Główny Zarząd Informacji

Z Wikipedii

Główny Zarząd Informacji - Wojska Polskiego/ Ministerstwa Obrony Narodowej/ Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego - organ kontrwywiadu wojskowego działający w Polsce w latach 1944 - 1957, odpowiedzialny obok Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego za masowe represje wśród żołnierzy Wojska Polskiego, Armii Krajowej oraz ludności cywilnej. Następnie (1957) przekształcony w Wojskową Służbę Wewnętrzną Ministerstwa Obrony Narodowej.

Spis treści 1 Utworzenie i proces przekształceniowy Informacji Wojskowej 2 Zadania Informacji Wojskowej 3 Kierownictwo i szefowie Informacji 4 Organizacja centrali Zarządu Informacji NDWP i GZI WP 5 Organizacja organów terenowych GZI 6 Oddział III GZI WP 7 Represje 7.1 TUN 7.2 SPISEK KOMANDORÓW 7.3 Oficerowie Informacji 8 Straceni w Głównym Zarządzie Informacji WP 9 Agentura Informacji WP 10 Źródła

[edytuj] Utworzenie i proces przekształceniowy Informacji Wojskowej

Informacja Wojska Polskiego i jej organy powstały w momencie utworzenia na terenie Związku Radzieckiego 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki (14 maja 1943). Organy Informacji WP podlegały następnie przekształceniom organizacyjnym i nazewniczym, co związane było z ówczesną rozbudową Polskiej Armii w ZSRR:

• Oddział Informacji 1 Dywizji Piechoty (14 maja 1943 r.);
• Wydział Informacji 1 Korpusu (od 19 sierpnia 1943 r. );
• Wydział Informacji 1 Armii WP (od 29 lipca 1944 r.);
• Wydział Informacji 2 Armii WP (od sierpnia 1944 r.)

Powstanie organów Informacji WP nie wiązało się z żadnymi podstawami ustawowymi. Jej struktury i zakres kompetencji były regulowane dyrektywami naczelnego dowódcy Wojska Polskiego i nie wchodziło w skład struktur sztabowych WP.

We wrześniu 1944 powołano Zarząd Informacji Naczelnego Dowództwa WP. 30 listopada 1944 r. rozkazem nr 95 naczelnego dowódcy Ludowego Wojska Polskiego na bazie Zarządu Informacji NDWP utworzono Główny Zarząd Informacji Ludowego Wojska Polskiego (początkowo funkcjonował pod nazwą: Kierownictwo Informacji Sztabu Głównego WP). Od 30 listopada 1950 r. nazwa uległa zmianie na Główny Zarząd Informacji Ministerstwa Obrony Narodowej. Wraz z podporządkowaniem się organów Informacji MON i Wojsk Wewnętrznych Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego (na mocy uchwały Rady Ministrów nr 683 z 3 września 1955 r. ) nazwa uległa kolejnej transformacji na: Główny Zarząd Informacji Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego. Wraz ze zniesieniem KdsBP (na mocy zarządzenia nr 347 prezesa Rady Ministrów z 28 listopada 1956 r.) organy Informacji Wojskowej zostały wcielone do MON, a organa Informacji Wojsk Wewnętrznych (tj. Wojska Ochrony Pogranicza i Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego) do MSW. Na mocy zarządzenia nr 01 ministra obrony narodowej z dnia 10 stycznia 1957 r. o powołaniu WSW (Wojskowej Służby Wewnętrznej) organy Informacji Wojskowej zostały zniesione.

[edytuj] Zadania Informacji Wojskowej

Do głównych zadań GZI należało m.in. -

1. Walka ze szpiegowską, dywersją terrorystyczną i inną destrukcyjną działalnością zagranicznych wywiadów w jednostkach i urzędach Wojska Polskiego.
2. Walka z członkami antypaństwowych partii, którzy przedostają się do jednostek i urzędów Wojska Polskiego, by prowadzić destrukcyjną działalność przeciw Polskiemu Komitetowi Wyzwolenia Narodowego.
3. Przeprowadzenie niezbędnych agenturalno-operacyjnych i innych przedsięwzięć, w celu stworzenia na froncie warunków wykluczających możliwość bezkarnego przejścia agentury przeciwnika przez linię frontu, stworzenia linii frontu nie do przebycia dla szpiegowskich i innych przestępczych elementów.
4. Walka ze zdradą stanu w jednostkach i urzędach Wojska Polskiego (przejście na stronę wroga, ukrywanie szpiegów i okazywanie pomocy w pracy przestępczego elementu).

