Górnośląski Okręg Przemysłowy

Z Wikipedii

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

GOP
Województwo	śląskie
Liczba mieszkańców  - liczba ludności	ok. 2,66 mln
Strefa numeracyjna (do 2005)	(+48) 032

Górnośląski Okręg Przemysłowy (GOP), jest największym okręgiem przemysłowym Polski. Obejmuje jednostki przemysłowe w środkowo-wschodniej części Górnego Śląska oraz Zagłębie Dąbrowskie. Często GOP jest traktowany jako synonim konurbacji katowickiej (górnośląskiej) zamieszkiwanej przez ok. 2,66 mln osób. Jakkolwiek obszar GOP-u i konurbacji katowickiej w znacznej mierze pokrywa się terytorialnie, to są to pojęcia strukturalnie całkowicie odmienne. Okręg przemysłowy to skupisko zakładów i ośrodków przemysłowych, konurbacja miejska to jedna z form skupienia miast. W konurbacjach i aglomeracjach miejskich jest wiele miast nie mających funkcji przemysłowych. W innych miejscach (okręgach przemysłowych) wiele zakładów przemysłowych i ośrodków przemysłowych znajduje się w miejscowościach formalnie wiejskich.

Wschodnia część GOP-u Zagłębie Dąbrowskie nie ma dziś już charakteru górniczego - tylko 1 średniej wielkości kopalnia węgla Kazimierz w Sosnowcu. Górnictwo rozwinięte jest natomiast jeszcze w części śląskiej GOP-u.

Największym i najważniejszym miastem GOP są Katowice.

Spis treści 1 Położenie 2 Podział administracyjny 3 Gospodarka 3.1 Górnictwo 3.2 Hutnictwo 3.3 Energetyka 4 Transport i Komunikacja 4.1 Komunikacja miejska 4.2 Transport kolejowy 4.3 Transport drogowy 4.4 Transport lotniczy 4.5 Wodny 5 Edukacja 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne 8 Literatura

[edytuj] Położenie

Górnośląski Okręg Przemysłowy znajduje się na Wyżynie Śląskiej oraz Kotlinie Oświęcimskiej, w województwie śląskim i częściowo w województwie małopolskim, w dorzeczu górnej Wisły i Odry. Ze względu na stopień przekształcenia środowiska jest traktowany jako odrębna jednostka geograficzna. Pod względem geologicznym GOP położony jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym.

[edytuj] Podział administracyjny

Lp.	Powiaty i gminy	Ludność	Powierzchnia	Gęstość
1	Katowice	313 461	164,6 km²	1 904,38 os/km²
2	Sosnowiec	223 284	91,26 km²	2 446,68 os/km²
3	Gliwice	197 874	134,2 km²	1 474,47 os/km²
4	Zabrze	189 656	80,47 km²	2 356,85 os/km²
5	Bytom	185 793	69,32 km²	2 680,22 os/km²
6	Powiat będziński	151 024	368,02 km²	410,37 os/km²
7	Ruda Śląska	144 914	77,7 km²	1 865,05 os/km²
8	Powiat tarnogórski	137 801	642,63 km²	214,43 os/km²
9	Tychy	130 355	82,63 km²	1 577,57 os/km²
10	Dąbrowa Górnicza	129 281	188 km²	687,66 os/km²
11	Powiat gliwicki	114 708	663,35 km²	172,92 os/km²
12	Chorzów	113 739	33,5 km²	3 395,19 os/km²
13	Jaworzno	95 617	152,2 km²	628,23 os/km²
14	Powiat mikołowski	91 357	231,53 km²	394,58 os/km²
15	Mysłowice	75 000	66 km²	1 136,36 os/km²
16	Siemianowice Śląskie	72 000	25,5 km²	2 823,53 os/km²
17	Piekary Śląskie	59 209	39,6 km²	1 495,18 os/km²
18	Powiat bieruńsko-lędziński	56 091	156,68 km²	358,00 os/km²
19	Świętochłowice	54 743	13,22 km²	4 140,92 os/km²
20	Gmina Chrzanów	50 166	79,33 km²	632,37 os/km²
21	Oświęcim	41 382	30,3 km²	1 365,74 os/km²
22	Trzebinia	20 373	31,3 km²	650,89 os/km²
23	Libiąż	17 671	35,88 km²	492,50 os/km²
24	Gmina Łazy	16 077	132,56 km²	121,28 os/km²
25	Gmina Chełmek	12 877	27,24 km²	472,72 os/km²
26	Bukowno	10 765	63,42 km²	169,74 os/km²
27	Gmina Bolesław	7 842	41,42 km²	189,33 os/km²
	Razem	2 656 851	3359,74 km²	790,79 os/km²

