Icchak Rabin

Z Wikipedii

Icchak Rabin
Data urodzenia	1922
Data śmierci	1995
Premier Izraela
Okres urzędowania	od 3 czerwca 1974 (pierwszy raz) i od 13 lipca 1992 (drugi raz) do 1977 (pierwszy raz) i do 4 listopada 1995 (drugi raz)
Przynależność polityczna	Partia Pracy
Poprzednik	Golda Meir (za pierwszym razem) i Icchak Szamir (za drugim razem)
Następca	Menachem Begin (za pierwszym razem) i Szymon Peres (za drugim razem)

Icchak Rabin ^* (hebr. יצחק רבין, ur. 1 marca 1922, zm. 4 listopada 1995) – premier i polityk izraelski, były generał, laureat pokojowej Nagrody Nobla z 1994 r., Człowiek Roku 1993 według magazynu Time wspólnie z Nelsonem Mandelą, Frederikiem de Klerkiem i Jaserem Arafatem. Był piątym premierem Państwa Izrael w latach 1974-1977 i ponownie od 1992 roku do zamordowania go przez prawicowego ekstremistę Jigala Amira w 1995 roku, protestującego przeciwko porozumieniom z Palestyńczykami podpisanymi w Oslo. Był pierwszym szefem rządu, który był tzw. sabrą, czyli Żydem urodzonym w Izraelu, a także drugim, który zmarł w czasie pełnienia swojej funkcji (pierwszym był Lewi Eszkol, ale jego śmierć miała naturalny charakter).

Spis treści 1 Młodość i służba w Palmachu 2 Kariera wojskowa 3 Ambasador i minister pracy 4 Pierwszy rząd Rabina 5 Członek opozycji i minister obrony 6 Drugi rząd Rabina 6.1 Porozumienia z Oslo 7 Zabójstwo Rabina 8 Linki zewnętrzne 9 Zobacz też

[edytuj] Młodość i służba w Palmachu

Urodził się 1 marca 1922 roku w Jerozolimie. Ukończył wyższą szkołę rolniczą Kadoorie i w 1940 roku wstąpił do żydowskiej podziemnej organizacji wojskowej Haganah. Bardzo szybko został dowódcą elitarnej jednostki Palmach, dochodząc w październiku 1947 r. do pozycji głównego oficera operacyjnego. W tym czasie pracował w kibucu Ramat Yochanan.

[edytuj] Kariera wojskowa

W czasie wojny o niepodległość (1948 r.) dowodził Brygadą Harel podczas obrony Jerozolimy i walk na pustyni Negew. W 1948 roku poślubił także swoją późniejszą małżonkę, Leę.

Jako zawodowy oficer armii, Rabin stworzył nową metodę szkolenia wojskowego i nowy system dowodzenia. W 1961 roku awansował do stopnia generała w głównym sztabie armii. Od 1964 roku był szefem głównego sztabu izraelskiej armii. Stworzył nowoczesną strategię wojenną Izraela, która przyniosła zwycięstwo w wojnie sześciodniowej 1967 roku. W czasie wojny sześciodniowej, po efektownym zwycięstwie Izraela nad Egiptem, Syrią i Jordanią, armia izraelska zajęła Stare Miasto w Jerozolimie, wraz ze świętą dla Żydów Ścianą Płaczu (Murem Zachodnim). Rabin był wśród pierwszych wojskowych, którzy weszli na Wzgórze Świątynne. Wygłosił również słynne przemówienie na ten temat na Górze Skopus w Uniwersytecie Hebrajskim. W 1968 roku przeszedł w stan spoczynku.

[edytuj] Ambasador i minister pracy

W 1968 roku został ambasadorem Izraela w Stanach Zjednoczonych (do 1973 r.). W ciągu tych pięciu lat promował "strategię współpracy" z USA. Dzięki temu Izrael otrzymywał duże ilości amerykańskiego sprzętu wojskowego.

W 1973 roku podczas wojny Jom Kippur pośpiesznie powrócił do Izraela. Wstąpił do izraelskiej Partii Pracy. W grudniu 1973 roku został wybrany do izraelskiego parlamentu Knesetu i nominowany na ministra pracy.

