Abwehra

Z Wikipedii

Abwehra (niem. Abwehr - obrona) - nazwa niemieckiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego w latach 1921-1944.

Spis treści 1 Krótka historia wywiadu niemieckiego 2 Utworzenie Abwehry 3 Zakazy traktatu wersalskiego 4 Zadania 5 Struktura Abwehry 6 Działania przeciwko Polsce 7 Działania przeciwko Zachodowi 8 Utworzenie OKW, i reorganizacja 9 Struktura w 1939 roku 9.1 Wydział Zagraniczny 9.2 Wydział Centralny 9.3 Wydział I 9.4 Wydział II 9.5 Wydział III 10 Przyłączenie do SS 11 Szefowie Abwehry 12 Źródła 13 Zobacz też

[edytuj] Krótka historia wywiadu niemieckiego

W ramach przygotowań kanclerza Bismarcka do wojny z Francją rozbudowano i zreorganizowano niemiecką służbę informacyjno-wywiadowczą. Dokonał tego Wilhelm Stieber (zwany König der Spürhunde), który kierował tą służbą w latach 1866-1871. Dzięki tysiącom szpiegów na terenie Francji i dokładnym informacjom armia niemiecka odniosła błyskotliwe zwycięstwo.

Dalszy rozwój wywiadu armii nastąpił na początku XX wieku. Koordynował go płk Walter Nicolai, będący od 1912 dowódcą całej służby wywiadowczej (Sekcja III B Sztabu Generalnego). Rozbudował on sieć wywiadowczą i dywersyjno-sabotażową na terenie krajów będących celami ataku niemieckiego.

Oprócz działającego wywiadu armii w owym czasie utworzono odrębne wywiady marynarki wojennej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeszy oraz kontrwywiad Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

W Abwehrze powstała także silna opozycja przeciw Hitlerowi - a stanowili ją min. Canaris a także szef sztabu gen. Hans Oster. Przekazywali on min.wywiadowi brytyjskiemu informacje o przygotowaniach do wojny.To dzięki nim doszło do pokrzyżowania planów zajęcia Gibraltaru, także oni wprowadzili Hitlera w błąd w sprawie kapitulacji Włoch.Sabotowali także akcje wywiadowcze przeciwko Wielkiej Brytanii. Po lutym 1944r. na rozkaz Hitlera większość aparatu Abwehry wcielono do Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA)

[edytuj] Utworzenie Abwehry

Abwehra powstała w styczniu 1921 roku jako departament Reichswehrministerium. Nazwa wywodzi się od centrali Abwehrgruppe der Reichswehr, utworzonej w styczniu 1921 r. pod kierownictwem płk. Friedricha Gemppa i zakonspirowanej w Oddziale Statystyki Urzędu Wojskowego.

Skład wydziału był bardzo skromny: 2-3 oficerów sztabowych, 4-7 oficerów pomocniczych-urzędników, kilka sekretarek-maszynistek. Oprócz tego przy dowództwach wszystkich 7 okręgów wojskowych utworzono placówki departamentu w składzie: oficer sztabowy, oficer pomocniczy, maszynistka.

Po 1935 roku kiedy stanowisko szefa Abwehry objął kmdr.Wilhelm Canaris , Abwehra rozrosła się dzięki niemu do potężnej i sprawnej organizacji wywiadowczej zatrudniającej ok. 30 tys. stałych pracowników (nie licząc agentów, konfidentów i informatorów).

Centrala mieściła się w Berlinie przy Tirpittzufer 76.

[edytuj] Zakazy traktatu wersalskiego

Po zakończeniu I wojny światowej Niemcom, zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego, zabroniono prowadzenia wywiadu o charakterze ofensywnym, służba ta więc miała m.in. zwalczać obce szpiegostwo, sabotaż, a także chronić wojsko przed próbami zamachów i agitacją wywrotową.

