Bitwa pod Austerlitz
Z Wikipedii
| Bitwa pod Austerlitz III koalicja antyfrancuska |
|||||||||||||||||
 Bitwa pod Austerlitz, mal. L. Lejeune |
|||||||||||||||||
| Data | 2 grudnia 1805 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Austerlitz, dzisiaj Slavkov, Republika Czeska |
||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo armii francuskiej | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| III koalicja antyfrancuska |
|---|
|
Finisterre - Wertingen - Haslach-Jungingen - Elchingen - Ulm - Trafalgar - Caldiero - Ortegal - Amstetten - Mariazell - Dürenstein - Schöngrabern - Castelfranco - Austerlitz - Tenese - Gaeta - Maida |
Bitwa pod Austerlitz, zwana także bitwą trzech cesarzy - jedna z najważniejszych bitew wojen napoleońskich i decydująca bitwa wojny z III koalicją antyfrancuską, stoczona 2 grudnia 1805 między francuską Wielką Armią, a połączonymi armiami, austriacką i rosyjską.
Spis treści |
[edytuj] Tło konfliktu
Po fiasku planów inwazji na Anglię, Napoleon skierował swą Wielką Armię przeciwko wojskom trzeciej koalicji (Rosja, Anglia, Austria, Szwecja i Królestwo Neapolu). Najpierw pokonał 15 października w bitwie pod Ulm wojska austriackiego generała Macka, które broniły północnego podejścia do Wiednia. Stolica Austrii została zajęta, a wojska napoleońskie skierowały się na północny wschód, aby zmierzyć się z połączonymi w Ołomuńcu wojskami austro-rosyjskimi. Do spotkania doszło pod Austerlitz (Slavkov u Brna) na Morawach (Czechy).
[edytuj] Pole bitwy
Północna część pola bitwy była zdominowana przez 210-metrowe wzgórze o nazwie Santon i 260-metrowe wzgórze Żurań, oba flankujące ważną drogę Ołomuniec-Brno biegnącą ze wschodu na zachód. Na zachód od tych wzgórz leżała wioska Bielowice, a pomiędzy nimi płynął na południe potok Bosenicki łączący się nieco dalej z potokiem Goldbach, który przepływał przez wioski Kobelnice, Sokolnice i Telnice. W samym środku tego terenu rozciągało się niskie (11-13 m), rozległe wzgórze Prackie o łagodnych stokach. Jeden z adiutantów odnotował, że cesarz, stojąc na szczycie Żurania, parokrotnie powtarzał swym marszałkom: "Panowie, przyjrzyjcie się uważnie temu miejscu, to jutrzejsze pole bitwy; będziecie się na nim potykać"[5].
[edytuj] Przebieg bitwy
Stosunek sił przed bitwą był niekorzystny dla Francuzów: 71 500 żołnierzy wobec 92 000 żołnierzy połączonej armii austriacko-rosyjskiej dowodzonej przez Kutuzowa. Bitwa rozpoczęła się 2 grudnia około 7.00 rano atakiem sił austriacko-rosyjskich na prawe, rozmyślnie osłabione przez Napoleona skrzydło francuskie, zajmujące pozycje w pobliżu wsi Telnice i Sokolnice. Idący pospiesznym marszem od strony Wiednia w kierunku tego odcinka frontu marszałek Davout miał do dyspozycji 9 000 żołnierzy przeciw 27 000 przeciwnika, mimo to utrzymał pozycję i powstrzymał ataki. Kutuzow, chcąc rozbić centrum Francuzów rzucił do walki dalsze korpusy, które przez położone w centrum Wzgórza Prackie atakowały w kierunku linii francuskich, jednak ze względu na utrzymującą się w dolinach mgłę nie mogły dostrzec wojsk francuskich.
