1922

Z Wikipedii

rok 1922 / MCMXXII XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1920 « 1921 « 1922 » 1923 » 1924

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce
2 Wydarzenia na świecie
3 Urodzili się
4 Zmarli
5 Zdarzenia astronomiczne
6 Nagrody Nobla
7 Zobacz też
8 Święta ruchome

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

9 stycznia - wybory do Sejmu Litwy Środkowej.
7 lutego - wybór Marii Skłodowskiej-Curie na członka francuskiej Akademii Medycyny.
2 marca - planowane (ale niezrealizowane w tym terminie) przyjęcie uchwały przez Sejm RP o włączeniu Litwy Środkowej do Polski.
5 marca - dymisja pierwszego rządu Antoniego Ponikowskiego (skutkiem odrzucenia uchwały o inkorporacji Litwy Środkowej w planowanym przez rząd kształcie).
5-6 marca - Zjazd Założycielski Młodzieży Wszechpolskiej.
10 marca - powołano drugi rząd Antoniego Ponikowskiego.
19 marca - oficjalne powstanie polskiego klubu piłkarskiego - Lecha Poznań, wtedy pod nazwą Lutnia Dębiec.
6 kwietnia - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę "O objęciu władzy państwowej nad Ziemią Wileńską"; Litwa Środkowa została włączona do Polski.
kwiecień - bójka posłów na posiedzeniu Sejmu podczas debaty o nadużyciach gospodarczych (Warszawa).
30 kwietnia - oficjalne powstanie polskiego klubu piłkarskiego - Dyskobolia Grodzisk, wtedy KS Dyskobolia.
15 maja - Polska i Niemcy podpisały tzw. konwencję górnośląską. Przewidywała ona pozostawienie na terenie Górnego Śląska ustawodawstwa niemieckiego. Polska część Górnego Śląska otrzymała autonomię ("Statut organiczny województwa śląskiego").
16 maja - uchwalono ustawę o urlopach.
6 czerwca - dymisja drugiego rządu Antoniego Ponikowskiego.
20 czerwca - przyłączenie części Górnego Śląska do Polski.
28 czerwca - powołano rząd Artura Śliwińskiego.
czerwiec - uchwalenie autokefalii Cerkwi prawosławnej w Polsce.
4 lipca - w Rybniku podpisano protokół przejęcia przez Polskę przyznanej części Górnego Śląska.
7 lipca - dymisja rządu Artura Śliwińskiego.
26 lipca - Sejm uchwalił ustawę o regulaminie Zgromadzenia Narodowego, które miało dokonać wyboru prezydenta państwa.
31 lipca - powołano rząd Juliana Ignacego Nowaka.
13 sierpnia - założenie klubu Iks Polonia Iłża.
13 września - uchwała Sejmu w sprawie budowy portu w Gdyni.
wrzesień - uruchomiono połączenie lotnicze Warszawa-Lwów.
5 listopada - odbyły się wybory do Sejmu.
12 listopada - odbyły się wybory do Senatu.
9 grudnia - Gabriel Narutowicz został wybrany na Prezydenta Rzeczypospolitej.
10 grudnia
- utworzenie Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
- powstanie pisma Awangardy Krakowskiej o nazwie Zwrotnica
14 grudnia - dymisja rządu Juliana Ignacego Nowaka.
16 grudnia
- zamach na prezydenta Gabriela Narutowicza (sprawca: Eligiusz Niewiadomski)
- powołano pierwszy rząd Władysława Sikorskiego
20 grudnia - Stanisław Wojciechowski został Prezydentem Rzeczypospolitej.