[edytuj] Zadania

Oprócz zadań kontrwywiadowczych Abwehrze przypadła w udziale istotna funkcja prowadzenia wywiadu ofensywnego przeciwko Polsce i Czechosłowacji, natomiast wobec Wielkiej Brytanii, Francji i Belgii ograniczono się do defensywy.

[edytuj] Struktura Abwehry

Abwehrguppe obejmowała 2 referaty: Ost i West, w których działały 3 piony:

• wywiadowczy
• wywiadu radiowego
• kontrwywiadu

[edytuj] Działania przeciwko Polsce

Spośród 8 ekspozytur terenowych aż 5 prowadziło wywiad wojskowy przeciwko Polsce, były to:

• I - Abwehrstelle w Królewcu (działająca także przeciwko Związkowi Radzieckiemu i państwom bałtyckim)
  • Z placówkami i posterunkami m.in w Elblągu, Olsztynie, Ełku, Iławie, Kwidzynie i Malborku.
• II - w Szczecinie
  • Z placówkami w Bytowie, Koszalinie i Pile.
• III - Berlin - Ost w Berlinie, z filią we Frankfurcie nad Odrą
• IV - w Dreźnie
• VIII - we Wrocławiu
  • Z placówkami w Bytomiu, Legnicy, i Opolu.

[edytuj] Działania przeciwko Zachodowi

Do rozpracowania Francji, Belgii i Holandii wykorzystywano na zachodzie Europy tylko dwie ekspozytury:

• V - w Stuttgarcie
• VI - w Münster

[edytuj] Utworzenie OKW, i reorganizacja

W 1938 roku zlikwidowano Ministerstwo Wojny, które zastąpiło Oberkommando der Wehrmacht (OKW), w tym samym roku ówczesny szef Abwehry kmdr Wilhelm Canaris dokonał znacznej reorganizacji w strukturach Abwehry, które wyglądały następująco:

[edytuj] Struktura w 1939 roku

[edytuj] Wydział Zagraniczny

Wydział ten utrzymywał łączność między Naczelnym Dowództwem Wehrmachtu (OKW) a Ministerstwem Spraw Zagranicznych.

Zajmował się również:

• nadzorem nad ataszatami niemieckimi za granicą i obcymi w Niemczech
• informował o sprawach wojskowych i politycznych w prasie zagranicznej
• opracowywał problemy zagraniczne, którymi interesowało się dowództwo Wehrmachtu
• prowadził sekcję zajmującą się zaopatrywaniem niemieckich okrętów wojennych na pełnym morzu
• prowadził biuro problemów prawa międzynarodowego związanych z wojskowością, które zajmowało się korzystnym dla Niemiec interpretowaniem międzynarodowych konwencji

[edytuj] Wydział Centralny

Wydział ten pełnił funkcję sztabu Abwehry. Należały do niego sprawy administracyjne: zarządzanie, finanse, problemy prawne. Nadzorował i prowadził również centralną kartotekę osób o poglądach opozycyjnych i lewicowych, oraz kartotekę dla obywateli państw obcych, którzy narazili się rządowi niemieckiemu.

Szefem wydziału był gen. Hans Oster.

[edytuj] Wydział I

kierował nim gen.Hans Piekenbrock, od 1943r. płk. Georg Hansen Wydział ten był najważniejszym wydziałem Abwehry - dostarczał materiałów wywiadowczych będących podstawą do planowania kampanii wojennych. Wydział ten kierował siecią wywiadowczą, gromadził i przekazywał wszystkim sztabom najważniejsze informacje.Sporządzał także analizy gospodarcze i militarne innych państw.

