Derya Ege
Ji Wîkîpediya
Deryaya Ege, an jî bitenê Ege, di navbera komarên Tirkîye û Yewnanîstanê de ye. Bi yewnanîya berê de η Αιγαίϊς, yewnaniyê îroj jî Αιγαío(ν) Egeo(n), bi tirkî jî Ege Denizi tê navkirin. Bi Tengava Çanakkale li Deryaya Marmara vediqete.
Tabloya Naverokê |
[biguherîne] Dîrok
Di dîrok de gelek dewletan li ser Deryaya Ege serwerî ajotin. Herî pêş de Yewnana Antîk, paşê Faris, Roma, Bîzans, Jenova, Venedîg, Împaratoriya Osmanî hatin zorandin. Îroj ê pir dest Yewnanîstanê de ye jî, Tirkiyê jî li ser Ege navçe xwe nîşan kir.
[biguherîne] Nav
Li ser navê Ege pir gotin hene. Li wan yek, şahekî Atîna bi navî Aigeus hatiye standîn. Aigeus paş zan kir ku zarokê xwe Theseus mir, xwe di ava deryayê de fetisand. Li paş wê şunda jî ew derya bi navê wî hat navkirin.
Yekê din jî wiha ye: paş şahbanûyeke Amazon li gundekî bi navê Aegae di derya de mir, hat navê gund dana deryayê.
Yek jî dibe ku wiha be: di yewnanîya antîk de di αἶγες (aiges) pêlan, derya bi pêlan de hat navkirin.
[biguherîne] Erdnîgarî
Deryaya Ege 214 000 km² aqara xwe heye. Derê di Ege de herî kûr 3 543 m li rojhelata Krîtê ye. Di Deryaya Ege de gelek girav hene. Navê arşîpel di gelek zimanan de ji bo komgirava tê bikaranin, cara pêşin ji bo giravên Ege de hat bikaranin. Li wan giravan pirekê êtûnî(volqanî) ne. Hin giravên herî mezin ew in: Chios (bi tirkî, Sakız), Rodos, Krît (bi tirkî, Girit). Du giravên mezin yên Tirkiyê di Ege de hêne; Bozcaada (bi yewnanî, Tenedos) û Gökçeada (bi yewnanî, Imvros).