Wikipedia:Czym Wikipedia nie jest

Z Wikipedii

Skrót: WP:CWNJ

Ta strona opisuje zasadę polskiej Wikipedii. Jest powszechnie uznawana za standard, który wszyscy uczestnicy projektu powinni zachowywać. Śmiało edytuj tę stronę, ale wpierw upewnij się, że Twoje zmiany odzwierciedlają konsensus.

Wikipedia jest encyklopedią internetową - do jej powstania niezbędne było zawiązanie się społeczności sieciowej, której celem jest tworzenie w duchu wzajemnego poszanowania, encyklopedycznego źródła wiedzy wysokiej jakości. Z tego względu można podać kilka przykładów tego, czym Wikipedia nie jest.

Spis treści 1 Czym Wikipedia nie jest 1.1 Wikipedia nie jest encyklopedią papierową 1.2 Wikipedia nie jest słownikiem 1.3 Wikipedia nie jest serwisem zamieszczającym twórczość osobistą 1.4 Wikipedia nie jest mównicą 1.5 Wikipedia nie jest serwerem ani mirrorem do przechowywania linków, materiałów źródłowych, grafik, plików multimedialnych 1.6 Wikipedia nie jest blogiem, usługodawcą hostingowym czy serwisem społecznościowym 1.7 Wikipedia to nie katalog 1.8 Wikipedia nie jest bezładnym zbiorem informacji 1.9 Wikipedia nie jest kryształową kulą 1.10 Wikipedia nie jest cenzurowana 2 Czym nie jest społeczność Wikipedii 2.1 Wikipedia nie jest demokracją 2.2 Wikipedia nie jest biurokracją 2.3 Wikipedia nie jest polem bitwy 2.4 Wikipedia nie jest anarchią 3 Kiedy zastanawiasz się co robić 4 A na zakończenie... 5 Przypisy 6 Podobne zasady w projektach siostrzanych 7 Zobacz też

[edytuj] Czym Wikipedia nie jest

[edytuj] Wikipedia nie jest encyklopedią papierową

Wikipedia nie jest encyklopedią papierową. Oznacza to, że nie istnieją w odniesieniu do niej ograniczenia tematyczne, czy ogólna objętość publikowanych w niej materiałów. Jedynymi kryteriami są weryfikowalność zamieszczanych informacji oraz zasady zamieszczone w niniejszym dokumencie.

Ta zasada nie oznacza, że można wszystko dodawać: artykuły nadal muszą spełniać określone wymogi, a w szczególności muszą być zgodne z zasadami pięciu filarów.

Istnieje realny limit wielkości dowolnego artykułu (jakkolwiek przy obecnej technologii dostępu do internetu i przeglądarek, zasadniczo nie stanowi on ograniczenia w wielkości haseł), uzależniony od ograniczeń mobilnych przeglądarek internetowych, prędkości połączeń dodzwanianych oraz od zdrowego rozsądku. W pewnym stadium prac nad hasłem dobrym pomysłem jest rozdzielenie hasła na kilka mniejszych wpisów i zamieszczenie w haśle głównym odpowiednich wpisów podsumowujących dodatkowe hasło. Niektóre tematy opisane są w encyklopediach papierowych wyłącznie w zwięzłej formie, lecz skoro do istnienia Wikipedii papier jest zbędny, każdą kwestię można opisać bardziej szczegółowo, zwiększać dokładność i aktualność opisu, linkować do odpowiednio znaczących materiałów, itd.

Oznacza to też, że nie jest konieczne tworzenie przekierowań do haseł opisujących pokrewne zagadnienie w bardziej ogólnym kontekście. Preferowanym rozwiązaniem jest zamieszczenie w artykule sekcji "Zobacz też" z odnośnikami do powiązanych tematycznie haseł lub też użycie szablonu {{main}} z odnośnikiem do hasła prezentującego wspomnianą treść w szerszym ujęciu.

Wikipedia jest projektem, którego edytowanie nigdy się nie kończy.

[edytuj] Wikipedia nie jest słownikiem

Wikipedia nie jest słownikiem, leksykonem językowym, czy źródłem wiedzy o żargonie specjalistycznym. Artykuły Wikipedii nie są:

1. Definicjami słownikowymi. Wikipedia nie jest słownikiem, więc nie należy tworzyć nowego hasła tylko po to, by zdefiniować nowe pojęcie. Artykuł zwykle powinien rozpocząć się dobrą definicją pojęcia. Użytkownicy, którzy podczas przeglądania Wikipedii natrafią na hasło będące tylko definicją powinni rozważyć, czy możliwe jest uzupełnienie hasła o informacje właściwe dla encyklopedii. Wyjątkiem od tej zasady są wpisy pokazujące znaczenia kulturowe liczb.
   Serwis wiki będący słownikiem to Wikisłownik.
2. Przewodnikami językowymi lub przewodnikami po slangu i idiomach. Wikipedia nie ma na celu informowanie czytelnika, jak prawidłowo posługiwać się wyrazami, idiomami, itd. Nie uczy czytelników, jak mówić, by wyrażać się jak londyńscy ulicznicy posługujący się slangiem cockney, albo jak brytyjscy dżentelmeni. Jednak w kontekście artykułu encyklopedycznego ważne może być opisanie wykorzystania danego wyrazu, by rozgraniczyć podobne, łatwe do pomylenia, znaczenia wyrazu - tak, jak ma to miejsce w przypadku haseł masa czy siatkówka. W niektórych, uzasadnionych przypadkach, pożądane może być utworzenie hasła o specyfice slangu.

