
I widen id yedja jrejra,
Macci sin, macci yiwen,
Ma ra bdun ad ttcewiqen,
Am ifrax ghef tejra?


[beddel] Zman n &at'i

Negwrad di zman n &at'i,
alqaf th'arked' a tedmed'
aken i txedmed xati,
win i txulted a tnedmed'


ah'lil w ur nesin,
amek ara il3ab tidas,
aken yexdem meskin,
adyaf tlata zin-as,
daggi, dadi na& akkin,
sya w sya dewern-as.


Iw3ar l3ab n tidas,
am kwesar akw d usawen,
win textared di lejnas,
a tafed i karhik yiwen,
ma teqimed d alemas,
aqlak d cir garasen.


3arqent-a& akw l3ubat,
lqum aggi ur as nezmir,
ma tezwared' &er zdat,
akk-id aren &ar defir,
ad ak ketren di lmeh'nat,
wiggad umi txedmed lxir.


Ittu&ad mmis n ljid,
3arqen lumur d iwalef,
yug&al ttaneqwlett b webrid,
win i3adan ad ixeref,
awtul yu&al yetteggid',
angga yela lbaz, yettwat'ef.


[beddel] Anwa a yi-d-yessefrun targit

Wa ad-ay-d-sefrun targit
Ma ‘kken i therk ddunit
Tettberriq, lehwa tekkat
Zun di lmaansr'a zzit
Yellan s nnig tmazirt
I d nejmaɛen at taddart
Nnan-as yakw d-timlilit
Ma ar a-ɣ-d-d’her tsebhit
a-nruh’ a-nefser tazart
mi d ɣran yiwen n lhadit
ɣef leɛwayed nni tjaddit
fell-asen ay imǧazan
win yebɣan tazart akk d zzit
iruh’ yezreɛ tamazirt
d ǧan lejdud d imawlan
win isɛan ahriq ifers-it
ma yella izr’eb ineqc-it
ad-yawi lxir d-ameqran
hkan-d ɣef wid d icfan
wid n yezraɛn zzan
i dderya akken ad-tghelet(?)
ɣef idurar a ibnan
ǧan-d lsas isehhan
ɣur-sen lhedra yiwet
wid nni tura ɛeddan
ma dayen ɣef i-d-wessan
ǧan-aɣ-t-id a-t-newret
akka i-d-nufa tajaddit
seg wass nni tebda ddunit
igella tarix nneɣ
d-taqbaylit naɣ d-tacawit
ism-is lluɣa tmazirt
a-tt-nesɣer d lwajb nneɣ
ma d win i-tt-yugin nugi-t
s nnif akk d tfenatzit
issin-iyi a-k-issineɣ
steqsi at-taddart-ik
ad-ak-d-inin ɣef ass-ik
amek qaren imɣaren
ma yella tceɛled’ alen-ik
ad-iɛeddi wawal-ik
medden a-k-ttqadaren
ad-ak-d-id’her lheq-ik
ma yella th’erzed lasl-ik
ulac wa a-k-inekkren


[beddel] Zher i3ewjen

Zher i3ewjen,
Nerwa lemh'ayen,
Akken nexdem ,
Macci akken,


Taguni, wer net?is-ara,
Nexdem wer neghfil-ara
Ma yella ur nerbih?-ara,
D rebbi wer d nefkk-ara,
Ligh znuzugh les brochettes,
Ttrah?ented makken bbwant,
Aghligh degsent armi kkfant?


