Elektrownia Powiśle
Z Wikipedii
Elektrownia Powiśle – elektrownia uruchomiona w 1904 w Warszawie na Powiślu, znana też pod nazwą Elektrownia Warszawska i Elektrownia Miejska. Elektrownia zbudowana jako prywatna w 1933 dostała się pod nadzór państwowy, w 1937 przejęta przez Zarząd Miasta Warszawy. Elektrownia działała w czasie obrony Warszawy w 1939 i w czasie powstania warszawskiego w 1944. Uruchomiona już w 1945 została zamknięta na początku lat 90. XX wieku.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Powstała w 1904 na mocy koncesji wydanej przez władze miejskie i rząd carski. Koncesję otrzymał kapitał niemiecki, który powołał w tym celu konsorcjum, w skład którego weszły takie firmy jak AEG i Siemens.
Początkowo w elektrowni pracowały jednakowe 3 generatory, odstawione w 1925, produkcji Siemens Schuckert Werke (SSW) Berlin Siemensstadt, o mocy elektrycznej 500 kW każdy, czyli razem 1,5 MW.
W okresie międzywojennym powołano w Paryżu specjalną spółkę pod nazwą "Compagnie d' Electriciete de Varsovie", chcąc w ten sposób ominąć ustawę elektryczną z 21 marca 1922 w celu czerpania maksymalnych zysków.
Rząd Polski w 1933 został zmuszony rozciągnąć nadzór państwowy nad Elektrownią Warszawską. W 1937 Zarząd Miejski na mocy wyroku sądowego przyjął elektrownię za odszkodowaniem do eksploatacji. W ten sposób przed wybuchem wojny jedna z większych elektrowni (o mocy ok. 83 MW) przeszła w ręce Zarządu Miasta Warszawy.
Ogółem w okresie międzywojennym działały:
- turbozespół Tz1: turbina produkcji AEG Berlin z 1907 o mocy 1050 KM z generatorem produkcji SSW z 1907 o mocy 0,8 MW, wyłączony w 1925
- turbozespół Tz2: turbina produkcji AEG Berlin z 1908 o mocy 2100 KM z generatorem produkcji SSW z 1908 o mocy 1,5 MW, wyłączony w 1925
- turbozespół Tz3: turbina produkcji BBC z 1909 o mocy 5400 KM z generatorem produkcji Lahmeyer z 1909 o mocy 4,0 MW, wyłączony w 1951
- turbozespół Tz4: turbina produkcji BBC z 1911 o mocy 6000 KM z generatorem produkcji Lahmeyer z 1911] o mocy 4,4 MW, wyłączony w 1951
- turbozespół Tz5: turbina produkcji BBC z 1913/1914 z generatorem produkcji BBC z 1913/1914 o mocy 3,0 MW, osiągalna od 1954 2,5 MWe/10 MWt; w roku 1954 przebudowana na pogorszona próżnię do celów ciepłowniczych do ogrzewania początkowo Pałacu Kultury i Nauki i Domu Partii, wyłączony w 1965
- turbozespół Tz6: turbina produkcji AEG z 1923 z generatorem produkcji AEG z 1923 o mocy 6,3 MW, wyłączony w 1965
- turbozespół Tz7: turbina produkcji AEG z 1924 z generatorem produkcji AEG z 1924 o mocy 10,0 MW, zniszczony w 1944 w czasie powstania warszawskiego i nie odbudowany, w 1956 powstał nowy Tz7 w innym miejscu elektrowni
- turbozespół Tz8: turbina produkcji Societe Alsacienne de Constructions Mecaniques (SACM) z 1926/1927 z generatorem produkcji SACM z 1926/1927 o mocy 15,0 MW, wyłączony w 1974
- turbozespół Tz9: turbina produkcji SACM z 1930 z generatorem produkcji SACM z 1930 o mocy 15,0 MW, wyłączony w 1974.
Elektrownia działała w czasie II wojny światowej, a także w czasie powstania warszawskiego, dostarczając energii elektrycznej powstańczym szpitalom, drukarniom i warsztatom.
[edytuj] Współcześnie
Elektrownia uruchomiona ponownie już w 1945, została zamknięta w latach 90. XX wieku.
