Afganistan

Z Wikipedii

د افغانستان اسلامي جمهوریت
جمهوری اسلامی افغانستان
Islamska Republika Afganistanu


Flaga Afganistanu	Godło Afganistanu

Hymn: Sorud-e-Melli

prezydent Hamid Karzai

Szef rządu

prezydent Hamid Karzai

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

41. na świecie
647 500¹ km²
~0%

Liczba ludności (2008)
• całkowita
• gęstość zaludnienia

38. na świecie
32 738 000²▲
50,5 osób/km²

Jednostka monetarna

afgani (AFN)

Niepodległość

od Wielkiej Brytanii
19 sierpnia 1919

Religia dominująca

islam

Strefa czasowa

UTC +4:30(za http://www.timeanddate.com/

AFG

+93

¹ Dane podane za CIA The World Factbook (źródło:CIA) (en)
² Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (źródło:CIA) (en)

Afganistan, Islamska Republika Afganistanu (dari افغانستان, trl. Afghānestān, trb. Afghanestan; جمهوری اسلامی افغانستان, trl. Dawlat-e Eslāmī-ye Afghānestān, trb. Daulat-e Eslami-je Afghanestan; paszto افغانستان, trl. Afghānistān, trb. Afghanistan; د افغانستان اسلامي جمهوریت, trl. Də Afghānistān Islāmī Dawlat, trb. Dy Afghanestan Eslami Daulat) – śródlądowe państwo położone w Azji Środkowej.

[edytuj] Ustrój polityczny

Afganistanem rządzi prezydent, który jest głową państwa i szefem rządu.

Afganistan podzielony jest na 34 prowincje.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Afganistanu.

[edytuj] Geografia

Afganistan jest wysokogórskim krajem śródlądowym, nieposiadającym dostępu do morza, położonym w środkowej i południowo-zachodniej Azji. Ponad 4/5 powierzchni zajmują góry. Z północnego wschodu na południowy zachód rozpościerają się Hindukusz z największym szczytem kraju (Nuszaak, 7 455 m n.p.m.), przechodzący w surowe obszary Wyżyny Irańskiej, a następnie w półpustynię Registanu, między którymi znajduje się Wyżyna Haradżat z kilkoma przełęczami umożliwiającymi komunikację pomiędzy regionami kraju. Klimat surowy i mroźny, w górach średnie temperatury stycznia spadają do -15°C, a w lipcu rzadko przekraczają 0°C. Lata najcieplejsze na pustynnych obszarach na południu (powyżej +22°C). Opady w górach powyżej 1 500 mm rocznie, większa część kraju ma 400-600 mm rocznie, na terenach stepowych poniżej 200 mm rocznie. Ziemie uprawne zajmują zaledwie 12% powierzchni, zaś lasy (głównie w rejonie północno-wschodnim) tylko 3%.

Granice 5 529 km:
- Chińska Republika Ludowa przez korytarz wachański - 76 km
- Iran - 936 km
- Pakistan - 2 430 km
- Tadżykistan - 1 206 km
- Turkmenistan - 744 km
- Uzbekistan - 137 km
najniższy punkt - Amu-daria 258 m
najwyższy punkt - Noszak 7 455 m (inne źródła podają 7 485 m n.p.m.)
mapa interaktywna Afganistanu

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: historia Afganistanu.

[edytuj] Gospodarka

Afganistan należy do najsłabiej rozwiniętych gospodarczo państw świata. PKB wyniósł w 2002 roku 7,7 mld dolarów USA, czyli zaledwie 290 dolarów na mieszkańca, z czego 52% dostarczyło rolnictwo, 24% przemysł, a resztę usługi.

Zasoby naturalne: gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel, miedź, chrom, baryty, siarka, ołów, cynk, ruda żelaza, sól, kamienie szlachetne i półszlachetne są eksploatowane w ograniczonym zakresie, większe znaczenie ma jedynie wydobycie gazu (około 3 km³) i surowców budowlanych, między innymi lazurytu. Kilka elektrowni wodnych wyprodukowało 540 mln kWh energii elektrycznej. Liczne zakłady rzemieślnicze rozrzucone po całym kraju produkują rozmaite wyroby włókiennicze, metalowe, skórzane oraz wyroby z drewna i inne. Rozwinięty jest przemysł spożywczy.

Główną gałęzią gospodarki jest niskotowarowe rolnictwo. Uprawia się głównie zboże (pszenica 2,7 mln ton, ponadto kukurydzę, jęczmień i ryż, także bawełnę, buraki cukrowe, trzcinę cukrową; w dolinach rzek - na terenach nawadnianych - kwitnie sadownictwo i uprawa winorośli - produkcja winogron 365 tys. ton.

Dobrze rozwinięta hodowla (częściowo koczownicza): owiec - 11 mln, kóz - 2,2 mln oraz wielbłądów i koni.

Transport bardzo słabo rozwinięty. Drogi liczą tylko 23 tys. km, brak kolei. Na całym obszarze kraju poważną rolę odgrywa transport juczny. Główne lotnisko w Kabulu ma połączenie z kilkoma miastami za granicą.

Bilans handlowy niezrównoważony: eksport w 1997 wyniósł 148 mln dolarów, zaś import 566 mln dolarów. Główni partnerzy handlowi: Rosja, Japonia, Indie, Iran. Z uwagi na utrzymujący się od kilkudziesięciu lat konflikt i prowadzone działania wojenne, gospodarka afgańska leży w ruinie. Głównym produktem eksportowym jest opium (roczna produkcja 4.000 ton będące ekwiwalentem 400 ton (!) czystej morfiny) i jego pochodne. Produkcją opium trudnią się watażkowie usadowieni w poszczególnych rejonach kraju i czujący się bezkarni ze względu na słabość władzy centralnej.

[edytuj] Demografia

Liczba mieszkańców wynosi około 28 milionów 514 tysięcy, niemniej ludność jest rozmieszczona bardzo nierównomiernie. Główne skupiska to kotliny śródgórskie i oazy na obszarach północno-wschodniej części kraju; tereny wysokogórskie na północy i półpustynne na południowym zachodzie są prawie bezludne. Około 2 milionów ludności to koczownicy. Ponad 3 mln osób przebywa na emigracji, głównie w Pakistanie i Iranie. Skład narodowościowy jest zróżnicowany: żyją tu Pasztunowie - 53%, Tadżycy - 12%, Hazarowie i Uzbecy - po ok. 8% i Beludżowie. Tylko 23% ludności mieszka w miastach. Religią państwową jest islam. Poziom życia ludności i jej zdrowotność należą do najniższych w świecie; powszechnym zjawiskiem jest analfabetyzm - 79%.