Baśń

Z Wikipedii

Baśń - jeden z podstawowych gatunków epickich, zazwyczaj niewielkich rozmiarów, odwołujący się zwykle do folkloru. Dominują w niej elementy fantastyki; opowiada o siłach nadprzyrodzonych, cudownych zdarzeniach, nadnaturalnych postaciach i zjawiskach. Jedną z ważniejszych cech baśni jest nieokreślony czas akcji. Zawiera ludową mądrość, przedstawia wierzenia ludowe i magiczne; baśń może być osnuta na podaniach, legendach.

Najsłynniejsze zbiory baśni to:

• „Tysiąca i jednej nocy”
• indyjska „Pańćatantra”
• zbiór baśni zebranych przez braci Grimm - Kinder und Hausmärchen, 1812-22
• baśnie H. Ch. Andersena
• zbiór Ch. Perraulta - Contes de ma mere l'Oye, 1697

Zdaniem Brunona Bettelheima baśń ukazuje pewien problem egzystencjalny w sposób zwarty i prosty, w formie przyswajalnej dla dziecka. Jej specyficzne cechy (m.in. odszczegółowienie fabuły oraz bohaterowie, którzy reprezentują określony typ, a nie niepowtarzalne indywiduum) sprawiają, że baśń może dostarczyć dziecku objaśnień dotyczących jego własnej psychiki i wspiera rozwój dziecięcej osobowości, dojrzewanie.

Bettelheim wskazuje na stałe motywy w baśniach, pozwalające dziecku pokonać lęki przed dorastaniem i usamodzielnieniem, oderwaniem od rodziców oraz lęki związane z płcią przeciwną. Baśnie zdaniem Bettelheima pełnią funkcję terapeutyczną, a także przekazują podstawową wiedzę na temat kultury, w której dziecko dorasta.

Do najważniejszych motywów baśniowych zaliczamy:

• motyw walki dobra ze złem. Zło w baśniach jest zawsze potężniejsze od dobra, ale zwykle z nim przegrywa. Zwycięstwo dobrej strony jednak zawsze jest okupione stratą
• przenikanie się świata nadprzyrodzonego z realnym
• motyw zwycięstwa miłości, sprawiedliwości i dobra
• motyw mędrca
• motyw wędrówki

W baśniach często występuje postać, której wiedza jest ogromna, niedostępna dla większości śmiertelników. Mędrzec posiada także niesamowite moce służące wpływaniu na świat i inne osoby. Ta osoba jest swoistym wykładnikiem moralnym, drogowskazem dla innych bohaterów.

Zobacz też: Literatura dla dzieci i młodzieży, przegląd zagadnień z zakresu literatury.