web counter


https://www.amazon.it/dp/B0CT9YL557

We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Homeopatia - Wikipedia, wolna encyklopedia

Homeopatia

Z Wikipedii

Pomnik Hahnemanna w Waszyngtonie
Pomnik Hahnemanna w Waszyngtonie

Spis treści

Homeopatia (z gr. όμοιος, homoios - podobny i πάθος, pathos - cierpienie) - metoda leczenia niekonwencjonalnego, sprzeczna ze współczesną wiedzą naukową, lecz pomimo kontrowersyjności praktykowana w wielu krajach na całym świecie np. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Holandii, Indiach i Brazylii.

W Polsce Rada Naczelnej Izby Lekarskiej, w oficjalnym oświadczeniu NR 7/08/V z dnia 4 kwietnia 2008, negatywnie oceniła zjawisko stosowania homeopatii oraz pokrewnych metod przez niektórych lekarzy i lekarzy dentystów, a także organizowanie szkoleń w tym zakresie dla personelu medycznego. Rada wyraziła zaniepokojenie zaangażowaniem części lekarzy, niektórych organizacji lekarskich i uczelni medycznych w popularyzowanie i promocję homeopatii. Rada uważa, że działania takie stoją w sprzeczności z art.57 Kodeksu Etyki Lekarskiej i wezwała swoich członków do przeciwstawiania się ww. tendencjom oraz do propagowania medycyny opartej na przesłankach racjonalnych.[1]

Homeopatia zapoczątkowana pracami niemieckiego lekarza Samuela Hahnemanna kieruje się trzema naczelnymi zasadami: podobieństwa, dynamizowania oraz podawania pojedynczego środka obejmującego wszystkie psychosomatyczne objawy pacjenta.

W homeopatii stosuje się bardzo rozcieńczone roztwory wodno-alkoholowe substancji, które u osób zdrowych wywołują objawy psychosomatyczne identyczne z objawami chorobowymi pacjenta. Od pewnego poziomu tzw. potencji, sukcesywne rozcieńczanie doprowadza do stanu, w którym prawdopodobieństwo zachowania choćby jednej cząsteczki substancji aktywnej w dawce preparatu jest znikome. Homeopaci twierdzą, że leczenie homeopatyczne wzmaga siłę życiową i pobudza układ odpornościowy pacjenta, a skuteczność preparatów należy przypisywać niepotwierdzonemu przez naukę efektowi pamięci wody.

Leki[2][3] homeopatyczne przygotowuje się według zaleceń zawartych w niemieckiej farmakopei homeopatycznej z surowców wyjściowych, które są głównie pochodzenia roślinnego lub mineralnego. Najczęstszymi postaciami leków homeopatycznych są kropelki lub kuleczki cukrowe (peletki) do podawania doustnego oraz żele i maści do użytku zewnętrznego.

Homeopatia zakłada istnienie naturalnego porządku (the Order paradigm) i prawdy (the Truth paradigm), natomiast nie stosuje się do paradygmatu materialistycznego obowiązującego we współczesnej nauce, według którego tylko świat materialny może być przedmiotem badań naukowych. Hahnemannowska siła życiowa i potencjowanie roztworów nie mieszczą się w koncepcie materialistycznym. W stawianiu diagnozy homeopatycznej niematerialne myśli i emocje odgrywają kluczową rolę w poszukiwaniu związku między osobą pacjenta a środkiem homeopatycznym.

W homeopatii wyróżniamy dwa nurty: klasyczny oraz kliniczny. Homeopatia klasyczna pozostaje wierna ideom odkrywcy i poszukuje indywidualnego leku dla pacjenta tzw. simillimum. Homeopatia kliniczna stanowi zawężoną formę homeopatii i jest częściej spotykana, zajmuje się poszukiwaniem leku na daną chorobę.

[edytuj] Historia homeopatii

Próby leczenia schorzeń przez podawanie substancji, które u zdrowych osób wywołują objawy identyczne z objawami chorobowymi pacjenta pojawiały się w historii medycyny od czasów starożytnych w różnych kręgach kulturowych.

Myśl zawarta w pierwszej zasadzie homeopatii, czyli zaleceniu "podobne lecz podobnym" Similia similibus curentur przewija się u Hipokratesa z Kos i Empedoklesa. Sformułowanie zasady jest przypisywane Hipokratesowi, który leczył biegunki przez podanie pacjentom niewielkiej ilości środka przeczyszczającego. Zalecenie "podobne lecz podobnym" pojawia się również w Iliadzie Homera i Biblii.

Ideę doboru leków podobnych w swym działaniu do choroby zawierają staroindyjskie pisma Wedy, zaś w dzisiejszych Indiach homeopatia jest popularną metodą leczenia. Tradycyjna medycyna Indii, Tybetu, Chin i Korei oraz religie Azji buddyzm i hinduizm kładą nacisk na traktowanie człowieka jako istoty cielesno-duchowej, a choroby jako naruszenia skomplikowanej równowagi sił fizycznych, duchowych i astralnych tej istoty. Każda interwencja medyka musi brać pod uwagę nienaruszalność tej równowagi, a więc dobierane leki mają pomagać w powrocie do zdrowia ogólnego. Lao-Tsy (Laozi, VI w p.n.e.), twórca taoizmu wprowadził zasadę wu-wei, która głosi, iż nie należy przeciwstawiać się sile tao, a leczenie ma polegać na przywracaniu równowagi wewnętrznej.

W czasach nowożytnych kręgu kultury europejskiej Paracelsus (1493—1541) sformułował zasadę, że wszystko może być trucizną i tylko dawka decyduje o ostatecznym efekcie. Dwa wieki później doktor Anton von Störck (1731—1803) stosował przeciw bardziej uciążliwym dolegliwościom wyciągi z roślin silnie działających i trujących. Wysunął on przypuszczenie, że można leczyć tymi ekstraktami te choroby i objawy, które pojawiają się również, gdy trucizna działa na zdrowy organizm. Był w tym miejscu bliski homeopatii i należy do prekursorów tej metody leczenia.

Samuel Hahnemann (1755-1843), niemiecki lekarz, jest uznawany za wynalazcę homeopatii. On pierwszy wyznaczył prawa, przebadał leki i usystematyzował choroby oraz wprowadził używane do dzisiaj określenia homeopatia i alopatia. Chciał w ten sposób odróżnić własną koncepcję leczenia od alopatii, czyli metod leczniczych opartych na zasadzie "przeciwne lecz przeciwnym" Contraria contraribus curantur, które mają przeciwdziałać objawom chorobowym. Założenia leczenia homeopatycznego opisał w opublikowanym w 1810 Organonie sztuki medycznej. W ciągu życia Hahmemann napisał jeszcze dwie pozycje: "Choroby chroniczne" i "Materia Medica".

W Chorobach chronicznych przedstawił własną teorię powstawania schorzeń przewlekłych, używając w tym celu pojęcia miazmy dla określenia dziedzicznej skłonności do zapadalności na niektóre choroby - co, według słów samego Hahnemanna, było odpowiedzią na niemożność, uzyskania trwałej poprawy zdrowia, za pomocą homeopatii, w przypadkach pewnych chorób.

W Materia Medica zamieścił opisy testów homeopatycznych przeprowadzonych przez niego samego i licznych ochotników z 66 substancjami.

W dziewiętnastym wieku ideę Hahnemanna rozwinęli jego uczeń Constantine Hering (1800-1880) i James Tyler Kent (1849-1916).

Obecnie do znanych homeopatów należą: George Vithoulkas w Grecji, Masi w Ameryce Południowej, Rajan Sankaran w Indiach, Mangialavori we Włoszech oraz Jan Scholten w Holandii.

[edytuj] Podstawowe założenia homeopatii

Homeopatia opiera się na kilku kluczowych koncepcjach, z których część znajduje się na pograniczu nauki oraz metafizyki lub spirytualistyki. Należą do nich przede wszystkim: przekonanie o istnieniu siły życiowej, podejście holistyczne, zasada podobieństwa, stosowanie minimalnej dawki, dynamizowanie leków oraz prawa Heringa.

[edytuj] Energia życiowa

Homeopatia zakłada istnienie niematerialnej energii życiowej, która miałaby być siłą dającą zdolność życia i wykonywania pracy. Synonimami tego pojęcia są: siła życiowa, energia człowieka, witalność, żywotność, vis vitalis po łacinie, dynamis - określenie używane przez Hahnemanna, chi po chińsku, prana po hindusku, energia morfogenetyczna i siła samo uzdrawiająca. Nowoczesna homeopatia utożsamia siłę życiową człowieka z polem energetycznym człowieka, które człowiek posiada w sobie i dookoła siebie. Grecki homeopata Vithoulkas wyróżnił trzy główne poziomy energetyczne w polu energetycznym człowieka:

  • poziom somatyczny (ciało) o niskiej częstotliwości drgań
  • poziom emocjonalny (emocje) o średniej częstotliwości drgań
  • poziom umysłowy (mózg) o wysokiej częstotliwości drgań.

Energia życiowa posiada według XIX-wiecznego amerykańskiego homeopaty-lekarza J.T. Kenta następujące cechy charakterystyczne:

  • jest obecna we wszystkich żywych istotach i pierwiastkach chemicznych
  • sprawia, że organizm żyje
  • utrzymuje materię w całości i harmonii
  • reaguje na zmiany wewnętrzne i zewnętrzne, dążąc do utrzymania wewnętrznej homeostazy oraz homeostazy z otoczeniem zewnętrznym
  • koordynuje żywy organizm na poziomie psychosomatycznym
  • może zamieniać materię w energię i energię w materię
  • może działać porządkująco (zdrowie) lub chaotycznie (choroba)
  • jest inteligentna tzn. w inteligentny sposób reaguje na zmiany, mając na celu przywrócenie i utrzymanie dynamicznego stanu równowagi pomiędzy układem nerwowym, układ hormonalnym i układem immunologicznym, aby przystosować organizm (umysł i ciało) do nieustannych zmian zachodzących w środowisku wewnętrznym i zewnętrznym.

[edytuj] Podejście holistyczne

Idea holistyczna zakłada, że człowiek składa się z umysłu (psyche, dusza) i ciała, tworzących nierozerwalną jedność. W związku z powyższym człowiek funkcjonuje i reaguje jednocześnie na obu poziomach: psychicznym i somatycznym, w celu zapewnienia homeostazy. Parafrazując, zmiana na poziomie psychicznym pociąga za sobą reakcję ciała, zaś bodziec działający na ciało pociąga za sobą reakcję umysłową.