Wykorzystując związanie wielkich sił nieprzyjaciela przez Davouta około 9.00 Napoleon rzucił do ataku na Wzgórza Prackie dwie dywizje korpusu Soulta, które po dwugodzinnej walce zmusiły przeciwnika do pośpiesznego odwrotu, odcinając jego kolumny walczące z francuskim prawym skrzydłem. Zgrupowanie austriacko-rosyjskie zostało przecięte na pół i car Aleksander I chcąc ratować sytuację polecił Kutuzowowi rzucić do walki najlepsze oddziały - gwardyjski pułk preobrażeński i siemionowski oraz kawalerię pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. Kawaleria rosyjska z impetem uderzyła na Francuzów roznosząc dwa pułki piechoty, lecz Napoleon zażegnał niebezpieczeństwo wysyłając przeciwko Rosjanom szwadrony mameluków gwardii cesarskiej i strzelców konnych pod dowództwem swego adiutanta, generała Rappa, który dając rozkaz do ataku krzyknął: "Wiele pięknych pań zapłacze jutro w Petersburgu!". Kontrszarża francuska zdziesiątkowała jazdę rosyjską i zmusiła ją do panicznego odwrotu, zostawiając za sobą ponad 500 zabitych i 200 jeńców, a wśród nich księcia Repnina. Odcięte od swojego centrum lewe skrzydło sprzymierzonych całkowicie rozsypało się.
Wojska sprzymierzonych zaczęły w panice uciekać z pola bitwy we wszystkich możliwych kierunkach. Większość sił rosyjskich pokonanych przez francuskie prawe skrzydło wycofywała się w kierunku na Wiedeń przez pokryte lodem stawy. Pod ogniem francuskiej artylerii lód załamał się, pociągając pod wodę ludzi i działa. Nie wiadomo dokładnie ile dział i ludzi Rosjanie stracili w tym miejscu, wg różnych źródeł od 38 do 100 dział i od 200 do 2000 żołnierzy. W związku z tym, że Napoleon pominął ten incydent w swym biuletynie, niższe dane mogą być prawdziwsze[6].
Cesarz nie mógł dobić zmieszanego przeciwnika zwyczajowym pościgiem lekkiej jazdy, ponieważ była ona wyczerpana walką, nie było to zresztą potrzebne. Pierwsze słowa rozkazu wydanego po bitwie przez Napoleona brzmiały: "Żołnierze, jestem z was zadowolony..." (franc. Soldats, je suis content de vous...).
[edytuj] Rezultaty
Armia austriacko-rosyjska straciła około 16 000 zabitych i rannych oraz 11 500 wziętych do niewoli i 176 armat. Napoleon przy stracie około 9 000 zabitych, rannych i wziętych do niewoli triumfował, a jego zwycięstwo historycy wojskowości określili jako drugie, po Kannach Hannibala, arcydzieło taktyczne w historii wojen[7].
4 grudnia cesarz austriacki Franciszek II Habsburg poprosił o rozejm. Podpisany 26 grudnia 1805 roku traktat pokojowy w Preszburgu (obecnie Bratysława) zakończył wojnę z trzecią koalicją antyfrancuską, a politycznym jego skutkiem był późniejszy rozpad Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
Określenie bitwa trzech cesarzy nie jest do końca prawidłowe, ponieważ na polu bitwy był tylko Napoleon Bonaparte i car Aleksander I.
[edytuj] Bibliografia
- Robert Bielecki: Austerlitz 1805. (Historyczne bitwy). Warszawa: Bellona, 1993. ISBN 83-11-08230-8.
- Robert Bielecki: Wielka armia Napoleona. Warszawa: Bellona, 2004. ISBN 83-11-09889-1.
- David G. Chandler: The Campaigns of Napoleon. New York: Scribner, 1995. ISBN 0-02-523660-1. (en)
- Trevor Nevitt Dupuy, Ernest R. Dupuy: The Harper encyclopedia of military history: from 3500 BC to the present. New York: HarperCollins, 1993. ISBN 0-06-270056-1. (en)
- Andrzej Nieuważny: Bitwa pod Austerlitz [w:] "Rzeczpospolita" 23/18 sierpnia 2007, dod. z serii "Bitwy świata"
Przypisy
[edytuj] Zobacz też