• UWAGA! W/w obszar obejmuje także znaczną część lasów ochronnych GOP

[edytuj] Gospodarka

GOP jest regionem o ogromnej koncentracji przemysłu. Dominuje tu:

• przemysł górniczy (kilkanaście czynnych kopalń węgla kamiennego)
• przemysł hutniczy (kilkanaście czynnych hut żelaza i metali nieżelaznych),
• przemysł transportowy (fabryki samochodów w Gliwicach i Tychach, producent pojazdów szynowych Konstal w Chorzowie, Bumar Łabędy)
• przemysł energetyczny (kilkanaście elektrowni i elektrociepłowni)
• przemysł maszynowy
• przemysł chemiczny (zakłady azotowe, Pollena Savona, Fabryka Farb i Lakierów HAJDUKI)

[edytuj] Górnictwo

[edytuj] Hutnictwo

[edytuj] Energetyka

[edytuj] Transport i Komunikacja

[edytuj] Komunikacja miejska

Na terenie GOP-u funkcjonuje dobrze rozwinięta komunikacja miejska w postaci autobusów oraz tramwajów. Sieć torów tramwajowych jest na trzecim miejscu w Europie pod względem długości tras. Łącznie istnieje tu ponad 300 linii autobusowych oraz ponad 30 tramwajowych. Olbrzymią większość linii autobusowych i wszystkie tramwajowe organizuje KZK GOP. Linie autobusowe na zlecenie KZK GOP w większości obsługują komunalne Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej; największe w Sosnowcu i Katowicach, oraz liczne firmy prywatne. Zaś wszystkie tramwajowe Tramwaje Śląskie. Oprócz tego działają tutaj także linie organizatorów nie zrzeszonych z KZK GOP oraz przewoźników prywatnych.

[edytuj] Transport kolejowy

GOP stanowi jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce, zarówno jeśli chodzi o przewozy pasażerskie jak i towarowe. Znajduje się tutaj łącznie kilka dworców i kilkadziesiąt stacji PKP. Przez dworzec główny w Katowicach przejeżdzają pociągi EuroCity i InterCity, zapewniające połączenia ze wszystkimi największymi miastami w Polsce oraz z Czechami, Słowacją, Węgrami, Austrią i Niemcami.

Dworce kolejowe w Katowicach i Gliwicach są oznaczone kategorią A (co oznacza roczną odprawę podróżnych na poziomie powyżej 2 mln). Stacja Tarnowskie Góry jest największym towarowym węzłem kolejowym w kraju.

Kolejowy transport towarowy to przede wszystkim przewozy węgla kamiennego, ze względu na położenie miasta dużą rolę odgrywają przewozy tranzytowe, także międzynarodowe.

[edytuj] Transport drogowy

GOP znajduje się na skrzyżowaniu szeregu drogowych szlaków komunikacyjnych. Silnie rozwinięta jest tu również sieć dróg. Biegnie tędy autostrada A4, E40 (trasa europejska), E75 (trasa europejska) oraz kilkanaście dróg krajowych i dróg wojewódzkich. Projektowana jest kolejna autostrada – A1. Przez rejon przebiegają m.in.:

• autostrada A4 (granica z Niemcami – Legnica – Wrocław – Opole – GOP – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa – granica z Ukrainą)
• DK79 (Warszawa – Sandomierz – Kraków – GOP)
• DK81 (Katowice – Mikołów – Łaziska Górne – Żory – Skoczów - Harbutowice
• DK86 (Podwarpie – Psary – Będzin – Sosnowiec – Katowice – łączy się z DK1 w Tychach)
• E75 (trasa europejska) (Norwegia – Finlandia – (brak połączenia) - Gdańsk - Toruń - Łódź - GOP – Słowacja – Węgry – Serbia – Macedonia – Grecja – Kreta)
• Drogowa Trasa Średnicowa (Katowice – Chorzów – Świętochłowice – Ruda Śląska – Zabrze – Gliwice)

Miasta GOP-u mają również wiele bezpośrednich połączeń PKS z wszystkimi regionami kraju. Część z nich obsługuje PKS Katowice. Są to linie do Lublina, Iwonicza, Ostrowca Świętokrzyskiego, Zakopanego, Rabki, Krynicy i Ustrzyk Dolnych.

[edytuj] Transport lotniczy

W GOP-ie w odległości około 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. W 2005 obsłużył 1,1 mln pasażerów, w 2006, ponad 1,4 mln, a w roku 2007 blisko 2 mln. Port obecnie posiada roczną przepustowość 3,6 mln pasażerów, jeden terminal cargo oraz 2800-metrową drogę startową. Obsługuje stałe połączenia rejsowe z ponad dwudziestoma lotniskami liniami lotniczymi: Centralwings, Germanwings EuroLOT, Jet Air, LOT, Lufthansa, Ryanair oraz Wizz Air.