[edytuj] Wikipedia nie jest serwisem zamieszczającym twórczość osobistą

Wikipedia nie jest miejscem pozwalającym na publikowanie własnych przemyśleń i analiz, czy informacji dotąd nie zamieszczonych w żadnym źródle zewnętrznym. Nie należy wykorzystywać Wikipedii do publikacji następujących informacji:

1. Publikacja pierwotnych (własnych) badań, proponowanie teorii i wysnuwanie własnych wniosków, propagowanie wyników własnych doświadczeń, definiowanie pojęć, proponowanie nowych znaczeń słów oraz nowych wyrazów, itd. Jeśli dany użytkownik prowadzi własne prace badawcze, ich wyniki należy publikować w innych miejscach, na przykład źródłach drukowanych, specjalistycznych publikacjach, gdzie wyniki badań mogą podlegać krytyce osób działających w pokrewnej dziedzinie wiedzy, czy uznanych stronach internetowych. Wikipedia zauważy dokonane przez użytkownika badania, jak tylko zostaną one zaakceptowane jako część całości ludzkiej wiedzy. Nie wszystkie informacje dodane do Wikipedii muszą pochodzić ze źródeł, których współredaktorzy dokonują przeglądu materiału, lecz należy dołożyć wszelkich starań, by publikowane informacje były wiarygodne i weryfikowalne. Dla przykładu, należy cytować źródła wykorzystywane źródła informacji - książki, materiały drukowane, czy uznane publikacje sieciowe, co pokazuje, że zamieszczany materiał zgodny jest z zasadą weryfikowalności, nie stanowi przez to prywatnej opinii edytora.
2. Własne wynalazki. Jeśli jakaś osoba wymyśli nowy wyraz, na przykład frindel, czy opracuje nowy krok taneczny, wynalazek taki nie jest wystarczająco dobrym materiałem na stworzenie o nim hasła, dopóki nie zostanie zauważony przez wiarygodne i niezależne źródła zewnętrzne. Wikipedia nie jest miejscem na publikację pomysłów, które wpadają ludziom do głowy na przerwach w szkole.
3. Eseje osobiste, które demonstrują osobiste poglądy użytkownika na dane zagadnienie, nie zaś konsensus ustalony przez ekspertów w danej dziedzinie. Wikipedia w założeniu ma przedstawiać czytelnikom sumę ludzkiej wiedzy na dany temat. Nie jest narzędziem, dzięki któremu można forsować własne opinie i oczekiwać, że staną się one częścią ludzkiej wiedzy. W rzadkich sytuacjach, gdy opinie pojedynczej osoby są na tyle znaczące, by dokonywać na ich podstawie edycje, preferowane jest, by edycji dokonywały osoby postronne. Osobiste eseje na tematy związane z Wikipedią można zamieszczać we własnej przestrzeni użytkownika, lub w serwisie Meta-wiki. Istnieje serwis poboczny (fork) o nazwie Wikinfo, gdzie edytorzy zachęcani są do wpisywania opinii do haseł.
4. Opinie na temat wydarzeń aktualnych to szczególny przypadek poprzedniego przykładu. Mimo, że aktualności pobudzają emocje i kuszą, by wyjść i publicznie, na przykład gorąco popierać tę opcję, która reprezentuje preferowany przez daną osobę punkt widzenia, Wikipedia nie jest do tego przeznaczona. Artykuły muszą być tak wyważone, by wydarzenia aktualne przedstawiać z odpowiedniej perspektywy. Dodatkowo, odradza się edytorom Wikipedii tworzenia wpisów, które szybko się dezaktualizują.
5. Forum dyskusyjne. Użytkownicy powinni pamiętać, że nadrzędnym celem ich edycji jest tworzenie encyklopedii. Pogawędki z pozostałymi uczestnikami projektu na tematy związane z Wikipedią prowadzić można na stronach dyskusji użytkowników, zaś kwestie sporne związane z artykułami powinno sie rozstrzygać na stronach dyskusji poszczególnych haseł. Dyskusji nie należy jednak prowadzić na stronach artykułów. Istnieją projekty znajdujące się we wczesnej fazie projektowej, które próbują wykorzystywać mechanizmy Wiki w celach dyskusji.
6. Wiadomości bieżące. Wikipedia nie powinna publikować wiadomości bieżących "z pierwszej ręki". Nie jest ona pierwotnym źródłem informacji; istnieje ponadto siostrzany projekt Wikinews, którego zadaniem jest właśnie publikowanie doniesień dziennikarskich, pochodzących z pierwszej ręki. W Wikipedii istnieje wiele artykułów encyklopedycznych opisujących zagadnienia o znaczeniu historycznym, które podejmowane są również przez agencje prasowe - artykuły takie można uaktualniać dzięki publikowanym na bieżąco doniesieniom o ustalonej weryfikowalności.
7. Miejsce do wpisywania rzeczy uznawanych przez autora za zabawne. Tworzymy encyklopedię - w treści artykułów nie ma miejsca na żarty. Dla celów satyrycznych stworzona została Nonsensopedia.