[edytuj] Zasada podobieństwa

Zasada podobieństwa zawarta w łacińskiej sentencji Similia similibus curentur stanowi pierwszy warunek sine qua non w homeopatii. W myśl tej zasady objawy choroby mogą zostać wyleczone jedynie przez środek, który podany zdrowej osobie jest w stanie wywołać u niej te same objawy chorobowe. Na zasadę podobieństwa zwrócił uwagę Hipokrates. Hahnemann odkrył ją wykonując na własnej osobie eksperymenty z chininą - lekiem przeciwmalarycznym i doświadczając objawów podobnych jak w malarii. Doszedł do wniosku, że środki chemiczne są w stanie wywołać sztuczne objawy chorobowe u osób zdrowych, które są nieomal identyczne z objawami prawdziwej choroby. Na podstawie doświadczeń wysunął hipotezę, że sztucznie wywołana choroba przez podanie środka chemicznego jest w stanie wyleczyć prawdziwą chorobę, od której jest nieco silniejsza, jeżeli zostanie spełniony warunek podobieństwa. Sztucznie wywołana choroba następnie samoczynnie wygasałaby.

[edytuj] Zasada potencjowania leków

Zasada potencjowania leków opiera się na rzekomym eksperymentalnym odkryciu Hahnemanna, że siła lecznicza środka zwiększa się wraz ze stopniem potencjowania, zaś objawy niepożądane zmniejszają się. Potencjowanie czyli jednoczesne rozcieńczanie i poddanie roztworu serii silnych wytrząsań, prowadzi według homeopatów do zwiększenia energii środka. Stanowi drugi warunek sine qua non w homeopatii.

[edytuj] Zasada minimalnej dawki

Zasada minimalnej dawki wynika z prawa sformułowanego w XVIII wieku przez francuskiego matematyka Maupertiusa, które mówi, że ilość akcji potrzebna do wywołania zmiany/reakcji w naturze jest najmniejsza z możliwych.

[edytuj] Prawa Heringa

Prawa sformułowane przez Constantina Heringa - ucznia Hahnemanna - dotyczą chronologicznego porządku i kierunku zanikania objawów chorobowych podczas procesu zdrowienia. Według tych praw proces powracania do zdrowia przebiega prawidłowo, jeżeli objawy chorobowe zanikają:

  • od wewnątrz na zewnątrz organizmu np. astma przechodzi w wysypkę skórną
  • od góry do dołu np. wysypka pojawia się najpierw na twarzy, a na końcu znika z palców rąk i nóg
  • od narządów ważnych życiowo do narządów mniej ważnych, w kolejności: mózg, serce, wątroba, płuca, nerki, mięśnie, skóra
  • od centrum (mózg) na peryferie ciała, np. w polepszeniu w chorobie psychicznej może wystąpić biegunka
  • w chronologicznym porządku odwrotnym do kolejności ich wystąpienia tzn. najpierw zanikają stosunkowo nowe objawy chorobowe, a na końcu najstarsze objawy chorobowe; to prawo dotyczy zdrowienia po podaniu pacjentowi simile, w przeciwnym wypadku dochodzi do zaniku objawów chorobowych związanych z konkretną warstwą.

Na podstawie praw Heringa podczas drugiej i kolejnych konsultacji, homeopata dokonuje ewaluacji i oceny procesu zdrowienia pacjenta.

[edytuj] Sugerowany mechanizm działania

Naczynie na wodę destylowaną
Naczynie na wodę destylowaną
Moździerz – sprzęt wykorzystywany do przyrządzania środków homeopatycznych
Moździerz – sprzęt wykorzystywany do przyrządzania środków homeopatycznych

Zwolennicy homeopatii - uznawanej przez nich za niekonwencjonalną metodę leczniczą - nazywają ją terapią regulacyjną. Oznacza to, że stosowane przez nią środki nie działają bezpośrednio na drobnoustroje lub inne czynniki chorobotwórcze, ale w specyficzny sposób pobudzają mechanizmy regulacyjne i układ odpornościowy organizmu. Podstawą doboru środków jest przede wszystkim wspomniana Materia Medica Hahnemanna. Homeopata przeprowadza wywiad, którego bardzo istotną częścią jest opis choroby przez samego pacjenta. Opis ten uzupełniany jest pytaniami i badaniami. Mając taki zestaw objawów, homeopata stara się dopasować ze znanych środków ten, którego objawy pokrywają się z najważniejszymi obserwacjami, które poczynił.

Współczesne próby naukowego poparcia homeopatii postulują istnienie mechanizmów opierających się o koncepcje takie jak elektromagnetyczne pole człowieka, specyficzną interpretację równania Einsteina i teorii kwantowej, czy odwołujących się do zjawisk rezonansu elektromagnetycznego i pamięci wody[4]. Jednak wszystkie te próby kończą się na postulowaniu analogii pomiędzy pewnymi zjawiskami opisywanymi przez naukę a koncepcjami homeopatii, na poziomie jakościowej dyskusji. Nie udało się powiązać matematycznych teorii fizycznych z homeopatią w taki sposób, by można za pomocą równań przewidzieć lub objaśnić efekt działania leku.

Na przykład lekarz homeopata Jan Hoes[4] uważa, że "leki homeopatyczne mają naturę energetyczną, albowiem podczas dynamizowania roztworów materialna energia molekularna zostaje zamieniona w niematerialną energię drgań". Według greckiego homeopaty George Vithoulkasa[5] "lek homeopatyczny działając zgodnie z ukierunkowaniem siły życiowej wzmacnia ją, a zadaniem homeopaty jest znalezienie środka, którego częstotliwość drgań odpowiada częstotliwości drgań pacjenta, następnie dzięki zjawisku rezonansu elektromagnetycznego lek powoduje zwiększenie częstotliwości drgań pola elektromagnetycznego człowieka". Lekarz homeopata Jan Scholten[6] "określa mechanizm działania jako informacyjno-energetyczny, porównując do płyty CD, i mówi że indywidualny lek homeopatyczny przekazuje organizmowi pacjenta, w kropli wody, informacje o tym jak ma pokonać chorobę".

Zrzeszenie Niderlandzkich Lekarzy Homeopatów (VHAN) na podstawie dotychczasowych badań naukowych próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, co dzieje się ze środkiem homeopatycznym w wyniku dynamizowania roztworu i wyciąga następujące wnioski:

  • energiczne mechaniczne wytrząsanie wody stymuluje powstawanie klastrów i tworzenie wody o uporządkowanej strukturze[7] oraz[8]
  • klastry te są w stanie zakodować informację, a następnie przekazać ją w kontakcie z systemem biologicznym, podobnie jak taśma magnetyczna lub płyta CD[9]
  • dodanie innego związku chemicznego do wody i energiczne wytrząsanie powoduje zmianę struktury klastrów wody z jednoczesnym wydzieleniem ciepła, którego ilość można zmierzyć kalorymetrycznie, dowodzi to wzrostu entropii wody[10]
  • woda, która miała kontakt z danym związkiem chemicznym w procesie rozcieńczania i energicznego wytrząsania, wykazuje inne właściwości niż zwykła woda, nawet w rozcieńczeniach powyżej granicy prawdopodobieństwa zachowania choćby jednej cząsteczki związku chemicznego[11].

Dr n. med. Henryk Sułkowski w artykule "Dlaczego medycyna kliniczna nie lubi homeopatii?", opublikowanym na łamach "Poradnika Lekarza Praktyka" oraz "Medycyny Biologicznej" stara się odpowiedzieć na pytanie: "Dlaczego metodę leczniczą o skuteczności potwierdzonej długoletnim doświadczeniem praktyki lekarskiej, olbrzymim materiałem kazuistycznym, a ostatnio również znaczną liczbą badań naukowych, z uporem krytykuje się i uznaje za nieskuteczną i nienaukową?" Autor wyjaśnia, że "... działanie leków homeopatycznych nie jest "chemiczne" i nie podlega zasadzie "dawka–efekt". Zauważa też, że "Są podstawy do przypuszczeń, że ważną przyczyną braku akceptacji homeopatii przez medycynę kliniczną były i są, poza względami naukowymi, czynniki ekonomiczne - względy konkurencji". Reasumuje, że "Istotne jest to, że homeopatia stała się przedmiotem badań naukowych", co w przyszłości być może pozwoli na naukowe wyjaśnienie mechanizmu działania leków homeopatycznych [12].

Stefan Norkowski - dominikanin, lekarz medycyny, bioetyk twierdzi, "iż homeopata leczy informacją" i stara się znaleźć wytłumaczenie porównując organizm do bioprocesora, w którym informacja odgrywa rolę nadrzędną i organizuje strukturę makroskopową: "Wydaje się więc, iż lek homeopatyczny jest nośnikiem informacji, wraz i nim wprowadzanej do organizmu chorego, dla którego stanowi ona rodzaj brakującego "programu", umożliwiającego wyzwolenie w tymże organizmie stłumionej zdolności do samoregulacji i powrót do wewnętrznej harmonii tj. do stanu zdrowia". Zauważa, że "Żyjemy przecież w dobie informacji i informatyki. Wyobraźmy więc sobie, iż lek homeopatyczny to taka dyskietka, na której jest zapisana informacja potrzebna komputerowi, którym jest nasz organizm" oraz, że "Współczesna fizyka ma już ten problem za sobą. Obok "materii" i "energii", na których oparł ją Albert Einstein (E=mc2) dostrzeżono też "informację", niezbędny element wszystkiego, co istnieje, niejako ukryty w strukturze każdej rzeczy. Wzajemne przemiany materii, energii i informacji dają się opisać wzorem matematycznym, podobnie jak Einsteinowi udało się opisać takim wzorem wzajemną przemianę materii i energii", a "Fakt, iż lekarz ten musiał przedtem przetworzyć ogromną ilość informacji dotyczących zarówno opisu chorego jak i samego leku i skorelować je ze sobą, powinien dawać do myślenia"[13].

Hipotezy te nie znalazły jednak dużego poparcia poza kręgami zwolenników homeopatii, ani nie doczekały się uznanego przez kręgi naukowe dalszego potwierdzenia eksperymentalnego.

W związku z tym, że mechanizm działania środków homeopatycznych nie jest znany, homeopaci opierają się w praktyce zawodowej między innymi na wcześniej udokumentowanych przypadkach terapii zakończonych wyleczeniem pacjenta.