I nekk asmi lligh d-abelal,
Bbwighd amantun d-userwal,
Zigh flan am ugherbal,
Ccant-en igherdayen,


Nek si zik ul-iw h?nin,
Asmi znuzugh sardin,
Wellah ar sedqegh kra din,
Imcac, lh?uma luz?en,


Yeqelu, i ttara akkin,
D-imcac it id yeggunin,
Yecca ras lmal meskin,
Ula siqwjan yettwasen,


Ligh saramegh imelyan,
Asmi znuzugh ljernan,
Nudmagh, ifaden-iw a3yan,
Yughal, ukwern-iyi-ten,


Subbegh ar lmarsa ad xedmegh,
Makken di qeblen ferh?egh,
Refdegh acekkar berkegh,
Ifaden-iw nefd?asen,


Nek kemlagh di tijara,
Asen bbwigh-d lxwed?ra,
Zigh tfuh?ed dewara,
D-id?aren-iw iyiselken,


Ur lligh-ara d-afenyan,
Xedmegh d-amakanisyan,
Ughalegh irkkwel d-aberkan,
Ttughmas kan id yettbanen,
Degg uxam 3ereqghasen,


Imi akkaggi sen3a ullac,
Segg was mi nella d arac,
An ruh? an ewet aqabac,
Daya kkan id yeqimen !


Tusayaghd yiwet lfekkra,
Ma tella terra tmara,
AN RUH' AN EWET SNITRA,
I WID YEBGHAN AD CED'H'EN !!!


[beddel] Ufigh-d tasekkurt teh'zen...

Ufigh tasekkurt teh'zen
Ur iban dacu i tt-yughen
Texmet kan s-ddaw wezr'u
M' i tt-walagh temmughben
Ghilegh d lbaz i tt-yewten
Negh tugad si bururu
zighemma d is'eggaden
I yas-yerz'an afriwen
Matchi akka i n3ud ad tedr'u
Mi d-terfed ghur-i allen-is
Walagh bezgen lecfar'-is
Si nnehdat d imett'awen
Tesfehm-iyi-d aghbel-is
Mi nnejlan warraw-is
Ur tezr'i sanda ruh'en
Lbat'el rr'zag yisem-is
Ma yella yewwed' gher lh'edd-is
Ur ittdum ula ghef yiwen
Nnigh-as acimi i tettrud'
D lweh'c kan ar a ternud'
Xas ruh'en ur kem-tettun ara
H'ader kan kem ad tettud'
Ilaq-am ad as-tecfud'
I teswi3in n tmara
Am ass-a lferh' ad tezzhud'
Ma t3udded' a teh'sud'
Fell-am ur sebber'n ara
Tenna-k mi i ten-zrigh ufgen
I d-yeghli fell-i leh'zen
Djan-id ul-iw d amejruh'
D lxuf-nni n is'eggaden
I ten-yessezwayen
Am ibawen ghef lluh'
Ugadegh r'uh'en dayen
Ulamek i d-ughalen
Acu ar a ysebbr'en rr'uh'
Amek ar a ttun yemma-tsen?
I3ettben fell-asen
Si temz'i armi meqqwrit
Taswaat teh'kem fell-assen
Ula d R'ebbi irad-asen
Akka i d l3adda n ddunit
Ass-a ma cudden ifassen
Ad ughalen a d-assen
Kul cedda teteb3-itt talwit

Tlata Yeqjan

Dewwer' iyi tlata yeqwjan
Seglafen felli haw haw haw !
Zer'ben iyi d akw iberdan
B&an ad iyi kksen leh'bab
Kulyum seglafen felli
La d qqar'en haw haw haw !
Ur ten bbwid'e& ur ten aani&
Nitni ttsnadin lj'err'a w
Mi yi d slan la ts&enni&
H'esben iyi d aadaw
Ur fhimen d acu d nni&
Seglafen felli haw haw haw !
Yiwen degsen d awessur
Meqqer' iccuref d am&ar'
Ssur'a s merr'a teqqur'
Ma d aseglef iwaar"
&ur'es ah'nac deg sa&ur'
Ah, iqubel ed amnar'
Wis sin daymen ishetrif
Am win iwwet zu&am
Kullayum içça t lh'if
Yusem seg at wexxam
&ur'es ah'nac deg wesqif
La iseglaf i tt'lam
Wis tlata d amessas
Ur iggan ur isgan
Iseglaf deg id' deg wass
Ittscebbwil lj'iran
I&il d nettsa ay d aassas
La ittss'egid i&san


