Bitwa pod Montgisard
Z Wikipedii
| Bitwa pod Montgisard Wyprawy krzyżowe |
|||||||||||||||||
 Bitwa pod Montgisard, mal. Philippe Larivière |
|||||||||||||||||
| Data | 25 listopada 1177 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Montgisard | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo krzyżowców | ||||||||||||||||
| Terytorium | Ziemia Święta | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Wyprawy krzyżowe Bitwy Łacinników |
|---|
|
I:Nikea • Doryleum • Antiochia • Jerozolima • Askalon |
Bitwa pod Montgisard została stoczona pomiędzy siłami egipskich Ajjubidów a wojskami Królestwa Jerozolimskiego dnia 25 listopada 1177 roku. 16-letni, trędowaty król Baldwin IV dowodził nielicznym wojskiem chrześcijan w boju z armią Saladyna. Zaskoczone wojska muzułmanów zostały pokonane, a ich straty - wedłud ówczesnych kronikarzy chrześcijańskich - były ogromne w porównaniu do strat ludzi Baldwina.
Spis treści |
[edytuj] Podłoże
W 1177 roku Królestwo Jerozolimskie znalazło się w trudnej sytuacji wewnętrznej. Król Baldwin był ciężko chory na trąd, w związku z czym nie mógł mieć potomstwa. Jego ciężarna siostra Sybilla, wdowa po Wilhelmie z Montferrat, hrabim Jaffy i Aszkelonu, nie mogła być brana pod uwagę, więc baronowie królestwa zaczęli szukać takiego kandydata na męża, który zgodziłby się adoptować dziecko. Przybyły właśnie z pielgrzymką do Ziemi Świętej Filip, hrabia Flandrii, zażądał, by Sybilla wyszła za jednego z jego wasali. Filip i Baldwin rozważali również małżeństwo strategiczne z kimś z arystokracji Bizancjum, co miałoby ułatwić przyszły morski atak na Egipt. Żaden z tych planów nie wydał owoców.
Tymczasem Saladyn postanowił uderzyć na królestwo od strony Egiptu. Poznawszy jego plany Baldwin wyruszył z Jerozolimy na czele, jak twierdził Wilhelm z Tyru, zaledwie 375 rycerzy z zamiarem obrony Aszkelonu, ale został tam zatrzymany przez oddział wysłany przez Saladyna, a liczący, ponownie według Wilhelma z Tyru, około 26 000 ludzi. Baldwinowi towarzyszył Rejnald z Chatillon, senior Zajordanii, właśnie niedawno zwolniony na słowo przez Saladyna z niewoli w Aleppo. Rejnald był zaprzysięgłym wrogiem Saladyna, a jednocześnie znakomitym dowódcą, który obecnie zastępował w polu zbyt młodego i zbyt chorego króla. Wśród rycerstwa byli też Balian z Ibelinu, Renaud z Sydonu i Joscelin III z Edessy oraz templariusze pod wodzą mistrza Odona z St Amand. Inny oddział templariuszy, który miał dołączyć do sił Baldwina w Aszkelonie, znajdował się właśnie w oblężonej przez muzułmanów Gazie.
[edytuj] Bitwa
Saladyn maszerował na czele swej armii w kierunku Jerozolimy będąc przekonany, że Baldwin, ze swoimi szczupłymi siłami, nie zastąpi mu drogi. Uderzył na Ramlę, Lyddę i Arsuf i nadal pewny, że Baldwin nie stanowi dlań zagrożenia, pozwolił swej armii rozdrobnić się w poszukiwaniu furażu i łupów. Tymczasem, o czym Saladyn nie wiedział, siły przeznaczone do zablokowania króla pod Aszkelonem okazały się niewystarczające, a wojska Baldwina były w marszu by wydać mu bitwę nim dojdzie do Jerozolimy.
Chrześcijańska niewielka armia szła w trop muzułmańskiej wzdłuż wybrzeża, by wreszcie dopaść ją pod Montgisard w pobliżu Ramli. Saladyn został całkowicie zaskoczony. Jego armia była rozrzucona na znacznym obszarze, bez zaopatrzenia i wycieńczona długim marszem. Teraz, w ogromnym pośpiechu i zamęcie, próbowała sprawić szyki, by stawić czoła nieprzyjacielowi. Tymczasem chrześcijanie zachowywali całkowity spokój. Baldwin kazał nieść przed frontem oddziałów relikwię Krzyża Świętego. Król, bardzo wycieńczony chorobą, został zdjęty z konia i umieszczony na klęczkach przed krzyżem, gdzie modlił się o zwycięstwo, a następnie - przy aplauzie całej armii - wstał na równe nogi. Po chwili chrześcijańskie rycerstwo, z królem Baldwinem na czele, ruszyło do szarży na wciąż nie gotowych muzułmanów.
Impet uderzenia był tak duży, że muzułmanie z miejsca ponieśli ogromne straty. Do zwycięstwa znacznie przyczynił się sam król, który - z obandażowanymi rękoma - walczył w pierwszych szeregach, co dodawało rycerstwu animuszu i ochoty do walki. W krótkim czasie wojsko Saladyna zostało pokonane i rzuciło się do ucieczki. Niewielu jednak zdołało ujść. Saladyn uratował się dosiadłszy najszybszego wielbłąda.
Zwycięstwo było pełne. Baldwin całkowicie rozbił armię Saladyna, zagarnął jego tabory. W bitwie poległ Ahmed, syn bratanka Saladyna, Taqi'ego ad-Dina.
Chrześcijanie ścigali Saladyna do zmroku, po czym wycofali się do Aszkelonu. Tymczasem Saladyn, który stracił większość swych wojsk, uciekał do Egiptu szarpany po drodze przez Beduinów. W wyniku kilkudniowych ulewnych deszczów, które zamieniły pustynię w jezioro, zaledwie dziesiąta część sułtańskich wojsk dotarła wraz z nim nad Nil.
[edytuj] Skutki
Saladyn, obawiając się, że wieść o klęsce zachwieje zarówno jego pozycję jako władcy Egiptu, jak i kruchy sojusz z syryjskim wasalem, rozpuścił fałszywą informację, że to chrześcijanie przegrali bitwę. Baldwin również postarał się o rozpowszechnienie wieści o swym zwycięstwie. Na polu bitwy wzniósł klasztor benedyktynów poświęcony św. Katarzynie z Aleksandrii, w której święto doszło do bitwy. Jak się później okazało, nie było to zwycięstwo łatwe; Roger de Moulins, wielki mistrz Kawalerów Mieczowych, donosił, że poległo 1100 chrześcijan, a dalszych 750 zostało rannych.
Tymczasem Rajmund z Trypolisu i Boemund z Antiochii dołączyli do wyprawy Filipa Alzackiego na Harim w Syrii; oblężenie miasta trwało aż do roku 1178, a klęska Saladyna pod Montgisard uniemożliwiła mu przyjście z pomocą syryjskiemu wasalowi. Jednakże po roku, w 1179, Saladyn odnowił swe siły i mógł ponownie zaatakować Królestwo Jerozolimskie, co przyniosło mu zwycięstwo w bitwie pod Marj Ayyun. W ciągu następnych dziesięciu lat toczyły się niemal nieprzerwane walki, zakończone decydującą klęską chrześcijan w bitwie pod Hattin w roku 1187.
[edytuj] Bibliografia
- Bernard Hamilton, The Leper King and his Heirs, Cambridge University Press 2000
- Steven Runciman, A History of the Crusades, vol. II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East, 1100-1187, The Folio Society, London 1952
- R.C. Smail, Crusading Warfare, 1097-1193, Cambridge University Press 1956