Krytyczne spojrzenie na sugerowany przez homeopatów hipotetyczny mechanizm działania został zamieszczony w rozdziale Krytyka homeopatii.

[edytuj] Badania leków

Istnieją cztery sposoby homeopatycznego badania leków, które miałyby pozwalać na weryfikację skuteczności pojedynczych środków homeopatycznych i dostarczać wizerunków/profili/portretów homeopatycznych czyli pełnego obrazu charakterystycznych dla danego środka symptomów psychicznych i fizycznych:

Organon z 1845 w języku francuskim
Organon z 1845 w języku francuskim
Repertorium Kenta
Repertorium Kenta
  • Proving homeopatyczny (test, próba) to metoda empiryczna wprowadzona przez Hahnemanna i polega na przyjęciu bardzo małych dawek lub spotencjowanej postaci środka, np. C30 przez zdrowego ochotnika oraz uważnej obserwacji pojawiających się zmian, objawów psychicznych i somatycznych, a także ogólnych spostrzeżeń, dolegliwości fizycznych, marzeń sennych i wrażeń podczas medytacji; testy są w założeniu prowadzone w sposób ograniczający wpływ sugestii, np. metoda podwójnie ślepej próby;
  • Wyleczone przypadki kliniczne poprzez podanie danego środka homeopatycznego; lek, który wyleczył pacjenta musiał być jego simile;
  • Monitorowanie przebiegu przypadkowego zatrucia daną substancją, a także celowe intoksykacje zwierząt laboratoryjnych lub hodowli tkanek in vitro, w ramach badań naukowych nad toksycznością wybranych substancji;
  • Analiza grupowa (tzw. generalizacja) to metoda teoretyczna, która wychodzi z założenia, że nowy środek homeopatyczny przynależący do danej grupy posiadającej pewne już poznane cechy, będzie wykazywał te same cechy charakterystyczne co cała grupa; generalizacja wymaga potwierdzenia doświadczalnego.

Materia Medica jest zbiorem homeopatycznych portretów poznanych w ciągu wieloletnich doświadczeń środków stosowanych jako leki homeopatyczne. W homeopatii znalezienie odpowiedniego leku dla pacjenta czyli terapii jest równoznaczne z postawieniem właściwej diagnozy, albowiem pod nazwą środka homeopatycznego w Materia Medica znajduje się spis dolegliwości i chorób psychosomatycznych, na które cierpi pacjent. Do najbardziej znanych pozycji książkowych z opisami leków homeopatycznych należą:

  • T.F. Allen, Encyclopedia of pure Materia Medica
  • W. Boericke, Homeopathic Materia Medica
  • S. Hahnemann, "Materia Medica Pura
  • C. Hering, The guiding symptoms of our materia medica
  • E.A. Farrington, Clinical Materia Medica
  • O.A. Julian, Materia Medica of new homeopathic remedies
  • S.R. Phatak, Materia Medica of homeopathic remedies
  • R. Zandvoort, The complete Materia Medica mind

Niejako odwrotnością Materia Medica jest Repertorium, czyli zbiór symptomów psychicznych i somatycznych oraz ogólnych z wyszczególnieniem przy każdym symptomie skrótów nazw wszystkich środków homeopatycznych, które należy wziąć pod uwagę przy danym objawie, poszukując leku dla pacjenta. Posługiwanie się Repertorium podczas stawiania diagnozy określane jest mianem repertoryzacji. Repertoria mogą być w postaci książkowej lub programów komputerowych. Do najczęściej używanych należą:

  • J.T. Kent, Repertory of the Homeopathic Materia Medica
  • R. Zandvoort, The Complete Repertory Mind w postaci książkowej
  • R. Zandvoort, Complete Repertory w postaci programu komputerowego.

W homeopatii XXI wieku, zwanej New Homeopathy, coraz częściej odchodzi się od podziału środków homeopatycznych na środki duże (konstytucyjne, polychresty) i środki małe (lokalne, ostre), a mówi się jedynie o dobrze poznanych środkach homeopatycznych i środkach mało poznanych i udokumentowanych.

[edytuj] Pogorszenie pierwotne

Homeopaci i wielu innych zwolenników medycyny alternatywnej stosuje koncepcję pogorszenia pierwotnego, aby opisać nasilenie już istniejących objawów na początku leczenia homeopatycznego, które miałoby być oznaką, że organizm zaczyna walczyć z chorobą. Pogorszenie pierwotne można zaobserwować głównie w przebiegu chorób chronicznych u pacjentów szczególnie wrażliwych. Nasilenie objawów chorobowych może też zostać spowodowane podaniem pacjentowi za wysokiej potencji, ewentualnie dawki lub niewłaściwego leku. Pojawienie się nowych objawów, innych niż te, które opisał pacjent, świadczy o złym doborze terapii. Przyjmuje się, że idealnie dobrane simile działa natychmiast i nie wywołuje pogorszenia.

Pogorszenie pierwotne jest często mylone z kryzysem w leczeniu homeopatycznym. Kryzys w leczeniu homeopatycznym polega na pojawieniu się objawów chorób, na które pacjent cierpiał w przeszłości i świadczy o toczącym się procesie samouzdrawiania i odtruwania organizmu z przytłumionych lekami syntetycznymi objawów chorobowych. Trwa 3 do 7 dni, nie jest groźny dla życia i mija samoistnie, a po jego ustąpieniu pacjent odczuwa wyraźny wzrost witalności i poprawę samopoczucia. Zjawisko to może, ale nie musi wystąpić i jest niezależne od dawki ani potencji.

[edytuj] Leki homeopatyczne

Leki homeopatyczne powstają podczas jednoczesnego rozcieńczania postaci wyjściowej surowca (pranalewki) i energicznego wytrząsania tego roztworu. Proces ten nosi nazwę potencjowania (potęgowania lub dynamizowania) roztworu i stanowi conditio sine gua non w homeopatii. Otrzymane w ten sposób rozcieńczenia nazywamy potencjami (potęgami) homeopatycznymi. Opisy wykonania nalewek wyjściowych, pierwszego stopnia rozcieńczenia oraz kolejnych etapów potencjowania znajdują się w niemieckiej farmakopei homeopatycznej (skrót HAB od Homeopatisches Arzeneibuch), z której korzysta się w wielu krajach, w tym również w Polsce.

[edytuj] Podział

Homeopaci dzielą leki homeopatyczne ze względu na pochodzenie surowców wyjściowych na:

Homeopatyczna spirala pierwiastków chemicznych
Homeopatyczna spirala pierwiastków chemicznych

Usystematyzowania i homeopatycznego zdefiniowania wszystkich, ogólnie dostępnych pierwiastków chemicznych na podstawie układu okresowego oraz ich połączenia w dynamiczną całość dokonał lekarz-homeopata Jan Scholten. Pierwiastki chemiczne zostały podzielone na siedem serii, z których każda odpowiada jednemu okresowi z układu Mendelejewa i nosi nazwę najbardziej reprezentatywnego pierwiastka z tego rzędu oraz charakteryzuje się odrębnym tematem. Kolumny układu okresowego (czyli grupy pierwiastków) odpowiadają poszczególnym stadiom, ponumerowanym od 1 do 18, od lewej do prawej strony. Graficznie homeopatyczna teoria pierwiastków chemicznych została zilustrowana w postaci spirali[14].

Zobacz więcej w osobnym artykule: Homeopatyczny układ okresowy pierwiastków.
  • Leki pochodzenia zwierzęcego - otrzymywane z całych organizmów zwierzęcych lub ich części, albo produktów wytwarzanych przez zwierzęta np. majka kantaryda (Cantharis vesicatoria), tarantula (Lycosa tarantula), barwnik z woreczka czernidłowego Mątwy zwyczajnej (Sepia officinalis), jad pszczoły miodnej (Apis mellifica), jad Groźnicy niemej (Lachesis mutus), mleko krowie (Lac defloratum) i mleko psie (Lac caninum).
  • Leki miazmatyczne - otrzymane ze zmienionych chorobowo miejsc w następstwie takich chorób jak np. świerzb (Scabies), rzeżączka (Gonorrhoea), kiła (Lues lubSyphilis), gruźlica (Tuberculosis) oraz nowotwór (Neoplasma), z których produkowane są leki homeopatyczne miazmatyczne tzw. nosody (dostępne jedynie w bardzo wysokich potencjach nie zawierających ani jednej molekuły materiału wyjściowego!), odpowiednio noszące następujące nazwy: Psorinum, Medorrhinum, Syphilinum (Luesinum), Tuberculinum i Carcinosinum.

Niekiedy do wyprodukowania środka homeopatycznego używa się leku konwencjonalnego, np. antybiotyku, aby odtruć organizm człowieka po długotrwałym zażywaniu leku. Stosowane są także homeopatycznie rozcieńczone szczepionki w celu usunięcia niepożądanych objawów poszczepiennych.

Leki homeopatyczne pochodzenia roślinnego i mineralnego należą do najczęściej stosowanych. Leki miazmatyczne są bardzo rzadko stosowane.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Miazma homeopatyczna.

[edytuj] Produkcja

Opakowanie leku
Opakowanie leku
Homeopatyczne kuleczki cukrowe
Homeopatyczne kuleczki cukrowe
Opakowania różnych leków homeopatycznych
Opakowania różnych leków homeopatycznych

Punktem wyjściowym przy produkcji leków homeopatycznych jest sporządzenie pranalewki (nalewki wyjściowej, urtinktury) z surowca. Nalewka wyjściowa jest skoncentrowanym alkoholowo-wodnym wyciągiem z surowca do produkcji leku homeopatycznego. Surowce nierozpuszczalne w wodzie są najpierw rozcierane w moździerzu z laktozą aż do uzyskania rozcierki (trituratio), która rozpuszcza się w mieszaninie wody i alkoholu.

W wyniku rozcieńczenia odpowiedniej ilości pranalewki wodą i (lub) etanolem w stosunku 1:10 (potencja dziesiętna, symbol D) lub w stosunku 1:100 (potencja setna, symbol C) oraz energicznego wytrząsania otrzymuje się pierwszą potencję homeopatyczną np. 1 część pranalewki + 9 części rozpuszczalnika = potencja D1 lub 1 część pranalewki + 99 części rozpuszczalnika = potencja C1. Dalsze rozcieńczanie i wytrząsanie prowadzi do otrzymywania kolejnych potencji np. 1 część potencji D1 + 9 części rozpuszczalnika = D2, 1 część potencji D2 + 9 części rozpuszczalnika = D3, etc. Analogicznie postępuje się w przypadku produkowania potencji w stosunki 1:100 np. 1 cz. potencji C1 + 99 cz. rozpuszczalnika = C2, 1 cz. C2 + 99 cz. rozpuszczalnika = C3, etc.

