Bydgoszcz
Z Wikipedii
Bydgoszcz (niem.- Bromberg, łac.- Bidgostia) – miasto w Polsce, położone nad rzeką Brdą, którego wschodni fragment graniczy na Wiśle, siedziba wojewody kujawsko-pomorskiego i największe miasto województwa kujawsko-pomorskiego[4].
Bydgoszcz jest jednym z największych miast w Polsce (8. według liczby ludności, 363 468 mieszkańców; 10. według powierzchni, 175 km²)[1]. Stanowi ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy: na terenie Bydgoszczy działają 3 uniwersytety (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. J.J. Śniadeckich i Collegium Medicum UMK w Toruniu) oraz Akademia Muzyczna i kilka prywatnych wyższych szkół zawodowych. Miasto stanowi siedzibę starosty powiatu bydgoskiego, a także powiatu grodzkiego. Od 2004 stanowi stolicę diecezji bydgoskiej. Jest także siedzibą wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Bydgoszcz jest członkiem Unii Metropolii Polskich i Związku Miast Polskich.
Spis treści
|
[edytuj] Położenie
Bydgoszcz leży na styku krain geograficznych: Kotliny Toruńskiej (rozciąga się od Nieszawy do Nakła nad Notecią), Doliny Fordońskiej, Doliny Noteci, Doliny Brdy, Wysoczyzny Świeckiej, Pojezierza Krajeńskiego i Pojezierza Chełmińskiego. Historycznie była związana w Wielkopolską
[edytuj] Demografia
Bydgoszcz liczy 366 074 mieszkańców: 195 648 kobiet i 173 175 mężczyzn (dane na 2005) – dane obejmują łącznie: zameldowanych na stałe i czasowo. Ludność w wieku produkcyjnym to około 240 tysięcy. W ostatnich kilkunastu latach występuje stała tendencja wyludniania się miasta, spowodowana starzejącym się społeczeństwem i wyprowadzaniem się poza miasto do gmin ościennych (Osielsko, Białe Błota, Kruszyn, Trzciniec, Osówiec)oraz poza region. Znaczną liczbę migracji mieszkańców stanowi emigracja zarobkowa do Wielkiej Brytanii i Irlandii .
[edytuj] Osiedla i dzielnice
Specyficzne położenie Bydgoszczy, nad dwoma rzekami, Brdą i Wisłą czy też Kanałem Bydgoskim oraz na dwóch wysoczyznach, skarpie północnej i południowej oraz niecce pomiędzy nimi, sprawia, iż jednoznaczny podział na dzielnice pozostał do dziś nierozstrzygnięty. Stan ten ma miejsce również ze względu na ogromną różnorodność i zawiłą historię bydgoskich osiedli, mających swe korzenie w istniejących na ich terenie folwarkach, majątkach itp.
Do początku XIX w. Bydgoszcz obejmowała miasto lokacyjne w obrębie murów miejskich oraz 3 Przedmieścia: Gdańskie, Kujawskie i Poznańskie. Od czasów Księstwa Warszawskiego (pocz. XIX w.) zaludniło się kolejne przedmieście: Okole, gdzie zbudowano Kanał Bydgoski.
W kolejnych latach przyłączano kolejne osiedla wokół historycznego Starego Miasta. Ówczesne podbydgoskie tereny żywiołowo rozwijały się, aż do 1920, kiedy to nastąpiło 8-krotne zwiększenie powierzchni miasta. Przyłączono wreszcie tereny i tak od dawna związane z miastem, gdzie znajdowała się większość bydgoskich przedsiębiorstw przemysłowych i mieszkała większość pracowników.
W 1973 przyłączono do Bydgoszczy pobliskie miasteczko Fordon położone nad Wisłą, a 4 lata później większość terenów łączących macierzysty rdzeń miasta z Fordonem. Fordon z ok. 5-tysięcznego miasteczka rozwinął się w ciągu ok. 30 lat w prawie 80-tysięczną dzielnicę mieszkaniową o specyficznym klimacie, położoną wśród lasów.
Tradycyjnie Bydgoszcz podzielić można na tzw. Górny i Dolny Taras (nazwy biorą się od osiedli położonych na południowej skarpie i tych położonych poniżej), zespół osiedli willowych położonych wzdłuż Kanału Bydgoskiego (zachód) i rzeki Brdy (północny zachód) oraz Wschodnią Dzielnicę opartą o prawie 100-tysięczny Fordon. Dodatkowo można wyróżnić Północny Pas Rekreacyjny z prawie 1000 ha Leśnym Parkiem Kultury i Wypoczynku "Myślęcinek" oraz teren Zakładów Chemicznych "Zachem" w południowo-wschodniej części miasta z własną siecią dróg i linii autobusowych dla pracowników. Zakłady wykorzystują część terenu, pozostałą porasta las i znajdują się tam pozostałości niemieckiej fabryki dynamitu z czasów wojny.
GÓRNY TARAS: Babia Wieś • Bielice • Biedaszkowo • Błonie • Czersko Polskie • Glinki • Górzyskowo • Jary • Kapuściska • Łęgnowo • Szwederowo • Wilczak • Wyżyny • Zimne Wody • Wzgórze Wolności
DOLNY TARAS: Bartodzieje • Bielawy • Bocianowo • Bydgoszcz Wschód • Leśne • Okole • Skrzetusko • Stare Miasto • Śródmieście • Zawisza
WSCHODNIA DZIELNICA: Akademickie • Bajka • Bohaterów • Brdyujście • Eskulapa • Fordon • Łaskoń • Mariampol • Nad Wisłą • Niepodległości • Pałcz • Powiśle • Przylesie • Sielskie • Siernieczek • Stary Fordon • Szybowników • Tatrzańskie • Wyszogród • Zofin
ZACHODNIE OSIEDLA WILLOWE: Czyżkówko • Flisy • Jachcice • Janowo • Miedzyń • Opławiec • Osowa Góra • Piaski • Prądy • Smukała Dolna
PÓŁNOCNY PAS REKREACYJNY: Las Gdański • Myślęcinek • Rynkowo
PRZEDMIEŚCIA: Białe Błota • Brzoza • Niemcz • Nowa Wieś Wielka • Osielsko • Ostromecko • Sicienko
[edytuj] Gminy podmiejskie
Od początku lat 90. rośnie liczba mieszkańców zurbanizowanych gmin podmiejskich powiązanych z Bydgoszczą: Osielska i Białych Błót, co jest wynikiem migracji ze ścisłych granic miasta. Od 1995 do 2005 liczba mieszkańców tych gmin wzrosła o 30 proc. Liczebność mieszkańców gmin wchodzących w skład I strefy miejskiej Bydgoszczy to ponad 20 tys. osób.
[edytuj] Warunki naturalne
[edytuj] Rzeki
Przez Bydgoszcz przepływa Brda, która uchodzi do Wisły w Brdyujściu, wschodnia granica miasta (w dzielnicach Fordon i Brdyujście) przebiega na Wiśle, a za pomocą Kanału Bydgoskiego dotrzeć można do Noteci.Jest też malutka rzeczka Flis, przecinająca ulicę Grunwaldzką.
[edytuj] Przyroda
Bydgoszcz jest otoczona ze wszystkich stron lasami. Dominują bory sosnowe, ale na północnych wysoczyznach są enklawy lasów liściastych, np. w okolicy Miedzynia, Osowej Góry, Opławca, Rynkowa, Fordonu. Na zboczu lasy są zróżnicowane gatunkowo. Z kolei w dolinie Wisły i Brdy spotkać można las łęgowy. W Rynkowie i lasach Osowej Góry znajdują się duże połacie borowin.
[edytuj] Parki i tereny leśne
Bydgoszcz należy do miast o największej liczbie i powierzchni parków w Polsce (874 ha, drugie miejsce po Warszawie).
[edytuj] Historia
Według najnowszych badań, opartych o metodę dendrochronologiczną, gród bydgoski zbudowano w roku 1038. Pierwsza wzmianka o kasztelanie bydgoskim Suzzlaus de Budegac pochodzi z 1238. Wcześniejszą genezę ma osada i zbudowany w XII w. romański kościół pw. św. Idziego. Obecność romańskiego kościoła świadczy o wczesnym zasiedleniu i znaczeniu osady na Szlaku bursztynowym. W tym miejscu omijano Wisłę, pokonując brodem Brdę.
We wczesnym średniowieczu gród graniczny na Kujawach, w XIII w. przejściowo w rękach Krzyżaków. 19 kwietnia 1346 Kazimierz III Wielki nadaje niemieckim zasadźcom, Johannowi Kesselhuth i Konradowi Prawa miejskie. W XVI w. miasto wzbogacone na handlu zbożem i solą. W 1555 otrzymało przywilej zakazujący Żydom osiedlania się w mieście.
W latach 1772-1806 i 1815-1920 Bydgoszcz należała do zaboru pruskiego, (lata 1807-1815 to stołeczność nad departamentem w Księstwie Warszawskim). Po 1815 była stolicą jednej z dwóch rejencji Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
W 1773 rozpoczęto budowę Kanału Bydgoskiego, który połączył Brdę z Notecią (a w konsekwencji Wisłę z Odrą). Od XIX w. znaczny rozwój, budowa linii kolejowych do Piły i – dalej – do Berlina, Gdańska, Torunia i Inowrocławia. W XIX w. najbardziej niemieckie miasto zaboru pruskiego (m.in. dzięki sztucznemu administracyjnemu odseparowaniu niemieckiego śródmieścia od polskich przedmieść), po 1920 również silny ośrodek mniejszości niemieckiej.
W granice odrodzonej Polski Bydgoszcz wróciła 20 stycznia 1920, przejęta przez wojska wielkopolskie na mocy traktatu wersalskiego. Obecność w mieście silnego garnizonu niemieckiego uniemożliwiła wcześniej słabo uzbrojonej ludności polskiej miasta wsparcie powstania wielkopolskiego, którego zasięg w szczytowym okresie walk sięgnął wsi Brzoza Bydgoska, 3 km od granic miasta. W okresie II Rzeczypospolitej straciła władze wojewódzkie (tzn. rejencyjne w epoce zaborów) na rzecz najpierw Poznania, a potem Torunia (do 1939).
3 września 1939 doszło do walk jednostek polskich z niemieckimi dywersantami wspomaganymi przez miejscowych Niemców (m.in. członków Hitlerjugend). Część pojmanych Niemców rozstrzelano, innych wysiedlono. Propaganda niemiecka nadała tym wydarzeniom nazwę "Blutsonntag" – "krwawa niedziela" – w polskich źródłach spotyka się nazwę "dywersja bydgoska". Po wkroczeniu Wehrmachtu rozpoczęły się represje na ludności polskiej za udział w "krwawej niedzieli" – egzekucje i wywózki do obozów koncentracyjnych. W czasie II wojny światowej Bydgoszcz (jako Bromberg) włączona została do prowincji Gdańsk/Prusy Zachodnie jako siedziba rejencji). Niemcy zamordowali tu ok. 37 tysięcy mieszkańców.