[edytuj] Pierwszy rząd Rabina

2 czerwca 1974 roku został wybrany na lidera Partii Pracy. 3 czerwca 1974 roku został premierem rządu, zastępując na tym stanowisku Goldę Meir. Był on pierwszym premierem urodzonym w Izraelu. Największy nacisk położył na rehabilitacji izraelskiej armii po wojnie Jom Kippur. Realizując plan reorganizacji sił zbrojnych, w 1975 roku zawarł porozumienie z Egiptem o wycofaniu się izraelskich sił z półwyspu Synaj. W zamian Egipt złagodził bojkot ekonomiczny i zezwolił na swobodną żeglugę izraelskim statkom handlowym. Jako rekompensatę za opuszczenie półwyspu Synaj, Izrael otrzymał pomoc finansową od Stanów Zjednoczonych.

W czerwcu 1976 roku wyraził zgodę na przeprowadzenie "Operacji Entebbe", uwolnienia żydowskich pasażerów porwanego samolotu Air France, który wylądował w Ugandzie.

Jego gabinet dopuścił się kilku poważnych skandali finansowych, które obciążyły premiera. Ciążyły na nim poważne zarzuty o niejasne machinacje finansowe prowadzone przez jego żonę w bankach amerykańskich i izraelskich. Chodziło o posiadanie przez nią zagranicznych kont bankowych, co było zabronione przez izraelskie prawo finansowe. Dodatkowym problemem było utrzymanie w rządzie partii religijnych. Nie udało się to – przelot czterech samolotów F-15 w czasie szabatu stało się powodem dla opuszczenia przez nie koalicji. Podczas następnych wyborów w maju 1977 roku, Rabin zrezygnował ze stanowiska premiera, biorąc na siebie odpowiedzialność za poczynania żony. Takie zachowanie spotkało się z uznaniem wielu obserwatorów jako przyzwoite i odpowiedzialne.

[edytuj] Członek opozycji i minister obrony

Tuż po rezygnacji Rabina, wybory wygrał Likud przewodzony przez Menachema Begina. Do 1984 roku Rabin był zwykłym członkiem Knessetu, zasiadającym w parlamentarnej komisji spraw zagranicznych i obrony.

W 1984 roku miały miejsce wybory, po których obie największe partie (Likud i Partia Pracy) otrzymały równą ilość głosów, zmuszone zostały przez to do współpracy i utworzenia Rządu Jedności Narodowej, przewodzonego przez premiera "rotacyjnego", pochodzącego raz z jednego, raz z drugiego ugrupowania. Rabin został mianowany ministrem obrony w gabinetach premierów Icchaka Szamira i Szymona Peresa. Stanowisko to pełnił do 1990 r.

Jako minister obrony, planował m.in. przebieg bariery granicznej chroniącej Izrael od strony Libanu. Kiedy obejmował to stanowisko, izraelskie oddziały stacjonowały w głębi terytorium Libanu. Rabin wycofał je do "Strefy Bezpieczeństwa" znajdującej się po libańskiej stronie granicy izraelskiej, w której IDF współdziałał z Armią Południowego Libanu.

Kiedy wybuchło pierwsze palestyńskie tzw. "powstanie kamieni" (intifada), początkowo opowiadał się za zdecydowanym jego zdławieniem. Znana stała się jego wypowiedź, odnosząca się zapewne do buntowników: "Powinniśmy połamać ich ręce i nogi". Kiedy jednak powstanie było kontynuowane, podejście Rabina stawało się coraz mniej zdecydowane. W końcu doszedł do wniosku, iż rozwiązaniem mogą stać się tylko negocjacje.

[edytuj] Drugi rząd Rabina

W czerwcu 1990 roku przeszedł do opozycji w Knesecie. Ponownie został członkiem parlamentarnej komisji spraw zagranicznych i obrony. W tym czasie skupił się jednak na wewnątrzpartyjnej walce z Peresem o stanowisko przewodniczącego, które to ten ostatni sprawował od 1977 roku.