W chwili wyłączenia elektrowni z eksploatacji dysponowała ona urządzeniami:
- turbozespół Tz7: turbina przeciwprężna prod. Pierwsza Brneńska Fabryka Maszyn, zainstalowana w 1956 o mocy znamionowej 10 MWe i osiągalnej (1998 rok) 9 MWe/65 MW wraz generatorem o mocy 12,5 MVA/10 MW,
- turbozespół Tz10: turbina kondensacyjna, w 1964 przebudowana na pogorszoną próżnię, produkcji Brown Bovery Compagnie, zainstalowana w 1937 o mocy znamionowej 22 MWe i osiągalnej (1998 rok) 20 MWe/100 MWt wraz z generatorem produkcji Rohn-Zieliński na licencji BBC z 1937 o mocy 35,7 MVA/25 MW,
- turbozespół Tz11: turbina kondensacyjna, w 1975 roku przebudowana na pogorszoną próżnię, produkcji Brown Bovery Compagnie, zainstalowana w 1939 (ostatecznie w 1940 na skutek uszkodzeń) o mocy znamionowej 24 MWe i osiągalnej (1998 rok) 20 MWe/105 MWt wraz z generatorem produkcji Rohn-Zieliński na licencji BBC z 1939 o mocy 42,0 MVA/31,9 MW.
Wszystkie generatory pracowały na napięciu 5,25 kV, a energia wyprowadzana była przez rozdzielnię 15 kV. Wszystkie turbiny, z racji układu kolektorowego pracowały na parze o ciśnieniu 1,15 MPa i temperaturze 350°C (czyli na bardzo niskich parametrach, niezmienionych od 1904 roku).
Obecnie trwa adaptacja budynków elektrowni i budowa nowych budynków mieszkalnych na jej terenie. W odnowionym budynku po dawnej rozdzielni 30kV wybudowanym w połowie lat 30. uruchomiona została nowa stacja transformatorowa 110/15kV RPZ Powiśle. Przejęła ona zasilanie sieci 15kV Śródmieścia, zasilanej do tej pory z przyelektrownianej rozdzielni 15kV. Pierwsze załączenie pod napięcie nowej stacji nastąpiło w październiku 2007 roku, oficjalne otwarcie 18 marca 2008 roku.
[edytuj] Ciekawostki
- Budowa turbozespołów nr Tz8 i Tz9 związana była z rozbudową kanałów wody chłodzącej, a te zostały przecięte tunelem Wisłostrady nad Wisłą, otwartym ostatecznie 30 sierpnia 2003 (budowę rozpoczęto w kwietniu 2001) – co ostatecznie przypieczętowało los elektrowni.
- Na terenie elektrowni istnieją bunkry z czasu II wojny światowej – zostana one zachowane mimo zmiany jej charakteru.
- W 1939 w czasie obrony Warszawy elektrownia została uszkodzona i jej prace w końcowym stadium obrony podtrzymywała Stacja Pomp Kanałowych "Warszawa" na Powiślu.
- W sumie w elektrowni w czasie jej eksploatacji pracowało 35 różnych kotłów.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Elektro Łaziska – poznaj historię własnej branży
- Architektura przedwojennej Warszawy
- współczesne zdjęcia z wewnątrz elektrowni
elektrociepłownie: Będzin • Białystok • Bielsko-Biała • Bielsko-Północ • Bydgoszcz • Chorzów • EC Nowa • Gorzów • Jaworzno II • Kalisz-Piwonice • Katowice • Kawęczyn • Kielce • Kraków • Lublin-Wrotków • Łódź • Miechowice • Poznań Karolin • Poznań Garbary • Pruszków • Pruszków II • Rzeszów • Siedlce • Siekierki • Szombierki • Szopienice • Tychy • Zabrze • Zielona Góra • Żerań
elektrownie cieplne: Bełchatów • Blachownia • Chorzów • Dolna Odra • Halemba • Jaworzno III • Kozienice • Łagisza • Łaziska • Opole • Ostrołęka • Pątnów-Adamów-Konin • Połaniec • Powiśle • Rybnik • Siersza • Skawina • Stalowa Wola • Turów
elektrownie wodne: Zespół Elektrowni Wodnych Solina - Myczkowce • Czorsztyn-Niedzica-Sromowce Wyżne • Dębe • Porąbka-Żar • Rożnów • Włocławek • Żarnowiec • Żydowo
elektrownie wiatrowe: Barzowice • Cisowo • Kamieńsk • Ostrów • Rytro • Swarzewo • Tymień • Wiżajny • Zagórze
ciepłownie: Siemianowice • Wola • Białystok Zachód
elektrownie jądrowe: Żarnowiec