Bill Clinton
Z Wikipedii
William Jefferson "Bill" Clinton (William Jefferson Blythe III) | |
Data urodzenia | 19 sierpnia 1946 |
42. Prezydent Stanów Zjednoczonych | |
Okres urzędowania | od 20 stycznia 1993 do 20 stycznia 2001 |
Przynależność polityczna | Partia Demokratyczna |
Pierwsza Dama | Hillary Rodham Clinton |
Wiceprezydent | Al Gore |
Poprzednik | George H. W. Bush |
Następca | George W. Bush |
50. Gubernator stanu Arkansas | |
Okres urzędowania | od 9 stycznia 1979 do 19 stycznia 1981 |
Poprzednik | Joe Purcell |
Następca | Frank D. White |
52. Gubernator stanu Arkansas | |
Okres urzędowania | od 11 stycznia 1983 do 12 grudnia 1992 |
Poprzednik | Frank D. White |
Następca | Jim Guy Tucker |
William Jefferson "Bill" Clinton (ur. 19 sierpnia 1946 jako William Jefferson Blythe III) – 42. prezydent USA, baptysta
Spis treści |
[edytuj] Dzieciństwo, młodość i edukacja
Urodzony w miasteczku Hope w stanie Arkansas. Pochodził z biednej rodziny. Jego ojciec, William Jefferson Blythe III, zginął w wypadku samochodowym na trzy miesiące przed narodzinami syna. Matka, Virginia Dell Cassidy, wyszła za Rogera Clintona w 1950. Po ukończeniu 14. roku życia Bill oficjalnie przejął nazwisko od ojczyma. Bill wspomina ojczyma jako hazardzistę i alkoholika, który często bił żonę.
Bill był świetnym uczniem w szkole podstawowej i średniej. Śpiewał w chórze i namiętnie grał na saksofonie, myśląc nawet o karierze muzyka. Jako członek delegacji organizacji młodzieżowej spotkał prezydenta Kennedy'ego w Białym Domu. To spotkanie mogło mieć wpływ na jego decyzję o zostaniu politykiem, podobnie jak fakt wysłuchania przemówienia I Have a Dream Martina Luthera Kinga, którego młody Bill nauczył się na pamięć.
Ze swojej niskiej warstwy społecznej wybił się dzięki temu, że dostał się na Uniwersytet Georgetown w Waszyngtonie, gdzie uzyskał dyplom w dziedzinie stosunków międzynarodowych. Następnie studiował na uniwersytecie w Oxfordzie na prestiżowym stypendium Rhodesa. Potem ukończył studia prawnicze w uniwersytecie Yale, gdzie poznał swoją żonę Hillary Clinton.
[edytuj] Kariera polityczna
Po ukończeniu studiów wrócił do Arkansas i pracował jako profesor prawa w uniwersytecie w stolicy stanu Little Rock. W 1974 wystartował w wyborach do Kongresu, ale przegrał. W 1976 został wybrany na prokuratora generalnego stanu Arkansas. W 1978 zwyciężył w wyborach gubernatorskich. Przegrał kolejne wybory na gubernatora w 1980, ale potem ponownie wygrał w 1982, 1984, 1986, 1988 i 1990. Piastował urząd gubernatora Arkansas aż do 1992.
[edytuj] Kampania prezydencka
Na początku kampanii wyborczej przed wyborami w 1992 George H. W. Bush, urzędujący republikański prezydent ubiegający się o kolejny wybór, wydawał się niezwyciężony. Po błyskotliwym zwycięstwie USA w Wojnie w Zatoce Perskiej w 1991 notowania popularności prezydenta były bardzo wysokie. Co więcej, za rządów Busha zakończyła się globalna konfrontacja ze Związkiem Radzieckim i nastąpił koniec zimnej wojny.
Przy tak silnej pozycji prezydenta, wielu najlepszych kandydatów Partii Demokratycznej (na przykład Mario Cuomo) nie miało ochoty stawać do wyborów, w których przegrana wydawała się pewna. Otworzyło to drzwi dla kandydatów z drugiego szeregu partii. Jednym z nich był Bill Clinton, mało znany gubernator z Arkansas, jednego z najbardziej zacofanych stanów USA. Pomimo rewelacji o różnych skandalach, Clinton zdołał zdobyć nominację swojej partii.
W tym samym czasie popularność prezydenta Busha zaczęła stopniowo spadać. Społeczeństwo amerykańskie, po zakończeniu zimnej wojny, chciało prezydenta, który poświęciłby całą swoją uwagę problemom gospodarczym kraju, a nie polityce zagranicznej. Problemy gospodarcze wynikały z dokuczliwej recesji, która dotknęła gospodarkę USA właśnie przed wyborami. Clinton prowadził kampanię pod hasłem It's the economy, stupid, w luźnym tłumaczeniu Liczy się gospodarka, głupcze. Amerykanie zaczęli widzieć Busha jako człowieka nierozumiejącego ich problemów, bez jasnej recepty na poprawę sytuacji gospodarczej. Kolejnym ciosem dla szans Busha było pojawienie się silnego trzeciego kandydata, biznesmena z Teksasu Rossa Perota. Perot zabrał część głosów obu kandydatom, ale było oczywiste że większość głosów odciągnął od Busha.