Po 1945 przeniesiono do Bydgoszczy stolicę województwa pomorskiego z Torunia (w woj. pomorskim Bydgoszcz znalazła się w 1938, wcześniej należała do wielkopolskiego). W 1973 włączono do Bydgoszczy pobliskie miasto Fordon. Od 1 stycznia 1999 miasto jest siedzibą wojewody kujawsko-pomorskiego i rządowej administracji wojewódzkiej.
[edytuj] Prezydenci Miasta
Od 10 listopada 2002 funkcję Prezydenta Miasta Bydgoszczy pełni drugą kadencję z rzędu Konstanty Dombrowicz.
W czasach wcześniejszych funkcję tę pełnili m.in. (w czasie II wojny światowej) burmistrzowie, nadburmistrzowie czy Komisarz Miasta (niem. Stadtkommissar, w okresie międzywojennym) prezydenci miasta bądź krótko po odzyskaniu niepodległości, Komisarz Generalny.
Przed 1920, gdy Bydgoszcz znajdowała się pod zaborem Pruskim, w mieście władzę pełnili nadburmistrzowie (niem. Oberbürgmeister).
Polska pod zaborami (do 1920): |
Nadburmistrzowie: Alfred Knobloch • Paul Mitzlaff • Hugo Wolff • Jan Maciaszek (Komisarz Generalny) |
|
II Rzeczpospolita (1920-1939) |
Jan Maciaszek (p.o.) • Jan Maciaszek • Tadeusz Chmielarski (p.o.) • Wincenty Łukowski • Bernard Śliwiński • Tadeusz Chmielarski (p.o.) • Leon Barciszewski |
|
II wojna światowa (1939-1945) |
Werner Kampe (p.o.)• Werner Kampe • Erich Temp • Walther Ernst • Roman Borowski • Witold Szukaszta |
|
Polska Rzeczpospolita Ludowa (1945-1990) |
przewodniczący MRN: Józef Twardzicki • Kazimierz Maludziński • Franciszek Lech • Wincenty Domisz • Andrzej Barkowski • Władysław Przybylski |
|
III Rzeczpospolita (od 1990) |
Krzysztof Chmara (p.o.)• Edwin Warczak • Kosma Złotowski • Henryk Sapalski • Roman Jasiakiewicz |
[edytuj] Turystyka
Wielkim atutem Bydgoszczy jest przyroda. Miasto znajduje się na styku kilku krain geograficznych, a na krajobraz wpływają 4 wielkie cieki wodne: przepływająca przez całe miasto Brda, Wisła i po części również Noteć oraz zbudowany w latach 1772-1775 Kanał Bydgoski łączący Wisłę z Odrą.
Kanał Bydgoski jest de facto śródlądowym łącznikiem pomiędzy Europą Zachodnią a Wschodnią, a jego zabytkowy system urządzeń hydrotechnicznych, jazów, śluz, wraz z otaczającym go wzdłuż brzegów parkiem sprawiają, iż od paru lat trwają starania o wpisanie Kanału na listę UNESCO.
Bydgoski krajobraz to przede wszystkim Puszcza Bydgoska, wysoczyzny, doliny, parowy, jary, wały. Na obszarze miasta można znaleźć zarówno 2,5-kilometrowy tor regatowy, grodziska z XI w. (Wyszogród) oraz z VI-X w. (Zamczysko), ostoję dzikiego ptactwa na ostrowie na Brdzie, ośrodek wypoczynkowy (Janowo), sanatorium (Opławiec), jak i mnóstwo współczesnych budowli. Bydgoskie atrakcje dopełnia Wyspa Młyńska wraz z Wenecją Bydgoską (zespół kamienic nad Młynkówką do złudzenia przypominający włoską Wenecję) znajdujące się w ścisłym centrum (kilkaset metrów od Ratusza). Na Wyspie znajdują się też zabytkowe Spichrze oraz mennica (przez pewien okres jedyna czynna w Polsce).
Bydgoszcz jest nazywana "małym Berlinem" z uwagi na podobną zabudowę, formę domów, ich surowe bryły z czerwonej cegły i piętno gotyku które były dziełem najwybitniejszych architektów. Rozległe Śródmieście słynie przede wszystkim z secesyjnej zabudowy, jak również eklektycznej i neobarokowej.
Kilka obiektów w Bydgoszczy jest traktowanych jako symbol miasta i jednoznacznie jest kojarzonych z miastem, np. pomnik Łuczniczki z 1910, zespół spichrzy nad Brdą, dawniej monumentalna Fontanna Potop z 1904, a ostatnio nawet Przechodzący przez rzekę.
W Bydgoszczy znajduje się również regionalne Muzeum Okręgowe mieszczące się w kilku budynkach rozsianych po całym mieście, bogate Pomorskie Muzeum Wojskowe (dawniej: Muzeum Tradycji Pomorskiego Okręgu Wojskowego) oraz jedyne w Polsce działające w czynnej aptece Muzeum Farmacji.
Bydgoszcz to również mnóstwo pięknych obiektów sakralnych, 3 sanktuaria, stare średniowieczne, późnogotyckie, neogotyckie kościoły, Katedra Bydgoska z 1502, Bazylika Mniejsza pw. św. Wincentego a'Paulo, czyli jedyny w Polsce przedstawiciel stylu wzorowanego na rzymskim panteonie, czy kilka zakonów, które pozostawiły po sobie kilka obiektów, m.in. Kolegium Jezuickie z 1638 (ob. Ratusz bydgoski) czy kościół klarysek, z którego wieży codziennie w południe grany jest hejnał bydgoski.
Na przestrzeni wieków Bydgoszcz straciła wiele nieodżałowanych zabytków, m.in. średniowieczny Zamek Bydgoski (obecnie z jego cegieł zbudowano Kościół pw. św. Andrzeja Boboli), monumentalny Teatr Miejski z 1896, romański kościół pw. św. Idziego z połowy XII w., czy też kilka spalonych i zburzonych spichlerzy nad Brdą.
II wojna światowa przyniosła również swoją pożogę. Zburzono m.in. kościół jezuicki na Starym Rynku czy synagogę żydowską (zachowała się druga, mniejsza w Fordonie, która wykorzystywana była jako kino, obecnie zrujnowana). Z drugiej jednak strony w podbydgoskich lasach Niemcy po wojnie zostawili mnóstwo potencjalnych atrakcji turystycznych:
W lasach na terenie Zakładów Chemicznych "Zachem" w południowo-wschodniej części miasta znajduje się pohitlerowska fabryka dynamitu i materiałów wybuchowych DAG, której system podziemnych tuneli ma długość blisko 2 km. Tunele budowano na czterech różnych głębokościach – w niektórych miejscach przecinają się ze sobą. Niektóre budynki stoją przy skarpach pagórkowatego terenu, więc podróż tunelem kończy się np. na czwartym piętrze innego obiektu.
Poza tym w podbydgoskich lasach znajdują się liczne schrony, "osiedla awaryjne", budynki wojskowe, a nawet tajna wyrzutnia pocisków rakietowych. Strona polska pozostawiła po sobie wał obronny Wojska Polskiego w Kruszynie-Osówcu.
Do współczesnych atrakcji turystycznych można z pewnością zaliczyć współczesne budowle, a w szczególności budowany od 1973 roku charakterystyczny gmach Opery Nova, bydgoską Dzielnicę Muzyczną z gmachem Filharmonii Pomorskiej, bydgoski Tramwaj wodny oraz tzw. "Nowe Spichrze", czyli położony w sąsiedztwie zabytkowych spichrzy nad Brdą Bank Rozwoju Eksportu S.A. (BRE), który w 2000 uzyskał I nagrodę w ogólnopolskim konkursie "Życie w architekturze" za najlepsze obiekty zaprojektowane i zrealizowane w latach 1989-1999.
Bydgoszcz to również ogromna baza noclegowa Znajdują się tu aż 3 hotele klasy "prestiż" (4-gwiazdkowe), czwarty zostanie oddany w 2007, w tym słynny secesyjny Hotel "Pod Orłem" z 1896.
Wokół Bydgoszczy wytyczono wiele szlaków pieszych, rowerowych (przebiega tu m.in. najdłuższa w Europie Międzynarodowa Trasa Rowerowa R-1). Miasto słynie również z turystyki wodnej na Brdzie, za sprawą spływów kajakowych.
[edytuj] Komunikacja
[edytuj] Tranzyt
Przez Bydgoszcz przebiegają ważne drogi krajowe – DK10 z Lubieszyna do Płońska, DK5 (E-261) ze Świecia do Lubawki, DK80 z Pawłówka do Lubicza oraz DK25 z Bobolic do Oleśnicy. Bydgoszcz posiada południową obwodnicę miasta. Planowana jest budowa drogi szybkiego ruchu S5, którą ma przebiegać DK5.
[edytuj] Drogi ekspresowe
[edytuj] Komunikacja miejska
Obsługę komunikacji zbiorowej w Bydgoszczy, na zlecenie ZDMiKP, świadczy kilka firm. Wiodącym przewoźnikiem są Miejskie Zakłady Komunikacyjne MZK Bydgoszcz. Linie miejskie obsługują również: PKS Bydgoszcz spółka z o. o., GROS-FOR-BUS spółka z. o. o. i od stycznia 2008 r. także Mobilis sp. z o. o.. Na rynku znajdują się także prywatni przewoźnicy. Świadczą oni usługi busowe. W Bydgoszczy istnieje 38 linii autobusowych komunalnych oraz kilkanaście prywatnych. Po mieście poruszać się można również 8 liniami tramwajowymi oraz tramwajem wodnym.
Władze miasta stawiają na rozwój połączeń tramwajowych. W najbliższych latach istniejąca trakcja ma zostać zmodernizowana. Planowane jest zbudowanie nowej trakcji do Dworca PKP i do Fordonu.
Obecnie unowocześniany jest taboru autobusowy oraz tramwajowy. Od marca 2007 roku z bydgoskich ulic "zniknęły" legendarne autobusy marki Ikarus z ręczną skrzynią biegów, pozostał tylko jeden tego typu a zastąpiły je Mercedesy O345G, O530 i O530G, w użyciu jest jeszcze 30 Ikarusów 280 z automatyczną skrzynią. W 2008 roku na szynach pojawią się 2 nowe tramwaje niskopodłogowe.