Azger yaaqel gma-s


Azger yaaqel gma-s
D wi d netta i d-yettmehh'en
Ma d win d tesaa yemma-s
Ir'uh' yedja-tt di leh'zen
Taqsit n i3ejmiyen
Am tin n yemdanen
Mi mezz'iyit d atmaten
Mi meqqwrit ferqen dayen
Asmi i llan d imect'ah'
Rwan llaab d unecr'ah'
Kulyum yemmat-sen tefr'eh'
Akken kan i ddukkulen
Asmi bdan la ttnernin
Ukwin iqaad usegnin
Kulwa yeqqar-as xur akkin
Mbayd i ttemyexzar'en
Asmi bernen wacciwen
Kulyum ttemberrazen
Tezde& taadawt gar-asen
Amzun macci d atmaten
Ihder-asen d lfiraq
Wa i&erreb wa icerreq
mkul yiwen anda isewweq
Di rrehba i ferqen dayen
Mi mlalen sin yezgaren
Wer3ad myussanen
Bdan la tmesteqsayen
Ma yella lxir deg watmaten
Inteq-ed yiwen deg-sen
Ittusemma ijerreb yessen :
yella lxir deg mez'yanen
Mi meqqwrit ferqen dayen
Wayed' meskin la yettru
Immekta-d d lemh'ayen
Inna-yas : rfed azaglu
A nekrez deg ulmaten
Kul lmeh'na ar das-neknu
Nekk yid-ek kan i d atmaten


[beddel] Anekkar n leh'san

Teccid? lmelh? seg ufus-iw
Nekk buddegh-k seg wul yes?fan
Mligh-ak akkw sser-iw
Texd?aad?-iyi di laman
Tughaled?-iyi d aadaw-iw
Annagh a nekker? lehsan
Ma yella mazal tecfid?
Asmi I k-xedmegh leh?san
Macci akka-gi ay tellid?
Imiren yett?ef-ik zzman
Tezrid? d nekk ay tufid?
Annagh a nekkar leh?san
Z?igh-ak ajedjig n lxir
Rrigh-as targa n laman
A yedjudjug yettnewwir?
Ghilegh a s-t-xedmed? ccan
Tuqled? tarqit deg ixmir
Annagh a nekkar leh?san
Annagh ay aajabegh
tettud? akkw ayen i yaaddan
Tehudded? sur? n lemh?iba
Lsas-is tedjid?-t aaryan
Tenkerd?-iyi mebla ssebba
Annagh a nekkar leh?san
Ma yella ihenna wul-ik,
Nekk tedjid?-d deg-i urfan
Mi d-temmektid? d lfa3l-ik
Ttezrire& ur gganegh ud?an
Mazal ttargugh lexyal-ik
Annagh a nekkar leh?san


[beddel] A y-ul-iw henni-yi

A y-ul-iw henni-yi,
bezef i la t-tt-menid',
a3yigh tura bbarkka-yi,
at'as lumur i tebghid',
tehlekd'-iyi, terwid'-iyi,
terid'-iyi am win tenghid'....


Wiyak mel-iyi ayen t-tt-menid' ayla n meden ?
t-tt-h'ibbid' ayen i wa3ren, t-ttagwid ayen isehlen,
tes'arwad'-i lemh'ayen, a3yigh dgek tura dayen,
a y ul-iw henni-yi
...
Tla3bed' yisi am weqrur, t-tt-kkelixd'-iyi s lehdur,
th'ekkmed' felli s z'ur, teqard'-i "sehlen lumur",
tugwid' a-tt-ilid' d ah'rur, bbeli dunit la t-ttghur,
a y ul-iw henni-yi
...


