Jersey

Z Wikipedii

Bailiwick of Jersey Bailliage de Jersey Baliwat Jersey
Flaga Jersey Herb Jersey
Hymn: God Save the Queen² (Boże Uchroń Królową)
Język urzędowy	angielski, francuski
Język używany	Jèrriais¹
Stolica	Saint Helier
Ustrój polityczny	monarchia parlamentarna
Status terytorium	Dependencja Korony brytyjskiej
Zależne od	Wielkiej Brytanii
Głowa terytorium	królowa Elżbieta II
Baliw	baliw Philip Bailhache
Szef rządu	szef ministrów Frank Walker
Gubernator	gubernator Andrew Ridgway
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	217. na świecie 116 km² 0
Liczba ludności (2005)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	193. na świecie 90 156 777 osób/km²
Jednostka monetarna	funt Jersey, funt brytyjski (JEP, GBP)
Rok utworzenia	wydzielenie z Guernsey 1487
Strefa czasowa	UTC 0 - zima UTC+1 - lato
Kod ISO 3166	JE/JEY/832
Domena internetowa	.je
Kod samochodowy	GBJ
Kod telefoniczny	+44-1534
¹ - ma status języka regionalnego ² - istnieje równorzędnie z Ma Normandie, który odgrywany jest przy najważniejszych uroczystościach państwowych

Jersey (Baliwat Jersey) – terytorium zależne Korony brytyjskiej na wyspie Jersey, jednej z Wysp Normandzkich na Kanale La Manche.

Administracyjnie obejmuje także niezamieszkane wyspy Minquiers i Ecréhous. Nie jest częścią Unii Europejskiej, ale za obronę i bezpieczeństwo odpowiada Wielka Brytania.

Spis treści 1 Historia 2 Geografia 3 Ustrój polityczny 4 Demografia 5 Zobacz też 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Wyspę przyłączył do Księstwa Normandii Wilhelm Długi Miecz, książę Normandii w 933. Jego potomek, Wilhelm Zdobywca, zdobył Anglię w 1066, co doprowadziło do połączenia Księstwa Normandii i królestwa Anglii pod jednym monarchą. Król Jan bez Ziemi stracił wszystkie terytoria w Normandii w 1204 na rzecz króla Francji, ale zachował w posiadaniu Jersey, wraz z Guernsey i innymi Wyspami Normandzkimi, które odtąd miały już wewnętrzny samorząd.

Dzięki neutralności wyspy kwitł handel pomiędzy Anglią a Francja, co bogaciło mieszkańców. W chwili obecnej wyspa jest jednym z najbardziej znanych rajów podatkowych.

Jersey była zajęta przez hitlerowskie Niemcy od 1 maja 1940 i była okupowana aż do 9 maja 1945, końca drugiej wojny światowej w Europie.

[edytuj] Geografia

Powierzchnia 112 km² , największa i najbardziej wysunięta na południe z Wysp Normandzkich. Klimat umiarkowany morski, z łagodnymi zimami i chłodnym latem.

[edytuj] Ustrój polityczny

Głową terytorium jest królowa brytyjska Elżbieta II, reprezentowana przez zastępcę gubernatora. Wyspa podzielona na 12 okręgów :

• Saint Helier
• Saint Saviour
• Saint Martin
• Grouville
• Saint Clement
• Trinity
• Saint Lawrence
• Saint Mary
• Saint Peter
• Saint Brelade
• Saint Ouen

[edytuj] Demografia

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Populacja: 87 500 (2004) 30% populacji jest skoncentrowane w stolicy: Saint Helier.

Struktura wieku:
0-14 lat: 18% (mężczyźni 8 140; kobiety 7 563)
15-64 lat: 68% (mężczyźni 30 036; kobiety 30 329)
powyżej 64 lat: 14% (mężczyźni 5 454; kobiety 7 393) (2000)

Przyrost populacji: 0.52% (2000 szac.)

Współczynnik urodzeń: 11,65 urodzeń/1000 osób (2000)

Współczynnik zgonów: 9,26 zgonów/1000 osób (2000)

Współczynnik imigracji: 2,81 imigranta/1000 osób (2000)

Współczynnik płci:
po urodzeniu: 1,11 mężczyzn/kobiet
do 15 lat: 1,08 mężczyzn/kobiet
15-64 lat: 0,99 mężczyzn/kobiet
65 lat I powyżej: 0,74 mężczyzn/kobiet
cała populacja: 0,96 mężczyzny/kobiet (2000)

Współczynnik zgonu niemowląt: 5,71 zgonów/1000 żywych urodzeń (2000)

Długość życia:
cała populacja: 78,48 lat
mężczyźni: 76,07 lat
kobiet: 81,07 lat (2000)

Współczynnik płodności: 1,56 dzieci/kobietę (2000)

Wyznawane religie: anglikanie, katolicy, baptyści, Congregational New Church, metodyści, prezbiterianie, świadkowie Jehowy, kwakrowie

Używane języki:

• angielski (urzędowy),
• francuski (urzędowy) należy tutaj uściślić, iż chodzi o tzw. Jersey Legal French ("jerseyski francuski do celów prawnych-urzędowych"), który nie jest tożsamy z językiem panującym we Francji-jest to natomiast tradycyjny język w którym przeprowadza się postępowania przed miejscowymi sądami oraz niektóre czynności biurokratyczne-a nie język mówiony,
• Jèrriais (język regionalny, dawna mowa mieszkańców wyspy, obecnie posługuje się nią niewielu),
• portugalski popularny z powodu dużej mniejszości z Madery, obecnie drugi po angielskim,
• polski coraz powszechniejszy z powodu dużej imigracji Polaków, znajdujących zatrudnienie w przemyśle turystycznym,handlowym i gastronomii; lokalna gazeta^{[potrzebne źródło]} szacowała, że podczas sezonu wakacyjnego w 2005 roku, przebywało na wyspie Jersey 11 tysięcy Polaków^{[potrzebne źródło]}; duża ich część pochodzi z Mielca^{[potrzebne źródło]} i okolic. Populacja Polaków zamieszkujących na wyspie na stałe wynosi około 10 000 osób (2005r.)^{[potrzebne źródło]}

Święto państwowe: 9 maja Dzień Wyzwolenia (Liberation Day).

[edytuj] Zobacz też

• Gubernatorzy Jersey

[edytuj] Linki zewnętrzne

http://www.gov.je