rok 1918 / MCMXVIII
XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1916 « 1917 « 1918 » 1919 » 1920
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 8 stycznia - czternaście punktów Wilsona – trzynasty punkt mówił o utworzeniu niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza na terenach zamieszkałych w większości przez ludność polską.
- 12 stycznia - w Finlandii wchodzi w życie akt prawny, pod nazwą - Mozaika Wyznawców, gwarantujący obywatelom pochodzenia żydowskiego prawa obywatelskie.
- 25 stycznia - Ukraina deklaruje niezależność od bolszewickiej Rosji.
- 28 stycznia-15 maja - wojna domowa w Finlandii.
- 1 lutego - Rosja przechodzi z kalendarza juliańskiego na kalendarz gregoriański. Kalendarz był wprowadzony po przez przeskok z pominięciem dni do 14 lutego.
- 10 lutego - Armenia, Azerbejdżan i Gruzja deklarują niezależność jako Zakaukaska Demokratyczna Republika Federacyjna.
- 16 lutego - Litewska Rada Państwowa proklamowała niepodległość Litwy. Formalny koniec Unii polsko-litewskiej.
- 23 lutego - Gwardia Czerwona została przekształcona w Robotniczo-Chłopską Armię Czerwoną (RKKA).
- 24 lutego - po siedmiu wiekach obcych rządów, Estonia deklaruje niezależność od Rosyjskiego Imperium. Następnego dnia Niemcy okupują Estonię.
- 1 marca - I wojna światowa: Niemiecki okręt podwodny zatopił HMS Calgarian u wybrzeży Irlandii Północnej.
- 3 marca - I wojna światowa: Zawarcie pokoju w Brześciu Litewskim między Niemcami i Austrią a rewolucyjną Rosją.
- 4 marca - żołnierz z bazy wojskowej w Fuston w stanie Kansas zachorował, był to pierwszy potwierdzony przypadek grypy hiszpanki.
- 5 marca - w rewolucyjnej Rosji podjęto decyzję o przeniesieniu stolicy z Piotrogrodu do Moskwy.
- 6 marca - powstają Siły Lotnicze Finlandii. Niebieska swastyka staje się pierwszym symbolem lotnictwa Finlandii.
- 7 marca - I wojna światowa: Finlandia zawiera przymierze z Niemcami.
- 12 marca - utworzony przez bolszewików rząd przeniósł swą siedzibę do Moskwy – Moskwa staje się stolicą bolszewickiej Rosji.
- 19 marca - Kongres Stanów Zjednoczonych ustanowił strefy czasowe i zatwierdził czas letni (czas letni wszedł w życie 31 marca).
- 21 marca
- 25 marca - Białoruś w wyniku pokoju w Brześciu i porozumienia z państwami centralnymi po raz pierwszy w historii (na krótko) ogłosiła niezależność - powstało wówczas państwo białoruskie pod nazwą Białoruska Republika Ludowa.
- 1 kwietnia - utworzenie RAF (Królewskich Sił Powietrznych) w Wielkiej Brytanii.
- 5 kwietnia - Salote Tupou III została zaprzysiężona jako królowa Tonga.
- 9 kwietnia - I wojna światowa: Początek francusko-niemieckiej bitwy pod Lys, trwającej trzy tygodnie.
- 1 maja - I wojna światowa: niemieckie oddziały zajmują tereny wokół rzeki Don, 6 maja wkraczają do Rostowa nad Donem.
- 11 maja - oficjalnie ogłoszono niezależność od bolszewickiej Rosji Republiki Górskiej Północnego Kaukazu.
- 15 maja - Amerykański Serwis Pocztowy (ang. United States Postal Service) rozpoczyna regularną obsługę klientów (po miedzy miastami Nowy Jork, Filadelfia i Waszyngtonem) pocztą lotniczą.
- 20 maja - przez małą miejscowość Codell w stanie Kansas po raz trzeci z rzędu przechodzi tornado. Zbiegiem okoliczności tornado uderza w tą miejscowość 20 maja w latach: 1916, 1917, 1918.