Do produkcji leków homeopatycznych używa się naczyń z neutralnego materiału (szkło) oraz obojętnych substancji pomocniczych tj. etanolu, laktozy, cukru trzcinowego. Naczynia muszą mieć objętość przynajmniej o 1/3 większą od objętości roztworu. Podczas procesu produkcyjnego nie wolno pominąć żadnego etapu potęgowania roztworu.

Hahnemann przygotowywał leki homeopatyczne ręcznie, uderzając kilkakrotnie dnem naczynia o sprężyste podłoże. Na rynku szybko pojawiły się pierwsze urządzenia do produkcji masowej. Obecnie kolejne potencje są wytwarzane fabrycznie.

Do wykonania kolejnych potencji używa się każdorazowo nowego naczynia, jest to tzw. metoda wielu naczyń. Jeżeli do potencjowania użyto tylko jednego naczynia, wtedy dla odróżnienia potencje zostają oznaczone literką K np. 30K. Metoda jednego naczynia (metoda na wylew) jest znacznie tańsza, a jej symbol pochodzi od nazwiska wynalazcy - Rosjanina Semena Korsakowa (1788-1853), który był pionierem homeopatii w Rosji i korespondencyjnym przyjacielem Hahnemanna. Stosuje się ją w produkcji wysokich i bardzo wysokich potencji w stosunku 1:100.

[edytuj] Postacie

Wśród leków homeopatycznych wyróżniamy postacie przeznaczone do użytku wewnętrznego (ad usum internum) i postacie przeznaczone do użytku zewnętrznego (ad usum externum).

Do stosowanych doustnie (per os) postaci leków homeopatycznych należą:

Do stosowanych zewnętrznie postaci leków homeopatycznych należą: maści, kremy, żele, emulsje i płyny (tinktury do nacierania).

[edytuj] Oznaczenia - potencje homeopatyczne

Leki homeopatyczne są oznaczane według potencji (potęg) homeopatycznych, które wskazują na siłę i zakres działania. Litera przy nazwie leku określa rodzaj potencji (związany ze sposobem produkcji), natomiast liczba określa stopień spotęgowania roztworu (stopień zdynamizowania, czyli liczbę rozcieńczeń i jednoczesnych energicznych wytrząsań, którym został poddany surowiec podczas produkcji leku homeopatycznego). Ten kod literowo-cyfrowy zostaje wymieniony po łacińskiej nazwie środka homeopatycznego, na przykład: Arnica montana (arnika górska) D6, Natrium muriaticum (sól morska) MK, Apis (jad pszczeli) D12.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Potencja homeopatyczna.

[edytuj] Dawkowanie

Wybór potencji leku homeopatycznego oraz częstotliwość dawkowania zależą od indywidualnego stanu chorobowego pacjenta. Dawka jednorazowa wynosi najczęściej 3-10 kropli, 10 ziarenek cukrowych lub 2-3 kuleczki cukrowe. W zależności od potencji leku homeopatycznego i reakcji pacjenta, dawkę powtarza się, jeżeli zachodzi taka konieczność.

Wybiórcze przykłady dawkowania w homeopatii:

  • potencja D2-D6: 1-3 razy dziennie 1 dawka
  • potencja D12: 1 raz dziennie 1 dawka
  • potencja D30: 1 raz na tydzień 1 dawka, przez pierwsze trzy dni 1 raz dziennie 1 dawka
  • potencja D200: 1 raz na dwa tygodnie 1 dawka
  • potencje D1000, MK: 1 raz na miesiąc 1 dawka
  • potencja LM6: 1 raz dziennie 1 dawka

Kobiety w ciąży lub karmiące piersią mogą z reguły stosować leki homeopatyczne o potencji wyższej od D6 lub C6, o ile w ulotce nie ma przeciwwskazań do stosowania podczas ciąży i karmienia piersią.

[edytuj] Zasady stosowania

Globulki, granulki, tabletki lub kropelki homeopatyczne przyjmuje się podjęzykowo. Nie należy ssać leku, lecz pozwolić mu powoli rozpuścić się i wchłonąć z błony śluzowej. Na co najmniej 15 do 30 minut przed, jak i po zażyciu leku nie wolno jeść, pić ani myć zębów. W przypadku mycia zębów zalecane jest zachowanie jeszcze dłuższego odstępu czasu. Niektórzy homeopaci zalecają unikanie środków spożywczych o bardzo silnym zapachu, który długo utrzymuje się w ustach np. miętówki. Picie herbaty nie stanowi przeciwwskazania, natomiast picie kawy jest przeciwwskazane tylko w przypadku niektórych leków homeopatycznych np. Nux vomica.

Znikoma ilość cukru obecna w tabletkach i granulkach nie stanowi problemu dla osób chorych na cukrzycę i nie wpływa na poziom glukozy we krwi. Należy unikać dotykania kuleczek cukrowych i innych postaci doustnych palcami, szczególnie jeżeli są przeznaczone do zażywania przez inną osobę. Niekiedy przed zażyciem zaleca się rozpuścić kuleczki cukrowe w wodzie i zażyć na łyżeczce.

Kropelki homeopatyczne zawierają alkohol w stężeniu od 30% do 90%, który przy wyższych dawkach może wchodzić w interakcje z innymi lekami, np. nasennymi, przeciwdepresyjnymi, uspokajającymi. Ze względu na zawartość alkoholu kropelki homeopatyczne są niewskazane dla dzieci, kierowców, osób obsługujących maszyny, pacjentów stosujących inne leki wchodzące w interakcje z alkoholem oraz we wszystkich innych przypadkach, w których spożycie alkoholu jest niewskazane.

Osoby z ostrą nietolerancją laktozy muszą unikać tabletek homeopatycznych, bo najczęściej zawierają cukier mleczny. Odpowiednią postacią leku w przypadku alergii na laktozę są kuleczki lub ziarenka cukrowe.

Przed zastosowaniem leku homeopatycznego pacjent powinien zawsze zapoznać się z treścią ulotki załączonej do opakowania.

Dzieciom leki homeopatyczne podaje się ściśle według wskazówek lekarza.

[edytuj] Przechowywanie

Leki homeopatyczne należy:

  • przechowywać w oryginalnym opakowaniu, w chłodnym, ciemnym i suchym miejscu, niedostępnym dla dzieci
  • przechowywać z dala od silnych substancji zapachowych (perfumy, mydła, zioła, etc.) oraz źródeł promieniowania elektromagnetycznego (telewizor, radio, telefon komórkowy, kuchenka mikrofalowa, komputer i inne).
  • chronić przed bezpośrednim wpływem promieni słonecznych

[edytuj] Nurty w homeopatii

Homeopatia jest holistyczną metodą leczniczą - traktuje człowieka jako psychosomatyczną jedność, reagującą na bodźce wewnętrzne i zewnętrzne zarówno na poziomie psychicznym jak i somatycznym. Opiera się na doświadczeniach i obserwacjach dokonanych przez Hahnemanna oraz jego następców i zwolenników.

W homeopatii wyróżnia się dwa nurty: homeopatię klasyczną i homeopatię objawową (kliniczną/przyrodniczą).

[edytuj] Homeopatia klasyczna

Homeopatia klasyczna - wierna ideom odkrywcy tej metody leczniczej Hahnemanna - poszukuje indywidualnego leku dla pacjenta tzw. simile (simillimum) oraz usuwa tzw. warstwy, powstałe w wyniku działania stresu oraz urazów psychicznych i fizycznych, które niesie ze sobą życie odciskając piętno na pacjencie. Warstwy manifestują się różnymi dolegliwościami. Każda warstwa wymaga osobnego leku homeopatycznego do jej usunięcia. Znalezienie simile jest trudne, wymaga olbrzymiej wiedzy homeopatycznej, doświadczenia oraz umiejętności analitycznego myślenia. Teoria simile sprawdza się u około 5% chorych, którzy zostają wyleczeni przez podanie jednego leku homeopatycznego i później potrzebują jedynie od czasu do czasu dawki przypominającej. Przeważająca większość pacjentów wymaga więcej niż jednego leku homeopatycznego w ciągu życia w celu usuwania warstw.

Homeopatia klasyczna dąży do przywrócenia w chorym organizmie równowagi psychiczno-hormonalno-immunologicznej, określanej mianem homeostazy. Pacjent otrzymuje pojedynczy lek homeopatyczny w wysokiej potencji i jednorazowej dawce, mający wzmocnić siłę witalną organizmu, prowadząc w efekcie końcowym do samowyleczenia.

Określenie homeopatia klasyczna zostało wprowadzone dla odróżnienia od innych nurtów w homeopatii.

Leki homeopatyczne dostępne bez recepty
Leki homeopatyczne dostępne bez recepty

[edytuj] Homeopatia kliniczna

Homeopatia kliniczna (objawowa/przyrodnicza) - zawężona, (łatwiejsza) i znacznie częściej praktykowana forma homeopatii, poszukuje środka leczniczego na daną chorobę i raczej nie zajmuje się poszukiwaniem simile dla pacjenta. Stosuje niskie potencje homeopatyczne (do D30) w celu leczenia dolegliwości somatycznych (np. reumatyzm), chorób ostrych (np.przeziębienie) oraz stanów pourazowych (np.zwichnięcie), często jako terapia wspomagająca leczenie i zabiegi medyczne. Opiera się na potwierdzonym wieloletnimi doświadczeniami spostrzeżeniu Hahnemanna, iż rozcieńczanie substancji leczniczej i poddanie roztworu serii energicznych wytrząsań czyli drastyczne zmniejszenie dawki i zdynamizowanie roztworu, prowadzi do wyeliminowania działań niepożądanych przy jednoczesnym zachowaniu, a nawet zwiększeniu efektu terapeutycznego. W homeopatii objawowej stosowane są głównie leki homeopatyczne pochodzenia roślinnego, stąd ten nurt w homeopatii jest często mylony z fitoterapią.

W handlu są dostępne bez recepty lekarskiej tzw. kompleksy homeopatyczne, czyli wieloskładnikowe preparaty homeopatyczne, które zawierają kilka różnych środków homeopatycznych w niskich potencjach, dobranych na zasadzie efektywności w leczeniu wybranego schorzenia np. trądzik, zapalenie pęcherza moczowego, przeziębienie, itp., w nadziei, że jeden ze składników wykaże efekt terapeutyczny.

