Erekcja (fizjologia)
Z Wikipedii
Erekcja (z łac. erectio) lub wzwód jest to usztywnienie i powiększenie się narządu zbudowanego z tkanek jamistych w wyniku zwiększonego dopływu i zmniejszonego odpływu krwi z organu.
Określeniem erekcja najczęściej nazywa się wzwód penisa u mężczyzn (rzadziej powiększenie się łechtaczki lub brodawek sutkowych[1] u kobiet).
Spis treści |
[edytuj] Fizjologia
Narządy płciowe są utrzymywane w stanie wiotkości dzięki tonicznej aktywności nerwów współczulnych ze splotu podbrzusznego dolnego. Aktywność nerwów współczulnych zawsze powoduje zwężanie tętnic (za wyjątkiem naczyń wieńcowych) – tak więc w tym wypadku dopływ krwi do prącia jest ograniczany. Po aktywacji ośrodka erekcji w rdzeniu kręgowym, który wysyła gałązki nerwów przywspółczulnych do narządów płciowych, następuje przewaga unerwienia przywspółczulnego (rozszerzającego naczynia) nad współczulnym. Powoduje to wydzielanie tlenku azotu przez komórki śródbłonka i przez zakończenia nerwowe w ciałach jamistych prącia. Tętnice rozszerzają się. Ciśnienie w ciałach jamistych zwiększa się i krew zaczyna w nich zalegać (normalnie jamki są puste a krew przepływa przez anastomozy[2]), ponieważ odpływ żylny jest zablokowany (żyły są uciśnięte przez powiększone tętnice)[3]. Jeśli erekcja utrzymuje się, wydzielane są inne mediatory rozszerzające naczynia (adenozyna, VIP) oraz następuje skurcz mięśni krocza (mięsień kulszowo-jamisty, mięsień opuszkowo-gąbczasty). Ciśnienie w ciałach jamistych przekracza zazwyczaj 150mm Hg (czyli jest wyższe niż ciśnienie skurczowe) co umożliwia kopulację.
[edytuj] Biochemiczne podstawy erekcji
Tlenek azotu powstaje w autonomicznych zakończeniach nerwowych przez deaminację argininy. Następnie łącząc się z receptorami enzymu cyklazy guanylowej pobudza ją do produkcji cyklicznego monofosforanu guanozyny (cGMP), który obniża stężenie kationów wapnia. Powoduje to rozkurcz mięśniówki naczyń i ciał jamistych prącia (zob. skurcz mięśnia) oraz zwiększenie napływu do nich krwi[4]. Jednocześnie w miarę wzrostu ciśnienia krwi w ciałach jamistych następuje stopniowe zaciskanie naczyń żylnych co skutkuje zmniejszeniem odpływu krwi. Rezultatem tych zmian jest erekcja prącia. Do ustępowania wzwodu dochodzi przez działanie enzymu fosfodiesterazy typu 5 (PDE 5), który zmniejsza stężenie cGMP rozkładając go. Leki które są selektywnymi kompetytywnymi inhibitorami fosfodiesterazy typu 5 (np. sildenafil), a w konsekwencji wydłużają okres dużego stężenia cGMP, są stosowane w leczeniu zaburzeń erekcji. Zaburzenia erekcji są jednym z najczęstszych dysfunkcji seksualnych u mężczyzn.
[edytuj] Wzorce erekcji
Erekcja może być spowodowana mechanicznym pobudzaniem (np. podczas masturbacji) narządów płciowych lub poprzez czynniki psychogenne. Ten drugi czynnik – bodźce erogenne takie jak wyobraźnia, zapach, dźwięk, dotyk – jest główną przyczyną występowania erekcji u zwierząt[5].
Czasami występuje erekcja spontaniczna spowodowana spontaniczną aktywnością neuronów w ośrodkach mózgu odpowiedzialnych za erekcje[6].
Ponadto erekcja zawsze towarzyszy fazie snu REM – jej obecność (lub nie) pozwala ustalić, czy pacjent ma zaburzenia erekcji na tle psychicznym (erekcja podczas snu występuje) czy fizycznym (jeśli erekcji nie ma). Zmiany miażdżycowe lub cukrzyca (zwłaszcza nieleczona)[7] to przykłady obwodowych przyczyn zaburzenia seksualnego.
Podczas wzwodu pobudzany jest ośrodek wytryskowy w rdzeniu, co może, ale nie musi prowadzić do ejakulacji.
Wzwód prącia jest niezbędny do odbycia stosunku płciowego, jego zaburzenia powodują impotencję (impotentia coeundi).
[edytuj] Bibliografia
- Władysław Z.Traczyk, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, ISBN 83-200-3020-X, strony 616-619
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Przypisy
- ↑ brodawki sutkowe nie są organami zbudowanymi z ciał jamistych
- ↑ Anatomia Człowieka tom II. Bochenek Reicher, wydanie IX. Strona 586. ISBN 83-200-3049-8
- ↑ Wyróżniana jest czasami blokada odpływu żylnego w dwóch fazach; faza pierwsza to napięcie mięśni żył co powoduje zmniejszenie światła, natomiast właściwa faza druga obejmuje zaciśnięcie żył przez tętnice. Histologia. Kazimierz Ostrowski. Strona 744. ISBN 83-200-1869-2
- ↑ Histologia. Wojciech Sawicki. Strona 486. ISBN 83-200-3127-3
- ↑ Prawdopodobnie konieczność czynnika psychicznego w wywołaniu erekcji jest spowodowana dążeniem do uniknięcia erekcji przez bodźce mechaniczne (dotknięcie, podrażnienie) nie związane z czynnościami rozrodczymi
- ↑ Chodzi tutaj głównie o przyśrodkowe pole przedwzrokowe międzymózgowia oraz o jądra przyśrodkowe ciała migdałowatego.
- ↑ Zaburzenia wzwodu i erekcji występują u około 50% mężczyzn z cukrzycą. Zobacz też: neuropatia autonomiczna. Choroby wewnętrzne, Kraków 2005 pod redakcją Andrzeja Szczeklika. Strona 1205. ISBN 83-7430-031-0
Narządy wewnętrzne | ||
Narządy zewnętrzne | ||
Biologia rozrodu | ||
Nasienie | ||
Odchylenia ejakulatu |
objętościowe – aspermia, hipospermia, hiperspermia
ilościowe – azoospermia, oligospermia, polizoospermia jakościowe – teratozoospermia, asthenozoospermia leukocytospermia normospermia |