- 26 maja - została proklamowana Demokratyczna Republika Gruzji z siedzibą w Tyflisie. Secesja Gruzji z Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej oznaczała de facto likwidację republiki.
- 27 maja - I wojna światowa: Rozpoczęła się trzecia bitwa we francuskim departamencie Aisne.
- 28 maja - Armenia i Azerbejdżan deklarują niezależność jako republiki, odpowiednio jako – Demokratyczna Republika Armenii i Demokratyczna Republika Azerbejdżanu.
- 1-26 czerwca - I wojna światowa: Bitwa o Belleau Wood, bitwa w której oddziały armii amerykańskiej, francuskiej i brytyjskiej odniosły zwycięstwo nad Niemcami.
- 3 lipca - rozpoczęła się syberyjska ekspedycja armii japońskiej, której jednym z celów było wyciągniecie Korpusu Czechosłowackiego z ogarniętej rewolucją Rosji.
- 4 lipca - po śmierci sułtana Mehmeda V, ostatnim sułtanem Imperium osmańskiego został Mehmed VI.
- 9 lipca - doszło do katastrofy kolejowej w Nashville w stanie Tennessee, zginęło 101 osób.
- 13 lipca - w Pradze powstała Czeska Rada Narodowa, która ogłosiła program niezawisłości i zażądała od Austrii uznania suwerenności Czech.
- 17 lipca
- sierpień - epidemia grypy hiszpanki przeradza się w pandemię.
- 1 sierpnia
- brytyjskie oddziały okupują Archangielsk w Rosji. 10 sierpnia dowódca tych oddziałów otrzymuje rozkaz udzielenia pomocy Białej Rosji.
- Emma Susan Daugherty Banister, jako pierwsza kobieta w USA, obejmuje stanowisko szeryfa po swym zmarłym mężu.
- 8 sierpnia - I wojna światowa: W bitwie o Amiens we Francji, oddziały kanadyjskie wspierane przez Australijczyków, rozpoczynaj serię zwycięstw przełamując niemiecką linię obrony. Niemiecki generał Erich Ludendorff później nazwie tą kampanię „czarnym dniem niemieckiej armii”.
- 30 sierpnia
- strajk 20 tys. londyńskich policjantów, którzy domagają się podwyżek i utworzenia związków zawodowych.
- Fanny Kapłan przeprowadziła nieudany zamach na Lenina podczas wiecu w Zakładach Michelsona w Moskwie. W tym samym dniu został przeprowadzony udany zamach na szefa Czeka w Piotrogrodzie.
- 11 września - drużyna Boston Red Sox pokonała Chicago Cubs w walce o trofeum baseballowe World Series, na następne zwycięstwo tej drużyny w World Series trzeba było czeka do roku 2004. Boston Red Sox zwyciężyła również w roku 2007.
- 29 września - I wojna światowa: Bułgaria po miażdżących zwycięstwach armii francuskiej i serbskiej prosi o zawieszenie broni.
- 3 października
- 11 października - miasto Mayaguez, na zachodnim wybrzeżu Portoryko, zostaje zniszczone przez trzęsienie ziemi o sile 7,5 stopnia w skali Richtera i następującym po nim tsunami.
- 18 października - Deklaracja Waszyngtońska proklamuje niezależność Republiki Czecho-Słowackiej.
- 25 października - parowiec SS Princess Sophia zatonął w pobliżu miejscowości Juneau u wybrzeża Alaski, 353 osoby zginęły.
- 28 października - Republika Czecho-Słowacka deklaruje niezależność od Austro-Węgier.
- 30 października
- zostaje opublikowana Deklaracja Martina, która włącza Słowację do państwa Czecho-Słowackiego.
- północny Jemen uzyskuje niepodległość, jako Królestwo Mutawakkilite Jemenu, od Imperium osmańskiego, co jest wynikiem Traktatu z Mudros (od nazwy miejscowości na greckiej wyspie Lesbos).
- 1 listopada - doszło do katastrofy kolejowej w Nowym Jorku w dzielnicy Brooklyn, co najmniej 93 osoby zginęły.