[edytuj] Kolej
Bydgoszcz jest ważnym węzłem kolejowym. Przez miasto przebiega na kierunku południe-północ węglowa magistrala kolejowa łącząca Śląsk z portem w Gdyni – obecnie w planach jest jej modernizacja i podniesienie standardu dla umożliwienia osiągania prędkości 120 km/h. Kolejna linia łączy Bydgoszcz z Berlinem. W kierunku południowym wybiegają z miasta cztery inne linie kolejowe do: Szubina, dwie linie do Inowrocławia (dalej do Poznania) oraz linia łącząca Bydgoszcz z Toruniem (dalej do Warszawy). W kierunku wschodnim wybiega jedna linia do Unisławia (nieczynna).
Operatorami przewozów kolejowych (pasażerskich) w województwie są dwa podmioty: Arriva PCC (na liniach nie zelektryfikowanych) oraz na pozostałych liniach Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna.
Miasto posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z większością dużych miast w kraju, a także Berlinem.
W granicach administracyjnych miasta znajduje się pięć dworców kolejowych: Główny, Leśny, Wschodni, Bydgoszcz Emilianowo (nieczynny) i Bydgoszcz Fordon (nieczynny) a także przystanki: Osowa Góra, Zachód, Rynkowo, Rynkowo-Wiadukt, Bielawy, Brdyujście (nieczynny), Łęgnowo, Akademia (nieczynny), Żółwin (nieczynny).W planach jest wybudowanie przystanku Bydgoszcz-Błonie, oraz dworca kolejowego Bydgoszcz-Lotnisko.
Projektowana jest nowoczesna linia SKM pod nazwą BiT-City, łącząca dworce w Bydgoszczy, w tym ten jeszcze niewybudowany przy bydgoskim porcie lotniczym, z dworcami kolejowymi w Toruniu, z przystankami na trasie. Jej przebieg jest obecnie uzgadniany. Linia ta wymaga modernizacji infrastruktury kolejowej i zakup odpowiedniego taboru, aby rozwinąć prędkości do 160 km/h. Obecnie uruchomiono konwencjonalny serwis podmiejski na tej trasie pod tą nazwą.
[edytuj] Lotnictwo
[edytuj] Międzynarodowy port lotniczy
Międzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego Bydgoszcz-Szwederowo (kod IATA: BZG, kod ICAO: EPBY) zlokalizowany jest około 3 km na południe od centrum Bydgoszczy (połączenie zapewnia autobusowa linia nr 80). Lotnisko to, zbudowane w czasach I wojny światowej, weszło do użytku cywilnego w 1929. Obecnie posiada ono utwardzoną drogę startową o wymiarach 2500 x 60 m i jest 10. najruchliwszym portem lotniczym kraju. Zgodnie z planem rozbudowy na lata 2007-2013, zawartym na stronie internetowej portu w sekcji "Plany rozwoju", przewidywane jest przedłużenie drogi startowej i drogi kołowania, modernizacja oświetlenia nawigacyjnego, oraz rozbudowa płyty postojowej samolotów i utworzenie miejsca do ich odladzania.
Port lotniczy obsługują loty rejsowe linii Jet Air, LOT i Ryanair. Odprawiane są także letnie loty czarterowe i loty lotnictwa ogólnego (ang.: general aviation).
[edytuj] Lotnisko aeroklubowe
Bydgoszcz posiada również drugie lotnisko, lotnisko Bydgoszcz-Biedaszkowo (kod ICAO: EPBD), bedące w posiadaniu Aeroklubu Bydgoskiego i funkcjonujące jako stacjonarna baza śmigłowca LPR-u i lotnisko lotnictwa ogólnego. Lotnisko znajduję się w tym samym kompleksie co Miedzynarodowy Port Lotniczy, z oddzielnym dojazdem i wejściem głównym od strony Biedaszkowa. Lotnisko posiada nieczynną betonową drogę startową na kierunku 13/31 o wymiarach 1000 x 50 metrów. Używane są oboczne pasy trawiaste o wymiarach 650 x 100, 650 x 100 i 590 x 100 m. Współrzędne geograficzne lotniska (środek nieczynnego betonowego pasa): 53°06'11" N 17°57'20" E.
[edytuj] Wypożyczalnie samochodów
Obecnie w Bydgoszczy działa szereg wypożyczalni samochodów, w tym agencje o zasięgu międzynarodowym[potrzebne źródło].
[edytuj] Gospodarka
Bydgoszcz jest ósmym miastem pod względem liczby mieszkańców w kraju i jednym z najsilniejszych na Kujawach i Pomorzu ośrodków gospodarczych.
[edytuj] Centra Handlowe w mieście
Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru. Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać próżnych wyrażeń takich jak "znani", "najlepsi" itd. Kryteria możesz omówić w dyskusji artykułu. Zobacz też: Zasady tworzenia list. |
- Centrum Handlowe "Focus Park"
- Centrum Handlowe "Rondo"
- Centrum Handlowe "Glinki"
- Galeria Fordon (w budowie)
- Galeria Pomorska
- Galeria Drukarnia
Hipermarkety:
Budowlane:
Elektroniczne
- Saturn
- Domar Bydgoszcz
- Media Markt
- RTV Euro AGD
- Avans
W Planach: IKEA
Supermarkety
- Alma
- Bomi x2
- Piotr i Paweł (drugi w budowie, galeria fordon)
ok. 30 dyskontów spożywczych...
[edytuj] Firmy lokalne
Struktura przemysłu jest różnorodna i rozbudowana:
- przemysł chemiczny (m.in. Zachem SA, Unilever Polska, Stomil SA, Nitrochem SA, Belma, Foton, Hirsch-Pol, Pol-Trade, Pilkington Polska)
- przemysł spożywczy (m.in. Jutrzenka, Wody Mineralne Ostromecko, Global Malt Polska, Frosta, Bydmeat SA, Drobex, Tosta, Bydgoska Spółdzielnia Spożywców, Edbol,Ewans), dawniej Browary Kujawiak
- przemysł drzewny i meblarski (m.in. Bydgoskie Fabryki Mebli, Polpłyt, Helvetia Furniture)
- przemysł elektrotechniczny i telekomunikacja (m.in. Eltra, Telefonika Kable SA, Volex, Tyco, TelePlan, Jabil)
- przemysł informatyczny (m.in. Alcatel-Lucent (były Lucent Technologies), Atos Origin, Bazy i Systemy Bankowe, Spin, Post Data, ZETO SA, Unisoft, Oponeo.pl)
- przemysł transportowy (m.in. PESA SA, Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 SA, Grupa PRECYZJA, Port Lotniczy Bydgoszcz SA)
- materiały budowlane (m.in. Prefabet SA, Solbet, Baumat, Cegielnie Bydgoskie SA)
- przemysł metalowy (m.in. Centrostal, Projprzem SA)
- maszyny i urządzenia elektryczne i specjalistyczne (Makrum, Elektromontaż SA, Famor SA)
- urządzenia gospodarstwa domowego, turystyczne (m.in. Dragon, Domik, Jumopol)
- artykuły papiernicze i biurowe (m.in. Bydgoskie Zakłady Papiernicze, Rystor, Pentel, Pasaco, Vaupe Polska)
- drukarnie (m.in. Ortis SA, ABEDIK)
- przemysł odzieżowy, skórzany, taśmy techniczne (m.in. Pasamon, Modus SA)
- przemysł tworzyw sztucznych(OKT ul. Mokra 3)
Usługi i otoczenie biznesu stanowią mocną stronę Bydgoszczy. W mieście znajduje się 38 banków (w tym centrala Banku Pocztowego SA) oraz 37 instytucji ubezpieczeniowych.
Większość zakładów rozsiana jest po całym mieście, jednakże na uwagę zasługuje teren Zakładów Chemicznych Zachem, zajmujący kilkadziesiąt kilometrów kwadratowych w południowo-wschodniej części miasta, pozostałości po niemieckiej fabryce dynamitu z czasów II wojny światowej. Teren posiada własne linie kolejowe, wewnętrzną komunikację, osiedla, a dużą jego część porastają lasy.
Co roku od 2001 Bydgoszcz poddaje się międzynarodowej weryfikacji ratingowej (Fitch Ratings), otrzymując ocenę BBB- (prognoza stabilna).
W 2004 uruchomiono Bydgoski Park Przemysłowo-Technologiczny (początkowo 400 ha), miejsce atrakcyjne dla prowadzenia działalności gospodarczej (ulgi w podatkach, ochrona, dostępne media i tereny, linia kolejowa Chorzów Batory – Tczew (magistrala węglowa), DK5, DK10, przyszłe drogi ekspresowe S10 i S5, port lotniczy Bydgoszcz z rejsami do portów przesiadkowych).
[edytuj] Targi
Bydgoszcz obecnie jest silnym ośrodkiem targowym w Polsce.Odbywają się tu największe i najważniejsze w Polsce targi branży wodociągowej WOD-KAN organizowane przez Izbę Gospodarczą Wodociągi Polskie. Ostatnia edycja targów zgromadziła rekordową liczbę ponad 400 wystawców. Dodatkowo w Bydgoszczy regularnie odbywają się targi Interpiek-Polgastro - spożywcze i szereg innych imprez targowych.
[edytuj] Kultura
Bydgoszcz jest znanym w kraju ośrodkiem kultury muzycznej. Również w innych dziedzinach kultury nie ma się czego wstydzić. Tradycje kulturalne sięgają okresu staropolskiego. Funkcję kulturalną wzmacnia jedyna w regionie Akademia Muzyczna.
[edytuj] Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy
Kontynuujące tradycje i dzieło powstałego w 1832 Towarzystwa Upiększania Miasta Bydgoszczy, Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy powołane zostało w 1923. Stowarzyszenie to wydaje mnóstwo wydawnictw poświęconych miastu (m.in. monumentalny wielojęzyczny album "Bo to jest Bydgoszcz", album "Papież Jan Paweł II w Bydgoszczy", "Muzyczna Bydgoszcz" oraz periodyki: "Kronika bydgoska" – od 1967 – i "Kalendarz bydgoski" – od 1968), organizuje liczne koncerty, konkursy dla bydgoszczan, troszczy się o ochronę miejsc pamięci i zabytków. Za pomocą szkolnych kół popularyzuje wiedzę o tradycjach Bydgoszczy wśród młodych mieszkańców miasta.
[edytuj] Filharmonia Pomorska
Filharmonia Pomorska im. I. J. Paderewskiego istnieje od 1953. Sala koncertowa (920 osób) zaliczana jest pod względem akustycznym do najlepszych w Europie, co potwierdzają opinie znanych twórców i krytyków muzycznych (m.in. J. Waldorffa). Z uwagi na fenomen akustyki, cieszy się zainteresowaniem sławnych artystów. Na bydgoskiej estradzie występowało wiele światowych sław, m.in. Artur Rubinstein, Benjamin Britten, Witold Małcużyński, Luciano Pavarotti, Shlomo Mintz, Mischa Maisky, Kevin Kenner, Kurt Masur, Kazimierz Kord, Jerzy Maksymiuk i Antoni Wit. W ostatnich latach gościły tu również znakomite zespoły, np.: Orkiestra Symfoniczna Radia BBC, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i inne.