Clinton wygrał wybory prezydenckie w 1992 zdobywając 43,3% głosów i 370 głosów elektorskich, George H. W. Bush (37,7% głosów i 168 głosów elektorskich), Ross Perot (19% głosów i 0 głosów elektorskich).
[edytuj] Prezydentura
Clinton rozpoczął urzędowanie w silnej pozycji, mogąc liczyć na poparcie obu izb Kongresu kontrolowanych w tym czasie przez Demokratów. Po raz pierwszy od dwunastu lat władza wykonawcza i ustawodawcza znalazła się w rękach jednej partii, tak więc ekipa Clintona miała ambitne plany. W pierwszym roku urzędowania Clinton przeforsował przez Kongres budżet zwiększający opodatkowanie i zwiększający wydatki rządu w celu rozruszania amerykańskiej gospodarki, borykającej się wciąż ze skutkami recesji.
Najbardziej ambitną inicjatywą Clintona w tym okresie była próba całkowitego zreformowania amerykańskiego systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Specjalna grupa pod przewodnictwem Hillary Clinton, żony prezydenta, przygotowała daleko idący pakiet reform, który miał na celu przekształcenie amerykańskiego systemu ubezpieczeń prywatnych na model zbliżony do tego używanego we wszystkich innych państwach uprzemysłowionych z dużo większą rolą dla rządu federalnego. Zdecydowany opór interesów związanych z prywatnymi spółkami ubezpieczeniowymi sprawił, że inicjatywa Clintona nie uzyskała poparcia w amerykańskim Kongresie.
Duża część społeczeństwa amerykańskiego nie była zadowolona z radykalnych działań Clintona i wyraziła to niezadowolenie w wyborach jesienią 1994, oddając po raz pierwszy od 42 lat kontrolę obu izb Kongresu Partii Republikańskiej. Kontrola ta utrzymała się aż do końca prezydentury Clintona, zdecydowanie ograniczając jego pole manewru, i zmuszając go do współpracy z partią Republikańską.
Ponownie wygrał wybory prezydenckie w 1996 zdobywając 50% głosów, senator Robert Dole (42% głosów) i Ross Perot (8% głosów).
10 lipca 1997 prezydent Clinton złożył oficjalną wizytę w Polsce, przemawiając na Placu Zamkowym w Warszawie.
[edytuj] Skandale
Podczas prezydentury Bill Clinton borykał się z szeregiem skandalów, których badania przez Kongres i Departament Sprawiedliwości ciągnęły się przez całą jego prezydenturę i ostatecznie zaowocowały głosowaniem za jego impeachmentem (czyli usunięciem z urzędu) przez Izbę Reprezentantów 19 grudnia 1998. Był to tylko drugi taki przypadek w historii Stanów Zjednoczonych. Próba usunięcia nie udała się, gdyż Clinton został uniewinniony przez głosowanie Senatu w 12 lutego 1999, stosunkiem 55 do 45 głosów. Zdania na temat winy Clintona w społeczeństwie amerykańskim są wysoce podzielone. Większa część społeczeństwa twierdzi, że Clinton był dobrym prezydentem i nie popełnił poważniejszych nieprawidłowości, a próba odsunięcia go od prezydentury była posunięciem wyłącznie politycznym (w trakcie procesu impeachmentu jego aprobata wynosiła ponad 60% według sondaży). Pewna część społeczeństwa (głównie konserwatywni Republikanie) uważają z kolei Clintona za jednego z najgorszych i najbardziej niemoralnych prezydentów w amerykańskiej historii.
Po jesieni 1994, gdy w kongresie zdobyli większość Republikanie, izba ta rozpoczęła serię śledztw w poszukiwaniu nieprawidłowości i przestępstw Clintona i jego najbliższych współpracowników, popełnionych w trakcie jego prezydentury i wcześniej w Arkansas gdy był gubernatorem stanu. Już wcześniej śledztwa w tych sprawach prowadził również Departament Sprawiedliwości. Rolę główną odgrywała tu tzw. afera Whitewater, od Whitewater Development Corporation, zbankrutowanej spółki, w której rodzina Clintonów miała udziały. Kierownicy spółki zostali postawieni przed sądem pod zarzutem przestępstw finansowych. Istniały podejrzenia, że Clinton i jego żona również popełnili przestępstwa, choć ostatecznie nie udało się tego udowodnić. Demokraci twierdzili, że te śledztwa wynikają z pobudek politycznych.