Segg w as-mi lligh d'-amez'yan, t-tt-menid' ayen ilhan,
fellak ay rwigh lemh'an, ayen ik d-bbwigh ur iban,
tes3arqed'-iyi iberdan, mazal teqared' "ddu kkan",
a y ul-iw henni-yi
...
Kkul a yum kecc d ameni, t-t'alabd' ayen ur nelli,
tebghid' a-tt-kesbed' kkulci, teghreqd'-i ur iban sani,
ruh' tura afeg s igeni, aqlak dunit d lfani,
a y ul-iw henni-yi
...


[beddel] Laaslama-k...

akw d tnazurt: Lwiza.


Nettat:
Laaslama-k mi d-tusid?
A win d-izegren lebh?ar
D acu n lexbar I d-tewwid?
Ma d I yi-d-tesfehmed? lumur?
Ini-yi-d ma tezrid?
Win I yi-djdjan di leghrur?
Netta:
Tghad?ed?-iyi a Ferr?udja
Zzher-inem d amect?uh?
Kemmini d Xeddudja
Yedjdja-tt wergaz-is iruh?
Ach?al meskint ay terdja
Yedjdja-d ul-is d amejruh?
Nettat:
Ttxil-ek ini-yi-d ss?eh?
D acu I s-ibeddlen ul-is
Igumma ad yexdem les?lah?
Amek armi yaawej rray-is
Ul-iw macc?I as-isemmeh?
Isebbel ula d arraw-is
Netta:
Ur tufid? ad am-inigh
Wala ad d-h?kugh fell-as
Ach?al d abrid ay t-aanigh
Ghilegh ad ibeddel ssira-s
Twess?igh deg-s armi aayigh
Ughalegh djdjigh-t unfegh-as
Nettat:
Medden yakw ad d-ttassen
Ma d netta ur iban aygher
Ur zrigh d acu i t-yughen
Si ndjin-is agh-d-ih?ebber
Iruh? yettu-yagh d ayen
Ur yughal agh d-ifekker
Netta:
Yibbwass ufigh-t yettqemmir
Nnughegh-t zdat medden
Nnigh-as berka ttmesxir
Arraw-ik haten lluz?en
Yerna-d crab yettsekkir
Zaama ad yettu leghbayen
Nettat:
Acu kan I yi-helken
Ghad?en iyi-warraw-nnegh
Kull-as ad d-steqsayen
A yemma I babat-negh
Nekkini tts?ebbiregh-ten
Qqaregh-asen ixeddem fell-agh
Netta:
Akka I s-yura deg wenyir
Yettwalas ad ixelles?
Ttak-as kan ddaawa n lxir
R?ebbi kullec ishel ghur-es
Am ass-a ad d-yughal bxir
Ad taayu cedda ad tekkes


[beddel] Akkaggi id nan

Akkaggi id i ffegh lexbar,
nant-id di mkkul mkkan,
lukkan d s'eh', at nz'ar,
yibbwas labbud ad iban,
ma yela d lekkdeb, nestaghfar,
lh'as'ulin akka i d nan...


Tamghart teh'rec d ayen kkan,
t-ttawi mkkul sh'ur,
texled' qed'ran d waman,
s ldjawi tghed'l-ed aggur,
mi d ih'd'er a-tt-ter s-amkkan
d win a3zizen i tghur,


Si Yusef, nan d lwali,
waqila yes3a lberhan,
axxam-is yebna yuli,
3amern-as-t widak yexlan,
ghures allen yettwali,
macci am widak ya3man,


Nnan cix A3?rab u Yeh'ia,
di mkkul la3mala mechur,
win ixus'en derya,
iruh' ghures at-id iz'ur,
kra bbwin iccuren d niya,
ifkka-yas-id su 3emur,


Nnan welh'adj izdagh az'ru,
seb3a snin nebbla lefrac,
i wedfel akkw d w ad'u,
bbexlaf taqendurt n cac,
di cetwa la yisbuh'ru,
netta ghures d aghamac,


Nnan Sidi A3li Musa,
izla azgger, yesekkr-it,
macci d alqam igg-z'a,
isbed tigejda n zit,
lh'as'ul akka i gg-wes'a,
ma d kecc, qeblit nagh djit,


Ikker fellagh "qal u qal",
macci dayen ara d nehder,
ayen illan d lmuh'al,
fih'el ma tt-id n fekker,
lukkan awen h'kkugh ach'al,
xas a-tt-ccarem acekkar...


