Burowie (nowożytni)
Z Wikipedii
| Burowie, Afrykanerzy | |
 |
|
| Burowie w czasie II wojny burskiej | |
| Liczebność ogółem | 2.700.000+ |
| Regiony zamieszkania | Republika Południowej Afryki, Namibia |
| Język | afrikaans |
| Religie | kalwinizm |
| Pokrewne grupy etniczne | Holendrzy, Niemcy, Belgowie, Fryzowie, Francuzi, Basterowie, Koloredzi, Griqua, Buszmeni, Hotentoci, Angloafrykanie |
Burowie (Boerowie; boer czyt.: bur w języku niderlandzkim oznacza chłop, rolnik, farmer) – potomkowie głównie holenderskich kalwinistów, flamandzkich i fryzyjskich kalwinistów, niemieckich luteran i francuskich hugenotów którzy osiedlali się w Afryce Południowej, w XVII i XVIII wieku. W mniejszej ilości mają korzenie skandynawskie, portugalskie, włoskie, hiszpańskie, szkockie, angielskie, irlandzkie i walijskie.
Obecnie potomków historycznych Burów i ich krewnych nazywa się powszechnie Afrykanerami, nazwa pochodzi od języka afrikaans, który jest pierwszym językiem tej ludności.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Burowie walczyli z sukcesami z ludnością miejscową, pokonali m.in. Zulusów w bitwie nad Blood River w 1838.
W XIX wieku Burowie byli wypierani przez osadników angielskich. Między 1835 a 1841, ok. 14 000 Burów - tak zwanych Voortrekker - opuściło Kolonię Przylądka, wyruszając w głąb Afryki, na północ i północny wschód i podbijając tamtejsze ludy tubylcze (w tym Zulusów). Okres ten nazwano Groot Trek - Wielką Wędrówką. Na północ i wschód od rzeki Oranje utworzyli trzy republiki burskie: Natal, Orania, Transwal, o których niezależność walczyli na przełomie XIX i XX wieku z Brytyjczykami w czasie tzw. wojen burskich. Założyli też kilka krótko istniejących republik, m.in. Stellaland i Goshen
[edytuj] Geografia
[edytuj] Republika Południowej Afryki
W demografii RPA nie ma pojęcia "Afrykanerów", jako grupy etnicznej, ale przyjęło się za Afrykanerów uważać Południowoafrykańczyków białej rasy. Na podstawie cenzusu narodowego z roku 2001 w RPA żyło 2 536 906 białych z afrikaans jako 1. językiem (1996: 2 558 956). Obecnie stanowią blisko 60% białej ludności RPA.
Rozmieszczenie ludności burskiej w poszczególnych prowincjach:
- Prowincja Przylądkowa Wschodnia 148.809 (1996: 154,513), 2,31% ogółu populacji
- Wolne Państwo 214.020 (1996: 279,135), 7,9% ogółu populacji
- Gauteng 1.003.860 (1996: 958.351), 11,36% ogółu populacji
- KwaZulu-Natal 116.307 (1996: 124.555), 1,22% ogółu populacji
- Limpopo 110.028 (1996: 98.875), 2,08% ogółu populacji
- Mpumalanga 170.526 (1996: 208.655), 5,46% ogółu populacji
- Prowincja Przylądkowa Północna 93.222 (1996: 101.704), 11,33% ogółu populacji
- Prowincja Północno-Zachodnia 218.611 (1996: 196.347), 5,95% ogółu populacji
- Prowincja Przylądkowa Zachodnia 461.522 (1996: 436.822), 5,95% ogółu populacji[1]
[edytuj] Namibia
W Namibii w 1991 r. żyło 133.324 Afrykanerów (9,5% ogółu populacji). Najwięcej ich żyje w Windhuk i w prowincjach południowych.[2]
[edytuj] Na świecie
Afrykanerzy emigrowali głównie do USA, Kanady, Wielkiej Brytanii, Holandii, Belgii, Australii i Nowej Zelandii.
Duża liczba młodych Afrykanerów bierze udział w międzynarodowych praktykach i pracach wakacyjnych, głównie w Wielkiej Brytanii i innych krajach Wspólnoty Narodów.
[edytuj] Nacjonalizm
Afrykanerów cechuje silny nacjonalizm i poczucie odrębności narodowej nie tylko wobec ludności kolorowej ale i innych białych. Nacjonalizm Afrykanerów budował się w trakcie walk z rdzennymi Afrykanami w XIX wieku oraz podczas wojen burskich na przełomie XIX i XX stulecia.
Afrykanerzy są też znani ze swoich konserwatywnych poglądów na kwestie obyczajowe i społeczne oraz mocne przywiązanie do religii kalwińskiej. Afrykanerski nacjonalizm w skrajnej wersji doprowadził do powstania doktryny i reżimu apartheidu w latach 1948-1989. Jednym z przejawów nacjonalizmu afrykanerskiego jest koncepcja separatystycznego państwa Burów czyli Volkstaat.
[edytuj] Znani przedstawiciele
Są to m.in. pisarze C.J. Langenhoven i Andre Brink, aktorka Charlize Theron, politycy i generałowie Jan Smuts oraz Luis Botha.
