Шыны

Уикипедияның мағлұматы

Шыны – құрамында шыны түзетін компоненттер (кремний тотығы, бор, аллюминий, фосфор т.б.) мен металл тотықтары (литий, калий, магний, қорғасын т.б.) бар балқыманы суыту нәтижиесінде алынатын қатты, аморфты,оптикалық мөлдір (құрамына байланысты) әйнек түрді материал.

Шыны құрылыста, санитарлық техникада қолданылады, тамақ және химиялық ыдыстар жасауда кеңінен пайдаланылады.

Республикада шыны мен ыны кристалды материалдардың құрылымына байланысты ғылыми зерттеулер 1960 жылдан 1960 жылдан Қазақ хим-техгологиялық институтында, кейін – Жамбыл гидромелиорация-құрылыс институты мен Алматы құрылыс материалдары ғылыми зерттеу және жобалау институтында (С.Т. Сүлейменов, В.О. Есімов, Т.Ә. Әбдуалиев, В.Ф. Вернер, А.А. Мырзахожаев т.б.), Қазақ Республикасы Ғылым Академиясының химия ғылымдар институтында (Ю.А.Моркеренков, Л.Н. Шелудяков т.б.) жүргізіп келкді. Зерттеу жұмыстары жергілікті табиғи шикізат пен өнеркәсіп қалдықтарын пайдалана отырып, әр түрлі мақсатқа арналған бұйымдар шығару технологиясына бағытталған.

Екібастұз мемлекеттік аймақтық электр станциясының күлінен түсі қара түсті «Марблит» типті шыны тәрізді қаптама тақталар; беті жалынмен жылтыратылған түрлі-түсті шыныдан тұратын қос қабатты көркем қаттама материалдар ретінде қолданылатын шыны-кристаллит тақталар; үйлердің архитектурасын жақсартуға, техникалық мақсатқа арналған ақ және қара түсті шлакситалды, күлситалды бұйымдар; қымбат металлдар мен легирленген қорытпаларды алмастыратын биологиялық индифферентті физика-механикалық қасиеттері мен косметикалық эффектісі жоғары тіс ортопедиясына қажетті ситалдар т.б. жасалды.

Республикада шыны ыдыстарды дайындайтын жергілікті өнеркәсіп министрлігіне қарасты екі кәсіпорын (Жамбыл, Щучинск қалаларында) бар.