[edytuj] Konsultacja homeopatyczna

Pierwsza konsultacja homeopatyczna/wywiad homeopatyczny trwa z reguły jedną godzinę. Często pacjent otrzymuje wcześniej broszury do przeczytania z informacjami na temat leczenia homeopatycznego. Podczas spontanicznej rozmowy, (anamnezy), homeopata nawiązuje kontakt z pacjentem, stara się go zrozumieć i poznać jego problemy, chce dowiedzieć się dlaczego pacjent źle się czuje, czego w swoim życiu nie akceptuje, czego mu brakuje, aby czuć się szczęśliwym, co wyraźnie poprawia mu samopoczucie i co sądzi o nim i jego stanie zdrowia otoczenie (hetero-anamneza) oraz uspokoić. Z hetero-anamnezy (opinia nauczyciela) homeopaci korzystają np. w przypadku dzieci w wieku szkolnym.

Podstawowy przewodnik diagnostyczny do wywiadu z chorym
Podstawowy przewodnik diagnostyczny do wywiadu z chorym

Jednocześnie homeopata poszukuje kluczowych symptomów (keynotes), które umożliwią mu wybranie właściwego leku homeopatycznego - simile, tzn. takiego środka, który podany zdrowej osobie, wywoła u niej te same psychiczne i ogólne objawy, na które cierpi pacjent. Podczas stawiania diagnozy homeopata korzysta z Materia Medica i Repertorium.

Po upływie około 4 tygodni pacjent przychodzi na drugą wizytę (follow-up), która trwa około 30 minut. Homeopata dokonuje ewaluacji reakcji pacjenta na podany lek i ustala dalsze postępowanie w leczeniu. Pacjent otrzymał prawidłowy lek, jeżeli objawy chorobowe zmniejszyły się i ogólne samopoczucie pacjenta poprawiło się. Wybór leku był niewłaściwy, jeżeli stan zdrowia pacjenta nie uległ poprawie lub pojawiły się nowe, nieznane pacjentowi objawy chorobowe, w tym przypadku homeopata musi dokonać ponownej analizy.

Zagadnienia brane pod uwagę podczas konsultacji homeopatycznej:

  • powody, dla których pacjent skontaktował się z homeopatą;
  • aktualne problemy pacjenta;
  • rozpoznane przez medycynę konwencjonalną choroby (diagnozy lekarskie) oraz w przeszłości przebyte choroby;
  • funkcjonowanie wszystkich organów i czynności fizjologiczne tj. pocenie się, menstruacja, sen, pożycie seksualne, preferencje i awersje pokarmowe;
  • wpływ pogody na samopoczucie pacjenta oraz dzienne biorytmy;
  • konstytucja fizyczna pacjenta: budowa i postawa ciała, włosy, oczy, sposób poruszania się, gesty, uścisk ręki, mimika twarzy oraz zachowanie się;
  • konstytucja psychiczna, emocjonalna i osobowościowa pacjenta: praca zawodowa, stosunki rodzinne, kontakty socjalne, młodość, wychowanie, lęki, sposób reagowania na stres, sny, zainteresowania pozazawodowe, znaczące wydarzenia w życiu, które wywarły piętno na psychice pacjenta, sposób wypowiadania się i używane słownictwo.

[edytuj] Homeopatia a medycyna

Klasyczne leczenie homeopatyczne dąży do wzmocnienia energii życiowej pacjenta i samouzdrowienia, w przeciwieństwie do medycyny konwencjonalnej, w której większość leków zwalcza bezpośrednie przyczyny choroby - np. poprzez niszczenie mikroorganizmów, które je powodują.

Homeopatię, zdaniem samych homeopatów można traktować jako: samodzielną metodę leczniczą do leczenia chorób ostrych i przede wszystkim przewlekłych - szczególnie w tych przypadkach, w których medycyna wyczerpała wszystkie możliwości wyleczenia pacjenta oraz wspomagającą metodę leczniczą, stosowaną jednocześnie z terapią lekami konwencjonalnymi.

Klasyczne leki homeopatyczne o potencjach wyższych lub równych D30 można zgodnie z teorią homeopatii w większości przypadków stosować razem z lekami chemicznymi bez obawy wystąpienia niekorzystnych interakcji między lekami.

Jeżeli stan zdrowia chronicznie chorego ulegnie wyraźnej i trwałej poprawie po zastosowaniu klasycznego leku homeopatycznego, wtedy pacjent może rozważyć wspólnie z lekarzem medycyny ewentualne zmniejszenie dawek leków syntetycznych. Wg zasad etycznych stosowanych przez większość homeopatów namawianie pacjenta przez rozentuzjazmowanego homeopatę do natychmiastowego zaprzestania leczenia konwencjonalnego np. w przypadku choroby nowotworowej, AIDS, stanu wymagającego interwencji chirurgicznej, itd., należy uznać za postępowanie wysoce nieetyczne, niezgodne z podstawową zasadą medycyny Primum non nocere.

Porównawcze spojrzenie na podstawy filozoficzne, człowieka, zdrowie, chorobę i leki
Homeopatia Medycyna
Filozofia opiera się na dorobku Arystotelesa i św. Tomasza oraz paradygmacie prawdy i naturalnego porządku; istnieje materia i energia; materia jest w rzeczywistości formą energii opiera się na przemyśleniach Platona i Kartezjusza oraz paradygmacie materialistycznym i redukcjonistycznym; rzeczywistość można wyjaśnić jedynie w oparciu o cechy materialne
Człowiek wizja holistyczna; człowiek składa się z duszy i ciała, które są ze sobą nierozerwalnie połączone i oddziałują na siebie, przy czym dusza stanowi element nadrzędny, lecz nie tworzy samoistnie pełnego bytu ludzkiego; niematerialne myśli powstałe w układzie limbicznym oraz emocje transformują w materialne cząsteczki i prowadzą do zmian w organizmie wizja kartezjańska (mechaniczna); człowiek jest zbudowany z części, od organów po komórki i geny; można go porównać do maszyny (redukcjonizm), której tajniki wyjaśnia chemia i biologia; jako nauka empiryczna nie zajmuje się kwestią istnienia ducha (duszy); do leczenia wystarczy poznanie funkcjonowania ciała
Choroba nie ogranicza się do jednego miejsca, lecz dotyczy całego organizmu, a u jej podstawy leży zaburzenie homeostazy; objawy chorobowe i zmiany strukturalne stanowią konsekwencje choroby, która rozpoczęła się wcześniej na poziomie umysłowym lub emocjonalnym; czynniki zewnętrzne nie są przyczyną choroby, ale mogą sprzyjać jej ujawnieniu się; ważne jest uświadomienie sobie przyczyn fizycznych i psychicznych, które przyczyniły się do powstania choroby i trwania w niej podejście redukcjonistyczne, czyli choroba jest zlokalizowana w jednym miejscu; choroby są wywoływane czynnikami zewnętrznymi, np. poprzez wirusy, bakterie i grzyby chorobotwórcze oraz wewnętrznymi, np. wrodzonymi wadami genetycznymi, mutacjami i starzeniem się; istnieje zależność między układami: nerwowym, immunologicznym i hormonalnym, np. długotrwały stres powoduje obniżenie odporności
Leki leki o mechanizmie energetyczno-informacyjnym jeszcze niepotwierdzonym przez współczesną naukę; mają za zadanie zwiększenie siły życiowej i odporności organizmu oraz przywrócenie homeostazy; są dobierane indywidualnie dla danego pacjenta; wykonywane z roślin, minerałów i produktów pochodzenia zwierzęcego; nie są testowane na zwierzętach leki przeciwdziałają czynnikom chorobotwórczym, np. antybiotyki lub objawom chorobowym, np. leki przeciwbólowe i leki hipotensyjne; są dobierane na postawie rozpoznanej choroby czyli diagnozy lekarskiej; poszukiwanie nowych leków drug design jest kosztowne i wymaga przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach, a w ostatniej fazie także na zdrowych ochotnikach
Działanie uboczne leków właściwie dobrany lek nie wywołuje objawów ubocznych, a co najwyżej obserwuje się pogorszenie już istniejących objawów chorobowych w początkowej fazie leczenia leki są obarczone działaniami ubocznymi, tj. wypadanie włosów, biegunka, wymioty, senność

Warunkami zachowania zdrowia, urody i dobrej kondycji fizycznej na długie lata, o które pacjent sam musi zadbać, a co do których współczesna homeopatia i medycyna zgadzają się, są:

Popularność homeopatii w Polsce

Według wyników sondażu przeprowadzonego przez TNS OBOP w 2006 roku na zlecenie firmy Heel (producent środków homeopatycznych) w Polsce [15], 81% Polaków słyszało o homeopatii (15% dużo, 32% trochę i 34% niewiele), a 30% respondentów stosuje leki homeopatyczne. Pacjenci korzystający z leczenia homeopatycznego najczęściej łączyli homeopatię z innymi formami terapii, np. terapią konwencjonalną. Badanie opinii publicznej przeprowadzone na 1001 dorosłych osobach wskazało też, że osoby te stosowały mniej leków niż osoby preferujące medycynę alopatyczną oraz świadomie prowadziły zdrowy tryb życia. Polacy sięgali po leki homeopatyczne w następujących przypadkach:

  • przeziębienia, grypy, kaszlu, kataru, bólu gardła (72%)
  • stanu napięcia i stresu, kłopotów ze snem (21%)
  • bólu głowy, stawów, miesiączkowych, itp. (20%)
  • urazów i stłuczeń kostno-stawowych, nadciągnięć (15%)
  • chorób układu pokarmowego (14%)
  • choroby lokomocyjnej (8%)
  • dolegliwości menopauzalnych (6%)

[edytuj] Homeopaci a szczepienia ochronne

W mediach można spotkać się z twierdzeniem, że homeopaci są przeciwni szczepieniom ochronnym u dzieci[16].

W oficjalnym oświadczeniu Zrzeszenie Lekarzy Homeopatów w Holandii VHAN zaznacza, że lekarze homeopaci nie są pryncypialnie przeciwni stosowaniu szczepień ochronnych u małych dzieci, albowiem szczepienia chronią przed szkodliwymi i zagrażającymi życiu chorobami. Podkreślają jedynie konieczność lepszego rejestrowania działań niepożądanych, które pojawiają się po wykonaniu szczepień u dzieci oraz domagają się dokładnego zbadania związku pomiędzy szczepieniami ochronnymi a ostrymi oraz przewlekłymi objawami poszczepiennymi i tzw. zespołem poszczepiennym (post-vaccination syndrome).