- 3 listopada - I wojna światowa: Austro-Węgry rozpoczynają negocjacje z państwami Ententy o warunkach kapitulacji.
- 4 listopada
- 8 listopada - niemiecka armia wypowiada posłuszeństwo cesarzowi Wilhelmowi II Hohenzollernowi.
- 9 listopada
- 11 listopada - kapitulacja Niemiec i zakończenie I wojny światowej.
- 11 listopada - ostatni cesarz Austro-Węgier, Karol I Habsburg wyrzeka się władzy absolutnej, lecz nie abdykuje.
- 12 listopada - Austria staje się republiką z socjaldemokratą Karlem Rennerem na czele.
- 14 listopada - Czechosłowacja staje się Republiką Czecho-Słowacką.
- 16 listopada - Węgry deklarują niezależność od Austrii i stają się republiką.
- 18 listopada - Łotwa deklaruje niezależność od Rosji.
- 22 listopada
- 26 listopada - Wielkie Zgromadzenie Serbskie uchwaliło w Podgoricy włączenie Czarnogóry do Serbii.
- 28 listopada - Wojna estońsko-bolszewicka: Armia Czerwona Bolszewickiej Rosji wtargnęła do Estonii, następnego dnia w Narwie proklamowano Estońską Komunę Robotniczą (Eesti Töörahva Kommuun).
- 30 listopada - Ernest Ansermet, szwajcarski dyrygent, po raz pierwszy dyrygował orkiestrą Orchestre de la Suisse Romande w Genewie.
- 1 grudnia
- 4 grudnia - prezydent USA Woodrow Wilson wyruszył w podróż morską do Europy na Paryską Konferencję Pokojową, była to pierwsza podróż urzędującego prezydenta Stanów Zjednoczonych do Europy.
- 20 grudnia - Tomáš Masaryk, późniejszy prezydent Czechosłowacji, powrócił do kraju.
- 28 grudnia - Constance Markiewicz, jako pierwsza kobieta zostaje wybrana do brytyjskiego parlamentu – Izby Gmin.
- Imperium Habsburgów – Austro-Węgry, przestało istnieć.
- Początek epidemii grypy hiszpanki (zakończona w 1919), zmarło ok. 20-25 mln osób.
- Rozpoczęła się brytyjska okupacja Palestyny.
[edytuj] Urodzili się
- 2 stycznia - Adam Bahdaj, polski pisarz (zm. 1985)
- 15 stycznia - Gamal Abdel Naser, egipski oficer i polityk, prezydent Egiptu (zm. 1970)
- 21 stycznia - Richard Winters, oficer armii USA
- 23 stycznia - Gertrude Belle Elion, amerykańska lekarka, farmakolog, laureatka Nagrody Nobla (zm. 1999)
- 26 stycznia - Philip José Farmer, amerykański pisarz science fiction i fantasy
- 26 stycznia - Nicolae Ceausescu, prezydent Rumunii (zm.1989)
- 29 stycznia - John Forsythe, amerykański aktor
- 23 kwietnia - Maurice Druon, francuski pisarz i polityk
- 1 lutego - Muriel Spark, szkocka powieściopisarka (zm. 2006)
- 3 lutego - Joey Bishop, amerykański aktor (zm. 2007)
- 6 lutego - Lothar-Günther Buchheim, niemiecki pisarz malarz i kolekcjoner (zm. 2007)
- 12 lutego - Julian Schwinger, fizyk amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm. 1994)
- 22 lutego - Robert Wadlow, najwyższy znany człowiek na świecie (zm. 1940)
- 25 lutego - Bobby Riggs, tenisista amerykański (zm. 1995)
- 26 lutego - Theodore Sturgeon, amerykański pisarz science fiction (zm. 1985)
- 3 marca - Arthur Kornberg, amerykański biochemik i lekarz, laureat Nagrody Nobla (zm. 2007)
- 4 marca - Margaret Osborne DuPont, tenisistka amerykańska
- 5 marca - James Tobin, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm. 2002)
- 9 marca - Mickey Spillane, amerykański pisarz, autor powieści kryminalnych (zm. 2006)
- 16 marca - Frederick Reines, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1998)