[edytuj] Kierownictwo i szefowie Informacji

Nowo powstałe ogniwo kontrwywiadu wojskowego nie wchodziło w skład żadnych struktur sztabowych. Było samodzielne pod względem strukturalnym i zadaniowym. Zgodnie ze statutem GZI podlegał Naczelnemu dowódcy Wojska Polskiego czyli gen. broni Michałowi R-Żymierskiemu w okresie 1944 - 1945. Była to podległość formalna ograniczająca się najczęściej do informacji o planowanych przedsięwzięciach i sprawozdań z ich wykonania. Pod względem konkretnych instrukcji zadaniowych GZI podlegał Generałowi pułkownikowi Iwanowi Sierowowi, ówczesnemu zastępcy ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRR (NKWD ZSRR) i innym wysokim funkcjonariuszom NKWD NKGB i Smiersza m.in kom b.p 3 rangi G.Żukowowi.

W późniejszych latach Główny Zarząd Informacji formalnie podlegał I-wszemu Wiceministrowi Obrony Narodowej gen. dyw. Marianowi Spychalskiemu w okresie 1945 - 1949, gen. bryg Edwardowi Ochabowi od 11 marca 1949 do 24 Stycznia 1950 roku, a następnie ministrowi Obrony Narodowej marsz. Konstantemu Rokossowskiemu do października 1956 roku.

Oni nadzorowali Informacje

1. Naczelny dowódca WP gen. broni Michał Rola-Żymierski - 1944 - 1945
2. I Wiceminister gen. dyw. Marian Spychalski - 30 X 1945 - 11 III 1949
3. I Wiceminister gen. bryg Edward Ochab - 11 III 1949 - 24 I 1950
4. Minister ON marsz. Konstanty Rokossowski - 24 I 1950 - X 1956

Michał Rola-Żymierski

Marian Spychalski (w środku)

Edward Ochab

Konstanty Rokossowski

Podczas szybkiej rozbudowy Wojska Polskiego, potrzebne były także organy kontrwywiadu wojskowego. Przy dywizjach, korpusach następnie Armiach, działały organy informacji. Kierowane głownie przez oficerów radzieckich. Świadczy o tym również fakt że zdecydowana większość ówczesnych dokumentów pisana była w języku rosyjskim.

Szefem Oddziału Informacji 1 Dywizji Piechoty był major Piotr Kożuszko, Wydziałem Informacji 1 Korpusu kierował (chwilowo brak danych), Wydziałem Informacji 1 Armii Wojska Polskiego Dimirtij Wozniesienski, a szefami Wydziału Informacji 2 Armii Wojska Polskiego byli kolejno sowieccy oficerowie pułkownicy Gurko i Zajcew. Podczas operacyjnego podporządkowania dowództwom radzieckich Frontów podlegali bezpośrednio szefom Zarządu Kontrwywiadu Wojskowego SMIERSZ, 1 i 2 Frontu Białoruskiego. Szefem tego pierwszego był gen.lejtn Wadis. Głównie współpracowali z dowódcami wojsk NKWD Ochrony Tyłów 1 i 2 Frontu Białoruskiego, gen.mjr Rohatinem i gen.mjr Sierebiakowem.

Utworzony Zarząd Informacji NDWP przekształcono w Kierownictwo Informacji WP a 11 marca 1945 roku w Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego. Jego pierwszym szefem został już wówczas płk Piotr Kożuszko, który już wcześniej kierował Zarządem następnie Kierownictwem Informacji WP. W grudniu 1945 roku zastąpił go pułkownik sowiecki Jan Rutkowski.

