Język farerski
Z Wikipedii
| Føroyskt | |
| Obszar | Wyspy Owcze i inne |
| Liczba mówiących | 80 tysięcy |
| Klasyfikacja genetyczna | Języki indoeuropejskie *Języki germańskie **Języki północnogermańskie ***Język farerski |
| Pismo | łaciński |
| Status oficjalny | |
| Język urzędowy | Wyspy Owcze |
| Regulowany przez | Rada Języka Farerskiego (Føroysku málnevndina) |
| Kody języka | |
| ISO 639-1 | fo |
| ISO 639-2 | fao |
| ISO/FDIS 639-3 | fao |
| SIL | FAE |
| W Wikipedii | |
| Zobacz też: język, języki świata | |
Język farerski – język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Posługuje się nim około 48 tys. mieszkańców Wysp Owczych (tzw. Farerów), 25 tys. mieszkańców Danii; łącznie ok. 80 tys. osób. Język farerski najbliższy jest językom norweskim (odmianie norw. - nynorsk) i islandzkiemu.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Napływ ludów germańskich na Wyspy Owcze nastąpił wraz z kolonizacją archipelagu przez Wikingów za czasów Haralda Pięknowłosego. Do naszych czasów zachowało się jednak niewiele zabytków piśmiennictwa. Istnieją tylko nieliczne zapisy runiczne, dotrwały jednak przekazy ustne ballad nawiązujących do tradycji starogermańskiej.
Za czasów duńskiej kolonizacji język farerski nie był przedmiotem zainteresowań naukowców, ani literatów. Do promowania języka farerskiego przystąpiono dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku na fali budzącego się poczucia odrębności narodowej. Jan Christian Svao zebrał wówczas ballady ludowe, zaś duński językoznawca Rasmus Rask zajął się językiem farerskim w ramach swojej rozprawy naukowej o historii języków germańskich. W latach 1819-1909 ballady ludowe wydawał Wenceslaus Ulricus Hammershaib (znana jest zwłaszcza jego antologia pt. Færøsk Anthologi, z lat 1886-1891).
W 1906 roku język farerski uzyskał w szkołach na Wyspach Owczych status równouprawniony z językiem duńskim, a od 1939 roku jest on jedynym językiem wykładowym w szkołach i jedynym używanym w farerskim parlamencie (Løgting). Od 1948 r. tj. od otrzymania przez Wyspy Owcze autonomii w ramach Królestwa Danii, język farerski jest językiem urzędowym tego archipelagu. W 1952 roku nadano pierwszą audycję radiową w języku farerskim.
Współcześnie pielęgnacją języka zajmuje się m.in. Farerskie Towarzystwo Naukowe (Føroya Fróðskaparfélag) oraz Farerska Akademia Nauk.
[edytuj] Gramatyka - uwagi ogólne
- Język farerski jest językiem o silnie rozbudowanej fleksji. Od języka islandzkiego odróżnia go jednak w tym zakrasie częstsze występowanie elementów analitycznych - por. isl. hesturinn Jóhans (="koń Jana"), far. hesturin hjá Jógvani (dosł. "koń u Jana").
- Język farerski wyróżnia trzy rodzaje zaimka osobowego w liczbie mnogiej: teir ("oni"), tær ("one" - rodzaj żeński), tey ("one" - rodzaj nijaki). Jest to nietypowe wśród języków germańskich.
Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Szulc Aleksander, Języki germańskie, [w:] Bednarczuk Leszek (red.), Języki indoeuropejskie, tom II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988, str. 782-783
pragermański¹ † z pranordyckim†
wschodniogermańskie:
burgundzki † • gocki † • lombardzki † • wandalski †
zachodniogermańskie:
afrikaans • alzacki • angielski • (staroangielski † • średnioangielski † • wczesny nowoangielski †) • denglisch • dolnoniemiecki • dolnosaksoński • fryzyjski • jidysz • lotaryński • luksemburski • niderlandzki (warianty: flamandzki • holenderski • limburgijski • południowogeldryjski • twents) • niemiecki • (staro-wysoko-niemiecki † • średnio-wysoko-niemiecki † • wczesno-nowo-wysoko-niemiecki • nowo-wysoko-niemiecki) • niemiecki w Austrii • oorlans • pensylwański • plautdietsch • schwyzertüütsch • scots • starosaksoński † • wschodniodolnoniemiecki • wilamowski (wymysiöeryś)
skandynawskie:
duński • farerski • islandzki • jämtlandzki • szwedzki • szwedzki Rinkeby • norn † • norweski (nynorsk • riksmål • bokmål) • starogotlandzki † • staronordyjski †
¹ Język pragermański nie jest językiem germańskim, ale przodkiem wszystkich języków germańskich