Rodzice konstatujący wystąpienie niepokojących symptomów u dziecka nie zawsze spotykają się ze zrozumieniem lekarza i odnoszą wrażenie, że a priori wyklucza się istnienie związku pomiędzy szczepieniem a objawami chorobowymi pojawiającymi się po wykonaniu iniekcji. Takie podejście ze strony personelu medycznego do niepokojących objawów poszczepiennych sprawia, że nie są one zgłaszane do właściwych instancji służby zdrowia[17].

Lekarze homeopaci proponują stosowanie homeopatycznej profilaktyki przed szczepieniami ochronnymi oraz homeopatyczne leczenie objawów związanych z syndromem poszczepiennym[18].

Zobacz więcej w osobnym artykule: Niepożądane odczyny poszczepienne.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Miazma homeopatyczna.

[edytuj] Status prawny

[edytuj] W Polsce

Obowiązująca w Polsce ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo Farmaceutyczne, zawiera zapis mówiący iż: Produkty lecznicze homeopatyczne, (...) nie wymagają dowodów skuteczności terapeutycznej. (Art. 21 ust. 7). Ustawa ta[19][20] definiuje homeopatyczny produkt leczniczy, odróżniając go od innych produktów leczniczych, w następujący sposób: produktem leczniczym homeopatycznym - jest produkt leczniczy wytworzony z homeopatycznych substancji pierwotnych lub ich mieszanin, zgodnie z homeopatyczną procedurą wytwarzania opisaną w Farmakopei Europejskiej... Niehomeopatyczny produkt leczniczy został zdefiniowany w następujący sposób: produktem leczniczym - jest substancja lub mieszanina substancji, przeznaczona do zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt, lub podawana człowiekowi lub zwierzęciu w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia czy modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu ludzkiego lub zwierzęcego ...

Ustawa określa także warunki dopuszczenia produktów homeopatycznych do obrotu: muszą one zostać wytworzone według technologii homeopatycznej z pojedynczego surowca homeopatycznego: który jest podawany doustnie lub zewnętrznie, którego oznakowanie nie zawiera wskazań terapeutycznych lub innych podobnych informacji, który charakteryzuje się odpowiednim stopniem rozcieńczenia gwarantującym bezpieczeństwo stosowania; nie może on zawierać więcej niż 1/1.000 części macierzystego roztworu lub więcej niż 1/100 najmniejszej dawki substancji czynnej zawartej w produkcie leczniczym, który posiada monografię w Farmakopei Europejskiej, odpowiednich farmakopeach narodowych lub innych uznanych przez poszczególne państwa członkowskie Unii Europejskiej ...

Przy wprowadzaniu na rynek produktu leczniczego wymaga się skomplikowanej procedury badań skuteczności i bezpieczeństwa stosowania, zaś w przypadku produktów homeopatycznych wystarcza jedynie ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania w oparciu o bibliografię.

W Polsce mogą leczyć, poprzez stawianie diagnozy i przepisywanie technik oraz środków leczniczych, jedynie lekarze medycyny. Prowadzenie leczenia przez inne osoby jest w Polsce nielegalne[21][22][23]. Dotyczy to również lekarzy weterynarii[24].

Prowadzenie pozostałych usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego przez personel paramedyczny, z włączeniem usług homeopatycznych i podobnych, zaś z wyłączeniem usług świadczonych przez lekarzy medycyny jest regulowane prawnie przez PKWiU w pozycji oznaczonej numerem 85.14.13-00.30[25].

Wprowadzenie definicji produktów homeopatycznych do ustawy Prawo Farmaceutyczne, umożliwia stosowanie ich przez lekarzy.

Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej (D.U. z 1999 r. Nr 31 poz. 302z dnia 25 marca 1999 r.) w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów, nie wymienia homeopatii jako specjalizacji lekarskiej[26], uniemożliwiając tym samym kształcenie lekarzy homeopatów.

Kodeks Etyki Lekarskiej w Art. 57 mówi: 1. Lekarzowi nie wolno posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe, bezwartościowe lub nie zweryfikowanymi naukowo. Nie wolno mu także współdziałać z osobami zajmującymi się leczeniem, a nie posiadającymi do tego uprawnień. 2. Wybierając formę diagnostyki lub terapii lekarz ma obowiązek kierować się przede wszystkim kryterium skuteczności i bezpieczeństwa chorego oraz nie narażać go na nieuzasadnione koszty.

W związku z tym, że produkty homeopatyczne nie mają potwierdzonej naukowo skuteczności, stosowanie ich przez lekarza może być uznane za sprzeczne z Kodeksem Etyki Lekarskiej.

Rada Naczelnej Izby Lekarskiej 4 kwietnia 2008 zajęła jednoznacznie negatywne stanowisko w sprawie praktykowania homeopatii przez lekarzy w Polsce i wezwała wszystkie jednostki samorządu lekarskiego do przeciwstawiania się promowaniu homeopatii w środowisku lekarzy i dentystów.[1]

[edytuj] W innych państwach

W krajach Unii Europejskiej homeopatia jest oficjalnie zalegalizowaną działalnością medyczną przeznaczoną do stosowania u ludzi i zwierząt. Od 1992 roku Unia Europejska dąży do ujednolicenia regulacji prawnych dotyczących stosowania technik homeopatycznych oraz produkcji i rejestracji produktów leczniczych homeopatycznych we wszystkich krajach członkowskich. Odpowiedzialne dyrektywy to: 2001/82/EC i 2001/83/EC, uzupełnione dyrektywami 2004/27/EC i 2004/28/EC. Produkty lecznicze homeopatyczne zostały włączone do Europejskiej Farmakopei[27].

Według raportów WHO homeopatia jest jedną z najczęściej stosowanych metod alternatywnego leczenia na świecie[28][29].

Homeopatia stanowi oficjalnie uznaną przez rządowe akty prawne metodę leczenia w następujących krajach[27][30]:

W innych krajach europejskich takich jak: Austria, Niemcy (od 1934 roku), Szwajcaria, Francja, Włochy, Łotwa i Serbia, zrzeszenia lekarzy medycyny oficjalnie uznały homeopatię jako metodę leczenia[27].

W opublikowanym w 1996 r. oficjalnym raporcie[31] Zrzeszenie Lekarzy Amerykańskich (The American Medical Association (AMA)) stwierdza, że większość specyfików homeopatycznych nie jest szkodliwa, ale nie zauważono też ich skuteczności leczniczej. Stosowanie takich substancji dopuszcza pod warunkiem, że nie kłóci się to z innymi zaleceniami AMA oraz w przypadku podawania leków - zaleceniami FDA - np: nie podawania w żadnej formie alkoholu dzieciom[32].

[edytuj] Krytyka homeopatii

Metody homeopatii są powszechnie krytykowane przez medycynę za brak skuteczności[33].

Uważa się, że leki homeopatyczne nie powinny wywoływać istotnych negatywnych skutków dla organizmu pacjenta; prawdopodobnie z tego powodu są one regularnie przepisywane w niektórych regionach świata. Krytycy homeopatii wskazują, że skoro taki lek prawdopodobnie nie zawiera ani jednej cząsteczki (patrz niżej) substancji aktywnej, to trudno, aby wywoływał jakiekolwiek efekty uboczne. Istnieją badania, które sugerują pewien efekt leczniczy, ale znaczna część środowisk naukowych uważa, że daje się on wyjaśnić w ramach efektu placebo, czyli psychosomatycznej reakcji na podanie dowolnego specyfiku, który w przekonaniu pacjenta miałby mieć działanie lecznice. W wielu spośród badań klinicznych, w których stosowano grupy kontrolne przyjmujące placebo, nie zaobserwowano żadnej różnicy między placebo a lekami homeopatycznymi. Kompleksowe badania tego typu były publikowane między innymi przez magazyny Lancet[34][35], British Medicine Journal[36] i European Journal of Cancer[37].

Co więcej, nie istnieje żadna spójna teoria naukowa, która wyjaśniałaby możliwość wpływu bardzo rozcieńczonych roztworów na układ odpornościowy lub jakiekolwiek procesy przebiegające w organizmie pacjenta. Leki homeopatyczne często praktycznie nie zawierają cząsteczek aktywnej leczniczo substancji i są z chemicznego punktu widzenia czystymi rozpuszczalnikami. Typowa, jednorazowa dawka leku homeopatycznego to ok. 1 μl). Zakładając, że wyjściowy roztwór substancji aktywnej, który homeopata dwadzieścia razy rozcieńczał w proporcji 1:100 (potencja 20C), miał stężenie 1 mol/l, okaże się, że w preparacie końcowym stężenie tej substancji wynosi 1/(10020) = 10-40 mol/l. W jednym mikrolitrze preparatu znajdzie się zatem średnio 10-6 • 10-40 = 10-46 moli substancji, czyli 10-46 • 6,022 • 1023 = 6,022 • 10-23 cząsteczek substancji leczniczej. Innymi słowy, szansa na spotkanie choćby jednej z nich w przyjętej dawce wynosi w przybliżeniu jak 1 do 1,66 • 1022 co oznacza 1 cząsteczkę leczniczą na 17 tryliardów dawek.

Leki homeopatyczne są rutynowo przepisywane przez lekarzy w wielu regionach świata[potrzebne źródło]. Krytycy często tłumaczą to zjawisko w kategoriach socjologicznych, powołując się na wyniki badań British Medical Journal, według których pacjenci zdecydowanie niżej oceniali lekarzy nie przepisujących leków podczas wizyt - nawet jeśli z obiektywnych względów medycznych, leki były całkowicie zbyteczne[38].

Jako największe zagrożenie ze strony homeopatii i podobnych gałęzi medycyny alternatywnej, uznawane jest ryzyko odwiedzenia pacjenta od konwencjonalnych terapii, zwłaszcza w przypadku chorób nowotworowych i AIDS[potrzebne źródło].

[edytuj] Hipoteza pamięci cieczy

Według współczesnych koncepcji homeopatycznych, środkiem działającym w tego rodzaju lekach nie są cząsteczki rozpuszczonej substancji, ale cały roztwór, który pod wpływem kontaktu z substancją leczniczą trwale zmienia swoje właściwości[39]. Jedną z najpopularniejszych metod wyjaśnienia działania leków homeopatycznych jest hipoteza pamięci wody.