Urodzony w 1900 roku, wieloletni działacz Francuskiej Partii Komunistycznej i "dąbrowszczak", uczestnik wojny domowej w Hiszpanii, po powrocie do kraju zastąpił Kożuszkę na stanowisku szefa GZI WP, na stanowisku szefa GZI stał do 25 kwietnia 1947 roku, kiedy to został zastąpiony przez urodzonego w 1917 roku pułkownika Stefana Kuhla, wcześniejszego zastępce szefa Departamentu Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej. Podczas jego kadencji Informacja wojskowa wykazywała się szczególnym okrucieństwem, sam Kuhl nie mając pojęcia o pracy operacyjnej kontrwywiadu wojskowego, bardzo często w najważniejszych sprawach korzystał z rad swoich dwóch zastępców, płk Anataola Fejgina i płk Dmitrija Wozniesienskiego. Fejgin wkrótce został przeniesiony do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na stanowisko kierownika wysławionego Departamentu X. Po zwolnieniu Kuhla z wojska w 1950 roku Wozniesienski zastąpił go na stanowisku szefa GZI MON.

płk Dmitrij Wozniesienski, w przeciwieństwie do swojego poprzednika był doświadczonym i wyspecjalizowanym funkcjonariuszem sowieckich służb specjalnych. Pracował w ich szeregach od lat dwudziestych najpierw prawdopodobnie w OGPU a następnie w Główny Zarządzie Bezpieczeństwa Państwowego NKWD.

Podczas kierowania GZI MON, wraz ze swoim zastępcą płk Antonim Skulbaszewskim, okazał się mistrzem w tropieniu przedwojennych oficerów tzw. "dwójki", żołnierzy Armii Krajowej itd, swoimi bestialskimi metodami na które pozwalał podwładnym nie ustępował swojemu poprzednikowi płk Kuhlowi.

Kolejnym szefem Informacji został płk Karol Bąkowski, po jego przejęciu kontroli, GZI zaczął tracić zwój dawny wizerunek instytucji represyjnej. Główny Zarząd Informacji podporządkowano organom Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego, powołano specjalną komisję, która zaczęła badać działalność organów informacji od czasu ich powołania. Zostali zatrzymani główni oficerowie śledczy Informacji, oraz byli jej szefowie i ich zastępcy, których wielu odwołano do Związku Radzieckiego, np. pułkowników Wozniesienskiego i Skulbaszewskiego.

Następnym i ostatnim szefem GZI, który ponownie wrócił pod skrzydła MON był płk Aleksander Kokoszyn. Absolwent kursów NKWD w Smoleńsku, działacz komunistycznej konspiracji podczas okupacji, za co zapłacił pobytem w obozie koncentracyjnym. Po wojnie funkcjonariusz GZI WP i szef jednego z Wydziałów, a od 8 grudnia 1956 do 10 stycznia 1957 roku, szef GZI MON, aż do rozwiązania.

W okresie funkcjonowania Zarządu Informacji Naczelnego Dowództwa WP, Kierownictwa Informacji WP oraz Głównego Zarządu Informacji (Wojska Polskiego / MON / Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego, stanowiska szefów tych instytucji pełnili kolejno:

• płk Piotr Kożuszko - od lipca 1944 do 15 grudnia 1945 roku
• płk Jan Rutkowski - od 15 grudnia 1945 do 25 kwietnia 1947 roku
• płk Stefan Kuhl - od 25 kwietnia 1947 do 6 czerwca 1950 roku
• płk Dmitrij Wozniesienski (p.o.) - od 6 czerwca 1950 do 1 kwietnia 1951 roku
• płk Dmitrij Wozniesienski - 1 kwietnia 1951 do 21 grudnia 1953 roku
• płk Karol Bąkowski - od 21 grudnia 1953 do 8 grudnia 1956 roku
• płk Aleksander Kokoszyn - od 8 grudnia 1956 do 10 stycznia 1957 roku

[edytuj] Organizacja centrali Zarządu Informacji NDWP i GZI WP

Powstały we wrześniu 1944 roku Zarząd Informacji Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, zgodnie z ustawą o zarządzie Informacji Wojska Polskiego i jego organach Nr 60 z Numer 60 z 30 września 1944 roku, składał się z -