[beddel] Tas'ebh'it yuli-d lefjar

Tas?eb?it yuli-d lefjer
Yusa-yi-d lefker
Wwi&-d asefru d ajdid
Ceggaa&-t ad yefferfer
Ad yaffeg am yifer
Gher win yellan d a&rib
Ayen akkw d jjid? di sser
Ih?uc s wemger
Akka-gi i d yir zzman
Maacahu &ef watma-ten
Yeggulen ur h?enten
Tagmatt ar ad tdum s tt?ul
Temz?i-nsen tesgalli-ten
Alamma mmuten
Ar ad mh?emmalen seg wul
Ma d tem&wer tesh?enti-ten
U&alen ttemyewwaten
Dinna ay t&abed? a lmaaqul!
A yuliw widenni i yrexsen
D acu i k-yewwin &ur-sen
Mkul wa yu&al mačči d win!
Amdakwel ara k-yessed?sen
Armi d kra ay t-ixuss?en
D tadds?a kan i d-yewwi d aawin
H?seb-it am waman yet?sen
Mara ad s&ersen
Ayen ufan ar dat-awin
Ay at yilsawen yurzen
Anna& a yirgazen
S?ahh?a di lwaad amessas!
Ameslay-nwen yewzen
A wid yettmeyyizen
Mkul awal yezga &ef llsas!
Tenfam a tarwa aazizen
Tejjam-ed leh?zen
Mkul wa tejjm-it yemma-s!


[beddel] A win yellan d lfahem

A win yellan d lfahem
Sfhem-iyi-d amek akka
D acu i d sebba inighem
Mi tezdegh deg-s twekka ?
Sufella yecbeh' yerqem
Daxel mi i t-ldigh yerka
Sfhem-iyi-d a lfahem
Amek armi 3ewjen lumur ?
Win zr'an medden yed'lem
Amek armi cehden s zzur' ?
Win isebbr'en yessussem
Acugher anda yedda d lmeh'qur ?
Sfehm-iyi-d s lma3na
Fihel ma ttebbted' leh'r'uf
Amek la3c tebna tninna
I t-izedghen d imi3ruf ?
Si Muh' U Mh'end akka i d-yenna
Si laman i d-yekka lxuf
Amek wa zzehr'-is yekker
Fih'el ma yexdem s lmul ?
Acu i yexdem yefker
Alarmi i3ebba s tt'ul ?
I temz'in yekrez wezger
Amek armi i tent-yaalef weghyul ?
Llum yellan ghef wuccen
Rran-t-id ghef uyazid'
Mi i s-d-ufan sebba ar t-ccen
Qqaren-as bezzaf i get3eggid'
Negh ma usan-d inebgawen
Yefra lqecc-is deg yiwen n yid


[beddel] Ikkfa laman

Ikkfa laman tura dayen,
Tekkfa niya degg wulawen,
Leghd?ar w nkkar i d yeqimen,
Ger leh?bab d watmaten,


Ikkfa laman tura d s?ah?,
Zman yefd?ah?,
S tidett macci d lekkdeb,
Mi nes3a ah?bib s?bah?,
A nghil d s?ah?,
Tamedit at naf yeqleb,
Ul yettru, tasa tejrah?,
Aqlagh tura net3ajeb,
Neggwrad di zman ldjahel,
Kkulci ibedel,
Kra bbwin yelhan yent?ar,
Yexled? lh?eq d bat?el,
Kkulci yeh?s?el,
Bu lxir ak d yar cer,
Yela ulla di lemtel,
Kra bb-win th?abbed? akk yeh?qar.


