Ekskomunika
Z Wikipedii
Ekskomunika (z łac. excommunicatio - poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, pot. klątwa, wyklęcie ) - w chrześcijaństwie kara kościelna polegająca na wykluczeniu z Kościoła.
Spis treści |
[edytuj] Kościół katolicki
W Kościele katolickim kara kościelna (tzw. cenzura), która pozbawia osobę obłożoną ekskomuniką prawa uczestniczenia w życiu religijnym z powodu ciężkiego przestępstwa wobec jego porządku i nauki.
Wyróżnia się excommunicatio latae sententiae - wiążącej mocą samego prawa, która następuje automatycznie po czynie. Przez sam czyn katolik tak bardzo oddala się od Kościoła, że nie może być dalej uważany za jego członka.
W katolickich kościołach wschodnich nie ma natomiast ekskomuniki latae sententiae.
Ekskomunika grozi między innymi za:
- znieważenie postaci eucharystycznych (Kan. 1367),
- użycie siły fizycznej wobec papieża (Kan. 1370 § 1),
- rozgrzeszenie przez kapłana wspólnika grzechu nieczystości (Kan. 1378 § 1),
- udzielenie i przyjęcie sakry biskupiej bez zgody papieża (Kan. 1382),
- naruszenie tajemnicy konklawe przez personel pomocniczy (Universi Dominici Gregis art. 58),
- symonię przy wyborze papieża (Universi Dominici Gregis art. 78) jak również za inne wykroczenia naruszające konklawe: uleganie wpływom zewnętrznym (ibidem art. 80), zmowy między elektorami (ibidem art. 81),
- bezpośrednie naruszenie tajemnicy spowiedzi (Kan. 1388 § 1),
- przeprowadzenie lub dobrowolne poddanie się aborcji (Kan. 1398),
- apostazję (Kan. 1364 § 1),
- herezję formalną (Kan. 1364 § 1),
- schizmę (Kan. 1364 § 1).
W pierwszych sześciu wypadkach z kary może uwolnić Stolica Apostolska. W pozostałych wypadkach chodzi o tzw. kary kościelne niezastrzeżone dla Stolicy Apostolskiej. Oznacza to, że od tej kary może również uwolnić biskup ordynariusz oraz upoważnieni księża (w Polsce kanonicy i penitencjarze kościoła katedralnego lub kolegiackiego).
Drugi rodzaj ekskomuniki to excommunicatio ferendae sententiae, która następuje przez ogłoszenie przez biskupa ordynariusza. Stosowana jest jako swoisty środek przymusu. Może zostać np. nałożona w ciężkich wypadkach tzw. publicznego zgorszenia.
W średniowieczu ekskomunika była często orzekanym i brzemiennym w skutki narzędziem walki z przeciwnikami władz kościelnych. Dzisiaj jest stosowana bardzo rzadko.
Podobną karą kościelną do ekskomuniki jest interdykt.
[edytuj] Kościół prawosławny
W Kościele prawosławnym ekskomunika to odsunięcie członka od Eucharystii. Może to nastąpić nawet z dość błahych powodów (np. nieodbycie spowiedzi w ciągu ostatniego roku). Celem zasadniczym ekskomuniki jest powrót ekskomunikowanego do wspólnoty eucharystycznej.
Anatema może być ogłaszana w stosunku do heretyków. I wtedy osoba taka nie jest potępiona przez Kościół, ale raczej pozostawiona sama sobie.
[edytuj] Islam
W islamie pojęciu ekskomunika odpowiada takfir.
[edytuj] Świadkowie Jehowy
W religii Świadków Jehowy ekskomunika nazywana jest 'wykluczeniem', gdzie osoba taka jest określana terminem 'odstępca'. Osoby, które same się odłączają ze zboru, świadkowie traktują identycznie, jak te, które zostały wykluczone. Sprawą wykluczenia zajmuje się Komitet Sądowniczy, który powołuje się w celu zbadania sprawy danej osoby. W przypadku przeprowadzanego śledztwa jeśli świadek wyrazi skruchę i poprawę za popełniony czyn z reguły kończy się na pouczeniu przez starszych zboru i pozbawieniu przywilejów. Wykluczenie obowiązuje z chwilą publicznego ogłoszenia.
Cel wykluczenia:
- Wywyższenie imienia Jehowy oraz Jego miernika sprawiedliwości
- Ochrona czystości zboru
- Wywarcie wpływu na nie okazującego skruchy winowajcę, żeby się opamiętał
Przyczyny wykluczenia:
- Płaszczyzna doktrynalna
- Podważanie między współwyznawcami jakiejkolwiek nauki Towarzystwa Strażnica
- Popieranie religii fałszywej
- Działalność międzywyznaniowa (np. nawiązanie kontaktu z inną społecznością religijną)
- Praca zarobkowa na rzecz organizacji religii fałszywej
- Brak neutralności politycznej
- Płaszczyzna moralna
- Cudzołóstwo i rozpusta
- Pijaństwo
- Palenie papierosów i zażywanie narkotyków
- Obchodzenie świąt religii fałszywej
- Przyjęcie/Spożywanie krwi
- Kradzież, oszustwo, sprzeniewierzenie lub oszczerstwo
- Hazard
- Aborcja
- Spirytyzm
- Bałwochwalstwo (do bałwochwalstwa zalicza się posiadanie figur i wizerunków używanych w religii fałszywej oraz posługiwanie się nimi)
Świadkowie Jehowy nie mogą kontaktować się z odstępcami pod groźbą wykluczenia za wyjątkiem osób spokrewnionych (zakazane są rozmowy o wierze).
[edytuj] Religie naturalne
Klątwa była już od najdawniejszych czasów środkiem karnym stosowanym przez kapłanów, np. u Hindusów, Babilończyków, Egipcjan czy Greków. Polegała na zakazie uczestnictwa w publicznym kulcie religijnym, później rozszerzono ją też na inne dziedziny życia społecznego - występował ostracyzm ze strony prawowiernych w stosunku do wyklętego.
