Ameryka Południowa
Z Wikipedii
Ameryka Południowa – kontynent leżący na półkuli zachodniej. Od wschodu graniczy z Oceanem Atlantyckim, a od zachodu z Oceanem Spokojnym. Powierzchnia Ameryki Południowej wynosi 17,8 mln km². Przez Europejczyków, obie Ameryki są też nazywane Nowym Światem.
Spis treści |
[edytuj] Dane Geograficzne
Najdalej wysunięte punkty kontynentu:
- na północy - Przylądek Gallinas (12,25'N)
- na południu - Przylądek Froward (53,54'S)
- na zachodzie - Przylądek Parinas (81,22'W)
- na wschodzie - Przylądek Branco (34,47'E)
[edytuj] Państwa Ameryki Południowej i ich stolice
Do Ameryki Południowej obecnie należą
1. Argentyna - Buenos Aires
2. Boliwia - La Paz oraz Sucre
3. Brazylia - Brasilia
4. Chile - Santiago
5. Ekwador - Quito
6. Gujana - Georgetown
7. Kolumbia - Bogota
8. Paragwaj - Asuncion
9. Peru - Lima
10. Surinam - Paramaribo
11. Urugwaj - Montevideo
12. Wenezuela - Caracas
13.Gujana Francuska - Kajenna
[edytuj] Krótka historia
Ameryka Południowa była obszarem bardzo burzliwym. Po II wojnie światowej był to teren ostrych konfliktów społeczno-politycznych. Ameryka Południowa była obszarem rządzonym przez różne siły wojskowe, które blokowały rozwój. Liczne były też obawy przed wypływami ze strony Związku Radzieckiego. Trudne warunki życia i pracy były przyczyną obalenia dyktatur rządzących krajami Ameryki. W latach 50. XX w. doszło do licznych walk i wystąpień co w efekcie końcowym spowodowało upadek większości rządów dyktatorskich. Na początku lat 60. zeszłego stulecia dyktatura utrzymywała się tylko w kilku państwach (Dominikana, Nikaragua, Paragwaj). Lata 70. przyniosły większe otwarcie krajów Ameryki Południowej na świat, szukanie nowych kontaktów, partnerów itp.
[edytuj] Bogactwa naturalne
Główne złoża: miedź, rudy żelaza, cynk i ołów, cyna, mangan, antymon, boksyty, uran, siarka, ropa naftowa, diament.
[edytuj] Klimat
W Ameryce Południowej występują wszystkie strefy klimatyczne, począwszy od klimatu równikowego na północy kontynentu, poprzez zwrotnikowy, podzwrotnikowy, umiarkowany do subpolarnego na południu kontynentu. Pod względem opadów w Ameryce Południowej są tereny o obfitych opadach (Nizina Amazonki), ale również pustynne (w Andach).
[edytuj] System wodny
Ok. 85% powierzchni Ameryki Południowej należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego. Największymi rzekami są: Amazonka, Parana, São Francisco, Orinoko. Wśród niewielkiej liczby jezior wymienić należy: Maracaibo, Patos, Titicaca.
Na zachodnich stokach Andów Patagońskich w Chile oraz na nizinie pacyficznej w Kolumbii i w środkowym biegu rzeki Magdaleny opady przekraczają nawet 7000 mm rocznie. Najbardziej suchymi obszarami są zachodnie stoki w środkowej części Andów (pustynia Atacama poniżej 20 mm). Na pustyni Atacama są miejsca, gdzie ostatni deszcz spadł 400 lat temu. W północnej części Chile, w mieście Arica roczne sumy opadów nie dochodzą do 1 mm, a w Iquique bywają okresy kilkunastoletnie, w których nie spada ani jedna kropla deszczu.
