Жеті жарғы

Уикипедияның мағлұматы

Жеті жарғы — 17 ғ. аяғы мен 18 ғ. басында қалыптасқан қазақ құқықтарының жиынтығы.

Өмірге әкелген — Тәуке хан мен оның билері. Мұны олар Әз Тәукенің «Жеті жарғысы» деп атады.

Ол жарғыдағы негізгі баптар мыналар:

  • 1-жарғы (бап). Көтеріліс жасап, бүлік шығарған кісілерге өлім жазасы бұйырылсын.
  • 2-жарғы (бап). Түркі халықтарының мүддесін сатып, елге опасыздық еткендер өлім жазасына бұйырылсын.
  • 3-жарғы (бап). Мемлекет ішінде жазықсыз кісі өлтіргендер өлім жазасына бұйырылсын.
  • 4-жарғы (бап). Өзге біреудің өйелімен зинақорлық жасап, ақ некені бұзғандарға өлім жазасы бұйырылсын.
  • 5-жарғы (бап). Өреде тұрған, тұсаулы жүрген сәйгүлікті ұрлаған кісіге өлім жазасы бұйырылсын.
  • 6-жарғы (бап). Төбелесте мертігудің түріне қарай төмендегі мүліктей қүн төленсін:
    • а) біреудің көзін шығарған кісі айыпқа қызын береді, қызы болмаса, қыздың қалың малын беруге тиіс;
    • ә) төрт мүшенің бірін мертіктірген кісі ат береді.
  • 7-жарғы (бап). Ұрланған жылқы, өзге де қүнды мүліктер үшін он есе артық айып төленсін.

[өңдеу] Тағы қараңыз