[edytuj] Wikipedia nie jest mównicą

Wikipedia nie jest mównicą w hyde park, forum internetowym, polem bitewnym, czy też machiną propagandy i reklamy. To dotyczy artykułów, kategorii, szablonów, stron dyskusji i stron użytkowników. Z tych względów zakazana jest:

1. Propaganda lub agitacja dowolnego typu. Oczywiście artykuł w sposób obiektywny może skomentować poglądy, pod warunkiem że odpowiednia sekcja jest zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. Użytkownicy chcący przekonywać innych o swoich racjach powinni raczej rozważyć publikowanie swoich wpisów w sieci Usenet lub założenie bloga^[1].
2. Autopromocja. Kuszące jest pisanie o samym sobie, czy o projektach z którymi dany użytkownik czuje się wyjątkowo związany. Jednak należy pamiętać, że standardy artykułów encyklopedycznych tyczą sie takiego wkładu w tym samym stopniu co całej reszty materiałów - włącznie z zasadą neutralnego punktu widzenia, która jest trudna do utrzymania podczas pisania autobiografii. Tworzenie nadmiarowej liczby łączy i odwołań do artykułów autobiograficznych również nie jest akceptowalne - szczegóły w dokumencie Wikipedia:Autobiografia, Wikipedia:Encyklopedyczność i Wikipedia:Konflikt interesów.
3. Reklama. Artykuły opisujące firmy i produkty są akceptowane jeśli napisano je z poszanowaniem neutralnego punktu widzenia Dodatkowo, wszelkie artykuły powinny dać się zweryfikować za pomocą źródeł trzecich - hasła opisujące małe "garażowe" przedsiębiorstwa lub firmy o zasięgu lokalnym mają niewielkie szanse na akceptację. Linki zewnętrzne do organizacji komercyjnych akceptowalne są tylko wtedy, gdy służą zidentyfikowaniu firmy odpowiedzialnej za przedmiot artykułu. Wikipedia nie promuje żadnego przedsięwzięcia komercyjnego i nie zajmuje się uruchamianiem programów partnerskich. Tym samym zainteresowani promocją wydarzeń czy kampanii społecznych, nawet niekomercyjnych, powinni wykorzystać do tego inne media niż Wikipedię.

Niekłótliwe komentarze na temat zasad i zaleceń Wikipedii mogą być zapisywane na stronach użytkowników, jeżeli dotyczą obecnych lub przyszłych operacji w projekcie.

[edytuj] Wikipedia nie jest serwerem ani mirrorem do przechowywania linków, materiałów źródłowych, grafik, plików multimedialnych

Wikipedia nie jest ani serwerem lustrzanym (mirror) ani repozytorium linków, grafik, czy plików multimedialnych. Wszystkie dodane do Wikipedii treści mogą podlegać bezlitosnym edycjom, jeśli mają być zamieszczone w encyklopedii. Przesyłając jakąkolwiek zawartość na serwery Wikipedii, użytkownicy zgadzają się na darmowe udostępnienie jej internautom na warunkach licencji GNU FDL^[2]. Artykuły Wikipedii to nie:

1. Zbiory linków zewnętrznych czy katalogi stron internetowych. Nie ma nic złego w dodaniu jednego czy kilku przydatnych linków zewnętrznych do hasła, jednak zbytnie rozbudowanie tej sekcji może umniejszać samą treść haseł i odwodzić potencjalnego czytelnika od samej idei Wikipedii. Według zasady podstawowym celem istnienia sekcji linków zewnętrznych jest rozszerzanie i uzupełnianie informacji merytorycznych zawartych w prawidłowo napisanym artykule, a nie prezentowanie stron "powiązanych" tematycznie, na zasadzie katalogu stron czy "webringu".
2. Kolekcje wyłącznie linków wewnętrznych, z wyłączeniem stron ujednoznaczniających czy list spełniających wyraźnie założone kryteria i zasady.
3. Kolekcje materiałów public domain czy innych materiałów źródłowych, jak całe książki, kody źródłowe, oryginalne dokumenty historyczne, listy, ustawy i inne akty prawne, proklamacje i inne tego typu, które są użyteczne wyłącznie w swojej niezmienionej, oryginalnej formie. Kompletne materiały źródłowe na wolnych licencjach mogą, i powinny, znaleźć swoje miejsce w siostrzanym projekcie Wikisource. Jakkolwiek nic nie stoi na przeszkodzie w wykorzystaniu treści materiałów na wolnych licencjach do tworzenia haseł, o ile stoi to w zgodzie z zaleceniami redakcyjnymi i innymi zasadami Wikipedii.
4. Kolekcje fotografii czy innych multimediów bez żadnego tekstu. Ilustracje są wartościowym uzupełnieniem hasła, jednak ideą Wikipedii jako encyklopedii, nie jest ich prezentowanie w oderwaniu od kontekstu definicji. Repozytorium mediów do użycia (zatem niekoniecznie jeszcze użytych) w hasłach projektów Wikimedia jest Wikimedia Commons.

[edytuj] Wikipedia nie jest blogiem, usługodawcą hostingowym czy serwisem społecznościowym

Wikipedia to nie MySpace czy Nasza-klasa. Nie hostujemy tutaj stron www, blogów czy prywatnych wiki. Strony Wikipedii to nie:

1. Prywatne strony www czy domowe. Wikipedyści posiadają co prawda swoje strony użytkowników, jakkolwiek powinny one być używane wyłącznie do prezentowania informacji związanych z pracą na Wikipedii (jak na przykład znajomość języków czy zainteresowania). Jeśli szukasz miejsca na swój blog czy prywatną www, użyj w tym celu jednego z wielu istniejących darmowych serwisów.
2. Internetowe dyski do przechowywania plików, linków czy treści nie związanych z Wikipedią. Na serwery Wikipedii winno się przesyłać pliki wyłącznie w celu ich wykorzystania w hasłach. Można przesyłać także pliki potencjalnie mogące być wykorzystane do wzbogacania haseł. Repozytorium takich plików dla projektów Wikimedia jest Wikimedia Commons. W żadnym wypadku serwery Wikipedii, czy hasła (a także strony użytkowników) nie powinny być wykorzystywane do prywatnych galerii zdjęć (oczywiście kilka fotek obliczy wikipedystów czy z Wikizlotów jest akceptowanych), przechowywania materiałów do szkoły (np. wypracowań), czy wymieniania się pytaniami na kolokwia.
3. Serwisy randkowe. Wikipedia nie jest dobrym miejscem do publikowania swoich upodobań seksualnych czy osobistych. Strony wikipedystów nie powinny zawierać informacji (np. upodobań seksualnych), dla których lepszym miejscem są serwisy randkowe. Bardzo niemile widziane są profile zakładane w celu nawiązywania kontaktów towarzyskich. W szczególności usuwane są wszelkie wpisy dotyczące zachęty do praktyk seksualnych.
4. Nekrologi i artykuły "ku pamięci..." Wikipedia to nie miejsce na czczenie pamięci i wspominanie dziejów twoich bliskich i przyjaciół. Podmiotami haseł muszą być znaczący ludzie (ang. notable persons i zasada notable enough, notability), a nie tylko ci zapamiętani.

Jeśli jesteś zainteresowany użyciem technologii wiki do celów prywatnych (nawet gdy ma to być wyłącznie pojedyncza strona), to istnieje wiele darmowych ofert hostingowych oferujących tą technologię. Istnieje także możliwość zainstalowania oprogramowania MediaWiki na twoim własnym serwerze (patrz: Wiki Science).

[edytuj] Wikipedia to nie katalog

Wikipedia to nie katalog czy spis wszystkiego co istnieje lub istniało. Hasła w Wikipedii to nie:

1. Listy czy repozytoria luźno powiązanych tematów, takich jak cytaty, aforyzmy czy spisy osób (żyjących lub fikcyjnych) itp. Dla cytatów najodpowiedniejszy jest projekt Wikicytaty. Oczywiście niektóre listy mogą być wartościowymi hasłami, o ile tylko kryteria ich doboru i redakcja jest zgodna z zasadami, a elementy zestawione na liście są uzupełnieniem definicji lub same są taką (np. Lista planetoid czy Lista lokomotyw spalinowych PKP). Do kategorii akceptowanych list należą także zestawienia tabelaryczne i informacje prezentowane w tabelach. Także zalecane są zbiorcze listy-hasła dla podmiotów zbyt małych, lub skromnie opisanych, by je wydzielać (np. Lista postaci serialu Życie na fali).
2. Spisy genealogiczne czy książki telefoniczne. Hasła biograficzne, w bardzo ogólnym ujęciu (szczegóły w Wikipedia:Encyklopedyczność) powinny dotyczyć osób o pewnej sławie, dokonaniach, zauważalności. "Mierzalnością" takich dokonań mogą być relacje mediów o takiej osobie. Osoby mniej znaczące bywają wspominane w hasłach do których ich tożsamość nawiązuje, jednak nie są akceptowalne hasła zawierające spisy lub będące jedynie informacjami o osobach, które jak przyjąć obiektywnie, nie są encyklopedyczne. To samo dotyczy osób tylko luźno związanych z tematem, które sam jest encyklopedyczny (np. sąsiedzi znanej osoby, czy pracownicy znanej firmy). Wikipedia to nie książka telefoniczna!
3. Katalogi, panoramy firm, programy radiowe czy TV, oraz inne ogólnie pojęte informacje biznesowe. Dla przykładu hasło o stacji telewizyjnej nie powinno zawierać listy nadchodzących programów czy wydarzeń, aktualnych promocji, numerów telefonicznych, rozkładów itp. jakkolwiek wspomnienie o ważnych elementach profilu stacji jest jak najbardziej wskazane. Dotyczy to także stron dyskusji haseł, które powinny być używane do dyskusji nad hasłem, a nie do prezentowania ofert. Wikipedia to nie Panorama Firm!
4. Katalogi sklepowe. Dlatego nie powinno się w haśle umieszczać informacji o cenie, chyba, że jest ona podana w oparciu o weryfikowalne źródło (należy pamiętać o tym, że z czasem informacja taka może się zmienić) i informacja o cenie stanowi cenną daną uzupełniającą hasło. Podawanie cen jest usprawiedliwione dla obiektów antykwarycznych, rzadkich, czy rzadko trafiających do sprzedaży, a także przy opisie i porównaniu inflacji czy opisie "wojen cenowych". Jakkolwiek należy pamiętać, że ceny nawet w danym okresie czasu mogą być różne w zależności od miejsca. Wikipedia w żadnym wypadkiem nie jest miejscem na zestawienia cenowe czy przegląd cen różnych produktów.
5. Nieencyklopedyczne kategorie typu "Ludzie z religijnej/etnicznej/kulturowej grupy X zatrudnieni w Y" czy "Restauracje typu Z w mieście W". Nie powinno się tworzyć haseł-zestawień w oparciu o tak "egzotyczne" i sztucznie zarysowane powiązania i powinno się także unikać tworzenia takich kategorii i kategoryzowania w ten sposób haseł istniejących.

[edytuj] Wikipedia nie jest bezładnym zbiorem informacji

Wikipedia nie jest bezładnym zbiorem rzeczy i informacji. To, że coś jest w 100% prawdziwe, nie oznacza automatycznie, że jest odpowiednie by znaleźć się na Wikipedii. Wciąż trwa dyskusja o encyklopedyczności kilkunastu klas wpisów, jednak obecny konsensus zakłada, że hasła w Wikipedii nie są:

1. Listami FAQ. Hasła nie powinny zawierać, ani być listami FAQ. Zamiast tego informacje powinny być zredagowane do neutralnej postaci i przedstawione w sposób odpowiedni dla haseł w encyklopedii.
2. Przewodnikami turystycznymi. Hasło o Paryżu powinno zawierać informacje o Wieży Eiffla i Luwrze, ale już nie adresy i numery telefoniczne twoich ulubionych hoteli, czy ceny kawy na Avenue des Champs-Élysées. Takie szczegóły są mile widziane w projekcie Wikitravel (zwróć uwagę na różnicę w licencjach obu projektów, które nie pozwalają ci swobodnie kopiować materiałów między nimi, chyba że jesteś ich autorem).
3. Instrukcjami obsługi. Wikipedia zawiera opisy ludzi, miejsc i rzeczy, ale nie powinna zawierać instrukcji, porad (prawnych, medycznych, i inne), sugestii czy poradników "Jak zrobić...". W tym zawierają się także tutoriale, poradniki jak przejść gry, przepisy i inne. Oczywiście powyższe nie tyczy się innej niż główna przestrzeni nazw, gdzie hasła: Jak napisać doskonały artykuł są jak najbardziej zrozumiałe i potrzebne. Jeśli jednak interesują cię różne poradniki i tutoriale, prawdopodobnie będziesz zainteresowany siostrzanym projektem Wikibooks.
4. Przewodnikami po internecie. Hasła na Wikipedii powinny opisywać nie tylko fakt istnienia danej strony www, jej naturę, wygląd i usługi przez nią oferowane, ale również w encyklopedycznym stylu prezentować dokonania strony, wpływ lub znaczenie historyczne, które mogą być większe i bardziej na czasie niż wielu źródeł papierowych. Wikipedia jest w stanie reagować bardzo szybko i publikować hasła, jak tylko ich temat stanie się odnotowywalny (patrz także: Szablon:Aktualne).
5. Podręcznikami. Wikipedia to źródło wiedzy encyklopedycznej, a nie podręcznik. Celem Wikipedii jest prezentowanie faktów, a nie nauczanie i wykładanie zagadnień. Nie jest stosowne tworzyć lub edytować hasła, które się później czyta jak podręczniki - z postawionym pytaniem na wstępie i rozwiązywaniem problemu krok po kroku, wraz z prezentowanymi przykładami. Takie podejście do tematu jest odpowiednie dla siostrzanych projektów Wikibooks i Wikisource.
6. Streszczeniami fabuły. Hasła Wikipedii dotyczące świata fikcji powinny zawierać odniesienia do świata realnego i uźródłowione analizy wpływu nań oraz prezentować osiagnięcia, odbiór czy znaczenie historyczne takiego dzieła, a nie tylko być streszczeniem jego fabuły. Streszczenie takie może być wstępem czy odniesieniem dla szerszego ujęcia sprawy.
7. Zbiorem tekstów piosenek, wierszy. Większość takich tekstów jest chroniona prawami autorskimi, może za wyjątkiem piosenek i utworów tradycyjnych, ludowych. Jakkolwiek nawet w tym wypadku, hasło nie może składać się wyłącznie z tekstu, ale powinno przede wszystkim zawierać informacje o autorze, datę publikacji, wpływ, odbiór dzieła etc. Teksty źródłowe ogólnie powinny się znaleźć na Wikisource.
8. Streszczeniami wiadomości. Hasła na Wikipedii powinny powstawać w oparciu o pewną "zauważalność" ("wpływowość", ang. notability) podmiotów opisywanych, czy to ludzi czy zdarzeń, pamiętając o tym, że takie hasło może także krzywdzić opisywaną osobę. Fakt, że coś było obiektem zainteresowań mediów przez jakiś czas, niekoniecznie znaczy, że automatycznie podmiot taki nadaje się do opisania w Wikipedii. Media bywają zainteresowane danym wydarzeniem czy osobą zwykle z jakiegoś konkretnego powodu (często powód taki jest plotkarski, trywialny, albo po prostu jest wynikiem pełni sezonu ogórkowego) i pisanie hasła tylko w oparciu o jednorazową falę takiego zainteresowania, może spowodować naruszenie zasady neutralnego punktu widzenia, co może być wielce szkodliwe jeśli chodzi o żyjącą osobę. Takie czasowe, medialne "perełki" mogą być za to dobrym temtem do opisania w Wikinews. Patrz też Encyklopedyczność nie może być tymczasowa.

[edytuj] Wikipedia nie jest kryształową kulą

Wikipedia nie jest zbiorem nieweryfikowalnych spekulacji. Wszystkie artykuły na temat przyszłych wydarzeń należy popierać weryfikowalnymi źródłami, a treść artykułu musi być na tyle szeroko zauważalna, by można było na jej podstawie stworzyć encyklopedyczny artykuł, gdyby wydarzenie miało już miejsce. Możliwe jest zamieszczanie informacji o dyskusjach na temat potencjalnego sukcesu danego przedsięwzięcia, lub też dyskusji na temat tego, czy dane wydarzenie w ogóle zaistnieje, lecz dyskusja taka musi być odpowiednio uźródłowiona. Nie jest rzeczą pożądaną, jeśli edytor wprowadza do hasła własne przemyślenia i analizy zagadnienia. Artykuły opisujące planowane albumy muzyczne, gry komputerowe, czy książki są materiałem szczególnym, gdyż w razie niedostatecznej uwagi mogą przerodzić się w reklamy. W szczególności uważać należy na następujące kwestie:

1. Artykuły o poszczególnych zaplanowanych lub przewidywanych wydarzeniach należy zamieszczać tylko wtedy, jeśli wydarzenie jest zauważalne (encyklopedyczne) i gdy prawie na pewno będzie miało miejsce. Jeśli nie rozpoczęły się jeszcze przygotowania, spekulacje na jego temat należy odpowiednio udokumentować. Przykłady odpowiednich tematów to: wybory prezydenckie w Polsce w 2010, czy zimowe igrzyska olimpijskie w roku 2010. Dla porównania, wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2016, czy letnie igrzyska olimpijskie w 2036 nie są odpowiednimi tematami dla artykułów, gdyż na ich temat nie istnieją jeszcze weryfikowalne informacje nie będące twórczością własną. Odpowiednim tematem może być za to spodziewane kalendarium wydarzeń.
2. W podobny sposób, poszczególne elementy ustalonych z góry list systematycznie nadawanych przyszłym wydarzeniom nazw nie są prawidłowym encyklopedycznym wpisem, szczególnie jeśli wiadomości na ich temat są tylko ogólnikowe. Encyklopedyczny wpis to na przykład "lista nazw cyklonów tropikalnych", nie zaś "Huragan Alex, rok 2010", nawet mimo tego, że wiadomo, iż huragan o tej nazwie wystąpi w roku 2010 na północy Oceanu Atlantyckiego i będzie lewoskrętny. Słowa uformowane na podstawie nazw liczb (na przykład "septenwkinkwagintylion") to temat nieencyklopedyczny, chyba, że są one w odpowiednio mocny sposób zdefiniowane, lub rzeczywiście weszły w skład aktywnej terminologii. Przewidywania naukowe, na przykład udokumentowane przez organizację IUPAC, lecz jeszcze nie wytworzone pierwiastki chemiczne zwykle uważa się za encyklopedyczne.
3. Artykuły przedstawiające przybliżenia, spekulacje i przyszłe wydarzenia o znaczeniu historycznym zawierają się w kategorii twórczości własnej i z tych względów nie są uważane za encyklopedyczne. Naturalnie, istnieją i powinny istnieć artykuły na temat encyklopedycznych dzieł sztuki, esejów, lub wiarygodnych badań, których częścią jest przewidywanie. Artykuł opisujący serial Star Trek jest encyklopedyczny, artykuł o rodzajach broni wykorzystywanych podczas Trzeciej Wojny Światowej już nie.

