Dramat
Z Wikipedii
Dramat (z gr. δρᾶμα-dráma czyli działanie, akcja) - jeden z trzech rodzajów literackich (obok liryki i epiki). Jest to właściwie rodzaj sztuki na granicy teatru i literatury.
Jako utwór literacki charakteryzuje się przede wszystkim tym, że jest tworzony w celu realizacji scenicznej, jednak występują też dramaty niesceniczne, których autorzy skupili się bardziej na rozbudowie samego tekstu. Ale i te granice są płynne: na początku uważano dramaty romantyczne za niesceniczne, podczas gdy dziś Dziady Adama Mickiewicza to jeden z najczęściej wystawianych dramatów.
Dramaty oparte są przede wszystkim na akcji, która wyrażona zostaje głównie w dialogach i monologach polilogach (tekst główny), a także komentarzach, wskazówkach i opisach sytuacji na scenie, czyli didaskaliach (tekst poboczny). Najczęściej przedstawia bohaterów uwikłanych w konflikty, których nie mogą rozwiązać. Zakończenie może być tragiczne (jak w przypadku tragedii) lub szczęśliwe (komedia).
Spis treści |
[edytuj] Dramat starożytny
Źródła współczesnego dramatu sięgają procesji dionizyjskich w starożytnej Grecji. Starożytny dramat posiada akcję (fabułę), a główną postacią jest kozioł wyobrażany jako bożek Pan, który opowiada historię, mit.
[edytuj] Odmiany
Za główne odmiany dramatu uważa się komedię i tragedię. Po przełomie w drugiej połowie XIX wieku granice te są płynne, jednakże główne gatunki dramatu to:
- dramat poetycki
- dramat romantyczny
- dramat absurdu
- dramat mieszczański
- dramat realistyczny
- dramat liturgiczny
- dramat satyrowy
- dramat psychologiczny
- dramat historyczny
[edytuj] Budowa zewnętrzna dramatu
- podział na akty i sceny (lub odsłony)
- tekst poboczny, czyli didaskalia
- utarty schemat budowy
- podzielony na role
- brak narratora
- kreowanie świata poprzez dialogi i monologi
- zasada trzech jedności (w dawniejszych czasach) - akcja trwająca 24 godziny, jedno miejsce wydarzeń, jeden problem
- Sufler (osoba podpowiadająca, gdy aktor zapomni tekstu) - Występowanie Suflera jest rzadkością.
[edytuj] Budowa wewnętrzna dramatu
- ekspozycja
- zawiązanie akcji
- rozwój akcji
- punkt kulminacyjny
- perypetie
- rozwiązanie akcji
[edytuj] Podział dramatu
[edytuj] Gatunki dramatu
- dramat romantyczny
- dramat modernistyczny
- dramat szekspirowski (elżbietański)
- dramat współczesny
- dramat antyczny
- dramat historyczny
- dramat radiowy - słuchowisko
- misterium (dramat liturgiczny)
- moralitet
- operetka
- komedia
- opera
- jasełka
- dramat awangardowy
- dramat naturalistyczny
- dramat symboliczny
[edytuj] Zobacz też
uuu
