Granatnik PIAT

Z Wikipedii

Granatnik PIAT (Projector Infantry Anti Tank) - brytyjski granatnik przeciwpancerny z okresu II wojny światowej.

Spis treści 1 Historia 2 Rodzaje granatów 3 Opis konstrukcji 4 Dane taktyczno-techniczne 5 Bibliografia

[edytuj] Historia

W 1930 roku brytyjski oficer Blacker opatentował lekki miotacz granatów, mający być lekką bronią przeciwpancerną piechoty. W 1937 roku już udoskonalona konstrukcja wykonana w firmie Parnell Aircraft Co. była jako "Arbalest" uczestnikiem konkursu na lekką broń wsparcia dla piechoty (konkurs wygrał dwucalowy moździerz). Jednak konstrukcja "Arbalesta" wzbudziła na tyle duże zainteresowanie, że Blacker (w tym czasie już podpułkownik) został przeniesiony do Sekcji Broni Niekonwencjonalnych I Departamentu Ministerstwa Obrony. Efektem dalszych prac był opracowany pod koniec 1940 roku 29 mm Spigot Mortar.

Ponieważ Blacker został w 1941 roku przeniesiony na inne stanowisko, dalsze prace prowadził mjr M.R. Jefferis. Opracowany przez niego "Baby Bombard 0.625 inch" poddano próbom w czerwcu 1941 roku, jednak uznano, że lekki pocisk burzący elaborowany zbyt małą ilością materiału wybuchowego jest niewystarczająco skuteczny. Pojawił się natomiast pomysł opracowania pocisku kumulacyjnego. W lutym 1942 roku był on gotowy, a w miesiąc później testy przeszedł granatnik przystosowany do miotania nowego granatu.

Efekty prób były tak dobre, że w wrześniu 1942 roku nowa broń jako PIAT była produkowana seryjnie. Nowy granatnik miał zastąpić karabiny przeciwpancerne Boys. Według etatu z 1943 roku każda kompania piechoty miała posiadać trzy PIATy. PIATy nie miały stałych obsług, szkolenie w ich obsłudze przechodzili wszyscy żołnierze piechoty. Dopiero przed walką dowódca plutonu wyznaczał do obsługi każdego granatnika dwóch żołnierzy: celowniczego (przenosił PIATa) i amunicyjnego (przenosił sześć pocisków). Według instrukcji zalecane było otwieranie ognia z najbliższych odległości. Pocisk kumulacyjny wystrzelony z PIATa był w stanie przebić pancerz czołgów PzKpfw IV i Panther z dowolnej strony. W przypadku czołgów Tiger możliwe było przebicie pancerza tylnego i bocznego.

Dużą zaletą PIATa była możliwość używania go w małych pomieszczeniach (w przypadku granatników Bazooka i Panzerschreck wydostający się do tyłu strumień gazów prochowych po odbiciu się od ścian mógł zranić strzelającego). Dlatego PIATy były przydzielane jako broń wsparcia grupom szturmowym walczącym w miastach (według regulaminu 2-3 granatniki na grupę). PIAT był stosowany przez Polaków w powstaniu warszawskim

Po II wojnie światowej PIAT pozostawał na uzbrojeniu armii brytyjskiej do 1951 roku, kiedy zastąpił go granatnik przeciwpancerny M20 Bazooka.

[edytuj] Rodzaje granatów

• Bomb H.E./A.T. - granat przeciwpancerny posiadający ładunek kumulacyjny z wkładką z miękkiej stali. W przedniej części znajdował się zapalnik uderzeniowy o działaniu natychmiastowym (F.P. No.425), z tyłu cztery brzechwy. Granat miał kolor zgniłozielony.
• Bomb Drill/A.T. - granat ćwiczebny do nauki ładowania. Identycznego kształtu jak bojowy. Malowany na czarno z białym napisem "Drill"
• Bomb Praktice Inert/A.T. - granat ćwiczebny jednorazowego użytku. Zamiast materiału wybuchowego posiadał wypełnienie o identycznej masie.
• Shot Praktice/A.T. - granat ćwiczebny wielorazowego użytku. Miał inny kształt niż granat bojowy i dlatego wymagał stosowania specjalnej wkładki montowanej w granatniku.

[edytuj] Opis konstrukcji

Granatnik przeciwpancerny miał dość nietypową konstrukcję i sposób działania. Wewnątrz rurowej komory zamkowej znajdował się umieszczony na wodzidle trzon zamkowy podparty sprężyną powrotną. Wewnątrz trzonu zamkowego znajdowała się żerdź napinająca, zakończona iglicą. Z zewnątrz trzon zamkowy otaczało suwadło pełniące także funkcję prowadnicy sprężyny powrotnej. Przednia część komory zamkowej pełniła funkcję łożyska granatu. Od spodu do broni był umocowany mechanizm spustowy, a na wierzchu komory zamkowej znajdowały się przyrządy celownicze składające się z muszki i celownika o dwóch przeziernikach.

Przygotowanie broni do strzelania zaczynało się od napięcia sprężyny powrotnej. Najłatwiej było to wykonać w postawie stojącej. Po złożeniu przyrządów celowniczych i odbezpieczeniu broni granatnik należało ustawić kolbą na ziemi (pionowo). Następnie stanąć na kolbie, tak aby kabłąk osłony spustu znajdował się z prawej strony. Następnie schylić się, chwycić za uchwyt mechanizmu spustowego i pociągnąć do góry całą komorę zamkową o ok. 7,5 mm, a potem przekręcić ją o 45 stopni w prawo. Później jednym gwałtownym ruchem wyprostować ciało, ciągnąc komorę zamkową w górę o ok. 30 cm, aż do usłyszenia trzasku zaczepu kurkowego. Po napięciu sprężyny należało zabezpieczyć granatnik i nasunąć komorę zamkową na wystającą żerdź napinającą i przekręcić granatnik w lewo (następuje połączenie zderzaka z nakrętką komory zamkowej).

Następnie ładowany był granat. Spust ściągało się dwoma palcami (wskazującym i środkowym).

Naciśnięcie spustu zwalniało suwadło z trzonem zamkowym. Pchnięte do przodu sprężyną powrotną uderza iglicą w spłonkę granatu. Ciśnienie gazów prochowych miota granat i jednocześnie powoduje odrzucenie trzonu zamkowego do tyłu, gdzie jest zatrzymywany na zaczepie kurkowym. Granatnik można ponownie załadować granatem lub zwolnić sprężynę powrotną. W warunkach bojowych, jeśli broń była zbyt słabo trzymana, sprężyna powrotna nie napinała się i po strzale trzeba ją było ponownie napinać ręcznie.

Ponieważ granatnik miał bardzo silny odrzut, zakończenie komory zamkowej pełniące funkcję kolby było wyposażone w gumową nakładkę osłoniętą brezentem.

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne

Wzór	PIAT
Masa broni niezaładowanej (kg)	ok. 14,5
Długość (mm)	990
Zasięg maksymalny do celów ruchomych (m)	105
Zasięg maksymalny (m)	319
Kaliber granatu (mm)	86
Długość pocisku (mm)	400
Masa granatu kumulacyjnego (kg)	1,2
Prędkość początkowa (m/s)	137
Przebijalność pancerza (mm)	100 mm przy kącie trafienia 30 stopni

[edytuj] Bibliografia

1. Tomasz Nowakowski, Miotacz przeciwpancerny PIAT, Nowa Technika Wojskowa 12/93. ISSN 1230-1655