Rebbaghd yiwen w-frux,
Illa d amect?uh?,
Alla nekk kkan igg sen,
Ttakk-ghas lmecmac d lxux,
I tt-imghur wefrux,
Almi icab degg wafriwen,
Tura israfeg, iruh?,
Yeda d ya3dawen.


Ufigh azrem degg webrid,
Ir?z?at us?emid?,
Ighad-iyi ad as kkemlagh,
Dmagh-t-id, right gher ljib,
H?esbaght am weh?bib,
Ghilagh d lxir is xedmagh,
Mi d yukkwi la yetjelib,
Yettaggala : ar d akk nghagh !


[beddel] Tamurt-iw azizen

Cfigh am ass-a as mi d-r'uhegh
Mi d-refdegh tibalizin
D'efr'en-iyi-d widen akº h'emmlegh
Yemma akº d bab-a di sin
Nitni ttrun ma d nek h'eznegh
Mi d-nemsefr'aq ddjigh-ten din
Amzun d lmut ay mmutegh
Mi yi-d-ih'err' lebh'er' akkin
Tamurt-iw a tin azizen
Ddjigh-kem mebla lebgh-iw
Matci d nek i g-xtar'en
Akk-a i g-ura di lbext-iw
Nek zedghegh anda nnid'en
Ma d kemmini tzedghed' ul-iw
Rrigh leh'sab i yiman-iw
Seg wasmi lligh mezz'iyegh
Nfigh d aghrib si tmurt-iw
Ur nghigh ur ukiregh
Ddjigh leh'bab d imawlan-iw
Akº d lh'umma nni deg i lulagh
Ttghennigh ttsebbir'egh ul-iw
Am ass-a a d-ughelgh
Tamurt-iw a tin azizen...
Skedd anida ur ddigh
D aghrib di tmura m-medden
D la Akº d lwah'c akº d lemh'ayen
Tur-a mi jerr'begh z'righ
La d-cennugh i yeghriben
T-tamurt i sen-d-ttmennigh
A ttekfu lghºerba d ayen
Tamurt-iw a tin azizen...
Lghºerba ur tettdum ur tettfukku
I g- Tessru, tettceggib, testewh'ac, tettghurru
I s'ebr'en yergazen i lmeh'nat
Cfut a wi bghan ad yecfu, yerna-d wayen nghil ur d-irennu
Tur-a ttgherrbent ula d lxalat
Tamurt-iw a tin azizen...


[beddel] L'Algérie, mon beau pays

L'Algérie, mon beau pays
Je me rappelle cette nuit d'orage
Entouré de mon père et de ma mère
En exil dès mon jeune âge
J'ai préparé mes affaires
Pour mon premier voyage
M'exiler au-dela des mers
Je revois d'ici mon village
Et tous ceux qui me sont très chers
Pour moi ce paysage
Est le préféré de la Terre
L'Algérie, mon beau pays
Je t'aimerais jusqu'à la mort
Loin de toi, moi je veillis
Rien empêche que je t'adore
Avec tes sites ensoleillés
Tes montagnes et tes décors
Jamais je ne t'oublierais
Quelque soit mon triste sort
Seul, je me parle à moi-même
J'ai failli à mon devoir
J'ai mené une vie de bohème
Et vécu dans le cauchemar
Quand je chante ce poème
Je retrouve tout mon éspoir
L'Algérie, mon beau pays