[edytuj] Opera Nova
Opera Nova, istniejąca od 1956, w roku 1974 rozpoczęła budowę jednego z największych w Polsce gmachów Opery, składającego się z 3 kręgów. Opera wraz ze swoimi 3 kręgami położona tuż nad Brdą już stała się niezaprzeczalną wizytówką Bydgoszczy na świecie. Mimo niedługiej historii, w Operze odnosiły pierwsze sukcesy i zaczynały wielką karierę uznane dziś primadonny, np. Barbara Zagórzanka i Bożena Betley-Sieradzka, jak też śpiewacy: Józef Stępień, Florian Skulski i inni. Gościli tu najwięksi artyści operowi krajowi, np. Antonina Kawecka, Teresa Żylis-Gara, Wiesław Ochman, jak też zagraniczni. Występowały tu także całe zespoły: Opery Wrocławskiej, Teatrów z Leningradu, Moskwy, Kijowa, Mińska i Fundacji Glubenkiana z Lizbony.
[edytuj] Chóry
- Akademicki chór Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
- Zespół Pieśni Dawnej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego - dyr. Jan Lach
- Akademicki chór Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego - dyr. Agnieszka Sowa
- Akademicki chór Akademii Muzycznej
- Chór Kameralny Akademii Muzycznej
- Akademicki chór Collegium Medicum UMK - dyr. prof. Janusz Stanecki
- Akademicki chór Wyższej Szkoły Gospodarki - dyr. Rafał Sójka
- Akademicki chór Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej - dyr. prof. Mariusz Kończal
- Bydgoski Chór Katedralny - dyr. prof. Mariusz Kończal
- Chór Żeński "Serioso-Giocoso"
- Chór p.w. św. Cecylii przy parafii Chrystusa Króla - dyr. Leszek Rusiniak
- Chór "VINCENTINUM" przy parafii św. Wincentego à Paulo - dyr. Dariusz Rynkowski
- Chór "FORDONIA" przy parafii Matki Bożej Królowej Męczenników - dyr. Marian Wiśniewski
- Collegium Vocale Bydgoszcz
- Zespół Pieśni Dawnej "Fresca Voce" - dyr. Michalina Spychalska
- Chór "CANTUS CORDIS" przy parafii św. Jadwigi Królowej - dyr. Janusz Sierszulski
- Chór "EXSULTATE DEO" przy parafii Świętych Polskich Braci Męczenników - dyr. dr Romuald Rajs
- Chór "JUBILATE DEO" przy parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy - dyr. Kamil Turalski
- Chór "HARMONIA" przy parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa - dyr. Magdalena Opalińska
- Chór mieszany "RESSUREXIT" przy parafii Zmartwychwstania Pańskiego - dyr. Jolanta Rybka
- Żeński chór kameralny "GAUDEAMUS IN DOMINUM" przy parafii Zmartwychwstania Pańskiego - dyr. Jolanta Rybka
- Chór przy parafii Ewangelicko - Augsburskiej pod wezwaniem Zbawiciela - dyr. Karol Marcinkowski
- Chór mieszany "DZWON" - dyr. Piotr Stachura
- Towarzystwo Śpiewu "HALKA" - dyr. Benedykt Obyda
[edytuj] Teatry
Teatr Polski im. Hieronima Konieczki z XVI-wiecznymi tradycjami, powstał w 1949. Od 2002 jest inicjatorem jedynego w Polsce Festiwalu Prapremier. W Bydgoszczy działa również kilka teatrów prywatnych: "Obok", plastyczny, słowa, Salon Młodych Twórców, oraz działają muszle koncertowe. Ponadto przy Szkole Aktorskiej im. A. Grzymały-Siedleckiego istnieje Scena Prezentacji Teatralnych, która podejmuje szereg imprez ogólnopolskich: "Wiosna Teatralna", "Peregrynacje z Melpomeną", happeningi.
W latach 1960-1986 istniał Teatr Kameralny, o którego reaktywacje aktualnie zabiega Stowarzyszenie Kultury Teatralnej "Fides" oraz Szkoła Aktorska im A. Grzymały-Siedleckiego.
[edytuj] Muzea
Muzea bydgoskie nie należą do "ekstraklasy" polskich muzeów, jednakże warto odwiedzić regionalne Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego (od 1923), zajmujące kilka budynków w mieście, m.in. kilka zabytkowych domów i spichlerze na Wyspie Młyńskiej. W Bydgoszczy działa też jedyne w kraju muzeum wojskowe (Pomorskie Muzeum Wojskowe) specjalizujące się w dokumentowaniu najnowszej (XIX-XX w.) polskiej historii wojskowej, a w szczególności historii Pomorskiego Okręgu Wojskowego.
Warto wspomnieć jeszcze o Muzeum Farmacji, jedynym tego typu muzeum w Polsce, które działa przy czynnej aptece (Apteka "Pod Łabędziem"), Izbie Tradycji Bydgoskich Dróg Żelaznych, Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego oraz Muzeum Misyjnym Zgromadzenia Ducha Świętego, gromadzącym pamiątki z misji na całym świecie.
W mieście działa wiele galerii sztuki, orkiestr czy słynnych na skalę światową chórów. O bydgoskiej kulturze świadczą również biblioteki (m.in. Biblioteka Publiczna Wojewódzka i Miejska z bogatym zbiorem woluminów z XV-XIX wieku i starodruków niemieckich), domy kultury, kluby muzyczne (wraz ze słynnym bydgoskim "Mózgiem" i "Kuźnią") czy kina (wraz z jedynym obecnie w Polsce stale działającym w okresie letnim autokinem).
W 2006, dzięki staraniom Sebastiana Malinowskiego, otworzono w Bydgoszczy 2 nowe muzea: Muzeum Kanału Bydgoskiego oraz Muzeum Wolności i Solidarności.
Specyficzną jednostką muzealną jest Muzeum Oświaty działające przy Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Bydgoszczy, działające od 14 października 1985 roku. Zgromadzone zbiory obejmują okres od połowy XIX wieku do czasów współczesnych. Można w nim znaleźć biografie nauczycieli z całej Polski oraz wszystko co jest związane ze szkolnictwem. Jest to jedyne w Polsce muzeum mające taki zakres gromadzenia zbiorów - z całego świata - dotycząch oświaty.
[edytuj] Kina
- Multikino (10 sal)
- KinoTeatr Adria (1 sala)
- Cinema City (13 sal) Focus Park
- Novekino Fordon (5/6 sal) (w budowie)
[edytuj] Festiwale
Przez Filharmonię Pomorską organizowany jest Festiwal "Musica Antiqua Europae Orientalis" (już XIV edycji w 2005), Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I. J. Paderewskiego. Ważne miejsce w kalendarzu imprez muzycznych zajmuje również Międzynarodowy Konkurs Młodych Pianistów "Artur Rubinstein in memoriam" organizowany przez Państwowy Zespół Szkół Muzycznych.
Innymi festiwalami bydgoskimi są m.in. Bydgoskie Impresje Muzyczne (Międzynarodowe Spotkania Młodzieży Muzykującej), Bydgoski Festiwal Operowy, Ogólnopolski Konkurs Chórów a Capella Dzieci i Młodzieży, Festiwal Laureatów Konkursów Muzycznych, Festiwal "Prapremier", Camera Obscura - Festiwal Reportażu czy Festiwal "Pejzaż bez Ciebie". Festiwal Teatrów Młodzieżowych "Wiosna Teatralna" i Prezentacje Teatralne "Peregrynacje z Melpomeną" organizowane przez Szkołę Aktorską im. A. Grzymały-Siedleckiego i Stowarzyszenie Kultury Teatralnej "Fides"
[edytuj] Kultura współczesna
W Bydgoszczy znajduje się także miejsce ważne dla współczesnej kultury europejskiej, jeden z ośrodków powstania tzw. muzyki yassowej – klub Mózg założony przez Jacka Majewskiego i Sławomira Janickiego. Z "Mózgiem" związani są tacy artyści jak Tomasz Gwinciński, Tymon Tymański, Jerzy Mazzol, Kazik Staszewski i wielu innych artystów polskich i zagranicznych.
[edytuj] Edukacja
Wieloprofilowość bydgoskich uczelni (humanistyczna, techniczna, rolnicza, medyczna, muzyczna, artystyczna, hotelarsko-turystyczna, ochrony środowiska, zarządzania, informatyczna, administracji, teologiczna) sprawia, iż w regionie miasto nie ma sobie równych (wg danych GUS za 2004: Bydgoszcz to 47% studentów, 57% nauczycieli akademickich i 48% profesorów w regionie). To właśnie w Bydgoszczy znajdują się jedyne w województwie kujawsko-pomorskim publiczne uczelnie – techniczna, artystyczna i medyczna.
[edytuj] Publiczne wyższe uczelnie
W Bydgoszczy działają 3 wyższe publiczne uczelnie, z których największą jest Uniwersytet Kazimierza Wielkiego (do 1 września 2005 jako Akademia Bydgoska), na którym studiuje ok. 20 000 studentów. Oferuje on 16 kierunków i ok. 40 specjalności na czterech wydziałach: Humanistycznym, Pedagogiki i Psychologii, Matematyki, Fizyki i Techniki oraz Nauk Przyrodniczych.
Drugą pod względem liczby studentów (ok. 10 000), ale też i najstarszą (1951) jest Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich (do 22 listopada 2006 jako Akademia Techniczno-Rolnicza). Jest jedyną w regionie uczelnią o charakterze technicznym. Oferuje 13 kierunków i ok. 40 specjalności na 6 wydziałach: Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Mechanicznym, Rolniczym, Technologii i Inżynierii Chemicznej, Telekomunikacji i Elektrotechniki, Biologii i Hodowli Zwierząt oraz w Instytucie Matematyki i Fizyki.
Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego dla ok. 450 studentów to jedyna w regionie państwowa uczelnia artystyczna. Kształci przyszłych artystów muzyków, kompozytorów, instrumentalistów, wokalistów, dyrygentów etc. na 4 wydziałach: Kompozycji,Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku,Instrumentalnym, Wokalno-Aktorskim oraz Dyrygentury Chóralnej i Edukacji Muzycznej. Podlega Ministerstwu Kultury.
[edytuj] Filie wyższych uczelni
W Bydgoszczy znajduje się też filia medyczna UMK, powstała w 1951, jako filia AM w Gdańsku jednakże jako samodzielna jednostka istniejąca dopiero od 1984 – Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy toruńskiego UMK (do 2004 jako Akademia Medyczna w Bydgoszczy). Kształci się na niej ok. 3,5 tysiąca studentów na 3 wydziałach: Lekarskim, Farmaceutycznym i Nauk o Zdrowiu. Baza uczelni opiera się również o kliniki zlokalizowane w Szpitalu Uniwersyteckim im. Antoniego Jurasza oraz 7 innych szpitalach. Podlega Ministerstwu Edukacji Narodowej.
