Qanûna xweriskî

Ji Wîkîpediya

Qnûna Xweriskî an Qanûna Xweriskê (bi Latînî lex naturalis) teoriyeka exlaqî ye ko dibêjit qanûnek heye ko xwerisk wê dadinit û jiber vê jî li hemî deran heye û wekhev e. Qanûna xweriskî beranberî qanûna danayî dihêt ko hukmet, civak an netewe-welat dadinên. Bi vî awayî, qanûna xweriskî dikarit wekî pîverekî jibo rexnekirina qanûnan bihêt bikaranîn. Di dadweriya qanûna xweriskî da, naveroka qanûnên danayî bê îşaretkirina bi qanûna xweriskî (an tiştekê mîna wê) nahêt zanîn. Bi vî awayî, qanûn nahêt rexnekirin, tenê dihêt berêkvedan. Zarava qanîna xweriskî carina li şûna mafên xweriskî an edaleta xweriskî dihêt bikaranîn. Lê gelek ji hizirmendên siyasî û felsefî ên nûdem ji têkhilkirina van têgehan xwe didin paş.

Qanûna xweriskî bandoreka mezin li ser pêkhatina Qanûna Giştî ya Inglîzî hebûye. Felsefeyên Thomas Aquinas, Francisco Suárez, Thomas Hobbes, Hugo Grotius, Samuel von Pufendorf, û John Lockeî ev qanûn salixandine.

[biguherîne] Dîrok

Bikaranîna zarava qanûna xweriskî, bi rengên wê yên corbicor ve, di dîrokê da gelek ghartin dîtine. Gelek teoriyên cida û guhartî li ser qanûna xweriskî hene, cidahiyên gelek mezin di warê diyarkirin desthilata exlaqî di diyarkirina desthilata qanûnî ya norman di wan da hene.



Zimanên din