- 18 marca - Mercedes McCambridge, aktorka amerykańska (zm. 2004)
- 22 marca - Cheddi Jagan, polityk gujański (zm. 1997)
- 28 marca - Sam Walton, amerykański biznesmen (zm.1992)
- 9 kwietnia - Jørn Utzon, duński architekt modernistyczny, laureat Nagrody Pritzkera
- 20 kwietnia - Kai Manne Börje Siegbahn, szwedzki fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 2007)
- 26 kwietnia - Fanny Blankers-Koen, lekkoatletka holenderska (zm. 2004)
- 7 maja - Henryk Alszer, polski piłkarz (zm. 1959)
- 11 maja - Richard Feynman, fizyk teoretyk amerykański, jeden z głównych twórców elektrodynamiki kwantowej, laureat Nagroda Nobla (zm.1988)
- 12 maja - Julius Rosenberg, szpieg skazany na śmierć za szpiegostwo na rzecz Związku Radzieckiego (zm. 1953)
- 17 maja - Birgit Nilsson, szwedzka śpiewaczka operowa (zm. 2005)
- 20 maja - Edward B. Lewis, genetyk amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm. 2004)
- 27 maja - Yasuhiro Nakasone, polityk japoński
- 6 czerwca - Edwin G. Krebs, amerykański biochemik i lekarz, laureat Nagrody Nobla
- 10 czerwca - Patachou (właśc. Henriette Ragon), francuska piosenkarka i aktorka
- 18 czerwca - Jerome Karle, amerykański fizyko-chemik, laureat Nagrody Nobla
- 18 czerwca - Franco Modigliani, ekonomista amerykański pochodzenia włoskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 2003)
- 4 lipca - Taufa'ahau Tupou IV, król Tonga (zm. 2006)
- 5 lipca - George Rochberg, kompozytor amerykański (zm. 2005)
- 13 lipca - Alberto Ascari, kierowca zespołu Ferrari (zm. 1955)
- 14 lipca - Jay Wright Forrester, amerykański inżynier elektryk i specjalista od zarządzania
- 14 lipca - Ingmar Bergman, szwedzki reżyser filmowy, teatralny i operowy (zm. 2007)
- 15 lipca - Bertram Brockhouse, kanadyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 2003)
- 18 lipca - Nelson Mandela, południowoafrykański przywódca polityczny
- 31 lipca - Paul Delos Boyer, amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla
- 13 sierpnia - Frederick Sanger, biochemik angielski, laureat Nagrody Nobla
- 25 sierpnia - Leonard Bernstein, amerykański kompozytor (zm. 1990)
- 3 września - Helen Wagner, amerykańska aktorka
- 8 września - Derek Barton, chemik brytyjski, laureat Nagrody Nobla (zm. 1998)
- 10 września - Anna Bidwell, polska tłumaczka (zm. 1993)
- 17 września - Chaim Herzog, prezydent Izraela (zm. 1997)
- 22 września - Henryk Szeryng, polski skrzypek mieszkający na stałe w Meksyku (zm. 1988)
- 27 września - Martin Ryle, brytyjski fizyk i astronom, laureat Nagrody Nobla (zm. 1984)
- 4 października - Fukui Kenichi, japoński chemik, noblista (zm. 1998)
- 8 października - Jens Christian Skou, duński chemik, laureat Nagrody Nobla
- 17 października - Rita Hayworth, amerykańska aktorka pochodzenia hiszpańskiego i irlandzkiego (zm. 1987)
- 18 października - Konstantinos Mitsotakis, grecki polityk
- 19 października - Louis Althusser, francuski filozof marksistowski (zm. 1990)
- 27 października - Teresa Wright, amerykańska aktorka (zm. 2005)
- 31 października - Ian Stevenson, amerykański profesor psychiatrii, parapsycholog (zm. 2007)
- 7 listopada - Billy Graham, amerykański kaznodzieja baptystyczny
- 9 listopada - Spiro T. Agnew, amerykański polityk (zm. 1996)