• Kierownictwa - szef zarządu i dwóch zastępców
• Sekretariatu
• Oddziału I - praca agenturalno-operacyjna w organach Zarządu Sztabu Głównego Wojska Polskiego
• Oddział II - walka z agenturą przeciwnika i poszukiwanie jej, przesłuchiwanie jeńców wojennych będących przedmiotem zainteresowania organów informacji.
• Oddział III - kierowanie pracą podległych organów informacji (Front, armia, korpus, i okręgi wojskowe).
• Oddział IV - śledczy
• Oddział V - rewizje, aresztowania, ustanowienie, zewnętrzna obserwacja.
• Oddział VI - personalny dobór i przygotowanie kadr oraz formowanie nowych organów informacji.
• Oddział VII - ewidencja i statystyka operacyjna.
• Oddział VIII - szyfry i łączność.
• Administracyjno-gospodarczo-finansowe i materialno-gospodarcze zabezpieczenie zarządu.
• Komendantura.

W jednostkach zostały zorganizowane następujące organy informacji

1. Zarząd Informacji Frontu.
2. Wydziały Informacji armii, okręgów, korpusów, dywizji, brygad i pułków zapasowych.

[edytuj] Organizacja organów terenowych GZI

W terenie przy każdym z Okręgów Wojskowych istniał Okręgowy Zarząd Informacji, przy dywizjach, garnizonach i Wojskach Ochrony Pogranicza istniały Wydziały lub Sekcje Informacji.

Na 1948 roku wyglądało to następująco:

• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr I Warszawa
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr II Bydgoszcz
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr III Poznań
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr IV Wrocław
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr V Kraków
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr VI Łódź
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr VII Lublin
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr VIII Gdynia (Marynarki Wojennej)
• Okręgowy Zarząd Informacji OW nr IX Poznań (Wojska Lotnicze)
• Wydziały Informacji 16 dywizji piechoty
• Wydziały Informacji dwunastu brygad WOP
• Wydziały Informacji garnizonów - Warszawa, Łódź
• Sekcje Informacji Morskich granicznych punktów kontroli w Gdyni i Szczecinie
• Sekcja Informacji Samodzielnej Komendy Wojsk Ochrony Pogranicza w Krośnie
• Sekcje Informacji Centrum Wyszkolenia: Sanitarnego, Piechoty, WOP, w Łodzi, Rembertowie i Ostródzie
• Sekcje Informacji Garnizonów: Modlin, Toruń, Ustka
• Sekcje Informacji 12 Szkół Oficerskich
• Sekcje Informacji 12, 13, 14 brygad artylerii

[edytuj] Oddział III GZI WP

[edytuj] Represje

Informacja wojskowa brała czynny udział obok bezpieki (Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego) w walce z podziemiem. Od 1944 roku, kiedy rozpoczęły się aresztowania żołnierzy Armii Krajowej i nie tylko. Do 1957 roku Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego aresztował ok. 17 tys. osób cywilnych i wojskowych.

Po ucieczce pilotów - ppor. Franciszka Jazwińskiego (3 marca 1953) oraz Jareckiego dwa miesiące później, postanowiono dokonać tzw. penetracji Wojska Polskiego, zwłaszcza wojsk lotniczych i obrony przeciwlotniczej, za pomocą agentury z Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Informacji Wojskowej.

1 czerwca 1953 roku, szef GZI WP wydał następujący rozkaz:

Szczególną uwagę należy zwrócić na rozpoznanie oblicza moralno-politycznego pilotów posiadających rodzinę lub krewnych w krajach kapitalistycznych, przejawiających negatywne nastroje, utrzymujących podejrzane kontakty i mających nieskrystalizowane poglądy polityczne. Zacieśnić współpracę z miejscowymi organami bezpieczeństwa publicznego w celu zorganizowania pracy agenturalno-operacyjnej w otoczeniu. Więcej wysiłków włożyć w wszechstronne rozpoznanie podchorążych oficerskich szkół lotniczych.