W mieście działają również filie innych państwowych uczelni (m.in. Ośrodek Studiów Wyższych w Bydgoszczy - Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Sekcja Wydziału Teologicznego - Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu) oraz dwie uczelnie teologiczne (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Bydgoskiej oraz Wyższe Misyjne Seminarium Duchowne Zgromadzenia Ducha Świętego).
[edytuj] Niepubliczne wyższe uczelnie
Od połowy lat 90. zaobserwować można dynamiczny rozwój uczelni niepublicznych, z których największą jest Wyższa Szkoła Gospodarki (istniejąca od 1999), kształcąca ok. 8 tysięcy studentów na 7 kierunkach na 3 Wydziałach: Turystyki i Geografii, Społeczno-Ekonomicznym i Technologicznym, w tym m.in. w systemie studiów dziennych magisterskich. Szkoła współpracuje m.in. z Uniwersytetem w Tuluzie oraz Politechniką Laurea z Espoo (Finlandia). Drugą największą jest Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa (2006, ponad 4000 studentów, kształci się na 3 wydziałach: Pedagogiki, Ekonomii, Administracji i Stosunków Międzynarodowych. Uczelnia współpracuje z uczelniami z Krajów Unii Europejskiej oraz m.in. z Ukraińskim Uniwersytetem z Tarnopola.
Innymi większymi bydgoskimi uczelniami niepublicznymi są m.in. Wyższa Szkoła Środowiska (od 1998, ok. 1000 studentów) Wyższa Szkoła Zarządzania i Finansów (od 1999, ok. 1000) , Szkoła Aktorska im. Adama Grzymały-Siedleckiego (od 2006), Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu (od 2005), Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Bydgoszczy (działa od 2004 roku, około 1200 studentów). W Bydgoszczy działa również Wydział Zamiejscowy WSHE (Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi), największej niepublicznej uczelni w Polsce, Zamiejscowy Wydział Politologii Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, pierwszej niepublicznej uczelni w Wielkopolsce, oraz filia Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu.
[edytuj] Instytuty naukowe
Bydgoszcz to również siedziba jednostek naukowych współpracujących z wieloma uczelniami wyższymi, a także wiele znacznych instytutów naukowych, np. Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin.
[edytuj] Szkoły artystyczne
- Akademia Muzyczna im.Feliksa Nowowiejskiego ul. Słowackiego 7
- Szkoła Aktorska im. Adama Grzymały-Siedleckiego ul. Dworcowa 81
- Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina ul. A. Szwalbego 1
- Zespół Szkół Plastycznych im. L. Wyczółkowskiego ul. Konarskiego 2
[edytuj] Niższe szkolnictwo
Edukacja na niższych szczeblach:
- szkoły ponadgimnazjalne (62 Technika, 24 Licea Ogólnokształcące w tym jedno międzynarodowe "IB" , 20 Liceów profilowanych i szkół artystycznych, 19 zasadniczych szkół zawodowych)
- 54 gimnazja
- 59 szkół podstawowych
- 79 przedszkoli
[edytuj] Opieka zdrowotna
W Bydgoszczy znajduje się 10 szpitali:
- wojewódzki (Wojewódzki Szpital im. Jana Biziela)
- miejski (Szpital Miejski im. Warmińskiego)
- uniwersytecki (Szpital Uniwersytecki im. dr. Antoniego Jurasza)[5]
- wojskowy (Wojskowy Szpital z Polikliniką)
- dziecięcy (Wojewódzki Szpital Dziecięcy im. Józefa Brudzińskiego)
- zakaźny (Wojewódzki Szpital Obserwacyjno-Zakaźny)
- MSWiA (Zakład Opieki Zdrowotnej MSWiA)
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ESKULAP - Szpital Chirurgii Jednego Dnia[6]
Na szczególną uwagę zasługuje Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka (tzw. RCO), znajdujące się w dzielnicy Fordon. Słynie ono nie tylko z wielokrotnych wygranych w rankingach na najlepszy szpital w Polsce, lecz i z wysoce specjalistycznych badań z wykorzystaniem m.in. pierwszego w Polsce PET-CT (Pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa).
W dzielnicy Opławiec, położonej w zachodniej części miasta, na skarpie nad Brdą znajduje się sanatorium Kujawsko-Pomorskiego Centrum Pulmonologii dla przewlekle chorych. To rzadki przypadek, by tak duże miasto jak Bydgoszcz miało na swoim terenie sanatorium.
Tradycja szkolnictwa medycznego jest w Bydgoszczy głęboko zakorzeniona. Już w 1951 powołano jako pierwszy w Polsce Zakład Doskonalenia Lekarzy, gdzie odbywały się szkolenia podyplomowe dla lekarzy z całego kraju. W 1971 przekształcono go w Zespół Nauczania Klinicznego w Bydgoszczy, a następnie w Filię Akademii Medycznej w Gdańsku). 1984 przyniósł Bydgoszczy pierwszy rok akademicki na Akademii Medycznej w Bydgoszczy, by w dokładnie 20 lat później, w 2004, przekształciła się ona w Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
[edytuj] Pogotowie ratunkowe
Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego znajduje się przy ul. Produkcyjnej 13 w Fordonie. Na terenie miasta rozlokowanych jest kilka baz wyjazdowych karetek:
- FORDON, Produkcyjna - S, P
- ŚRÓDMIEŚCIE, Markwarta - S,P
- CZYŻKÓWKO, Grunwaldzka - S, P
- KAPUŚCISKA, Wojska Polskiego - S
- PORT LOTNICZY, Jana Pawła II - S
- PRĄDY, Łochowska - P
- BIELAWY, Skłodowskiej Curie - P
- BRDYUJŚCIE, Fordońska - P
- GLINKI, Glinki - P
- BŁONIE, Schulza - P
- CENTRUM, Grudziądzka - P
- WZG.WOLNOŚCI, Ujejskiego - N
- SOLEC KUJAWSKI, Toruńska - P
W planach na lata 2009-2010 jest postawienie zespołów wyjazdowych na Osowej Górze i na osiedlu Zawiszy przy Wojskowym Szpitalu Klinicznym.
[edytuj] Sport i rekreacja
Zasugerowano, aby ten artykuł (lub sekcję) zintegrować z artykułem sport w Bydgoszczy. (dyskusja) |
Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w niej poprawić: opis sportu jest b.wydłużony i większość rzeczy powinno być przeniesione do sport w Bydgoszczy. Tu powinna być kwintesencja działu.. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
[edytuj] Kluby sportowe
W Bydgoszczy działa kilka wielosekcyjnych klubów sportowych, kojarzonych przez kibiców nierzadko po jednej z najważniejszych sekcji, na której polu dany klub odnosi sukcesy.
KS Astoria • BKP Brda • RTW Bydgostia • BKS Chemik • MKS Gwiazda • KS Pałac • BKS Polonia (żużel) • CWZS Zawisza (piłka nożna: SP Zawisza)
[edytuj] Sport wg dyscyplin sportowych
[edytuj] Koszykówka
Bydgoską koszykówkę reprezentuje Astoria Bydgoszcz (zał. w 1 kwietnia 1924, sekcja koszykówki od 1927) w PLK (największy sukces – 6. miejsce w sezonie 2004/2005).
Mecze odbywają się od 2002 w Hali sportowo-widowiskowej "Łuczniczka".
[edytuj] Żużel
Prawdziwą dumą bydgoszczan jest sekcja żużlowa Polonii Bydgoszcz. Klub założony został, podobnie jak Astoria, w 1920, w 1946 powstała również sekcja żużlowa, a od 2003 istnieje ona oddzielnie jako BTŻ (Bydgoskie Towarzystwo Żużlowe) Polonia Bydgoszcz.
Polonia Bydgoszcz jest wielokrotnym medalistą Mistrzostw Polski, zdobyła łącznie ponad 80 medali, w tym prawie 40 złotych (więcej). Najsłynniejszymi zawodnikami klubu byli bydgoszczanie: Mieczysław Połukard i Tomasz Gollob. Ponadto barw klubowych bronili tacy jeźdźcy jak: Bolesław Bonin, Zbigniew Raniszewski, Henryk Glücklich, Stanisław Kasa, Andrzej Koselski, Marek Ziarnik, Bolesław Proch, Zdzisław Rutecki, Ryszard Dołomisiewicz, Jacek Gollob, Waldemar Cieślewicz, Tony Rickardsson, Sam Ermolenko, Andy Smith, Henrik Gustafsson, Piotr Protasiewicz, Ryan Sullivan, Todd Wiltshire, Mark Loram, Andreas Jonsson, Robert Sawina i wielu innych.
Klub był organizatorem wielu bardzo ważnych imprez rangi światowej, jak chociażby Finału Drużynowych Mistrzostw Świata w 1995 oraz organizowanego co roku od 1998 jednego z turniejów Grand Prix, wyłaniającego Indywidualnego Mistrza Świata. Bydgoszcz organizowała także finały Indywidualnych Mistrzostw Polski. Od 1982 w Bydgoszczy odbywa się Kryterium Asów Polskich Lig Żużlowych, które już tradycyjnie otwiera żużlowy sezon na krajowych torach.
[edytuj] Piłka nożna
To właśnie z Bydgoszczy pochodzi jedna z największych gwiazd polskiej piłki, Zbigniew Boniek, wychowanek Zawiszy Bydgoszcz, wieloletni gracz Widzewa Łódź i Juventusu Turyn, uczestnik 3 turniejów finałowych mistrzostw świata (Argentyna 1978, Hiszpania 1982 (III miejsce), Meksyk 1986), jak również i Stefan Majewski (Hiszpania 1982 (III miejsce), Meksyk 1986). Ponadto bydgoskie korzenie ma bramkarz Arkadiusz Onyszko (wicemistrzostwo olimpijskie w Barcelonie 1992).
Choć Bydgoszcz wydała takich piłkarzy, niestety nie może poszczycić się klubowymi sukcesami. Piłkarskie sekcje posiadają Brda Bydgoszcz, Gwiazda Bydgoszcz i Polonia Bydgoszcz grające w regionalnych ligach, Chemik Bydgoszcz (sezon 2006/07 – liga IV) oraz najsłynniejszy bydgoski klub – Zawisza Bydgoszcz. Ten ostatni ma na koncie kilka drobnych piłkarskich sukcesów. Przez wiele sezonów grał w Ekstraklasie, w sezonie 1989/90 zdobył czwarte miejsce w I lidze, a sezon później dotarł do 1/2 finału Pucharu Polski. Juniorzy Zawiszy są bardziej utytułowani: Mistrzostwo Polski juniorów U-19 (1981) oraz Wicemistrzostwo Polski juniorów U-19 (1958).