[edytuj] Wydarzenia na świecie

7 stycznia - Dáil Éireann, niższa izba parlamentu Irlandii ratyfikowała traktat angielsko-irlandzki, kończący irlandzką wojnę o niepodległość, głosując 64–57 za przyjęciem traktatu.
8 stycznia - w Norwegii powstała organizacja pod nazwą „Socjaldemokratyczna Liga Młodzieży Norwegii” (nor. Norges sosialdemokratiske ungdomsforbund), młodzieżowa przybudówka „Socjaldemokratycznej Partii Pracy Norwegii” (nor. Norges Socialdemokratiske Arbeiderparti).
10 stycznia - Arthur Griffith został wybrany prezydentem Wolnego Państwa Irlandzkiego (irlandzki: Saorstát Éireann).
11 stycznia - pierwsze lecznicze zastosowanie hormonu insuliny, odkrytej w roku 1921.
12 stycznia - rząd Wielkiej Brytanii zwolnił ostatnich pozostających irlandzkich więźniów schwytanych podczas wojny o niepodległość Irlandii.
13 stycznia - epidemia grypy spowodowała śmierć 804 osób w Wielkiej Brytanii.
15 stycznia - Michael Collins stanął na czele tymczasowego rządu Irlandii Południowej.
22 stycznia - na zapalenie płuc zmarł papież Benedykt XV.
24 stycznia - w USA, Christian K. Nelson opatentował wynalazek lodów na patyku (ang. Eskimos Pie).
29 stycznia - unia Kostaryki, Gwatemali, Hondurasu i Salwadoru przestała istnieć.
2 lutego - w Paryżu, Sylvia Beach wydała na czterdzieste urodziny pisarza Jamesa Joyce'a, jego powieść pod tytułem Ulisses.
6 lutego
- Kardynał Achille Ratti został obrany papieżem i przyjął imię Piusa XI.
- w Waszyngtonie zawarto układ o zbrojeniach morskich podpisany przez: Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Japonię, Francję i Włochy (stosunek tonażu głównych flot wyniósł - 5:5:3:1,75:1,75)
8 lutego
- prezydent USA Warren Harding polecił zainstalować pierwsze radio w Białym Domu.
- w Rosji Radzieckiej Czeka przekształciła się w GPU, które stało się częścią NKWD.
14 lutego - fiński minister spraw wewnętrznych Heikki Ritavuori został zamordowany przez Ernsta Tandefelta.
25 lutego - został ścięty na gilotynie francuski seryjny morderca Henri Désiré Landru.
27 lutego - wyzwanie dla dziewiętnastej poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, uprawniającej kobiety do głosowania, zostaje odrzucone przez Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych.
28 lutego - Wielka Brytania akceptuje niepodległość Egiptu.
1 marca
- wprowadzenie w życie sowieckiego kodeksu karnego.
- kra lodowa na Odrze przełamała tamę we Wrocławiu.
- w Wielkiej Brytanii powstała organizacja zarządzająca cywilnym lotnictwem (ang. British Civil Aviation Authority).
11 marca - Mahatma Gandhi zostaje aresztowany w Bombaju za działalność wywrotową.
15 marca - w niepodległym od Brytyjczyków Egipcie, Fuad I zasiada na tronie jako pierwszy król nowożytnego Egiptu.
18 marca - w Indiach, Mahatma Gandhi został skazany na sześć lat więzienia za działalność wywrotową. Spędził w więzieniu tylko dwa lata.
20 marca - USS Langley wszedł do służby jako pierwszy lotniskowiec w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych.
23 marca - jeden z siedmiu stanów Związku Australijskiego – Queensland, zniósł radę ustawodawczą (wyższą izbę parlamentu).
3 kwietnia - Józef Stalin został sekretarzem generalnym Wszechrosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) – (RKP(b) - późniejszej KPZR).
7 kwietnia
- w USA doszło do skandalu (ang. Teapot Dome scandal), kiedy sekretarz Departamentu Zasobów Wewnętrznych podpisał umowę dotyczącą zasobów ropy naftowej na publicznych terenach stanu Wyoming.
- we Francji doszło do pierwszego zderzenia w powietrzu samolotów, jeden należał do „Daimler Airway” a drugi do „Grands Express Arens”. Do zdeżenia doszło nad miejscowością Poix-de-Picardie – zginęło siedem osób.
10 kwietnia-19 maja - w Genui we Włoszech odbyła się konferencja w której wzięły udział 34 państwa. Konferencja ta dotyczyła ustalenia porządku monetarnego i ekonomicznego po pierwszej wojnie światowej.
13 kwietnia - prawa stanu Massachusetts zezwoliły kobietom pracować na wszystkich stanowiskach publicznych.