Nie istnieją uznane w środowisku naukowym teorie lub badania, które dowodziłyby, że takie zjawisko rzeczywiście ma miejsce, a gdyby miało, że jest medycznie istotne i może mieć wpływ na układ odpornościowy człowieka. Zwolennicy homeopatii powołują się między innymi na koncepcję układów klastrowych w cieczach jako na potencjalny mechanizm powstawania "pamięci", aczkolwiek w badaniach spektroskopowych nie udało się potwierdzić istnienia stabilnych klastrów w preparatach homeopatycznych[40].

[edytuj] Krytyka sugerowanego mechanizmu działania

Sugerowany przez homeopatów mechanizm działania leków homeopatycznych spotyka się z krytyką przedstawicieli współczesnej nauki, np. prof. M. Kasmulski, kierownik Katedry Elektrochemii Politechniki Lubelskiej, w artykule pt. "Czy zmierzch Homeopatii?" zamieszczonym w biuletynie Okręgowej Izby Lekarskiej w Białymstoku twierdzi, że "roztwór w stężeniu poniżej 1 .g/dcm3 nie da się w żaden kontrolowany sposób utrzymać. Nie da się również takiego stężenia zweryfikować, gdyż leży ono poza zakresem dostępnych metod analitycznych. Tak zwanych roztworów homeopatycznych nie tylko nie można uzyskać, lecz nawet teoretycznie nie można rozpatrywać, czy jakikolwiek składnik jest w nich zawarty "[41].

Uwagi krytyczne prof. A. Gregosiewicz rozpatruje na przykładzie leku homeopatycznego Oscillococcinum firmy Boiron: "Homeopatów nie martwi jednak, że "lek" zawiera NIC. Oto bowiem, jak mówią, w trakcie "dynamizacji" kacze molekuły odcisnęły takie piętno na cząsteczkach wody, że te ostatnie zamarły ze zdumienia w określonej, "leczniczej" polaryzacjo-konfiguracji. W tej "skonfigurowanej leczniczo" wodzie pracownicy firmy Boiron moczą ("nazywają to impregnacją") granulki cukru. Woda po jakimś czasie odparowuje i z tą chwilą cząsteczki cukru biorą na siebie pełną odpowiedzialność za przechowywanie "informacji" o "ułożeniu dipoli". Zagadka: znaki plus będą skierowane do sufitu, czy do podłogi?"[42]. Prof. A. Gregosiewicz domaga się ponownego, krytycznego rozpatrzenia ustawodawstwa farmaceutycznego dotyczącego leków homeopatycznych. "Działalność prof. A. Gregosiewicza zmierzająca do uświadomienia społeczeństwa, że homeopatia nie ma nic wspólnego z medycyną (poza zjawiskiem placebo) oraz wykreślenie art. 21 z ustawy "Prawo farmaceutyczne" została poparta przez Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Lublinie"[43].

Romuald Krajewski w artykule pt. "Ani udowodnić, ani obalić" opublikowanym w Gazecie Lekarskiej, dokonuje podsumowania, że "..."lek" jest z punktu widzenia chemicznego bardzo czystym cukrem nasączonym bardzo czystą wodą i ma działać na zasadzie, której nie da się wytłumaczyć poznanymi mechanizmami"[44].

Istnieje szereg opinii lub spostrzeżeń kwestionujących teorie homeopatyczne, na przykład:

  • Według hipotezy greckiego homeopaty George'a Vithoulkasa[5] "lek homeopatyczny działając zgodnie z ukierunkowaniem tzw. siły życiowej wzmacnia ją, a zadaniem homeopaty jest znalezienie środka, którego bliżej nieokreślona częstotliwość drgań odpowiada częstotliwości drgań pacjenta, następnie dzięki zjawisku rezonansu elektromagnetycznego lek powoduje zwiększenie częstotliwości drgań pola elektromagnetycznego człowieka". W rozważaniu tym pomija się zupełnie fakt, że pole elektromagnetyczne człowieka nie drga jako całość, zaś częstotliwości jego drgań w różnych punktach organizmu wynikają po prostu, z przepływu prądu elektrycznego przez neurony, jak to wynika z badań przy pomocy np. EKG i EEG[45].
  • Teoria "klastrów" Jana Scholtena polegać miałaby na "zakodowaniu informacji" w nieznany bliżej sposób, a następnie przekazaniu jej w kontakcie z systemem biologicznym, podobnie jak taśma magnetyczna lub płyta CD[46]. Wydzielenie się ciepła, którego ilość można zmierzyć kalorymetrycznie, podczas dodania innego związku chemicznego do wody, połączone z energicznym wytrząsaniem, jest wyjaśniane zmianą struktury "klastrów wody" dowodzącą wzrostu entropii wody[47], gdy tymczasem z natury rzeczy entropia układu wzrasta podczas mieszania ze sobą dwóch różnych składników[48].

[edytuj] Przegląd opracowań naukowych

W latach osiemdziesiątych XX wieku we Francji z inicjatywy Georginy Dufoix, ówczesnej minister zdrowia, został przeprowadzony eksperyment porównawczy skuteczności terapii. Wyniki badania opublikował Lancet w 1988 roku[potrzebne źródło]. Okazało się, że u chorych, którzy otrzymywali leki homeopatyczne, uzyskano wyniki zaniedbywalnie gorsze niż w grupie kontrolnej. 30 czerwca 1988 r. Rada Naukowa tygodnika "Nature" zgodziła się na opublikowanie wstępnego komunikatu na temat doświadczeń z lekami homeopatycznymi (a właściwie z aktywacją bazofilów za pomocą kolejnych rozcieńczeń IgE) dra Jacques'a Benveniste[49]. Warunkiem publikacji całego artykułu była weryfikacja danych przez niezależny zespół naukowców. Wyników jednak nie udało się powtórzyć, a Benveniste dwukrotnie dostał od Uniwersytetu Harvarda niechlubne nagrody Ig Nobla za swoje prace naukowe.

Holenderscy lekarze z Uniwersytetu Amsterdamskiego badali na 175 małych dzieciach skuteczność leków homeopatycznych. Spośród tej grupy dzieci, 84 otrzymywało obojętny preparat. Lekarze przygotowujący prawdziwe leki nie wiedzieli, które z dzieci je otrzymują, a które substancję obojętną. Wyniki oceniali specjaliści statystyki medycznej. Wynik badań był jednoznaczny: podawanie leków homeopatycznych nie wpłynęło w żaden sposób na organizm ludzki. Doświadczenie skrupulatnie kontrolował Komitet Etyczny Uniwersytetu[potrzebne źródło].

W Lancet z 27 sierpnia 2005 ogłoszono wyniki analizy danych literaturowych z wielu lat, prowadzonych przez zespół naukowców ze szwajcarskich uniwersytetów w Bernie i Zurychu oraz angielskiego uniwersytetu w Bristolu pod kierownictwem prof. Matthiasa Eggera. Przeanalizowano 19 elektronicznych baz danych i wyniki porównano z naukowymi badaniami z dziedziny medycyny konwencjonalnej. Uczeni przeanalizowali w sumie 220 programów naukowych. Połowa poświęcona była ocenie skuteczności tradycyjnych metod leczenia, a połowa działaniu homeopatii. Badano wiele dziedzin medycyny, m.in.: ginekologię, neurologię, chirurgię, anestezjologię i choroby układu oddechowego. Badacze losowo wybrali 110 badań klinicznych z dziedziny homeopatii kontrolowanych przy pomocy placebo i porównali je ze 110 badaniami klinicznymi z dziedziny medycyny konwencjonalnej. Naukowcy doszli do wniosku, że na szeroką skalę przeprowadzone badania homeopatii nie wykazują żadnego znaczącego efektu działania tych środków - w przeciwieństwie do leków konwencjonalnych. Badania te zakończyły się konkluzją stwierdzającą brak jakichkolwiek dowodów w dotychczasowej literaturze naukowej na to, że homeopatia przewyższa swoją skutecznością działania placebo[35].

[edytuj] Stosunek Kościoła Katolickiego do homeopatii

Watykan nie zajął oficjalnego i jednoznacznego stanowiska w sprawie leczenia homeopatycznego[50]. Wśród przedstawicieli Kościoła Katolickiego można spotkać zwolenników oraz przeciwników homeopatii.

Jednym z obrońców homeopatii jest Stefan Norkowski, dominikanin, lekarz medycyny i bioetyk. Stara się wyjaśnić kontrowersje wokół tej metody leczenia alternatywnego, odwołując się do filozofii Arystotelesa i świętego Tomasza z Akwinu, dla których człowiek stanowi byt duchowo-materialny, a więc składa się z duszy i ciała, w związku z czym choroby ciała mogą mieć głęboki związek ze stanami psychiki czyli ducha. Podkreśla, że homeopatia jako metoda leczenia holistycznego nie mieści się w paradygmacie kartezjańskim, opartym na dorobku filozoficznym Platona, który traktuje ciało jak maszynę i twierdzi, że tajniki ciała może wyjaśnić chemia i fizyka, natomiast dusza istnieje jedynie w sferze religii i nie ma praktycznie związku miedzy duszą a ciałem[51].

Stanowisko krytyczne w stosunku do homeopatii reprezentują księża egzorcyści i zajmujący się tematyką okultyzmu np. Joseph Marie Verlinde i Aleksander Posacki, którzy przestrzegają przed homeopatią jako zagrożeniem duchowym. Odrzucenie homeopatii przez naukę i część duchownych Kościoła katolickiego wynika m.in. z faktu, iż naczelne zasady homeopatii (podobnym leczyć podobne i trucizna jest lekarstwem) oraz pojęcie "energii życiowej" są w swej istocie odwołaniem do światopoglądu magicznego, który stoi w rażącej sprzeczności zarówno z chrześcijańskim, jak i naukowym obrazem świata i człowieka opartym na paradygmacie materialistycznym[52].