Jesienią sezonu 2006/07 w ramach Cywilno-Wojskowego Związku Sportowego Zawisza grały w Bydgoszczy dwa kluby o podobnej nazwie: Stowarzyszenie Piłkarskie Zawisza (SP Zawisza Bydgoszcz) grające w IV lidze oraz Zawisza Bydgoszcz S.A. (II liga). Drugoligowa drużyna powstała w wyniku przeniesienia Kujawiaka Włocławek (Hydrobudowa) do Bydgoszczy na początku rundy wiosennej sezonu 2005/06. Wycofała się z rozgrywek po rundzie jesiennej sezonu 2006/07.
W Tabeli wszech czasów I ligi Zawisza zajmuje 26/80 pozycję (12 sezonów), a Polonia Bydgoszcz 44/80 (7 sezonów).
W Bydgoszczy odbyło się dotychczas 8 międzypaństwowych meczów męskiej reprezentacji A, w tym jeden o punkty eliminacji ME2008 z Finlandią (przegrany 1:3), oraz 1 mecz żeńskiej reprezentacji Polski.
[edytuj] Siatkówka
Również na polu siatkówki Bydgoszcz nie pozostaje w cieniu.
Siatkarki Pałacu Bydgoszcz (zał. 1982) od lat są już w czołówce polskiej siatkówki (Mistrz Polski seniorek, juniorek, trzykrotny zdobywca Pucharu Polski kobiet). (Pałac II WSG Bydgoszcz)
Siatkarze Delecty Chemik Bydgoszcz awansowali obecnie do Polskiej Ligi Siatkówki W Bydgoszczy rozegrano na HSW "Łuczniczka" również kilka spotkań reprezentacji Polski:
- Turniej World Grand Prix 2006 z udziałem reprezentacji USA, Włoch, Dominikany i Polski.
[edytuj] Wioślarstwo
Bydgoszcz jest prawdziwą potęgą wioślarstwa, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Regionalne Towarzystwo Wioślarskie Bydgostia Bydgoszcz (zał. 1928) jest wielokrotnym Drużynowym Mistrzem Polski, w tym nieprzerwanie od 1993 co roku. Najstarszym bydgoskim klubem wioślarskim jest Bydgoskie Towarzystwo Wioślarskie założone w 1920.
Najsłynniejszym zawodnikiem Bydgostii jest Robert Sycz, dwukrotny złoty medalista Igrzysk Olimpijskich (Sydney 2000, Ateny 2004).
Od 1992 odbywają się na Brdzie regaty ósemek ze sternikiem – Wielka Wioślarska o Puchar Brdy. W 2004 i 2005 w wyścigach ósemek wystartowały legendarne osady z Uniwersytetu Cambridge i Uniwersytetu Oksfordzkiego. Ich przeciwnikiem był Uniwersytet Kazimierza Wielkiego z Bydgoszczy, który z obydwiema osadami zwyciężył.
Bydgoscy wioślarze zdobyli łącznie 7 medali olimpijskich, w tym 2 złote i 5 brązowych.
[edytuj] Baseball
Bydgoski baseball reprezentuje UBKS Baza Bydgoszcz założona przy Szkole Podstawowej nr 35 w 1994 przez dzisiejszego prezesa i trenera panią Beatę Kruszczyńską-Henke. Klub może pochwalić się wieloma sukcesami i osiągnięciami[potrzebne źródło]. Baza od 2006 startuje w polskiej lidze baseballa.
[edytuj] Kolarstwo
Pierwszą, historyczną edycją I Biegu Dookoła Polski (ob. Tour de Pologne) w dniach 7-11 września 1928 wygrał bydgoski kolarz Feliks Więcek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego.
Najbardziej znanymi kolarzami pochodzącymi z Bydgoszczy są Marek Leśniewski oraz Sylwester Szmyd.
Również od 2003 Bydgoszcz na stałe zaistniała na mapie Tour de Pologne jako meta III etapu z Ostródy.
[edytuj] Psie zaprzęgi
Od niedawna (od stycznia 2006) na terenie Bydgoszczy istnieje Klub Miłośników Psich Zaprzęgów "Śnieżne Psy", który należy do Polskiego Związku Sportu Psich Zaprzęgów, a jego członkowie mogą się poszczycić wieloma nagrodami, wyróżnieniami, a także trzykrotnie zorganizowanymi zawodami w Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku.
[edytuj] Bydgoscy mistrzowie
Z Bydgoszczą związana jest duża liczba rekordzistów i medalistów mistrzostw Polski, Europy, świata czy igrzysk olimpijskich.
[edytuj] Mistrzowie Polski
- boks: Brunon Bendig
- karate: Iwo Janikowski
- kolarstwo: Marek Leśniewski
- lekkoatletyka: Teresa Ciepły
- wioślarstwo: Leon Birkholc, Franciszek Bronikowski, Teodor Kocerka (19-krotnie)
- żużel: Tomasz Gollob, Piotr Protasiewicz
- kanadyjki:Krzysztof Owczarz
[edytuj] Medaliści mistrzostw Europy
- boks: Brunon Bendig, Krzysztof Kikowski
- gimnastyka: Janusz Zienkiewicz, Andrzej Szajna
- judo: Ryszard Pujszo
- kajakarstwo: Daniel Wełna
- lekka atletyka: Zdzisław Krzyszkowiak, Teresa Ciepły, Edmund Borowski, Waldemar Korycki, Tadeusz Janczenko, Sebastian Chmara
- podnoszenie ciężarów: Jan Wojnowski, Sławomir Zawada, Krzysztof Fąfara
- piłka nożna: Marcin Thiede
- siatkówka: Dominika Leśniewicz
- strzelectwo: Jerzy Masztak, Rajmund Stachurski, Irena Mazurkiewicz, Elżbieta Kowalewska, Romuald Siemionow, Adam Kaczmarek, Tadeusz Czerwiński, Agnieszka Przyjemska, Paweł Borowicki, Bogna Temlak
- wioślarstwo: Leon Birkholc, Franciszek Bronikowski, Teodor Kocerka
- żużel: Marcin Jędrzejewski
[edytuj] Medaliści mistrzostw świata
- kajakarstwo: Daniel Wełna, Arkadiusz Byliński, Ivan Klementiev, Maciej Freimut, Marcin Kobierski
- kolarstwo: Marek Leśniewski
- gimnastyka: Andrzej Szajna
- lekka atletyka: Sebastian Chmara
- podnoszenie ciężarów Jan Wojnowski
- strzelectwo: Henryk Górski, Adam Kaczmarek, Gabriela Nowakowska, Paweł Borowicki
- wioślarstwo: Andrzej Jasiński, Roman Czapara, Sławomir Deka, Robert Sycz
- żużel Piotr Protasiewicz (indywidualnie w juniorach i drużynowo) i Tomasz Gollob (indywidualnie w seniorach(srebro i brąz) i drużynowo)
- siatkówka: Michał Winiarski
[edytuj] Medaliści igrzysk olimpijskich
14 bydgoszczan zdobyło łącznie 17 medali, w tym 4 złote, 5 srebrnych i 8 brązowych. Lekkoatletka Teresa Ciepły zdobyła 3 medale (złoto, srebro i brąz) oraz dwóch bydgoszczan po dwa: wioślarze Robert Sycz (dwukrotnie złoto) i Teodor Kocerka (dwukrotnie brąz).
Medal | Medalista | Dyscyplina | Olimpiada |
---|---|---|---|
złoto | Robert Sycz | wioślarstwo | Ateny 2004 |
złoto | Robert Sycz | wioślarstwo | Sydney 2000 |
złoto | Teresa Ciepły | lekkoatletyka | Tokio 1964 |
złoto | Zdzisław Krzyszkowiak | lekkoatletyka | Rzym 1960 |
srebro | Ivan Klementiev | kajakarstwo | Atlanta 1996 |
srebro | Maciej Freimut | kajakarstwo | Barcelona 1992 |
srebro | Arkadiusz Onyszko | piłka nożna | Barcelona 1992 |
srebro | Marek Leśniewski | kolarstwo | Seul 1988 |
srebro | Teresa Ciepły | lekkoatletyka | Tokio 1964 |
brąz | Jacek Streich | wioślarstwo | Barcelona 1992 |
brąz | Sławomir Zawada | podnoszenie ciężarów | Seul 1988 |
brąz | Ryszard Kubiak | wioślarstwo | Moskwa 1980 |
brąz | Brunon Bendig | boks | Rzym 1960 |
brąz | Teresa Ciepły | lekkoatletyka | Rzym 1960 |
brąz | Teodor Kocerka | wioślarstwo | Rzym 1960 |
brąz | Teodor Kocerka | wioślarstwo | Helsinki 1952 |
brąz | Leon Birkholc Franciszek Bronikowski |
wioślarstwo | Amsterdam 1928 |
IX olimpiada Amsterdam 1928 rok III miejsce -brązowy medal dyscyplina-czwórka wioślarska ze sternikiem .skład drużyny :A.Birkholc,F.Bronikowski,E.Jankowski,B.Ormanowski i sternik B.Drewek. /encyklopedia PWN 1959 r.wydania/
[edytuj] Imprezy sportowe
Nie na darmo Bydgoszcz stała się Miastem Sportu – głównie za sprawą lekkiej atletyki, żużla, kolarstwa oraz wioślarstwa.
Stadion im. Zdzisława Krzyszkowiaka jako jedyny w Polsce spełnia normy Światowej Federacji Lekkiej Atletyki IAAF, z tego też powodu Bydgoszcz stała się nieoficjalną stolicą lekkiej atletyki w Polsce. W 1999 zorganizowano I Młodzieżowe Mistrzostwa Świata do lat 18. Od tej pory Bydgoszcz co roku gości najlepszych na świecie lekkoatletów – Mistrzostwa Polski, Puchar Europy Seniorów, Mistrzostwa Europy do lat 23, Europejski Festiwal Lekkoatletyczny, Mityng Lekkoatletyczny Elite Cafe Cup, czy wreszcie Puchar Europy SPAR (SPAR European Cup 2004).[7]
8-13 lipca 2008 zorganizowane zostaną w Bydgoszczy Mistrzostwa Świata Juniorów w Lekkiej Atletyce.
[edytuj] Infrastruktura sportowa
Infrastruktura sportowa w Bydgoszczy jest bogata. W mieście znajduje się nowoczesna hala sportowo-widowiskowa Łuczniczka, 13 basenów (w tym 11 krytych, 2 miniaquaparki Perła i Ikar), 8 pełnowymiarowych stadionów, po 6 przystani kajakowych i żeglarskich, 4 wioślarskie, 4 strzelnice, 4 hale sportowe oraz tor żużlowy, tor kartingowy, tor łuczniczy, nieczynne dziś sztuczne lodowisko (dawny Torbyd) lodowisko kryte w Fordonie, lodowisko okresowe (w zimie) na Starym Rynku oraz dwa niespotykane obiekty:
- tor regatowy – długości ok. 2,5 km tor w ujściu Brdy do Wisły,
- tor kajakarstwa górskiego – jedyny w Polsce taki tor, który usytuowany jest w ścisłym centrum miasta (zaraz przy Ratuszu).