16 kwietnia - Traktat w Rapallo między Niemiecką Republiką Weimarską, a Rosją Radziecką.
5 maja - rozpoczęła się budowa stadionu drużyny baseballowej New York Yankees w dzielnicy Bronx w Nowym Jorku (ang. Yankee Stadium).
19 maja - w Rosji Radzieckiej została założona Organizacja Pionierska imienia W. I. Lenina.
30 maja - w Waszyngtonie odsłonięto Pomnik Lincolna.
1 czerwca
- w Irlandii Północnej powstała Królewska Policja Ulsteru, reprezentująca protestantów.
- Armia Czerwona pokonała siły Tureckich Basmaczy dowodzonych przez Ismailia Envera.
14 czerwca - prezydent Stanów Zjednoczonych Warren G. Harding wygłosił pierwsze przemówienie przez radio.
22 czerwca - agenci Irlandzkiej Armii Republikańskiej dokonali udanego zamachu na brytyjskiego marszałka polowego Henrego Hughes Wilsona w Londynie. 18 lipca zamachowcy zostali skazani na śmierć.
24 czerwca - zginął w zamachu niemiecki minister spraw zagranicznych Walther Rathenau.
26 czerwca - zmarł Albert I Grimaldi – Ludwik II Grimaldi zostaje władcą Księstwa Monako.
28 czerwca - rozpoczyna się irlandzka wojna domowa.
11 lipca - został otwarty amfiteatr w dzielnicy Hollywood w Los Angeles (ang. Hollywood Bowl).
10 sierpnia - odbył się pierwszy sowiecki proces przeciw wrogom ludu. Wytoczono go przeciw socjalrewolucjonistom i 17 z nich skazano na śmierć. Wyrok zawieszono jako gwarancję, że partia zaniecha walki z rządem sowieckim - w przeciwnym razie pozostawieni w więzieniu skazańcy mieli być natychmiast rozstrzelani.
22 sierpnia - irlandzki generał Michael Collins ginie w zamachu w Hrabstwie Cork.
23 sierpnia - bunt przeciw Hiszpanom w Maroku.
27 sierpnia - referendum w sprawie wprowadzenia prohibicji w Szwecji (51% zagłosowało przeciw).
28 sierpnia - Japonia zgadza się na wycofanie wojsk z Syberii.
9 września - tureckie wojska, ścigając wycofujących się Greków, wkraczają do Smyrny.
11 września - w Melbourne zaczął wychodzić jeden z poprzedników gazety The Herald Sun - Sun News-Pictorial.
12 września - w miejscowości Al-Azizija w Libii zarejestrowano najwyższą temperaturę na Ziemi +57,8°C.
13-15 września - pożar najprawdopodobniej zapoczątkowany przez wojsko tureckie w Smyrnie (dzisiaj İzmir), zginęło około 100 tys. osób.
18 września - Węgry przystąpiły do Ligi Narodów.
22 września - Brytyjski Mandat Palestyny został zatwierdzony przez Ligę Narodów.
23 października - niemiecka armia wkracza do Saksonii – koniec władzy komunistów.
25 października - z mocą ustawy parlamentu (Third Dáil) Wolnego Państwa Irlandzkiego wchodzi w życie konstytucja.
28 października
- we Włoszech faszyści maszerują na Rzym.
- Czerwona Armia wkracza do Władywostoku.
31 października - Benito Mussolini został premierem Włoch.
1 listopada - Imperium osmańskie zostaje obalone, ostatni sułtan Mehmed VI abdykuje.
4 listopada - Howard Carter odkrył grobowiec faraona Tut-Ench-Amona; w chwili śmierci władca miał 20 - 25 lat. Grobowiec składał się z 16 schodów, korytarza, przedsionka, komory bocznej, komory grobowej i skarbca. Popularna stała się ostatnio teoria rzekomej klątwy Tut-Ench-Amona, jednak z naukowego punktu widzenia jest niemożliwa. Howard Carter, a więc (przynajmniej teoretycznie) największy świętokradca, dożył podeszłego wieku. W grobowcu odkryto dużo złota, lecz jego budowa nie pozwoliła stwierdzić niczego o życiu Egipcjan.
14 listopada - Brytyjska Korporacja Nadawcza (ang. British Broadcasting Corporation – BBC) rozpoczyna nadawanie programów radiowych.
17 listopada - były sułtan Imperium Osmańskiego Mehmed VI udaje się na wygnanie do Włoch.
18 listopada - francuski pisarz Marcel Proust, autor „W poszukiwaniu straconego czasu” (A la recherche du temps perdu) – zmarł.
19 listopada - Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji w Ankarze wybrało Abdülmecida II kalifem.
21 listopada - Rebecca Latimer Felton zostaje zaprzysiężona jako pierwsza kobieta zasiadająca w Senacie Stanów Zjednoczonych.
30 grudnia - utworzono Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).