Jeszcze przed zakończeniem działań wojennych oprócz policyjnej roli jaką odgrywała Informacja WP w końcowym kwartale 1944 roku, pole działania organów kontrwywiadu wojskowego rozszerzono o Armię Krajową, która począwszy od października 1944 roku we wszystkich dokumentach sprawozdawczych określana była jako organizacja wroga. Obarczano ją odpowiedzialnością za wszystkie negatywne zjawiska występujące w wojsku, w tym za dezercję. Te działania przybrały szerokie znaczenie po dezercji 31 pp i fiasku koncepcji formowania 3 Armii Wojska Polskiego. Po posiedzeniu Biura Politycznego z 22 października 1944 roku, postanowiono przebudować Wydział Informacyjny w wojsku rozszerzając zakres jego pracy, oraz postawiono Informacji WP konkretne zadania, m.in. przeprowadzić gruntowną czystkę w wojsku z elementów reakcyjnych, przede wszystkim w : Sztabie Formowania Sztabie Głównym, Sztabie Zaopatrzenia, RKU (Rejonowa Komenda Uzupełnień), Szkołach Wojskowych. Zdecydowano również:

(...) obsadzić decydujące placówki pewnymi ludźmi, nie stosując ryczałtowo negatywnego stosunku do wszystkich dawnych oficerów polskich, wzmóc czujność w stosunku do nich. Internować wszystkich oficerów Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych, oddziaływających szkodliwie na stan polityczny i zdolność bojową wojska.

Na tym posiedzeniu zdecydowano również o konieczności utworzenia Szkoły Oficerów Informacyjnych

Informacja wojskowa wykonując zadania internowała w pierwszych dniach listopada 1944 roku, 439 spośród 1181 byłych członków Armii Krajowej, ujawnionych do 28 października w jednostkach Wojska Polskiego. Wśród nich było 183 oficerów, 185 podoficerów i 71 szeregowców. Znamienne, iż według danych z 28 października jako aktywnych charakteryzowano zaledwie 166 byłych członków AK. Pozostałych 1015 nie przejawiało, zdaniem organów Informacji WP, żadnej działalności. Internowanych skierowano do I-go Specjalnego Obozów Tyłów Zarządu Informacji WP w Skrobowie koło Lubartowa.

W listopadzie 1944 roku, organy Informacji WP aresztowały 144 osoby (25 oficerów, 112 podoficerów i szeregowców, 7 osób cywilnych.

Podział aresztowanych według kategorii przestępstw wyglądał następująco: 2 osoby za szpiegostwo, 1 spadochroniarz, 2 za terroryzm, 32 za zdradę, 5 za dezercję, 75 za inne przestępstwa. 11 członków Armii Krajowej, którzy prowadzili aktywną działalność przeciwko Polskiemu Komitetowi Wyzwolenia Narodowego i Wojsku Polskiemu.

Zdecydowanie antyakowskie nastawienie organów Informacji WP było widoczne do później jesieni 1945 roku. W maju wśród aresztowanych przez organy kontrwywiadu wojskowego WP 225 osób znajdowało się 10 szpiegów, 18 zdrajców, 29 dezerterów, 25 osób zatrzymanych za wrogą agitację, 130 akowców i 13 innych osób. W lipcu spośród 144 zatrzymanych, 60 [podejrzewano o aktywny udział w AK. W sierpniu aresztowano 34 aktywnych uczestników Armii Krajowej, we wrześniu już tylko 12. Od października obserwuje się coraz miej zatrzymań pod zarzutem aktywnego udziału w AK. Wśród 141 osób aresztowanych w listopadzie wymienia się : 16 szpiegów, 8 terrorystów, 18 zdrajców, 20 akowców, 34 terrorystów, 24 osoby aresztowane za wrogą propagandę i 21 za inne przestępstwa.

[edytuj] TUN

Jedna z najbardziej znanych spraw wiążącą się z Informacją Wojska Polskiego i przez nią prowadzoną była tzw. sprawa TUN, czyli proces generała Stanisława Tatara i pułkowników Mariana Utnika i Stanisława Nowickiego. Oskarżeni tworzyli wcześniej Komitet Trzech Funduszu Obrony Narodowej.