[edytuj] Polityka
[edytuj] Władze samorządowe
Na czele Bydgoszczy (miasto na prawach powiatu) stoi Prezydent Miasta, Konstanty Dombrowicz. Wraz z 3 zastępcami stanowi on organ wykonawczy.
Organem uchwałodawczym jest Rada Miasta składająca się z 31 radnych (na czele z przewodniczącą – Dorotą Jakuta).
[edytuj] Parlamentarzyści
Przedstawiciele mieszkańców do polskiego parlamentu są wybierani spośród kandydatów z okręgu wyborczego Bydgoszcz.
Posłowie do Sejmu RP posiadający biura poselskie w mieście:
- Anna Bańkowska (SLD), Eugeniusz Kłopotek (PSL), Tomasz Latos (PiS), Wojciech Mojzesowicz (PiS), Paweł Olszewski (PO), Teresa Piotrowska (PO), Radosław Sikorski (PO), Andrzej Walkowiak (PO), Janusz Zemke (SLD).
Senatorowie posiadający biura senatorskie w mieście:
- Zbigniew Michał Pawłowicz (PO), Jan Rulewski (PO).
Posłowie do Parlamentu Europejskiego posiadających biura poselskie w mieście:
[edytuj] Konsulat Honorowy Niemiec
Od 24 lutego 2005 w Bydgoszczy przy ulicy Śniadeckich znajduje się Konsulat Honorowy Niemiec. Funkcję konsula pełni pan Jarosław Włodzimierz Kuropatwiński.
[edytuj] Współpraca zagraniczna
Obecnie (2006) Bydgoszcz ma podpisaną umowę o stosunkach partnerskich z 12 miastami na 3 kontynentach: 2 azjatyckimi (Ningbo i Pawłodar), 2 północnoamerykańskimi (Hartford i Tempe) oraz 8 europejskimi (Czerkasy, Kragujevac, Krzemieńczuk, Mannheim, Patras, Perth, Reggio Emilia, Wilhelmshaven)[8][9].
Współpraca z włoskim Reggio Emilia rozpoczęła się już na początku lat 60. (umowę podpisano w 1962 roku), natomiast z serbskim (ówcześnie jugosłowiańskim) Kragujevacem na początku 70. (umowa z 1971). Te dwa miasta "od wieków" współpracują z Bydgoszczą, jednakże na początku lat 90. miasto podpisało zaczęło podpisywać umowy partnerskie z kolejnymi miastami: 1991 Mannheim, 1992 Tempe, 1996 Hartford, 1997 Pawłodar, 1998 Perth, 2000 Czerkasy, 2004 Krzemieńczuk i Patras, 2005 Ningbo oraz Wilhelmshaven 2006, które przez wiele lat łączył z Bydgoszczą status miast zaprzyjaźnionych.
Poza tym Bydgoszcz jest zaprzyjaźniona z 4 europejskimi miastami.
[edytuj] Miasta partnerskie Bydgoszczy
Miasta bliźniacze | ||
Miasto | Kraj | Data podpisania umowy |
---|---|---|
Czerkasy | Ukraina | 13.09.2000 |
Hartford | Stany Zjednoczone | 30.09.1996 |
Kragujevac | Serbia | 23.07.1971 |
Krzemieńczuk | Ukraina | 30.06.2004 |
Mannheim | Niemcy | 26.11.1991 |
Ningbo | Chińska Republika Ludowa | 28.12.2005 |
Pawłodar | Kazachstan | 10.04.1997 |
Patras | Grecja | 8.10.2004 |
Perth | Szkocja | 9.05.1998 |
Reggio Emilia | Włochy | 12.04.1962 |
Wilhelmshaven | Niemcy | 19.04.2006 |
Pitesti | Rumunia | 22.06.2007 |
Miasta zaprzyjaźnione | ||
Arvika | Szwecja | ??? |
Eindhoven | Holandia | ??? |
Grenada | Hiszpania | ??? |
Tuluza | Francja | ??? |
[edytuj] Kościoły i związki wyznaniowe
[edytuj] Kościół Rzymskokatolicki
Bydgoszcz jest ważnym ośrodkiem religijnym Kościoła katolickiego w Polsce, w 2004 utworzono również diecezję bydgoską podlegającą pod metropolię gnieźnieńską.
Tradycje ośrodka religijnego w Bydgoszczy sięgają połowy XII w., kiedy zbudowano romański kościół pw. św. Idziego (rozebrany w 1879).
Bydgoszcz to również miasto zakonów:
W Bydgoszczy znajdują się 3 sanktuaria:
- Madonna Bydgoska, obraz Matki Bożej (Beatissimae Mariae Virginis) ufundowany przez Jana Kościeleckiego jako wotum za zakończoną wojnę trzynastoletnią, podczas której Bydgoszcz była kwaterą główną Kazimierza IV Jagiellończyka. Obraz był dwukrotnie koronowany (1966 abp Stefan Kardynał Wyszyński, 1999 papież Jan Paweł II).
- Sanktuarium Nowych Męczenników (parafia pod wezwaniem Świętych Polskich Braci Męczenników), w którym to ostatnią swą Mszę św. przed zamordowaniem przez oficerów SB odprawił ks. Jerzy Popiełuszko.
- Sanktuarium Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej (łac. Mater Ter Admirabilis) na bydgoskim osiedlu Piaski
Do najważniejszych kościołów bydgoskich należą m.in.:
- Katedra Bydgoska (Fara) z 1502
- Kościół Garnizonowy, późnogotycki z 1557
- Kościół Klarysek z 1615, z którego wieży codziennie o 9, 12 15 i 18 rozlega się Hejnał bydgoski
- Bazylika św. Wincentego à Paulo w Bydgoszczy, największy bydgoski kościół, jeden z większych w Polsce, jako jedyny zbudowany w stylu wzorowanym na Panteon rzymski
- neobarokowy Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1913
- neobarokowy Kościół św. Trójcy z 1913
- poewangelicki Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła
- Parafia Matki Bożej Królowej Męczenników - w 2008 obchodzi 25 lecie i z tego tytułu zostanie sanktuarium w Dolinie Śmierci.
- Kościół św. Andrzeja Boboli zbudowany w 1902 z cegieł zburzonego przez Prusaków Zamku bydgoskiego
W Bydgoszczy znajduje się również kilka cmentarzy, zabytkowych, komunalnych, parafialnych bądź innych wyznań, najstarszy z 1809, kilka sprzed wojny. W mieście znajdują się także cmentarze ofiar męczeństwa: powojenny (utworzony w 1946) Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy oraz malutki (0,2 ha) ukryty w lesie w Smukale Cmentarz Bohaterów II wojny światowej. Najważniejszym ośrodkiem martyrologii bydgoskiej jest jednak fordońska Dolina Śmierci, miejsce masowego pochówku mieszkańców Bydgoszczy i okolic, wymordowanych przez Niemców podczas II wojny światowej.
Najstarszym patronem Bydgoszczy jest św. Mikołaj, zarówno Bydgoszczy, jak i Fordonu. Drugim patronem miasta jest również od 1502 św. Marcin. Obydwaj święci są również patronami najstarszego bydgoskiego kościoła tzw. Fary. Patronką Bydgoszczy od początku XVI w. jest Matka Boska.
W Bydgoszczy znajduje się ponadto wiele kościołów wybudowanych w latach powojennych XX stulecia. Bryły kilku z nich to interesujące projekty architektoniczne.
[edytuj] Inne kościoły i związki wyznaniowe
Bydgoszcz to również ośrodek innych wyznań. W historii miasta szczególnie zapisali się ewangelicy, którzy w latach 1772-1945 stanowili większość wśród mieszkańców miasta. W Bydgoszczy było 8 kościołów ewangelickich, z których po II wojnie światowej pozostało 6, z czego 5 ewangelikom odebrano. Parafia Ewangelicko-Augsburska w Bydgoszczy użytkuje dziś Kościół Zbawiciela przy placu Zbawiciela.
Od średniowiecza żyli także w Bydgoszczy i Fordonie Żydzi, którzy zbudowali synagogi. synagoga bydgoska została zburzona przez hitlerowców w 1939. Starsza synagoga w Fordonie przetrwała tylko dlatego, że Niemcy urządzili w niej kino. W mieście znajduje się cmentarz żydowski.
Poza tym znajduje się tu również: Świadkowie Jehowy z 5 Salami Królestwa , cerkiew prawosławna oraz Kościoły Adwentystów Dnia Siódmego, Adwentystów Dnia Sobotniego, Ewangelicko-Metodystyczny, Zielonoświątkowy, Ewangeliczny, Chrześcijan Baptystów, Mormonów, Świecki Ruch Misyjny "Epifania", i inne.
[edytuj] Bydgoszcz jako garnizon wojskowy
W czasach I Rzeczypospolitej na zamku bydgoskim przebywała stała załoga wojskowa. Po 1657 bezpieczeństwo miastu zapewniała milicja municypalna.
Już w 1772 władze pruskie postanowiły ulokować w mieście stały garnizon wojskowy. Od 1847 Bydgoszcz jest siedzibą sztabu związku taktycznego szczebla drugiego lub pierwszego. Bydgoszcz była siedzibą 4 DP należącej do II Korpusu Armijnego. Po pruskim okresie w mieście zostało wiele budynków koszarowych i użyteczności publicznej.
W okresie międzywojennym Bydgoszcz nie zniknęła z wojskowej mapy Polski. W 1930 z Poznania do Bydgoszczy przeniesiono Ekspozyturę nr 3 Oddziału II Sztabu Generalnego, podlegającą referatowi Zachód w Warszawie. W garnizonie bydgoskim stacjonowały: jednostki 15 dywizji piechoty (15 DP) i Pomorska Brygada Kawalerii. Obie jednostki podlegały komendzie VII OK w Toruniu. W maju 1939 przy 4 dywizjonie lotnictwa myśliwskiego detaszowanym z 4 pułku lotniczego z Torunia zorganizowano Wojskowy Ośrodek Spadochronowy WOS. Użytkowano istniejące koszary wojskowe, wybudowano także kilka nowych obiektów. We wrześniu 1937 miasto było świadkiem defilady 50 tys. żołnierzy przed Naczelnym Wodzem po zakończonych manewrach letnich. 3 września 1939 z bydgoskiego garnizonu wycofały się ostatnie oddziały Wojska Polskiego.
