1896

Z Wikipedii

rok 1896 / MDCCCXCVI XVIII wiek · XIX wiek · XX wiek
1894 « 1895 « 1896 » 1897 » 1898

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce
2 Wydarzenia na świecie
3 Urodzili się
4 Zmarli
5 Zobacz też
6 Święta ruchome

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

Została założona Mazurska Partia Ludowa, działająca wśród mazurskich chłopów.
W Krakowie na Czerwonym Prądniku i na Dąbiu zawiązało się stowarzyszenie robotnicze o orientacji katolicko-narodowej pod nazwą „Przyjaźń”.
Zbudowany został Dworzec PKP Gdańsk Główny.

[edytuj] Wydarzenia na świecie

26 lutego - Henri Becquerel odkrył zjawisko radioaktywności obserwując wpływ na materiał światłoczuły skały zawierającej uran.
1 marca - pod Aduą doszło do bitwy między włoskim korpusem dowodzonym przez gen. Baratieriego i armią cesarza Etiopii Menelika II.
24 marca - Brytyjski pionier filmu Robert William Paul przedstawił, za pomocą teatrografu (wynalazca Brit Acres), "żywe obrazy".
6-15 kwietnia - pierwsze nowożytne, letnie Igrzyska Olimpijskie w Atenach.
16 kwietnia - amerykańskie Towarzystwo Filmowe (założyciel Thomas Alva Edison) zorganizowało w Nowym Jorku zorganizowało pierwsze publiczne przedstawienie kinowe na zachodniej półkuli.
1 maja - w Persji panislamiści dokonali zabójstwa szacha Nasr ed-Dina. Następcą został jego syn Mozzafar ed-Din.
15 maja - opatentowano płatki kukurydziane.
maj - amerykańskie pismo Cosmopolitan zorganizowało wyścig samochodowy z Nowego Jorku do Irvington-on-Hudson. Zwyciężył Amerykanin C.Dureya (kwota nagrody 3000 $).
3 czerwca - tajny układ rosyjsko-chiński o sojuszu wojskowym. Okręty wojenne Rosji mogły, na wypadek wojny, korzystać ze wszystkich portów chińskich. Rosja zobowiązała się do zbudowania linii kolejowej w Mandżurii (kolej wschodniochińska).
18 lipca - pierwszy pokaz filmowy na ziemiach polskich (aparatura edisonowska).
27 lipca - Guglielmo Marconi przeprowadził pierwszą publiczną próbę radia.
19 września - niemiecki reżyser Oskar Messter skonstruował projektor filmowy (wykorzystywany w berlińskiej sali projekcyjnej Wilhelmshallen).
1 października - Bracia Pathé założyli firmę Pathé Frères (w ciągu 2 lat stała się największym francuskim przedsiębiorstwem filmowym).
26 października - pokój włosko-etiopski zawarty w Addis Abebie. Włosi zrzekli się zdobytej prowincji Tigre, obiecali wypłacić kontrybucję i uznali pełną niepodległość Etiopii.
7-11 listopada - na torze wyścigów konnych Narragannsett Park (stan Rhode Island), rozegrano serię krótkich 1-milowych wyścigów samochodowych (biegi eliminacyjne i finał). Triumfowali Amerykanie Riker i Whiting na elektrycznym pojeździe Riker Electric. To pierwsze zawody samochodowe na zamkniętym okręgu (owalu).
14 listopada - drugi pokaz filmowy na ziemiach polskich (aparatura braci Lumiere, [Kraków])
Podpisano porozumienie chińsko-japońskie w sprawie kolei wschodniochińskiej. Oba państwa zobowiązały sie nie ingerować w sprawy koreańskie.
Tajny układ obronny chińsko-rosyjski przeciwko ewentualnej agresji japońskiej. Chiny udzieliły Rosji koncesji na przedłużenie kolei syberyjskiej przez Mandżurię do Port Arthur i wybrzeża Oceanu Spokojnego.
Japonia i Rosja podpisały porozumienie w sprawie wzajemnej pomocy w Korei w walce przeciwko tamtejszemu rządowi.
Wystawienie sztuki Alfreda Jarry Ubu Król (wywarła wielki wpływ na awangardę w teatrze XX w.).
Na Alasce wybuchła gorączka złota.
Zapoczątkowano budowę kolei bagdadzkiej.
Jakub Jodko Narkiewicz dokonał pierwszej w świecie fotografii aureoli, fotografia kirlianowska.
Otworzono żółtą linię metra w Budapeszcie - pierwsza podziemna kolej w Europie.
Rozegrano wyścigi samochodowe Paryż-Marsylia-Paryż. Na trasie o długości 1.711 km rywalizowały ze sobą 32 pojazdy (23 czterokołowe i 9 trójkołowych) w tym 2 o napędzie parowym. Najlepszy czas uzyskał Lejane na trójkołowym Amédée Bollée.
Utworzenie argentyńskiej Partii Socjalistycznej.
Założenie Socjalistycznej Partii Brazylii (przestała działać podczas I wojny światowej).
Powstanie Ukraińskiej Partii Socjalno-Demokratycznej (szerszą działalność rozwinęła dopiero na początku XX w.).

