Guam

Z Wikipedii

Territory of Guam Guåhan Terytorium Guamu
Flaga Guamu Godło Guamu
Dewiza: (angielski) Where America's Day Begins
Hymn: Stand Ye Guamanians
Język urzędowy	angielski, chamorro
Stolica	Hagåtña
Status terytorium	terytorium nieinkorporowane
Zależne od	Stanów Zjednoczonych
Głowa terytorium	prezydent George W. Bush
gubernator	gubernator Felix Perez Camacho
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	541,3 km² 0%
Liczba ludności (2006)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	171 019 315,9 osób/km²
Jednostka monetarna	dolar amerykański (USD)
Rok utworzenia	wydzielenie z Filipin 1898
Strefa czasowa	UTC +10
Kod ISO 3166	GU/GUM/316
Domena internetowa	.gu
Kod telefoniczny	+1 671

Guam (Terytorium Guamu) – wyspa w archipelagu Marianów w Oceanii.

Spis treści 1 Ustrój polityczny 2 Geografia 3 Podział administracyjny 4 Historia 5 Gospodarka 6 Infrastruktura 6.1 Telekomunikacja 6.2 Transport 7 Instalacje wojskowe USA 8 Demografia 9 Kultura 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Ustrój polityczny

Guam jest terytorium zależnym od USA. Rządy sprawuje gubernator wybierany w wyborach powszechnych. Prawo głosu mają obywatele w wieku powyżej 18 lat. Guamczycy są obywatelami USA, jednak nie mogą głosować w wyborach prezydenckich.

Główne partie polityczne:

• Partia Demokratyczna (DP),
• Ludowy Sojusz Postępowy (PPA).

Święto narodowe: Dzień Odkrycia Guamu, pierwszy poniedziałek marca (1521).

[edytuj] Geografia

Wyspa pochodzenia wulkanicznego, otoczona rafami koralowymi, położona na północnym Pacyfiku, pomiędzy Hawajami a Filipinami (13°28'N, 144°47'E). Jest to największa i najdalej wysunięta na południe wyspa archipelagu Marianów.

[edytuj] Podział administracyjny

Guam dzieli się na 19 wsi (okręgów):

1. Agat
2. Asan-Maina
3. Barrigada
4. Chalan Pago-Ordot
5. Dededo
6. Hagåtña
7. Hagåtña Heights
8. Inarajan
9. Mangilao
10. Merizo
11. Mongmong-Toto-Maite
12. Piti
13. Santa Rita
14. Sinajana
15. Talofofo
16. Tamuning
17. Umatac
18. Yigo
19. Yona

[edytuj] Historia

Wyspa odkryta 6 marca 1521 roku przez Ferdynanda Magellana i nazwana przez niego Wyspą Złodziejską, gdyż mieszkańcy archipelagu nie znali pojęcia własności i wykradli ze statku część sprzętu. Kolonizację europejską zapoczątkowali hiszpanńcy misjonarze, którzy przybyli na wyspę w 1668 roku. W 1898 roku po przegranej w wojnie amerykańsko-hiszpańskiej, Hiszpania przekazała ją Stanom Zjednoczonym. W czasie II wojny światowej zajęta w 10 grudnia 1941 roku przez Japonię. Okupacja trwała do 21 lipca 1944 roku. W 1950 dowództwo Marynarki Wojennej przekazało zarzad nad Guam Departamentowi Spraw Wewnętrznych, nadano wyspie nową konstytucję, powołano pochodzący z wyborów lokalny parlament, mieszkańcom nadano obywatelstwo amerykańskie. Od tamtego czasuGuamczycy posiadają autonomię wewnętrzną, która w 1970 została rozszerzona.

[edytuj] Gospodarka

Podstawą gospodarki Guamu jest obsługa amerykańskich baz wojskowych oraz turystyka. Ludność zajmuje się także połowem ryb. Problemem jest działalność gangów z Chin, Rosji, Japonii i Korei Południowej, które zajmują się praniem brudnych pieniędzy, handlem narkotykami, hazardem, prostytucją oraz przemytem ludzi.

Dane statystyczne za lata 2001–2005
struktura zatrudnienia:	– rolnictwo 26% – przemysł 10% – usługi 64%
Produkt krajowy brutto (PKB):	2,5 mld USD
PKB na jednego mieszkańca:	15 000 USD
budżet:	– dochody: 319,6 mln USD – wydatki: 427,8 mln USD
inflacja:	2,5%
ludność żyjąca poniżej progu ubóstwa:	23,0%
bezrobocie:	11,4%
elektryczność:	– produkcja: 1,764 mld kWh – konsumpcja: 1,641 mld kWh
ropa naftowa:	– produkcja: 0 bar/d – konsumpcja: 16 000 bar/d
gaz ziemny:	– produkcja: 0 mld m³ – konsumpcja: 0 mld m³
import:	701 mln USD
eksport:	45 mln USD
eksport (najważniejsi partnerzy):	Japonia:67,2% Singapur: 11,6% Wielka Brytania: 4,8%
import (najważniejsi partnerzy):	Singapur: 50% Korea Południowa: 21,4 Japonia: 14% Hongkong: 4,6%

[edytuj] Infrastruktura

[edytuj] Telekomunikacja

• Liczba aktywnych telefonów komórkowych: 98 000 (2004)
• Liczba telefonów stacjonarnych: 84 134 (2001)
• Liczba użytkowników internetu: 79 000 (2004)

[edytuj] Transport

• Liczba lotnisk: 5 (2006)
• Główny port lotniczy to Apra Harbor

[edytuj] Instalacje wojskowe USA

• Port Apra (ang. Apra Harbor) – jeden z największych portów między Hawajami i Filipinami. Może obsługiwać największe okręty amerykańskiej floty, w szczególności lotniskowce.

• Lotnisko Andersen (ang. Andersen Air Force Base) – duże lotnisko, przystosowane do bazowania ciężkich bombowców B-52.

[edytuj] Demografia

Populacja wyspy wynosi około 175 tysięcy osób. Zamieszkują tu następujące grupy etniczne: Chamorro (czarnoskóra ludność rdzenna) 37,1%, Filipińczycy 26,3%, biali 6,5%, inni 30,1%. Dominującą religią jest katolicyzm (85%). Języki którymi posługują się mieszkańcy wyspy to: Angielski 38,3%, Chamorro 22,2%, Filipiński 22,2%, inne 17,8%.

2007
Liczba ludności	173456
Ludność według wieku
0 – 14 lat	28,6%
15 – 64 lat	64,5%
ponad 64 lata	6,9%
Wiek (mediana)
W całej populacji	28,8 lat
Mężczyzn	28,5 lat
Kobiet	29 lat
Przyrost naturalny	1,4%
Współczynnik urodzeń	18,56 urodzeń/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów	4,56 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji	0 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu	1,06 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat	1,07 mężczyzn/kobiet
15 - 64 lat	1,04 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat	0,88 mężczyzn/kobiet
Umieralność noworodków
W całej populacji	6,68 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej	7,35 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej	5,97 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
W całej populacji	78,76 lat
Mężczyzn	75,69 lat
Kobiet	82,01 lat
Rozrodczość	2,57 urodzeń/kobietę

[edytuj] Kultura

Pomimo dominacji katolicyzmu, zachowały się jeszcze tradycyjne wierzenia i tabu. Podczas świąt często zakładane są tradycyjne maski ludu Chamorro. Atrakcją kulinarną wyspy jest potrawka z latających lisów, endemicznego gatunku nietoperzy (Pteropus mariannus).

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Guam
• Opis instalacji wojskowych na Guam