[edytuj] Warunki naturalne
Kontynent mało rozczłonkowany, półwyspy i wyspy stanowią niewielką część całej powierzchni kontynentu, największe półwyspy: Brunswick, Taitao. Główne wyspy: Ziemia Ognista, Riesco, Santa Inés. Ameryka Południowa jest kontynentem o przewadze terenów nizinnych, średnia wysokość 655 m n.p.m. Na zachodzie kontynentu biegną góry Andy, będące przedłużeniem Kordylierów z Ameryki Północnej. Najwyższym szczytem jest Aconcagua w Argentynie (6959 m n.p.m.), a najniżej położonym terenem jest obszar Salinas Grandes (40 m p.p.m.) na półwyspie Valdes. Największe wyżyny Ameryki Południowej to: Wyżyna Gujańska, Wyżyna Brazylijska, Wyżyna Patagońska, niziny to: Nizina Orinoko, Nizina Amazonki, Nizina La Platy,
[edytuj] Ludność
Ameryka Południowa ma 382 000 000 mieszkańców (VII 2007), co stanowi prawie 5,8% ludności całej kuli ziemskiej, średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 22 mieszkańców na 1 km², ale brak jest równomiernego rozmieszczenia na kontynencie, choć nie tak bardzo jak w przypadku Ameryki Północnej. Najbardziej zaludnione tereny to: Ekwador – 49 osób/km² (2007) i Kolumbia – 39 osób/km² (2007), a najmniej zaludnione tereny to obszar Surinamu – 2,9 osoby/km² (2007) i Gujany – 3,6 osoby/km² (2007). Na kontynencie jest 12 niepodległych państw i jedno terytorium zależne - Gujana Francuska. W bezpośrednim sąsiedztwie kontynentu leżą grupy wysp (Falklandy, Galapagos, Antyle razem z Trynidad i Tobago, Ziemia Ognista), z których tylko niektóre stanowią niepodległe państewka, a pozostałe stanowią terytoria zamorskie innych państw.
[edytuj] Południowoamerykańskie rekordy
- największe miasto:São Paulo ( Brazylia) 20 mln mieszk.(miasto)
- najwyższy szczyt:Aconcagua ( Argentyna) 6962 m n.p.m
- najwyższy wulkan:Ojos del Salado ( Chile/ Argentyna) 6885 m n.p.m-najwyższy wulkan na Ziemi
- najniższy punkt:Salinas Chicas ( Argentyna) 42 m p.p.m
- największe jezioro:Maracaibo ( Wenezuela) 14 100 km²
- najdłuższa rzeka:Amazonka ( Peru/ Kolumbia/ Brazylia) 6570 km
- największe dorzecze:Amazonka ( Peru/ Kolumbia/ Brazylia) 6300 km2- największa powierzchnia dorzecza
Języki Ameryka Południowa jest kontynentem wielojęzykowym. Podstawowymi językami są:język portugalski, którym posługuje się 190mln mieszkańców Brazylii i język hiszpański, którym posługuje się około 185mln mieszkańców kontynentu. Można się spotkać także z takimi językami jak: język niderlandzkim,język angielski, język francuski, keczua, guarami. Języki dominują na terenach dawnych w zależności od tego do jakiego państwa należały. Językiem polskim posługuje się 90 tys. mieszkańców stanów Paraná, Santa Catarina i Rio Grande do Sul.
[edytuj] Flora Ameryki Południowej
Biomy lądowe w Ameryce Północnej i Południowej Ze względu na dość duże obszary nienaruszone przez człowieka w Ameryce Południowej można spotkać liczne gatunki flory. W dorzeczu Amazonki występuje typowy deszczowy las tropikalny. Można jednak spotkać również obszary o odmiennej roślinności: na Wyżynie Brazylijskiej – lasy monsunowe, półpustynie w Peru i Boliwii. Najczęściej spotykane rośliny użytkowe to: ziemniak, tytoń, kakaowiec, ananas.
[edytuj] Fauna Ameryki Południowej
Świat zwierzęcy w Ameryce Południowej jest bogaty pod względem liczby i różnorodności gatunków; najbardziej typowe to: mrówkojad, tapir, małpy czepiaki i kapucynki, świnki morskie, nutrie, szynszyle, lamy, papugi, kolibry, kondory, boa dusiciele oraz anakondy, kajmany, piranie.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Argentyna • Brazylia • Boliwia • Chile • Ekwador • Gujana • Kolumbia • Paragwaj • Peru • Surinam • Urugwaj • Wenezuela
Terytoria autonomiczne i zależne: Gujana Francuska • Falklandy
|
||||||||
|
||||||||
Afryka: | Południowa · Północna · Środkowa · Wschodnia · Zachodnia | |||||||
Ameryka: | Anglosaska · Centralna · Karaiby · Mezoameryka · Łacińska · Południowa · Północna · Środkowa | |||||||
Azja: | Bliski Wschód · Daleki Wschód · Południowa · Południowo-Wschodnia · Północna · Środkowa · Zachodnia · Zakaukazie | |||||||
Europa: | Południowa · Północna · Środkowa · Wschodnia · Zachodnia | |||||||
Australia i Oceania: | Oceania · Australia · Nowa Zelandia · Melanezja · Mikronezja · Polinezja · Australazja | |||||||
Obszary polarne: | Arktyka · Antarktyka | |||||||
Oceany | Atlantycki (Atlantyk) · Arktyczny · Indyjski · Południowy · Spokojny (Pacyfik) |