Posiadał następujące sekcje:

• I H (Heer) - zajmowała się rozpoznaniem wojsk lądowych obcych armii
  • I H West (Obce Amie Zachód) - wywiad na Stany Zjednoczone i Wlk. Brytanię
  • I H Ost (Obce Armie Wschód) - wywiad na ZSRR, podwydział ten miał siedzibę w pobliżu Mikołajek, a jego szefem był płk Eberhard Kinzel, a następnie Reinhard Gehlen
• I L (Luft) - zajmowała się rozpoznaniem sił powietrznych, lotnisk i obrony przeciwlotniczej
• I T (Technik) - rozpoznanie techniki bojowej, broni i sprzętu
• I LT (Lufttechnik) - rozpoznanie techniki lotniczej, przemysłu samolotowego i jego zasobów surowcowych
• I M (Marine) - marynarka wojenna, bazy morskie, porty, przemysł okrętowy
• I Wi (Wirtschaft) - gospodarka i przemysł zbrojeniowy innych krajów
• I G - produkcja fałszywych dokumentów
• I Ht - łączność radiowa z agentami za granicą

Oprócz tego Wydział I nadzorował zagraniczne placówki Abwehry oraz prowadził własne laboratoria.

Dowódcą Wydziału I był płk Hans Piekenbrock.

[edytuj] Wydział II

Do zadań Wydziału II należały:

• dywersja i sabotaż na tyłach wroga
• zakłócanie łączności i komunikacji
• dezorganizowanie oporu
• wywoływanie walk wewnętrznych i powstań
• tworzenie i wspieranie działań V kolumny
• zamachy na przywódców politycznych
• wojna psychologiczna

Wydziałowi temu podlegały jednostki "Brandenburg".

Dowódcą Wydziału II był do 1939 mjr Helmuth Groscurth, a do końca wojny ppłk Erwin von Lahousen.

[edytuj] Wydział III

Wydział III zajmował się między innymi kontrwywiadem, zapobieganiem sabotażowi i podsłuchem radiowym.

Dzielił się na sekcje:

• III W (Wehrmacht) - zwalczała szpiegostwo i sabotaże w wojsku, sianie defetyzmu i niewiary w zwycięstwo
• III Z - zwalczała szpiegostwo i sabotaż w sektorze cywilnym, współpracowała z Gestapo i SD. Posiadała własny organ wykonawczy - Geheime Feld-Polizei
• III Wi (Wirtschaft) - działała w przemyśle, głownie zbrojeniowym, nadzorując pracowników niemieckich i robotników przymusowych
• III Kgf (Kriegsgefangenen) - działała w obozach jenieckich

Wydziałem III dowodził do wojny mjr Rudolf Bamler,od 1939r. płk Egbert von Bentivegni a później gen. mjr Franz von Bentivegni.

[edytuj] Przyłączenie do SS

18 lutego 1944 roku Adolf Hitler podpisał dekret powołujący do życia jednolitą niemiecką służbę wywiadowczą, pod kierownictwem szefa SS, Heinricha Himmlera, wywiad wojskowy został wcielony do SS. Canaris został zdymisjonowany, a wielu oficerów Abwehry zostało aresztowanych pod zarzutem spisku antyhitlerowskiego.

[edytuj] Szefowie Abwehry

płk Friedrich Gempp	1921-1927
mjr Gunther Schwantes	1927-1929
ppłk Ferdinand von Bredow	1930-1932
kontradm. Conrad Patzig	1932-1934- w wyniku konfliktów ze Służbą Bezpieczeństwa (SD) został odwołany i przeniesiony do służby w Kriegsmarine
adm. Wilhelm Canaris	1935-1944

[edytuj] Źródła

• Antoni Czacharowski, Karol Grunberg - Szpiedzy Hitlera: Z dziejów wywiadu niemieckiego - Książka i wiedza, 1997.
• Normam Polmar, Thomas Allen - Księga Szpiegów, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 2000.
• Andrzej Misiuk - Służby Specjalne II Rzeczypospolitej (kulisy wywiadu i kontrwywiadu), dom wydawniczy Bellona 1998.
• Władysław Kozaczuk - Bitwa o Tajemnice: Służby wywiadowcze Polski i Niemiec 1918-1939, Książka i Wiedza, Warszawa 1967, 1999.
• Jan Gajewski - Canaris, Książka i Wiedza, Warszawa 1981, wydanie drugie

[edytuj] Zobacz też