Lp	Stopień	Imię nazwisko	Nr Sprawy	Data Aresztowania	Data wyroku	Orzeczona Kara
1	ppłk	Józef Willoch	SN 1/52	4.V.1951	23.II.1952	10 lat więzienia
2	st.bosm	Mieczysław Skibiński	SN 2/52	26.VII.1951	Styczeń 1952	Kara śmierci
3	ppłk	Józef Marcinkiewicz	SN 2/52	13.V.1951	23.II.1952	12 lat więzienia
4	ppłk	Tadeusz Ziemiński	SN 3/52	13.V.1950	23.II.1952	10 lat wiezienia
5	płk	Maksymilian Chojecki	SN 6/52	3.XI.1949	14.VI.1952	Kara śmierci
6	płk	Stanisław Wecki	SN 7/52	12.VIII.1950	30.V.1952	13 lat więzienia
7	płk	Romuald Sidorski	SN 8/52	3.X.1950	29.V.1952	12 lat więzienia
8	ppłk	Jerzy Jurowski	SN 9/52	13.V.1950	30.VI.1952	15 lat więzienia
9	Gen.bryg	Józef Kuropieska	SN 10/51	13.V.1950	25.VI.1952	Kara śmierci
10	ppłk	Aleksander Kowalski	SN 11/52	17.IV.1951	8.VII.1952	15 lat więzienia
11	mjr	Zenon Tarasiewicz	SN 12/52	13 V 1950	8 VII 1952	13 lat więzienia
12	płk	Władysław Żaczkiewicz	SN 13/52	18 4 1951	9 VII 1952	15 lat więzienia
13	płk	Mieczysław Oborski	SN 16/52	21 V 1952	14 VIII 1952	Kara śmierci
14	por	Zdzisław Ficek	?	28 IX 1951	9 VIII 1952	Kara śmierci
15	ppłk	Józef Bochenek	SN 17/52	21 V 1951	14 VIII 1952	Kara śmierci
16	mjr.rez	Władysław Jachniak	SN 18/52	16 V 1952	1 IX 1952	15 lat więzienia
17	płk	Czesław Naruszewicz	SN 19/52	26 V 1952	3 IX 1952	15 lat więzienia
18	ob	Stefan Cichoń	SN 22/52	?	24 XI 1952	15 lat więzienia
19	st.bosm	Czesław Domagała	?	21 VIII 1952	8 X 1952	10 lat więzienia
20	mjr	Michał Wojtowicz	SN 23/52	23 V 1951	24 XI 1952	dożywocie

[edytuj] SPISEK KOMANDORÓW

W 1950 Główny Zarząd Informacji rozpoczął w Marynarce Wojennej nową fale aresztowań. 21 lipca 1952 Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie wydał wyrok w sprawie "zorganizowania spisku w wojsku", czyli tzw. "spisku komandorów". Po miesiącach tortur, pod fałszywym zarzutem działalności szpiegowskiej siedmiu wysokich oficerów Marynarki Wojennej skazano na karę śmierci lub dożywotnie więzienie, pomimo wycofania w procesie wymuszonych siłą zeznań. W końcu 1952 w więzieniu na warszawskim Mokotowie rozstrzelani zostali:

kmdr Stanisław Mieszkowski (16 grudnia),

kmdr por. Zbigniew Przybyszewski (16 grudnia)

kmdr Jerzy Staniewicz (12 grudnia).

Na długoletnie więzienie zostali skazani:

kmdr por. Robert Kasperski - kara śmierci, zamieniona na długoletnie więzienie,

kmdr por. Kazimierz Kraszewski,

kmdr por. Wacław Krzywiec - zmarł 12.03.1956 r. na skutek tortur, zaledwie w miesiąc po warunkowym zwolnieniu,

kmdr Marian Wojcieszek - kara śmierci, zamieniona na długoletnie więzienie,.

