Xirabêtûwa
Ji Wîkîpediya
Xirabê Tûya an Xirabêtûwa, gundekî grêdayî navçeya Şirnexê Hezexê ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye şewitandin.
Li gor çavkanîyan Xirabêtûwa di salên 1800 pê de hatîye avakirin carek dî. Berî bê avakirin wêranbajarik bû, navê vî bajarî harbiltutike, lê çikas raste û çikas xelete ne dîyare û ji hêla kîve ev çihjiyan kengî hatîye avakirin û weran kirin, çi çavkaniyên dûrust berdest tûne ne. Dawîya 1700 di serê salên 1800 de cardî kesekî bi navê Micad ve hatîye avakirin. Micad bi xwe kure Silêmên, kure Kenco, kure Xencer, kure Akûp, Akûp bi xwe ji begê serhedê li gorî çavkanîyan begê aşîra alî ya (alike, alîke). Xirabêtûwa gêridayî Hezex weleyeta Şinexê, bakûrê Kurdistan herêma deştê. Li bakûr çîya yê sipî başûrê wê deşte, mezra wê pirre cografîya wê ber kevir xwesîya wê vikî, mazî, dexil, rez û warz. ji bo Heywan û lawir xwezaye. Hesaba sed û sîh mal û heftsed şînî têde dijê.
Gûndên aqarên Xirabêtûwa Xirabênêrîya, Barim, Kovex, Deştadarê, Dikî, Kavilêsefo, Pelîsî, Sivik, Zergûs û Mijmijok. Rêya Xirabêtûwa sisê rê ên teybet navgînan (Trimbêl) jê diçin. Roava Hezex rohilat Cizir Başûr Îpek. Ava Xirabêtûwa ji bîra têtin bi karanîn.