Beilstein (baza danych)
Z Wikipedii
Chemiczna baza danych Beilstein (pełna nazwa: Beilstein CrossFire plus Reactions) gromadzi dane o wszelkich organicznych związkach chemicznych. Powstała ona na bazie tworzonego od 1779 r. "Beilstein Handbook of Organic Chemistry" i innych wydawnictw niemieckiego Beilstein Institut zur Förderung der Chemischen Wissenschaften.
Baza ta jest tworzona obecnie jako wspólne przedsięwzięcie Beilstein Institut i Elsevier MDL. Aktualnie jest w niej zawarta informacja o ponad 9 000 000 (9 milionów) związków, pochodząca do 1960 r. z "Beilstein Handbook", a od 1960 z ok. 100 najważniejszych chemicznych czasopism naukowych. Dla związków opublikowanych po 1980 r. dostępne są rozszerzone dane bibliograficzne (z tytułem i streszczeniem pracy oraz bezpośrednim odnośnikiem do pełnej publikacji on-line). Baza zajmuje ok. 38 GB i jest aktualizowana kwartalnie. Baza ta jest też sprzężona z bazą Gmelin, która zawiera podobne informacje o ok. 400 000 związków nieorganicznych. Informacja o każdym ze związków składa się z:
- wzoru strukturalnego,
- wszelkich nazwach zwyczajowych i handlowych,
- spisu wszystkich reakcji z udziałem danego związku dostępnych w bazie,
- dokładnego opisu własności fizycznych (jak temperatura topnienia, wrzenia, gęstość, lepkość, stała dielektryczna, rozpuszczalność, dane spektralne itd.),
- opisu aktywności farmakologicznej, toksyczności i wpływu na środowisko naturalne,
- zbioru odnośników do publikacji i patentów opisujących wszelkie syntezy i reakcje z udziałem danego związku.
Baza ta jest dostępna w formie "wyciągów na żądanie" sporządzanych przez pracowników MDL, (np. zbiór wszystkich terpenów o własnościach rakotwórczych) oraz bezpośrednio przez internet. Korzystanie przez internet jest płatne (roczny abonament) i wymaga zaistalowania specjalnego oprogramowania o nazwie CrossFire Beilstein Commander, łączącego się z serwerami bazy danych poprzez specjalnie opracowany protokół XFire. Oprogramowanie to umożliwia szukanie związków chemicznych po wzorze strukturalnym, nazwie systematycznej, handlowej i zwyczajowej, a także wyszukiwanie związków o zadanych własnościach. Istnieje też możliwość wyszukiwania całych grup związków spełniających określone kryteria (np: posiadających określony fragment strukturalny) oraz reakcji z udziałem wielu substratów i produktów.
Baza ta zawiera informację o znaczniej mniejszej liczbie związków chemicznych niż serwis Chemical Abstracts, prowadzony przez American Chemical Society, ale o każdym umieszczonym w bazie związku posiada niemal komplet dostępnych aktualnie informacji, które otrzymuje się w wygodnej do zastosowania formie. Baza gromadzi informacje tylko o tych związkach chemicznych, które zostały wyodrębnione w formie czystej, a ich struktura została dobrze potwierdzona badaniami spektroskopowymi.
W Polsce bazę tę prenumeruje kilkanaście wydziałów chemicznych politechnik i uniwersytetów oraz niektóre instytuty PAN, a jej dostarczaniem zajmuje się Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego (ICM) Uniwersytetu Warszawskiego.