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Stanowisko Naczelnej Rady Lekarskiej nr 7/08/V w sprawie stosowania homeopatii i pokrewnych metod przez lekarzy i lekarzy dentystów oraz organizowania szkoleń w tej dziedzinie (link bezpośredni nie działa - trzeba odnaleźć dokument na liście lub skorzystać z linku na stronie dyskusji hasła do Portalu dla lekarzy, gdzie również opublikowano treść oświadczenia NRL)
  2. [1]
  3. http://www.doz.pl/leki/k30-Leki_homeopatyczne - kategoria "leki" a nie "środki"
  4. 4,0 4,1 Hoes (2002)
  5. 5,0 5,1 Vithoulkas (2004)
  6. Scholten (2005)
  7. Femtosecond Mid-IR pump probe spectroscopy of liquid water: evidence for a two-component structure Woutersen S, U Emmerichs, H J Bakker (1997) Science 278:658-660
  8. Roy R, Tiller WA, Bell IR, Hoover MR (2005).The structure of liquid water; novel insights from materials research; potential relevance to homeopathy. Materials Research Innovations, 9-4:577–608
  9. Thermodynamics of extremely diluted aqueous solutions Elia, Vittorio & Marcella Nicoli (1999) Tempos in Science and Nature, Annals of the New York Academy of Sciences, vol 879: 241-247
  10. Elia V, Niccoli M (2004).New physico-chemical properties of extremely diluted aqueous solutions. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, 75: 815–836
  11. Thermoluminescence of ultra-high dilutions of lithium chloride and sodium chloride Louis Rey (2003)Physica A: Statistical mechanics and its applications, Vol 323, 67-74, DOI 10.1016/S0378-4371(03)00047-5
  12. Dlaczego medycyna kliniczna nie lubi homeopatii?
  13. Filozofia - Dlaczego nie należy palić homeopatów na stosie?
  14. Scholten J. Homeopathie en de elementen, ISBN 90-74817-03-3
  15. Medycyna Praktyczna - Polacy o homeopatii
  16. Homeopathie en vaccinatie site van Tinus Smits, arts
  17. [http://www.cdc.gov/vaccinesafety/ Vaccine Adverse Event Reporting System ]
  18. http://www.vhan.nl/ Stanowisko VHAN wobec szczepień (nl)
  19. http://www.abc.com.pl/serwis/du/2001/1381.htm
  20. http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=open&id=WDU20070750492 Prawo Farmaceutyczne - zmiany
  21. Dziennik Ustaw o zaw. lekarza
  22. Ustawa o zaw. felczera
  23. Ustawa o ZOZach
  24. Ustawa o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych
  25. [http://kalamazoo.pl/pkwiu/index/litera/85141/1.html. PKWiU
  26. http://www.abc.com.pl/serwis/du/1999/0302.htm
  27. 27,0 27,1 27,2 Witryna European Committee for Homeopathy, dostępne w Internecie, dostęp 2007-05-22, 12:01
  28. Strona Światowej Organizacji Zdrowia, www.emro.who.int/Publications/EMHJ/0601/03.htm
  29. Światowa Organizacja Zdrowia, www.emro.who.int/RC49/Documents-4913.htm
  30. Status prawny na świecie według WHO
  31. Oficjalny raport AMA na temat niekonwencjonalnych metod leczenia
  32. Stehlin I., Homeopathy: Real Medicine or Empty Promises, dostępne w Internecie, dostęp 2007-05-22, 12:05
  33. Ani udowodnić, ani obalić (pl). [dostęp 2007-09-08].
  34. Linde K, Clausius N, Ramirez G, Melchart D, Eitel F, Hedges LV, Jonas WB. Are the clinical effects of homeopathy placebo effects? A meta-analysis of placebo-controlled trials. Lancet. 350, 9081, 834-43. 1997. PMID 9310601.
  35. 35,0 35,1 Shang A, Huwiler-Müntener K, Nartey L, Jüni P, Dörig S, Sterne JA, Pewsner D, Egger M. Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative study of placebo-controlled trials of homoeopathy and allopathy. Lancet. 366, 9487, 726-32. 2005. doi:10.1016/S0140-6736(05)67177-2. PMID 16125589.
  36. Kleijnen J, Knipschild P, ter Riet G. Clinical trials of homoeopathy. BMJ. 302, 6772, 316-23. 1991. PMID 1825800.
  37. Stefania Milazzoa, Nancy Russell, Edzard Ernst. Efficacy of homeopathic therapy in cancer treatment. European Journal of Cancer. 3, 42, 282-289. 2006. doi:10.1016/j.ejca.2005.09.025.
  38. Greenhalgh T, Gill P. Pressure to prescribe. BMJ. 315, 7121, 1482-3. 1998. PMID 9420483.
  39. Working hypothesis for some homeopathic effects (en). [dostęp 2007-02-24].
  40. Anick, Daviv J. High sensitivity ¹H-NMR spectroscopy of homeopathic remedies made in water. BMC Complementary and Alternative Medicine, 4:15. 2004.
  41. Czy zmierzch Homeopatii?
  42. Homeopatia. Wymiana korespondencji z urzędnikami, czyli gadał dziad do obrazu
  43. Czy zmierzch Homeopatii?
  44. Ani udowodnić, ani obalić
  45. Yamashita M, Tall FD. A commentary on Newman's theory of health as expanding consciousness. ANS Adv Nurs Sci. 21, 1, 65-75. 1998. PMID 9730408.
  46. Thermodynamics of extremely diluted aqueous solutions Elia, Vittorio & Marcella Nicoli (1999) Tempos in Science and Nature, Annals of the New York Academy of Sciences, vol 879: 241-247
  47. Elia V, Niccoli M (2004).New physico-chemical properties of extremely diluted aqueous solutions. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, 75: 815–836
  48. W.R. Salzman, Second Law Applications - Equilibrium and Entropy Changes, Entropy of Mixing (Ideal Gases), w: Chemical Thermodynamics
  49. Davenas E, Beauvais F, Amara J, Oberbaum M, Robinzon B, Miadonna A, Tedeschi A, Pomeranz B, Fortner P, Belon P. Human basophil degranulation triggered by very dilute antiserum against IgE. Nature. 333, 6176, 816-8. 1988. doi:10.1038/333816a0. PMID 2455231.
  50. "Jesus Christ The Bearer Of The Water Of Life - A Christian reflection on the New Age"
  51. "Dlaczego nie należy palić homeopatów na stosie?"
  52. HOMEOPATIA PONAD PRAWEM (pl). [dostęp 2007-09-15].

[edytuj] Bibliografia

  • Jonas WB, Kaptchuk TJ, Linde K. "A critical overview of homeopathy" Annals of Internal Medicine, (2003); 138: 393-399
  • Moritz RV, Rodrigues A. "A critical review of the possible benefits associated with homeopathic medicine", Rev. Hosp. Clin. 58(6)
  • Kleijenen J, Knipschild P, ter Riet G. "Clinical trials of homeopathy." BMJ (1991); 302: 316-323
  • Linde K, Scholz M, Ramirez G, Clausius N, Melchart D, Jonas WB. "Impact of study quality on outcome in placebo-controlled trials of homeopathy" J Clin Epidemiol. 1999 Jul;52(7):631-634.
  • K. Linde, N. Clausius, G. Ramirez, et al., Are the Clinical Effects of Homeopathy Placebo Effects? A Meta-analysis of Placebo-Controlled Trials, Lancet, September 20, 1997, 350:834-843.
  • J. Kleijnen, P. Knipschild, G. ter Riet, Clinical Trials of Homeopathy, British Medical Journal, February 9, 1991, 302:316-323.
  • M. Weiser, W. Strosser, P. Klein, Homeopathic vs. Conventional Treatment of Vertigo: A Randomized Double-Blind Controlled Clinical Study Archives of Otolaryngology--Head and Neck Surgery, August, 1998, 124:879-885.
  • P. Belon, J. Cumps, M. Ennis, et al., "Inhibition of Human Basophil Degranulation by Successive Histamine Dilutions: Results of a European Multi-Centre Trial," Inflammation Research 48 Supplement 1, 1999:17-18.
  • E. Davenas, F. Beauvais, J. Amara, et al., "Human Basophil Degranulation Triggered by Very Dilute Antiserum Against IgE," Nature, June 30, 1988, 333:816-18.
  • J. Maddox, J. Randi, and W. Stewart, "'High-dilution' Experiments a Delusion," Nature, July 28, 1988, 334:443-47.
  • Można sięgnąć też do zestawiania w: Paolo Bellavite and Andrea Signorini, The Emerging Science of Homeopathy: Complexity, Biodynamics, and Nanopharmacology
  • Facts and Fallacies of Alternative Medicine - Proceedings of the International Symposium, Pilzno, Czechy, Lipiec 23-25, 1998.
  • Hoes J. "Homeopathie - totaalvisie op ziekte en gezondheid", 2002, ISBN 90-202-4368-3
  • Kusse F. "Wat voor type bent u?", 2000, ISBN 90-71669-55-6
  • Scholten J. "Homeopathie en mineralen", 2001, ISBN 90-900579-9-4, przetłumaczona na j.polski
  • Scholten J. "Homeopathie en de elementen", ISBN 90-74817-03-3, przetłumaczona m.in. na j.ang. i j.niem.
  • Vithoulkas G. "Alles over homeopathie", 2004, ISBN 90-389-1485-7
  • Strona Pieta Guijto o homeopatii, dostępna w Internecie, dostęp 2007-03-22, 16:10 (nl)
  • B. Kluczykowska, H. Krasowska, T. Stożek "Wybrane zagadnienia z technologii postaci leku i biofarmacji - skrypt do ćwiczeń dla studentów V roku kierunku aptecznego", Akademia Medyczna im. M. Kopernika, Kraków 1986.
  • Scholten J."Secret Lanthanides", 2005, ISBN 90-74817-16-5
  • Stehlin I. "Homeopathy: Real Medicine or Empty Promises", www.fda.gov/fdac/features/096_home.html
  • Klimek R. "Jak pokonać raka?", PWN 1992.
  • Neuroprotection from glutamate toxicity with ultra-low dose glutamate. Jonas W., Lin Yu, Tortella F.NeuroReport 12:335-339, 2001.

[edytuj] Linki zewnętrzne

[edytuj] Materiały zwolenników homeopatii

[edytuj] Materiały krytyczne


Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Sub-domains

CDRoms - Magnatune - Librivox - Liber Liber - Encyclopaedia Britannica - Project Gutenberg - Wikipedia 2008 - Wikipedia 2007 - Wikipedia 2006 -

Other Domains

https://www.classicistranieri.it - https://www.ebooksgratis.com - https://www.gutenbergaustralia.com - https://www.englishwikipedia.com - https://www.wikipediazim.com - https://www.wikisourcezim.com - https://www.projectgutenberg.net - https://www.projectgutenberg.es - https://www.radioascolto.com - https://www.debitoformtivo.it - https://www.wikipediaforschools.org - https://www.projectgutenbergzim.com