Po wojnie trwała rozbudowa infrastruktury wojskowej (powstało m.in. Osiedle Leśne – dla kadry POW) i zakładów produkujących na potrzeby obronności kraju. Obecnie Bydgoszcz jest ważnym ośrodkiem wojskowym w kraju. Tutaj mają swoją siedzibę m.in.:
- Pomorski Okręg Wojskowy,
- dowództwo 2 Korpusu Obrony Powietrznej,
- 2 Baza Lotnicza,
- 1 Pomorska Brygada Logistyczna,
- Lotnicza Grupa Poszukiwawczo-Ratunkowa (jedyna w Polsce)
- Centrum Szkolenia Sił Połączonych – Joint Force Training Center – ośrodek sił NATO mający na celu zapoznanie i szkolenie sztabów dywizyjnych, brygadowych oraz batalionowych z nowymi doktrynami i technologiami,
- Rejonowy Zarząd Infrastruktury.
[edytuj] Osoby związane z Bydgoszczą
Z Bydgoszczy pochodzą liczni sportowcy, wśród nich wieloboista Sebastian Chmara, wioślarze Leon Birkholc, Franciszek Bronikowski, Ryszard Kubiak, Teodor Kocerka, Jacek Streich, Robert Sycz, kajakarze Maciej Freimut, Ivan Klementiev, bokser Brunon Bendig, sztangista Sławomir Zawada, lekkoatletki Teresa Ciepły i Irena Szewińska, gimnastyk Andrzej Szajna), żużlowcy (Tomasz Gollob, Jacek Gollob) oraz piłkarze (Zbigniew Boniek, Stefan Majewski, Arkadiusz Onyszko).
Pochodzą stąd również: aktorki Adrianna Biedrzyńska, Grażyna Szapołowska, aktorzy Jan Nowicki, Leon Niemczyk, prezenterka TVP1 Paulina Chylewska, prezenterka pogody w TVP1 Marzena Słupkowska, prezenter Teleexpressu i Wiadomości TVP Wojciech Reszczyński, korespondent TVN w USA Mariusz Max Kolonko, dziennikarz TVN Tomasz Sekielski i prezenterka Faktów TVN Patrycja Redo.
Bydgoszcz to miasto rodzinne polityków Jan Krzysztof Bielecki, Sławomir Jeneralski, Romuald Kosieniak, Wojciech Mojzesowicz, Jan Rulewski, Radosław Sikorski, Mieczysław Wachowski, Janusz Zemke), jak i Jana Kulczyka.
Bygoszczanami są także aktor teatralny Hieronim Konieczka, współtwórca "Kabaretu Starszych Panów" Jeremi Przybora, pisarze Jerzy Sulima-Kamiński, Józef Weyssenhoff, poeta Wojciech Banach, wieloletni dyrektor Filharmonii Pomorskiej Andrzej Szwalbe, malarz Leon Wyczółkowski, reżyser i scenarzysta filmowy Jerzy Hoffman), lekarze Jan Biziel, Władysław Piórek, Emil Warmiński) oraz osoba, która przyczyniła się do skrócenia II wojny światowej – Marian Rejewski, matematyk i kryptolog, który złamał kod Enigmy.
Związani z Bydgoszczą byli też bernardyn Bartłomiej z Bydgoszczy (XVI w.), twórca pierwszego w Polsce słownika łacińsko-polskiego, wielki kanclerz koronny okresu "srebrnego wieku" RP Jerzy Ossoliński (I poł. XVII w.), generał armii niemieckiej w latach 1933-1944 Eberhard von Mackensen, kapelan wojskowy, błogosławiony Kościoła katolickiego ks. Franciszek Dachtera, biskup i arcybiskup warmiński, historyk Kościoła abp Edmund Piszcz).
W okresie II RP z Bydgoszczą było związanych wielu działaczy mniejszości niemieckiej tj. Arthur Pankratz czy Ferdinand Lang.
[edytuj] Honorowi obywatele Bydgoszczy
Honorowi obywatele Bydgoszczy | ||
---|---|---|
1918 | Lewin Louis Aronsohn | wybitny samorządowiec, fundator posągu "Łuczniczki" |
1926 | Władysław Piórek | lekarz, działacz społeczny (p. Związek Ludowo-Narodowy) |
1930 | Jan Biziel | lekarz, działacz społeczny (m.in. założyciel Księgarni Bydgoskiej) |
1937 | Edward Śmigły-Rydz | marszałek Polski i Naczelny Wódz w wojnie obronnej w 1939 |
1993 | Tadeusz Nowakowski | działacz społeczny, reporter papieża Jana Pawła II |
1993 | Andrzej Szwalbe | wieloletni dyrektor Filharmonii Pomorskiej i organizator życia muzycznego |
1997 | Teresa Ciepły | lekkoatletka, wielokrotna medalista (m.in. złoto, srebro Tokio 1964, brąz Rzym 1960) |
1998 | Karol Wojtyła | papież Jan Paweł II (16 października 1978 – 2 kwietnia 2005) |
1999 | Primo Nebiolo | ur. w Turynie poliglota, przewodniczący IAAF (1981-1999) |
2003 | Jerzy Hoffman | reżyser i scenarzysta filmowy |
2005 | Irena Szewińska | lekkoatletka, wielokrotna medalista (m.in. igrzysk olimpijskich – 3 złote, 2 srebrne i 2 brązowe) |
2006 | ks.Zdzisław Lipiński | |
26 IX 2007 | Rajmund Kuczma | historyk, popularyzator miasta i wieloletni dyrektor Muzeum Okręgowego |
[edytuj] Legendy i przypowieści związane z Bydgoszczą
Mimo że jest to na ogół mało znane, istnieje całkiem sporo legend i podań o Bydgoszczy. Oto niektóre z nich:
- Legenda o powstaniu Bydgoszczy "Dwaj bracia Byd i Gost"[10]
- "Legenda o herbie"
- "Legenda o bydgoskiej Łysej Górze"
- "Bartodzieje Bartłomiejami stoi"[11]
- "Legenda o bydgoskim diabełku Węgliszku"
- "Jak Bocianowo z bocianiska powstało"
- "O Angelice, córce rycerza Carolusa"
Legendy o Bydgoszczy i panu Twardowskim (wg legendy szlachcic Twardowski mieszkał w Bydgoszczy):[12]
- "Pan Twardowski i burmistrza Słomki odmłodzenie"
- "W roku pańskim 1560"
- "Na kogutach siedząc"
- "Dziewięć groszy"
[edytuj] Nazwę Bydgoszcz noszą
- "Bydgoszcz", statek
- "Bydgoszcz", balon
- "Bydgoszczanin", pociąg pospieszny relacji Lublin – Warszawa – Włocławek – Bydgoszcz
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007. (GUS), [1]
- ↑ Wg danych PKW Bydgoszcz ma 353.381 mieszkańców
- ↑ Licząc jako aglomerację obszar obejmujący miasto Bydgoszcz (populacja: 363 468) i ziemski powiat bydgoski (populacja: 97 031) (podano na podstawie "Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007 r.", GUS, [2])
- ↑ Art. 3. Ustawy o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa - Dz.U. 1998.96.603, z dnia 28 lipca 1998 r. mówi: "Siedzibą wojewody i sejmiku województwa są: 2) w województwie kujawsko-pomorskim - wojewody - Bydgoszcz, sejmiku województwa - Toruń,". W/w ustawa nie określa terminu stolica województwa kujawsko-pomorskiego jako obowiązującego, choć w potocznym rozumieniu oba miasta nazywane są "stolicami" bądź "współstolicami", co odnotować można również w czwartym akapicie "Podział administracyjny Polski 2006" na witrynie KSNG.
- ↑ "W dniu 25 stycznia 2005 roku Senat Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu uchwalił nową nazwę Szpitala, która brzmi: Szpital Uniwersytecki im. dr. Antoni Jurasz w Bydgoszczy.", źródło: dział Historia na www.szpitaluniwersytecki.bydgoszcz.pl
- ↑ Księga Rejestrowa Nr 04-00583, źródło: Rejestr Zakładów Opieki Zdrowotnej
- ↑ [3] – relacja ze SPAR European Cup 2004 w Bydgoszcz na witrynie Europejskiego Stowarzyszenia Lekkiej Atletyki (EAA)
- ↑ [4] – za www.bydgoszcz.pl – Współpraca z zagranicą – Miasta Partnerskie Bydgoszczy
- ↑ [5] – za www.bydgoszcz.pl – Współpraca z zagranicą – Miasta zaprzyjaźnione z Bydgoszczą
- ↑ [6] – przypowieść za www.bydgoszcz.pl – źródło: "Legendy i przypowieści" Rajmund Kuczma, Jerzy Derenda
- ↑ [7] – za www.bydgoszcz.pl – na podstawie „Babia Wieś. Z legend podmiejskich starej Bydgoszczy" Wincentego Sławińskiego. Oprac: Jerzy Derenda.
- ↑ [8] – za www.bydgoszcz.pl – napisano w oparciu o legendy Andreasa Musolffa: "Heimatliche Sagen und Geschichten aus der Provinz Posen." (oprac. Rajmund Kuczma)
[edytuj] Bibliografia
- Historia Bydgoszczy, 1991, Warszawa-Poznań, PWN, ISBN 83-01-06666-0
- Janusz Umiński, 2004, Bydgoszcz przewodnik, Bydgoszcz, Wyd. Uczelniane WPSTiH, ISBN 83-914008-7-5
- Janusz Umiński, 1996, Bydgoszcz przewodnik, Bydgoszcz, Wyd. Regionalny Oddział PTTK "Szlak Brdy w Bydgoszczy", ISBN 83-905282-0-7
[edytuj] Zobacz też
- Hejnał bydgoski
- Przechodzący przez rzekę
- Wędrowiec
- Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy
- Ludność Bydgoszczy
[edytuj] Linki zewnętrzne
Grafiki i media na Wikimedia Commons
Wiadomości na Wikinews
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
Miasta na prawach powiatu: Bydgoszcz • Grudziądz • Toruń • Włocławek
Powiaty: aleksandrowski • brodnicki • bydgoski • chełmiński • golubsko-dobrzyński • grudziądzki • inowrocławski • lipnowski • mogileński • nakielski • radziejowski • rypiński • sępoleński • świecki • toruński • tucholski • wąbrzeski • włocławski • żniński
Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Gorzów Wielkopolski • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Warszawa • Wrocław • Zielona Góra
Gdańsk • Tczew • Grudziądz • Świecie • Chełmno • Bydgoszcz • Solec Kujawski • Toruń • Ciechocinek • Nieszawa • Dobrzyń nad Wisłą • Włocławek • Płock • Wyszogród • Zakroczym • Łomianki • Warszawa • Karczew • Góra Kalwaria • Kozienice • Puławy • Annopol • Sandomierz • Połaniec
Korona Królestwa Polskiego: Bydgoszcz • Lublin • Parczew • Piotrków • Radom • Sandomierz (sejmik generalny przy królu) • Warszawa