W centrum Katowic znajduje się również aeroklubowe lotnisko Katowice-Muchowiec ze zniszczoną szkodami górniczymi betonową drogą startową. Obecnie użytkowana jest trawiasta droga startowa. Planowane jest wybudowanie nowej 850-metrowej betonowej drogi startowej na miejscu obecnie użytkowanej drogi trawiastej wzdłuż ul. Lotnisko i przeistoczenie lotniska w miejski port lotniczy o nastawieniu biznesowym. Jednak, obecnie lotnisko jest przedmiotem sporu na tle własnościowym pomiędzy Aeroklubem Polskim i Aeroklub Śląskim. Lotnisko należy do miasta, lecz zostało oddane w wieczystą dzierżawę "aeroklubowi".

[edytuj] Wodny

Port Gliwice obecnie wraz ze stacją kolejową, terminalem celnym, wolnym obszarem celnym, bazą magazynową, parkingami i biurami jest jednym z elementów Śląskiego Centrum Logistyki. Port w Gliwicach uważany jest za najnowocześniejszy i najbardziej uniwersalny port śródlądowy w kraju, z uwagi na swój kształt, linie i konstrukcje nabrzeży portowych, układ basenów, powierzchnię akwatorium. W porcie znajdują się urządzenia przeładunkowe o maksymalnym udźwigu 20 ton. Roczna zdolność przeładunkowa portu wynosi około 2 milionów ton.

Port Gliwice poprzez sieć kanałów i rzekę Odrę połączony jest z siecią kanałów niemieckich (Berlin) oraz morzem Bałtyckim.

• Kanał Gliwicki
• Port Gliwice
• Kanał Kłodnicki

[edytuj] Edukacja

GOP jest jednym z większych ośrodków naukowych w Polsce i na świecie.

Znajduje się tu ponad 49 uczelni wyższych, na których studiuje prawie 250 tys. osób.

Wyższe uczelnie GOP-u:

1. Uniwersytet Śląski
2. Politechnika Śląska
3. Śląska Akademia Medyczna
4. Akademia Ekonomiczna w Katowicach
5. Akademia Muzyczna w Katowicach
6. Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach
7. Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
8. Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, filia
9. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
10. Międzynarodowa Szkoła Bankowości i Finansów
11. Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych w Katowicach
12. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania w Katowicach
13. Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach
14. Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów w Katowicach
15. Wyższa Szkoła Humanistyczna w Katowicach
16. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, wydział zamiejscowy
17. Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, Instytut Pedagogiki
18. Wyższa Szkoła Mechatroniki
19. Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
20. Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych w Katowicach
21. Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu, wydział zamiejscowy
22. Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach
23. Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
24. Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych w Katowicach, franciszkanie w Panewnikach
25. Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne w Katowicach
26. Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Bielsku-Białej, wydział zamiejscowy
27. Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości
28. Akademia Polonijna w Częstochowie Filia w Gliwicach -
29. Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu
30. Wyższa Szkoła Sztuki Stosowanej
31. Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Sosnowcu
32. Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna w Krakowie, Oddział w Sosnowcu - Wydział Pedagogiczny Strona uczelni]
33. Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu
34. Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych wydział w Bytomiu
35. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, wydział w Bytomiu
36. Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna, wydział tańca współczesnego w Bytomiu
37. Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. Karola Goduli
38. Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy w Chorzowie
39. Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna
40. Śląska Wyższa Szkoła Informatyki w Katowicach
41. Akademia Górniczo Hutnicza w Kochłowicach
42. Wyższa Szkoła Handlowa w Rudzie Śląskiej

[edytuj] Zobacz też

• Górnośląski Związek Metropolitalny
• Rybnicki Okręg Węglowy
• Jaworznicko-Chrzanowski Okręg Przemysłowy
• Aglomeracja gdańska
• Aglomeracja warszawska
• Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy
• Śląsk

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Górnośląski Okręg Przemysłowy na mapie

[edytuj] Literatura

• "Górnośląski Okręg Przemysłowy: liczby, fakty, problemy" - Marek Grabania
• "Górnośląski Okręg Przemysłowy w świetle nowych opracowań zachodnioniemieckich" - Marian Frank
• "Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy: Przewodnik" - K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski
• "Zwiedzamy Górnośląski Okręg Przemysłowy" - Jerzy Barnert, Kazimierz Patalong
• "Górnośląski Okręg Przemysłowy 1980/1981" - Antoni Gładysz