[edytuj] Wikipedia nie jest cenzurowana

Wikipedia może zawierać treści uznawane przez niektórych użytkowników za obraźliwe. Każdy czytelnik serwisu może dokonać edycji haseł, a wprowadzone przez niego zmiany są widoczne natychmiast, nie przechodząc przez procedurę gwarantującą ich odpowiedni charakter. Wikipedia nie może więc zagwarantować, że zawartość artykułów i wprowadzone do nich grafiki odpowiadają dobremu gustowi w rozumieniu wszystkich czytelników lub że odpowiadają normom społecznym lub wyznaniowym. Naturalnie, jednoznacznie nieodpowiednia zawartość, taka, jak nic merytorycznie nie wnoszące łącza do szokujących stron jest natychmiast wycofywana, lecz część haseł może zawierać dyskusyjne porcje tekstu, grafiki lub linki, jeśli są one związane z opisywanym w haśle zagadnieniem (na przykład artykuł o pornografii). W takich przypadkach, o ile wprowadzony materiał nie zawiera treści jednoznacznie naruszających zasad Wikipedii, szczególnie zasady neutralnego punktu widzenia lub prawa amerykańskiego stanu Floryda, gdzie znajdują się serwery Fundacji Wikimedia, może on pozostać w artykule.

[edytuj] Czym nie jest społeczność Wikipedii

Powyższe zasady odnosiły się do haseł na Wikipedii, natomiast poniższe do dyskusji nad nimi oraz innych dyskusji w projekcie.

[edytuj] Wikipedia nie jest demokracją

Wikipedia nie jest demokracją, ani też internetowym eksperymentem dotyczącym tejże, jak i innych systemów politycznych. Główną metodą podejmowania decyzji powinna być dyskusja konsensusowa, a nie głosowania. Jakkolwiek redaktorzy mogą czasami używać głosowań i ankiet, jako próby wyłonienia konsensusu, takie działania mogą często opóźniać wyłonienie takiego, zamiast wspomagać dyskusję. Próby takie winny być podejmowane z rozwagą, jeśli w ogóle, z uwzględnieniem faktu, że konsensus może ulec zmianie. Pamiętaj jednak, że w wielu wypadkach, i dla wielu osób, wynik demokratycznego głosowania jest bardziej wiążący niż dyskusja. Dotyczy to zwykle tematów bardzo szerokich lub mających wpływ na ogólną organizację pracy na Wikipedii (np. wprowadzenia nowej zasady czy wprowadzenia kryterium encyklopedyczności).

[edytuj] Wikipedia nie jest biurokracją

Wikipedia nie jest sądem rejonowym (ani żadnym innym), i jakkolwiek zasady mogą uczynić sprawy łatwiejszymi, nie są one celem same w sobie. Powinno się unikać przerostu formy nad treścią. Zauważone błędy proceduralne, poczynione podczas publikacji czegokolwiek, jak pomysłu, nominacji, nie powinny być powodem unieważnienia całej tej publikacji. Podążaj za sercem, nie za słowem, czy jakimikolwiek innymi zasadami, wskazówkami czy zaleceniami jeśli wyczuwasz konflikt. Wszelkie nieporozumienia i niezgodności powinny być raczej rozwiązywane drogą dyskusji konsensusowej, niż sztywnym trzymaniem się zasad i procedur. Pamiętaj jednak, że dla wielu innych edytujących Wikipedię, sztywne zbiory zasad są łatwiejsze do zaakceptowania, niż subiektywny "głos serca".

[edytuj] Wikipedia nie jest polem bitwy

Wikipedia nie jest miejscem na uzewnętrznianie swoich urazów, przywlekanie konfliktów osobistych, dawanie upustu swojej nienawiści czy uprzedzeniom i obawom. Wszelkiego rodzaju ataki i wojny personalne na bazie dyskusji w projekcie są wprost przeciwko założeniom i zasadom Wikipedii.