Decyzją Naczelnego Sądu Wojskowego z 24 kwietnia 1956 postępowanie karne zostało wznowione i po ponownym rozpatrzeniu sprawy uchylono wyrok z 1952, stwierdzając całkowitą niewinność skazanych.

[edytuj] Oficerowie Informacji

1. Antoni Skulbaszewski
2. Mateusz Frydman
3. Mieczysław Notkowski
4. Anatol Fejgin
5. Ignacy Kaziemień
6. Jerzy Szerszeń
7. Czesław Kiszczak

[edytuj] Straceni w Głównym Zarządzie Informacji WP

Mazowsze:

• Krystyna Mielczarek (1923 - 1946)

Aresztowana na początku lipca 1946 r. 31 lipca 1946 r. wyrokiem WSO w Warszawie skazana na karę śmierci. Wyrok wykonano 27 sierpnia 1946 r. w siedzibie GZI w Warszawie.

• Barbara Niemczuk (1922 - 1946)

Aresztowana na początku lipca 1946 r. 31 lipca 1946 r. wyrokiem WSO w Warszawie skazana na karę śmierci. Wyrok wykonano 27 sierpnia 1946 r. w siedzibie GZI w Warszawie.

• Józef Stypuła (? - 1947?)

Z wyroku sądu KBW skazany na karę śmierci.

[edytuj] Agentura Informacji WP

Nowo utworzone organy kontrwywiadu wojskowego w Wojsku Polskim, z nową niedoświadczoną kadrą oficerską i cywilną, która musiała zostać zastąpiona oficerami służb specjalnych ZSRR: NKWD, NKGB, i kontrwywiadu wojskowego Smiersz, miała początkowo ręce pełne roboty. Szczególne wyzwanie dla organu Informacji WP przyniosła ogłoszona przez PKWN powszechna mobilizacja. Zgodnie z jej założeniami, do szeregów Wojska Polskiego mogły wstąpić liczne oddziały AK-owców i innych członków organizacji polityczno-wojskowych związanych z Londynem . Kontrwywiad wojskowy miał za zadanie rozpracować te grupy, ustalić powiązania między nimi oraz wykonać wiele innych przedsięwzięć natury operacyjnej i organizacyjnej. Należało się zająć przedwojenną kadrą zawodową zgłaszającą się do służby czynnej po pobycie w oflagach. Aby rozpoznać i następnie rozpracować owe organizacje i grupy, potrzebna była liczna i prężnie działająca rzesza agentów, informatorów i w wielu przypadkach prowokatorów, którą Informacja wojskowa utworzyła w bardzo szybkim czasie. Było to głównie zasługą oficerów radzieckich.

Tylko w 1 Armii WP sieć agenturalna liczyła 3220 osób, w tym 74 agentów, 389 rezydentów i 2757 informatorów. Według sprawozdania z pracy operacyjnej Oddziału Informacji 1 Armii Wojska Polskiego za listopad 1944 roku, tylko w tym miesiącu zwerbowano do współpracy z 371 ludzi, z tego 85 żołnierzy Armii Krajowej i 12 z Armii Ludowej. Zapewne taką samą agenturą dysponował Wydział Informacji 2 Armii Wojska Polskiego.

[edytuj] Źródła

• Jerzy Pokosiński - Represje wobec oficerów Wojska Polskiego 1949-1956 (TUN), Bellona Warszawa 1992-2007
• Piotr Kołakowski - NKWD i GRU na Ziemiach Polskich (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu), Dom Wydawniczy Bellona Warszawa 2002
• Henryk Piecuch - Akcje Specjalne: Od Bieruta do Ochaba, Agencja Wydawnicza CB Warszawa 1996
• Leszek Pawlikowicz, Tajny front zimnej wojny. Uciekinierzy z polskich służb specjalnych 1956-1964, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2004, ISBN 83-7399-074-7.
• Wojsko Polskie na Froncie Wschodnim, Wybór Materiałów Źródłowych, Wydawnictwo Bellona 1994 (Wybór i opracowanie - Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk i Stefan Zwoliński)
• IPN o Informacji Marynarki Wojennej