- 10 listopada - Ernst Fischer, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 2007)
- 22 listopada - Anna Lechicka-Kuśniewicz, polska publicystka i satyryk (zm. 2002)
- 11 grudnia - Aleksander Sołżenicyn, rosyjski pisarz
- 15 grudnia - Maria Jarochowska, polska dziennikarka, reportażystka i pisarka (zm. 1975)
- 18 grudnia - Wilhelmina Skulska-Kruczkowska, polska dziennikarka i publicystka (zm. 1998)
- 21 grudnia - Kurt Waldheim, austriacki polityk i dyplomata, sekretarz generalny ONZ i prezydent federalny Austrii (zm. 2007)
- 23 grudnia - Helmut Schmidt, niemiecki polityk
- 25 grudnia - Anwar Sadat, egipski polityk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1981)
- Harry Igor Ansoff, rosyjski ekonomista (zm. 2002)
- 6 stycznia - Georg Cantor, matematyk (ur. 1845)
- 6 lutego - Gustav Klimt, austriacki malarz (ur. 1862)
- 10 lutego - Ernesto Teodoro Moneta, włoski polityk i publicysta, laureat pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1833)
- 21 lutego - Juliusz Leo, prezydent miasta Krakowa (ur. 1861)
- 9 marca - Frank Wedekind, niemiecki pisarz i aktor (ur. 1864)
- 25 marca - Claude Debussy, francuski kompozytor (ur. 1862)
- 26 marca - Cezar Cui, rosyjski kompozytor (ur. 1835)
- 5 kwietnia - Jerzy Tupou II, król Tonga (ur. 1874)
- 8 kwietnia - Lucjan Rydel, polski poeta i dramatopisarz (ur. 1870)
- 13 kwietnia - Ławr Korniłow, przywódca białogwardzistów (ur. 1870)
- 20 kwietnia - Karl Ferdinand Braun, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1850)
- 21 kwietnia - Manfred von Richthofen, as lotnictwa niemieckiego z okresu I wojny światowej (ur. 1892)
- 28 kwietnia - Gawriło Princip, serbski zamachowiec, który dokonał udanego zamachu na austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego małżonkę Zofię von Chotek (ur. 1894)
- 14 maja - James Gordon Bennett, amerykański dziennikarz i wydawca prasowy, entuzjasta sportu (ur. 1841)
- 30 maja - Gieorgij Plechanow, rosyjski rewolucjonista i marksista (ur. 1856)
- 12 czerwca - Bolesław Leszczyński, polski aktor teatralny (ur. 1837)
- 21 czerwca - Edward Abramowski, polski filozof, socjolog i psycholog (ur. 1868)
- 3 lipca - Mehmed V, sułtanem Imperium Ottomańskiego (ur. 1844)
- 17 lipca - rodzina carska Mikołaj II Romanow (ur. 1868), Aleksandra Romanow (ur. 1872), Olga Nikołajewna (ur. 1895), Tatiana Romanowa (ur. 1897), Maria Romanowa (ur. 1899), Anastazja Romanowa (?) (ur. 1901), Aleksy Romanow (ur. 1904)
- 12 września - George Reid, australijski prawnik i polityk, premier Australii (ur. 1845)
- 28 września - Georg Simmel, niemiecki socjolog i filozof (ur. 1858)
- 5 października - Roland Garros, francuski lotnik (ur. 1888)
- 8 października - Michaił Aleksiejew, rosyjski generał, dowódca antybolszewickiej Armii Ochotniczej; zabity przez bolszewików (ur. 1857)
- 15 października - Shirdi Sai Baba, indyjski guru i fakir (ur. 27 lub 28 września 1838)
- 31 października - Egon Schiele, austriacki malarz i grafik (ur. 1890)
- 3 listopada - Aleksandr Lapunow, rosyjski matematyk (ur. 1857)
- 9 listopada - Guillaume Apollinaire (właśc. Wilhelm Apolinaris Kostrowicki), francuski poeta (ur. 1880)
- 11 grudnia - Ivan Cankar, słoweński pisarz (ur. 1876)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
|
|