Każdy użytkownik powinien współdziałać z innymi w duchu dobrego wychowania, spokojnie i na zasadzie współpracy. W żadnym wypadku NIE powinno się innych obrażać, dręczyć czy zastraszać. W szczególności dotyczy to adwersarzy i interlokutorów w dyskusjach. Zamiast tego powinniśmy podejść do sprawy chłodno i merytorycznie, by zainicjować owocną dyskusję. Jeśli inna osobą zachowuje się wobec Ciebie w sposób niegrzeczny, obraźliwy, chamski, w żadnym wypadku nie jest to usprawiedliwieniem dla podobnego zachowania w stosunku do niej. Zamiast tego postaraj się uspokoić dyskusję swoją rzeczowością, a gdy to nie pomaga, poprosić o mediację innego wikipedystę. Jeśli konflikt nadal przeszkadza Tobie lub innym w pracy, podążaj za wytycznymi zawartymi w dokumencie Wikipedia:Rozwiązywanie konfliktów. Zawsze znajdą się chętne osoby do przeprowadzenia mediacji, a ostatecznie sprawę można skierować do Komitetu Arbitrażowego.

Nie twórz także, ani nie modyfikuj zawartości Wikipedii tylko po to, żeby udowodnić innym swój punkt widzenia, a nawet jakieś ogólne obiektywne racje (w myśl zasady: Nie przeszkadzaj w pracy Wikipedii tylko po to, aby coś udowodnić). Nie wykorzystuj Wikipedii do grożenia samej Wikipedii, wikipedystom, ani Fundacji Wikimedia sankcjami prawnymi - do komunikacji w sprawach prawnych służą inne kanały^[3]. Groźby prawne nie są tolerowane, a ich czynienie może spowodować zablokowanie możliwości edycji.

[edytuj] Wikipedia nie jest anarchią

Wikipedia jest darmowa i otwarta, ale ograniczeniu może podlegać i jedna i druga ta cecha, jeśli zakłócają one tworzenie encyklopedii. Wikipedia nie jest także żadnego rodzaju forum dla nieregulowanej wolności słowa. Fakt, że Wikipedia jest otwartym, samozarządzającym się projektem nie oznacza, że częścią jej celów jest badanie zdolności trwania społeczności anarchistycznych. Naszym celem jest tworzenie encyklopedii, nie testowanie granic anarchizmu. (Patrz też: meta:Power structure (en).)

[edytuj] Kiedy zastanawiasz się co robić

Kiedy zastanawiasz się co powinno lub też nie znaleźć się w haśle, zapytaj się sam siebie, czego byś oczekiwał pod tym właśnie tytułem jako użytkownik encyklopedii. Historia haseł, które przeszły pozytywną weryfikację podczas zgłoszenia do usunięcia, choć nie jest precedensowa, ani także nie jest zbiorem oficjalnych zasad, może służyć jako wskazówka co było i nie było uznane za encyklopedyczne w przeszłości.

Kiedy zastanawiasz się czy wspomniane zasady były pogwałcone, rozważ:

• Zmianę treści hasła (normalną edycję)
• Zmianę hasła na przekierowanie (redirect) wskazujące bardziej trafną treść
• Zgłoszenie hasła jako strony do usunięcia lub (tylko jeśli kwalifikuje się) do Ekspresowego Kasowania (ek). By lepiej wyrobić sobie poczucie jakie hasła są, a jakie nie, zagrożone skasowaniem, warto regularnie śledzić dyskusję stron do usunięcia
• Zgłoszenie propozycji zmiany zasad poprzez zakończoną konsensusem dyskusję z innymi wikipedystami. Dyskusję można zainicjować i przeprowadzić na stronie dyskusji.

[edytuj] A na zakończenie...

Nie da sie przewidzieć każdego złego pomysłu, który może się zrodzić w głowie tysięcy edytorów. Prawie wszystkie przykłady przytoczone w tym dokumencie znalazły się tutaj, właśnie dlatego, że ktoś wpadł na taki pomysł. Przewidywanie wszystkich złych pomysłów edycyjnych nie jest zalecane. Zasadniczo stwierdzenie "to strasznie zły pomysł" jest wystarczającym powodem do nie zrobienia tego czegoś w Wikipedii.

Przypisy

[edytuj] Podobne zasady w projektach siostrzanych

• Wikibooks:Czym jest Wikibooks
• Wikinews:Czym Wikinews nie jest
• Wikiźródła:Czym są Wikiźródła?
• Wikisłownik:Czym jest Wikisłownik?
• Wikicytaty:Czym Wikicytaty nie są

[edytuj] Zobacz też

• Wikipedia:Najczęstsze nieporozumienia
• Pomoc:FAQ