Ćmielów

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°53'25" N 21°30'53" E50.8902778 21.5147222 (Ćmielów) Ćmielów Herb Ćmielowa Województwo świętokrzyskie Powiat ostrowiecki Gmina  - rodzaj Ćmielów miejsko-wiejska Prawa miejskie 1505 Burmistrz miasta Jan Józef Kuśmierz Powierzchnia 13,21 km² Położenie 50° 53'25'' N 21° 30'53'' E Liczba mieszkańców (2004)  - liczba ludności  - gęstość 3222 243,9 os./km² Strefa numeracyjna (do 2005) 15 Kod pocztowy 27-440 Tablice rejestracyjne TOS Położenie na mapie Polski Ćmielów TERC10 (TERYT) 3263407044 Urząd miejski3 ul. Ostrowiecka 40 27-440 Ćmielów tel. 15 861-20-18; faks 15 861-20-18 (e-mail) Galeria zdjęć w Wikimedia Commons Strona internetowa miasta

Ruiny zamku, fragment pozostałości właściwego zamku

Ruiny zamku, przedzamcze

Ćmielów - miasto w powiecie ostrowieckim, w województwie świętokrzyskim. Siedziba władz miejsko-wiejskiej gminy Ćmielów. Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 3222 mieszkańców.

W Ćmielowie funkcjonuje jedna z najstarszych fabryk porcelany w Polsce z tradycjami sięgającymi 1790 roku.

Spis treści 1 Położenie 2 Historia 3 Zabytki 4 Bibliografia 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Ćmielów położony jest na skraju Przedgórza Iłżeckiego i Wyżyny Sandomierskiej, około 10 kilometrów na wschód od Ostrowca Świętokrzyskiego.

Miasto usytuowane jest nad rzeką Kamienną, do której uchodzi tutaj rzeka Przepaść.

Przez Ćmielów przebiega droga wojewódzka nr 755.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Ćmielowie pochodzą z XIV wieku. W 1388 bracia Marcin i Mikołaj z Baruchowa, herbu Doliwa, sprzedali zamek i wieś Gniewoszowi z Dalewic. W tym czasie obok położonej pod zamkiem wsi Ćmielów, istniała również wieś Szydłów, znajdująca się na miejscu obecnego kościoła parafialnego.

Pod koniec XV wieku wieś stała się własnością rodu Szydłowieckich. Na początku XVI wieku podskarbi wielki koronny Jakub Szydłowiecki rozbudował zamek i na gruntach wsi Ćmielów i Szydłów założył miasto. Prawa miejskie nadane zostały Ćmielowowi na mocy przywileju z 19 maja 1505 roku, wydanego w Radomiu przez króla Aleksandra Jagiellończyka.

Kolejnymi właścicielami Ćmielowa byli m.in. Tarnowscy, Ostrogscy, Sanguszkowie i Małachowscy. W XVII wieku miasto zostało zniszczone podczas najazdu Szwedów i Rakoczego. W XVIII wieku Ćmielów był ośrodkiem garncarstwa. W 1750 roku król August III wydał miejscowym garncarzom przywilej sprzedaży swoich wyrobów na terenie całego kraju. Na początku XIX wieku, hrabia Jacek Małachowski założył tutaj manufakturę fajansu i porcelany. W 1842 roku uruchomiono fabrykę porcelany.

Podczas powstania styczniowego, przywódcą ruchu w tej okolicy, był miejscowy proboszcz Kacper Kotkowski. W Ćmielowie przebywał krótko jeden z przywódców powstania Marian Langiewicz. Po powstaniu, w 1869 roku Ćmielów utracił prawa miejskie.

W 1915 miasteczko zostało połączone linią kolejową z Ostrowcem Świętokrzyskim i Sandomierzem.

W czasie okupacji niemieckiej istniało tutaj getto w którym przetrzymywanych było około 2 tysięcy Żydów.

W 1962 roku Ćmielów odzyskał prawa miejskie. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.

[edytuj] Zabytki

Ruiny zamku kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego nad rzeką Kamienną. Zamek wzniesiony w latach 1519-1523 składał się z dwóch członów: właściwego zamku ulokowanego na wyspie oraz przedzamcza z wieżą bramną na południu. Z właściwego zamku zachowały się fragmenty murów. Znajdowały się tu dwa budynki mieszkalne połączone zamkową kaplicą. Kaplica składała się z nawy i zamkniętego wielobocznie prezbiterium. Była ona ulokowana w przyziemiu. Ponad nią znajdowały się pomieszczenia mieszkalne. Z dawnego przedzamcza zachowała się wieża bramna połączona z budynkiem gospodarczym. Ta część zamku została przebudowana na początku XIX w. i służyła jako browar. Brama przejazdowa, która znajduje się w przyziemiu wieży jest przysklepiona. Otwory wjazdowe ostrołukowe z ciosowymi obramieniami. Po obydwu stronach otworu bramnego znajdują się strzelnice kluczowe. Ponad bramą umieszczona jest tablica fundacyjna z 1531 r. w renesansowym obramieniu. W XVII w. umocnienia zamku zostały rozbudowane. Powstały bastiony ziemne. Ich ślady zachowały się do dzisiaj, w wyjątkiem bastionu znajdującego się od strony południowo-wschodniej, który uległ całkowitemu zniszczeniu.

• Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Matki Bożej, wybudowany na początku XVI wieku w stylu późnogotyckim, przebudowany w XVIII wieku w stylu barokowym, wyposażenie barokowe i rokokowe
• Figura świętego Floriana z 1704 roku na Rynku
• Kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena na ulicy Zamkowej

[edytuj] Bibliografia

• Bohdan Guerquin, Zamki w Polsce, Warszawa 1984, ISBN 83-213-3239-0

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona internetowa miasta i gminy Ćmielów
• Produkcja porcelany

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi