Alfabet hebrajski

Z Wikipedii

Alfabet hebrajski – alfabet stosowany do zapisu języka hebrajskiego, jidysz i ladino (historycznie również jęz. aramejskiego), wywodzący się z alfabetu aramejskiego, a pośrednio z fenickiego i egipskich hieroglifów. Składa się z 22 znaków, a w przeciwieństwie do alfabetu łacińskiego nie rozróżnia się w nim liter małych i wielkich.

Kierunek pisma: od prawej do lewej.

Litery alfabetu hebrajskiego (litera – nazwa litery (wartość litery w Kabale) – wymowa):

א – alef^[1] (1) – nieme lub któraś z samogłosek,
ב – bet^[1] (2) – [b], [v]
ג – gimel^[1] (3) – [ɡ]
ד – dalet^[1] (4) – [d]
ה – hej/he^[1] (5) – [h], [a]
ו – waw^[1] (6) – [v], [ɔ̝], [u]
ז – zajin/zain^[1] (7) – [z]
ח – chet^[1] (8) – [χ] lub [ħ] (języczkowe lub gardłowe ch)
ט – tet^[1] (9) – [t],
י – jud/jod^[1] (10) – [j], [i], [ɛ̝]
כך – kaf^[1] (20) – [k],[χ]
ל – lamed^[1] (30) – [l],
מם – mem^[1] (40) – [m]
נן – nun^[1] (50) – [n]
ס – samech/samek^[1] (60) – [s]
ע – 'ajin/ain^[1] (70) – [ʕ] (spółgłoska gardłowa), nieme lub [a], [ɛ̝], [ɔ̝], [i]
פף – pe^[1] (80) – [p],[f]
צץ – cade/sade^[1] (90) – [ʦ] (polskie c)
ק – kuf/kof^[1] (100) – [k], [q]
ר – resz^[1] (200) – w starożytności [r], współcześnie [ʁ] (jak francuskie r)
ש – szin^[1]/sin (300) – [ʃ] (polskie sz), [s]
ת – taw^[1] (400) – [t], [θ] (angielskie thought)

Pięć liter (kaf, mem, nun, pe, cade) przyjmuje na końcu wyrazu inną graficznie formę, zwaną końcową (kaf finale, mem finale itd.). Są to tak zwane "litery królewskie" (sofit).

Kształt liter "pisanych" (kursywy) różni się dość znacznie od pierwowzorów drukowanych.

Niektóre litery zmieniają swoją wymowę (i nazwę) po umieszczeniu wewnątrz kropeczki, tzw. dageszu. Są to np. bet (wymowa – b) → wet (w), chaf (ch) → kaf (k), fej(f) → pej(p), saw (s) → taw(t). W przypadku dodania dageszu do innej litery wzmacniamy ją tylko. Litera szin ma kropkę nad prawym "ramieniem" (lecz nie jest to dagesz) i wtedy wymawiana jest jako "sz". Kropka nad "ramieniem" lewym zmienia nazwę na sin i wymowę na "s".

Judaizm uznaje graficzną formę alfabetu za świętą; mistycy żydowscy uważali je za nośniki duchowych mocy, a ich znajomość za sposób przybliżania się do Boga.