W lutym 1992 roku został liderem izraelskiej Partii Pracy i wygrał wybory parlamentarne. 13 lipca 1992 roku został ponownie wybrany premierem rządu. Jednocześnie był ministrem obrony oraz ministrem do spraw wyznań, pracy i opieki społecznej.

[edytuj] Porozumienia z Oslo

W 1993 zainicjował porozumienie izraelsko-palestyńskie w sprawie wzajemnego uznania Organizacji Wyzwolenia Palestyny i Izraela oraz utworzenia Autonomii Palestyńskiej w Strefie Gazy i w mieście Jerycho na Zachodnim Brzegu Jordanu. W zamian OWP wyrzekła się przemocy i uznała prawo Izraela do istnienia w pokoju i bezpieczeństwie. Deklarację Pokojowych Intencji podpisano w Waszyngtonie. Podpisy złożyli premier Icchak Rabin oraz przewodniczący OWP Jaser Arafat.

26 października 1994 roku podpisał porozumienie pokojowe Izraela z Jordanią.

10 grudnia 1994 roku został laureatem pokojowej Nagrody Nobla wraz z Jaserem Arafatem i Szymonem Peresem). Porozumienia z Oslo silnie spolaryzowały postrzeganie osoby Rabina przez izraelską opinię publiczną. Niektórzy postrzegali go jako bohatera walczącego o zapewnienie pokoju. Inni widzieli w nim zdrajcę, oddającego Arabom ziemie prawnie przynależną tylko Żydom. Dodatkową kontrowersyjną kwestią było to, iż rząd Rabina utrzymywał swoją większość w Knessecie przy pomocy poparcia partii politycznych izraelskich Arabów.

[edytuj] Zabójstwo Rabina

Podpisanie porozumień z Palestyńczykami wywołało burzę na prawej stronie izraelskiej sceny politycznej. Na wiecach i demonstracjach (w których brali udział m.in. Beniamin Netanjahu, Ariel Szaron i Ehud Olmert) pojawiały się podobizny Rabina odzianego w arafatkę lub w mundur SS. Podczas jednego z takich pochodów wznoszono nawet modły do Anioła Śmierci, aby zgładził Rabina. Otwarcie wzywano do jego zamordowania, m.in. obnosząc trumnę z napisem Icchak Rabin – Morderca Syjonizmu.

Zginął 4 listopada 1995 w zamachu – postrzelony przez żydowskiego nacjonalistę Jigala Amira. Zamachowiec opowiadał się przeciwko porozumieniom z Oslo, a morderstwa dokonał zaraz po wiecu poparcia dla układów z Palestyńczykami. Zabójstwo miało miejsce w Tel Awiwie, na Skwerze Królów Izraela, noszącego dziś nazwę Skweru Rabina. Premier zmarł na skutek znacznej utraty krwi i uszkodzenia płuca, na stole operacyjnym w szpitalu Ichilov w Tel Awiwie.

Zabójstwo Icchaka Rabina było szokiem dla większości izraelskiej opinii publicznej. Ludzie urządzali wiece i demonstracje upamiętniające zamordowanego, które odbywały się w miejscu zamachu, niedaleko domu Rabina, przed Knessetem i domem Amira. Na pogrzebie pojawiło się wielu światowych przywódców, m.in. prezydent USA Bill Clinton, prezydent Egiptu Hosni Mubarak czy król Jordanii Husajn I.

Data śmierci Rabina została uznana za narodowy dzień pamięci, jego imieniem nazwano wiele ulic i instytucji w Izraelu. Przez większość Izraelczyków postrzegany jest jako wielki człowiek pokoju, pomimo jego wojskowej kariery. Stał się symbolem narodowym, zwłaszcza dla izraelskiej lewicy.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Biografia
• Strona poświęcona pamięci Rabina na serwerze Knessetu
• Oficjalna rządowa wersja biografii
• Centrum Studiów Izraelskich im. Rabina
• Profil Rabina na Ynet News
• Jeden z ostatnich wywiadów z Rabinem – 6-minutowy wywiad Davida Esinga, miesiąc przed zamachem,
• Zamach na Icchaka Rabina (video)

[edytuj] Zobacz też

• Izrael
• Ustrój polityczny Izraela