Dionizy (metropolita warszawski i całej Polski)

Z Wikipedii

Dionizy (scs. Dionisij, wł. Konstantyn Waledyński, ofic. tyt. Jego Eminencja Wielce Błogosławiony Dionizy, Metropolita Warszawski i całej Polski) - 1876-1960, polski duchowny prawosławny, arcybiskup, były zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Urodzony 4 marca lub 16 maja 1876 w miejscowości Murom w guberni włodzimierskiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął naukę w Seminarium Duchownym we Włodzimierzu Wołyńskim, którą ukończył w Ufie. 14 września 1897 przyjął postrzyżyny mnisze i święcenia diakońskie, a w 1899 w Kazaniu święcenia kapłańskie.

W 1900 ukończył Kazańską Akademię Teologiczną z tytułem magistra teologii. W latach 1901-1902 był profesorem Seminarium Duchownego w Symferopolu. Później do 1911 był wykładowcą i inspektorem, a następnie rektorem Seminarium Duchownego w Chełmie. Następnie w latach 1911-1913 był kapelanem kaplicy konsularnej przy rosyjskiej ambasadzie w Rzymie, po czym powrócił na Wołyń. 20 kwietnia 1913 przyjął chirotonię biskupią w monasterze poczajowskim. Objął posługę biskupią w Krzemieńcu jako trzeci wikariusz diecezji wołyńskiej, gdzie pozostał podczas I wojny światowej.

Po I wojnie i tragicznej śmierci pierwszego zwierzchnika Cerkwi w Polsce abpa Jerzego, wybrany nowym metropolitą 20 lutego (lub 27 lutego) 1923 (intronizacja odbyła się 29 kwietnia 1923). Kontynuował on podjęte przez poprzednika starania w sprawie nadania autokefalii Cerkwi, które osiągnęły pozytywny skutek. 13 listopada 1924 patriarcha Konstantynopola Grzegorz VII podpisał akt zwany thomosem nadający autokefalię Prawosławnej Cerkwi w Polsce. 17 września 1925 w soborze metropolitalnym św. Marii Magdaleny w Warszawie nastąpiło uroczyste ogłoszenie autokefalii. Wszystkie patriarchaty, z wyjątkiem rosyjskiego i Cerkwie autokefaliczne uznały samodzielność Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew rosyjska potwierdziła autokefalię dopiero w 1948.

W ciągu następnych lat jego posługa była bardzo aktywna. W 1925 pobłogosławił otwarcie Studium Teologii Prawosławnej, przy Uniwersytecie Warszawskim, którego był rektorem i profesorem do 1939. W 1927 otrzymał oficjalny tytuł "Wielce Błogosławiony". Brał udział w wielu zagranicznych, ekumenicznych konferencjach m. in. w Sztokholmie (1925) i w Lozannie (1937). Pielgrzymował również do wschodnich prawosławnych patriarchatów oraz do Ziemi Świętej. Bardzo długo pracował nad unormowaniem prawnej pozycji PAKP. Dopiero 18 listopada 1938 prezydent Ignacy Mościcki wydał dekret o stosunku państwa do Cerkwi Prawosławnej.

Po rozpoczęciu II wojny światowej i podbiciu Polski przez III Rzeszę, 27 listopada 1939 władze nazistowskie odsunęły metropolitę Dionizego od zarządzania Cerkwią i uwięziły w areszcie domowym w Otwocku koło Warszawy. W tym czasie okupant podporządkował Cerkiew kierownictwu zagranicznego biskupa Serafima (Lade) z Berlina. 23 września 1940 odzyskał wolność i swe prawa, ale po podpisaniu zobowiązania o lojalności Generalnemu Gubernatorstwu. Dzięki temu jeszcze w czasie wojny wyświęcił dwóch biskupów oraz pobłogosławił utworzenie Ukraińskiej Prawosławnej Cerkwi na Wołyniu.

25 kwietnia 1945 powrócił do Warszawy, a 13 czerwca powiadomił prezydenta Bieruta o powrocie do swoich obowiązków. Od tego momentu władza PRL nieustannie go zastraszała, podważała jego statut, chcąc odsunąć od kierownictwa Cerkwią. Mimo tego pozostawał nieugięty i pracował dalej, m. in. erygując 15 października 1946 pierwszą prawosławną parafię na Dolnym Śląsku, we Wrocławiu. W lutym 1948 osadzony w areszcie domowym, a 17 kwietnia prezydent Bierut odsunął go z pełnionej funkcji. Od 1951 areszt domowy odbywał w Sosnowcu, co było, ze względu na niezdrowy klimat tego miasta, wyjątkową szykaną wobec schorowanego metropolity. Uwolniony 15 maja 1958 powrócił do Warszawy i zamieszkał w domu parafialnym parafii św. Jana Klimaka na Woli.

Zmarł 15 marca 1960 w Warszawie. Pochowany na warszawskim cmentarzu na Woli.