[edytuj] Urodzili się

2 stycznia - Dziga Wiertow, radziecki scenarzysta i reżyser filmowy (zm. 1954)
16 stycznia - Maria Ossowska, polska etyk i socjolog (zm. 1974)
21 stycznia - Artur Anders, niemiecki polityk (zm. 1976)
2 lutego - Kazimierz Kuratowski, polski matematyk (zm. 1980)
11 lutego - Józef Kałuża, legendarny polski piłkarz (zm.1944)
18 lutego - André Breton, francuski pisarz (zm. 1966)
11 marca - Gustaw Konstanty Żebrowski, oficer służby stałej i porucznik WP, major NSZ (zm. 1973)
16 marca - Rafał Abkowicz, ostatni polski hazzan karaimski (zm. 1992)
3 kwietnia - Józef Czapski, polski malarz i pisarz (zm. 1993)
7 czerwca - Imre Nagy, węgierski polityk komunistyczny (zm. 1958)
13 czerwca - Józef Giaccardo, ksiądz włoski, pierwszy kapłan i pierwszy wikariusz generalny Towarzystwa Świętego Pawła. Błogosławiony Kościoła katolickiego (zm. 1948)
22 czerwca - Henryk Dobrzański, pseudonim Hubal, polski pułkownik, olimpijczyk (zm. 1940)
16 lipca - Trygve Lie, norweski polityk, w latach 1946–53 pierwszy sekretarz generalny ONZ (zm. 1968)
16 lipca - Archibald Joseph Cronin, pisarz angielski (zm. 1981)
10 sierpnia - Stefan Wiechecki, pseudonim Wiech, polski pisarz i dziennikarz (zm. 1979)
17 sierpnia - Józef Wittlin, polski pisarz (zm. 1976)
27 sierpnia - Jan Mazurkiewicz ps. Radosław generał, żołnierz Legionów, Wojska Polskiego i Armii Krajowej (zm. 1988)
13 września - Tadeusz Szeligowski, polski kompozytor i pedagog (zm. 1963)
24 września - Francis Scott Fitzgerald, pisarz amerykański (zm. 1940)
22 listopada - Janusz Zeyland, polski lekarz (zm. 1944)
1 grudnia - Gieorgij Żukow, marszałek radziecki (zm. 1974)
18 grudnia - Stanisław Mackiewicz, pseudonim Cat, polski polityk i publicysta (zm. 1966)
21 grudnia - Konstanty Rokossowski, marszałek ZSRR i Polski (zm. 1968)
27 grudnia - Carl Zuckmayer, niemiecki pisarz (zm. 1977)
Apostolos Nikolaidis, grecki lekkoatleta (zm. 1980)

[edytuj] Zmarli

8 stycznia - Paul Verlaine, poeta francuski (ur. 1844)
13 maja – Thomas H. Stevens, Jr., amerykański kontradmirał marynarki wojennej (ur. 1819)
11 lipca - Ernst Curtius, archeolog niemiecki (ur. 1814)
23 lipca - Emeryk Czapski-Hutten, hrabia polski, kolekcjoner, numizmatyk, uczony (ur. 1828)
24 lipca - Józef Rogosz, polski pisarz, wydawca i publicysta (ur. 1844)
10 sierpnia - Otto Lilienthal, pionier szybownictwa (ur. 1848)
25 września - Wanda Malczewska, mistyczka, błogosławiona (ur. 1822)
11 października - Anton Bruckner, kompozytor austriacki (ur. 1824)
10 grudnia - Alfred Nobel, szwedzki chemik, wynalazca i filantrop, fundator nagrody nazywanej od nazwiska fundatora Nagrodą Nobla (ur. 1833)