Kolejny skandal z początku obracał się wokół Pauli Jones, pracownicy rządu stanowego, która oskarżyła Clintona o molestowanie seksualne. Choć sąd oddalił sprawę uznając oskarżenia za bezpodstawne, w trakcie jej Clinton musiał złożyć zeznania. Nieco wcześniej pojawiły się niesprecyzowane pogłoski, że już jako prezydent Clinton miał romans z młodą pracownicą Białego Domu, Monicą Lewinsky. Podczas zeznań Clinton zaprzeczył, jakoby miał z nią stosunki seksualne. Gdy wyszło na jaw, że romans ten miał miejsce, Kongres zarzucił Clintonowi składanie fałszywych zeznań i blokowanie działań organów sprawiedliwości (obstruction of justice) i rozpoczął proces impeachmentu. Clinton bronił się twierdząc, że jego zeznania nie były kłamstwem, bazując to na dosyć chwiejnym rozumowaniu, że miał miejsce tylko seks oralny, który nie może być uznany za pełny stosunek seksualny. Bardziej ogólnie Clinton bronił się też twierdząc, że nieujawnienie prawdy w tak osobistej sprawie nie powinno być uznane za poważne przestępstwo. Ostatecznie Senat uznał te argumenty i uniewinnił Clintona.
Poprzednik Jim Guy Tucker |
Prokurator Generalny Arkansas 1977-1979 |
Następca Steve Clark |
Poprzednik Michael Dukakis |
Kandydat Demokratów na urząd Prezydenta 1992 (zwycięstwo) |
Następca Al Gore |
J. Conway • Yell • Adams • Drew • Byrd • Roane • E. Conway • Rector • Flanagin • Murphy • Clayton • Hadley • Baxter • Garland • Miller • Churchill • Berry • Hughes • Eagle • Fishback • Clarke • Jones • Davis • Little • Moore • Pindall • Martin • Donaghey • Robinson • Oldham • Futrell • Hays • Brough • McRae • Terral • Martineau • Parnell • Futrell • Bailey • Adkins • Laney • McMath • Cherry • Faubus • W. Rockefeller • Bumpers • Riley • Pryor • Purcell • Clinton • White • Clinton • Tucker • Huckabee • Beebe
George Washington | John Adams | Thomas Jefferson | James Madison | James Monroe | John Quincy Adams | Andrew Jackson | Martin Van Buren | William Henry Harrison | John Tyler | James Knox Polk | Zachary Taylor | Millard Fillmore | Franklin Pierce | James Buchanan | Abraham Lincoln | Andrew Johnson | Ulysses Simpson Grant | Rutherford Birchard Hayes | James Abram Garfield | Chester Alan Arthur | Grover Cleveland | Benjamin Harrison | Grover Cleveland | William McKinley | Theodore Roosevelt | William Howard Taft | Woodrow Wilson | Warren G. Harding | Calvin Coolidge | Herbert Clark Hoover | Franklin Delano Roosevelt | Harry S. Truman | Dwight David Eisenhower | John Fitzgerald Kennedy | Lyndon B. Johnson | Richard Milhous Nixon | Gerald Rudolph Ford | James Earl Carter | Ronald Reagan | George H. W. Bush | Bill Clinton | George W. Bush
Prezydent: William Jefferson "Bill" Clinton — Wiceprezydent: Albert Arnold Gore
Szefowie Departamentów: Dyplomacja: Warren Christopher • Madeleine Albright — Skarb: Lloyd Bentsen • Robert Rubin • Lawrence Summers — Obrona: Les Aspin • William Perry • William Cohen — Sprawiedliwość: Janet Reno — Zasoby Wewnętrzne: Bruce Babbitt — Rolnictwo: Mike Espy • Dan Glickman — Handel: Ron Brown • Mickey Kantor • William M. Daley • Norman Mineta — Praca: Robert Reich • Alexis Herman — Zdrowe i Opieka Społeczna: Donna Shalala — Urbanizacja: Henry Cisneros • Andrew Cuomo — Transport: Federico Peña • Rodney E. Slater — Energia: Hazel R. O'Leary • Federico Peña • Bill Richardson — Edukacja: Richard Riley — Weteranii: Jesse Brown • Togo D. West, Jr.
Pozostali członkowie Gabinetu: Szef Białego Domu: Mack McLarty • Leon Panetta • Erskine Bowles • John Podesta — Kierownik Agencji Ochrony Środowiska: Carol M. Browner — Dyrektor Urządu Planowania i Budżetu: Leon Panetta • Alice Rivlin • Franklin Raines • Jacob Lew — Dyrektor Krajowego Pogramu Przeciwdziałania Narkomanii: Lee P. Brown • Barry McCaffrey — Reprezentant ds. Handlu: Mickey Kantor • Charlene Barshefsky
[edytuj] Gabinet Billa Clintona
[edytuj] Nominacje do składu Sądu Najwyższego
- Ruth Bader Ginsburg w 1993
- Stephen Breyer w 1994
(obie zatwierdzone przez Senat)
[edytuj] Zobacz też
Grafiki i media na Wikimedia Commons
- kandydaci demokratów na urząd Prezydenta
- Wybory prezydenckie w USA, 1992
- Wybory prezydenckie w USA, 1996