Józef Unrug

Z Wikipedii

Józef Unrug wiceadmirał
ur. 7 X 1884 w Brandenburgu zm. 28 II 1973 w Lailly-en-Val

Kariera:
I zastępca szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej
Flota i Obszar Nadmorski
Działania zbrojne:
I wojna światowa II wojna światowa
Odznaczenia:
Virtuti Militari Polonia Restituta Krzyż Zasługi z Mieczami Krzyż Zasługi Krzyż Żelazny Legia Honorowa Królewski Order Miecza Order Dannebroga Order Białego Słonia

Kontradm. Józef Unrug podczas uroczystości z okazji obchodów "Dni Morza" w Gdyni w 1937

Józef Unrug (ur. 7 października 1884, zm. 28 lutego 1973) - polski wiceadmirał i morski oficer pokładowy okrętów podwodnych. Podczas I wojny światowej był dowódcą okrętu podwodnego i flotylli okrętów podwodnych w niemieckiej flocie. Następnie wstąpił do odrodzonej polskiej Marynarki Wojennej. Od 1925 do 1939 dowodził Flotą i Obszarem Nadmorskim, a w trakcie kampanii wrześniowej Obroną Wybrzeża. Po wyjściu z niewoli niemieckiej pod koniec II wojny światowej zajmował stanowisko I zastępcy szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej.

[edytuj] Wykształcenie i życie

Józef Michał Hubert Unrug urodził się 7 października 1884 w Brandenburgu pod Berlinem. Był synem generała majora gwardii pruskiej Tadeusza Gustawa. Do gimnazjum uczęszczał w Dreźnie. Jego ojciec po przejściu w stan spoczynku nabył majątek Sielec koło Żnina, gdzie mieszkał aż do śmierci w 1917. Z tego powodu wielu sądzi, iż Józef Unrug urodził się w Wielkopolsce. W latach 1904-1907 był słuchaczem Oficerskiej Szkoły w Mürwick. Ukończył także kursy minowo-torpedowy oraz podwodnego pływania. Po otrzymaniu promocji oficerskiej służył na krążownikach "München" i "Niobe" oraz pancerniku "Braunschweig". Następnie był wykładowcą w Oficerskiej Szkole w Mürwick. Od 1913 pływał na pancerniku "Friedrich der Grosse", początkowo jako oficer wachtowy, następnie dowódca baterii dział. W latach 1915-1919 kontynuował służbę na okrętach podwodnych. Był zastępcą dowódcy okrętu i dowódcą okrętu podwodnego, komendantem szkoły okrętów podwodnych oraz dowódcą flotylli okrętów podwodnych.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powrócił do kraju w 1919 i zgłosił się do Wojska Polskiego. Zweryfikowany jako kapitan marynarki przydzielony został na kierownika Wydziału Operacyjnego do Sekcji Organizacyjnej Departamentu dla Spraw Morskich w Warszawie. W 1920 został pierwszym kierownikiem Urzędu Hydrograficznego w Gdańsku. Kupił w Hamburgu na własne nazwisko pierwszy polski okręt - ORP "Pomorzanin". W latach 1920-1922 p.o. szefa Sztabu Dowództwa Wybrzeża Morskiego. Następnie był szefem Sztabu Dowództwa Floty. W 1923 na własną prośbę przeniesiony do rezerwy po konflikcie z komandorem porucznikiem Edwardem Sadowskim. W 1925 prezydent Stanisław Wojciechowski przywrócił go do służby czynnej i powierzył stanowisko dowódcy Floty w Gdyni. 21 grudnia 1932 Prezydent RP Ignacy Mościcki awansował go z dniem 1 stycznia 1933 na kontradmirała.

21 sierpnia 1939 przeniósł Dowództwo Floty na Hel. Po ogłoszeniu mobilizacji 24 sierpnia został dowódcą Obrony Wybrzeża, bezpośrednio podległym Naczelnemu Wodzowi marszałkowi Polski Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu. Pomimo, iż od pierwszych chwil II wojny światowej dowodzone przez niego wybrzeże zostało odcięte od pozostałej części kraju, poddało się jako jeden z ostatnich punktów oporu. 1 października w związku z zepchnięciem resztek odciętych sił na Półwysep Helski i brakiem sensu dalszej obrony, podjął decyzję o kapitulacji. Kontradmirał Unrug wraz z pozostałymi marynarzami i żołnierzami dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w oflagach X B Nimburg, XVII C Spittal, II C Woldenberg, VII B Sandbostel, IV C Colditz, X C Lubeka, a od 1941 r. VII A Murnau. Uwolniony został w 1945.

Po opuszczeniu obozów jenieckich przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie brał udział w likwidacji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Został I zastępcą szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. 2 września 1946 awansowany na wiceadmirała. Nie powrócił do kraju i przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii do 1948, po czym wyjechał do pracy kontraktowej w Maroku. Od roku 1955 we Francji w Montrésor. Zmarł w wieku 88 lat, 28 lutego 1973 w Domu Polskim w Lailly-en-Val koło Beaugency we Francji. Pochowano go 5 marca 1973 na cmentarzu w Montresor.

W 1976 poświęcono tablicę jego pamięci w kościele Marynarki Wojennej w Gdyni-Oksywiu, gdzie znajduje się jego symboliczny grób. Imię Józefa Unruga nadano Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce, Szkole Podstawowej nr 17 w Gdyni oraz Ogólnokształcącemu Liceum Programów Indywidualnych w Gdańsku. Nosi je również wiele ulic miast na Wybrzeżu m.in. w Gdyni oraz we Wrocławiu. W 2004 ukazała się w Gdańsku książka Mariusza Borowiaka pt. "Admirał. Biografia Józefa Unruga".

[edytuj] Awanse

Leutnant zur See (podporucznik marynarki) - 1907 (Niemcy)
Oberleutnant zur See (porucznik marynarki) - 1909 (Niemcy)
Kapitän Leutnant (kapitan marynarki) - 1915 (Niemcy)
kapitan marynarki - 1919 (Polska)
komandor podporucznik - 1921 (Polska)
komandor porucznik - 1923 (Polska)
komandor - 1926 (Polska)
kontradmirał - 21 grudnia 1933 (Polska)
wiceadmirał - 2 września 1947 (Polska - PSZ na Zachodzie)

[edytuj] Odznaczenia

Złoty Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Komandorski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
Złoty Krzyż Zasługi
Krzyż Żelazny I i II klasy (pruski)
Order Danebroga (duński)
Legia Honorowa IV klasy (francuska)
Order Białego Słonia (syjamski)
Order Miecza (szwedzki)

[edytuj] Bibliografia

Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, Maria Babnis, Alfons Jankowski, Jan Sawicki. "Kadry Morskie Rzeczypospolitej. Tom II. Polska Marynarka Wojenna. Część I. Korpus oficerów 1918-1947." Wyższa Szkoła Morska. Gdynia 1996. (ISBN 83-86703-50-4)