[beddel] Afrux ifirelles

Ay a frux ifirelles
A k-cegaagh awi-d tsbut
Aali di tignaw ghewwes
Awi-yi-d lexbar n tmurt
Abrid-ik yedhar' iban
Deg-genni iqerb umecwar'
Ghar Sidi Abd Rrahman
A lwali i yqublen labhar
In-as i bab n lber'han
Aql-agh di lghwerba nent?ar
Sellem ghef leh'bab akken llan
Am-massa ncallah ar nemzar'
Aali di tignaw rehh'el
S yenna truh'ed' qbala
Ar tmurt n leqbayel
Zuri-ts-id akkw s ljemla
Idurar akkw d sswah'el
Laazayeb tuddar lexla
Sellem ghef wid-enni nh'emmal
Yal yiwen anda yella


Zwir si Draa Lmizan
Hewess kra yellan d lhuma-s
At-tadid ghef izemran
Tiniri t-tghuzza wmecras
At-tefghed s Agwni G-geghran
Lhara-nnagh rrzu fell-as
Sellem ghef lehbab akan llan
Ghass at-tensed din yibbwass
Kemmel s adrar n Jrejra
Naaqal aali d asawen
S yenna truhed qbala merr?a
At Wasif d Icerridan
Ath michli d Tizi N Criaa
Akken I d-mqabalen
Sellam ghef lehbab merra
D ssadatt Igawawen
Dil akinna gher Mayu
Ah Yala d Bni Mensur
Tazmalt At Abbas Aqbu
Sidi ?ic Wad Amizur
Hader win i t-ttajjad cfu
Zuri-ten akkw yelha ttfakur
S-yen gher Bgayet jbu
Guraya ig-g?ussen lebhur
S-yenna dil-ed s Ibehriyen
Rrif rrif n lebhar
Dehm-ed Tamgut Alayen
Azazga d Bni Ijjar
Meklaa d Ath Yiraten
Gher At Yani iqerb umcwar
Sellem akkw ghef yehbiban
Tzured?Ccix Muh Ulmexttar
S-yen zegr-ed s Iwadiyen
Ghur-ek a-k-aarqen iberdan
At Aaysi akkw d Ihesnawen
Akkw d Wakal Aberkan
Tizi Wezzu d Balwa aalayen
Wagennun akkw d ljiran
S-yenna dehm-ed s Iflissan
Awi-yi-d lexbar yellan.

[beddel] L'Hirondelle (Afrux ifirelles s tefranṣiṣt)

Vas-y ma belle hirondelle
Je t'envoie dans mon pays
Lance-toi et bats de tes ailes
Dans les cieux de Kabylie
Lance-toi, survole et plane
Vers le pays des Berbères
Chez le Saint Abderrahmane
Qui observe la mer
Fais-lui savoir toutes nos peines
Et notre exil amer
Survole les monts et les plaines
Vois les amis et les frères
Bats de tes ailes et file
Vas-y lance-toi tout droit
Vers le pays des Kabyles
Dans ton vol oriente-toi
Les campagnes les villes
Les monts, les plaines et les bois
Dans chaque village demande asile
Et tu passeras la nuit sous mon toit
Passe par le Djurdjura
Là, tu prendras ton élan
C'est de là-haut que tu verras
La Kabylie et ses flancs
Ensuite, tu suivras
La Soummam et les cents couronnes,
Vgayet Et Gouraya,
la berceuse de l'Océan
Suis les rivages de la mer
Penche-toi et glisse
Azeffoun, Tigzirt-sur-Mer
Port Guidon et Dellys
Reviens vers Tameggount l'artière
De là, tu seras propice
Vers Tizi-Ouzou et ses terres
Sidi Baloua et ses fils
Tizi-Ouzou Azazaga
Tu verras tous les amis
Tu salueras la JSK
Espoir de Kabylie
Ensuite, tu monteras dans mon village
Tu y feras ton nid
? tout le monde tu diras
Que l'exil m?a banni
Tu boiras de l'eau fraîche
Dans les forêts ou se mêlent
Les cerises et les pêches
Puis tu monteras en fleche
Vers Fort National et ses citadelles
Mais il faut que tu te dépêches
Pour me rapporter les nouvelles