Kampania śródziemnomorska (II wojna światowa)

Z Wikipedii

Kampania śródziemnomorska
Afryka - Operacja Exporter - Wojna grecko-włoska - Plan Marita - Operacja Corkscrew - Operacja Husky - Kampania włoska - Dodekanez - Operacja Dragoon

Kampania śródziemnomorska to działania wojenne prowadzone przez siły Osi i Aliantów mające na celu opanowanie basenu Morza Śródziemnego w czasie II wojny światowej. Walki w tym rejonie były spowodowane przystąpieniem Włoch do wojny po stronie nazistowskich Niemiec.

Mimo początkowych sukcesów Osi (zajęcie Grecji i Jugosławii, zwycięstwa w Afryce) z biegiem czasu alianci zyskiwali coraz wyraźniejszą przewagę. Możliwe to było dzięki utrzymaniu Malty, która była strategicznie położoną bazą między Afryką a Sycylią oraz utrzymaniu neutralności Hiszpanii.

Główne walki toczyły się w Afryce, na Bałkanach i we Włoszech. Jednym z czynników decydujących o powodzeniu kampanii były też bitwy morskie w zdecydowanej większości wygrane przez aliantów.

Walki w tym rejonie ustały 2 maja 1945 roku, gdy we Włoszech skapitulowały ostatnie jednostki niemieckie.

Spis treści 1 Początek 2 Wojna w Afryce Północnej 3 Wojna na Bałkanach 4 Interwencja w Syrii i Libanie 5 Kampania włoska 6 Kampania dodekanezka 7 Lądowanie aliantów w południowej Francji 8 Bitwy morskie 9 Zobacz też

[edytuj] Początek

10 czerwca do wojny przystąpiły Włochy. Rozpoczęto atak na pozycje francuskie w Alpach. 11 czerwca Włosi zbombardowali Maltę. 22 czerwca Francja podpisała kapitulację przed Niemcami, dwa dni później podpisano rozejm z Włochami w Rzymie. Wiele kolonii francuskich znalazło się pod władzą rządu Vichy, co niezmiernie ułatwiło sytuację Włochom, mającym teraz tylko jednego przeciwnika w tym rejonie - Wielką Brytanię.

[edytuj] Wojna w Afryce Północnej

13 września 1940 Włosi zaatakowali Egipt. Udana kontrofensywa Brytyjczyków w grudniu doprowadziła jednak do tego, że włoskich agresorów wyparto nie tylko z Egiptu, ale także z całej Cyrenajki. Wobec krytycznej sytuacji Włochów i na prośbę Mussoliniego, Hitler wysłał do Afryki niemieckie oddziały Afrika Korps. Ich dowódcą został Erwin Rommel. Dowodzone przez niego wojska odbiły utracone przez Włochów tereny oraz przeszły do ofensywy. Mimo tego siłom Osi nie udało się zdobyć Tobruku. Kolejna kontrofensywa aliantów odepchnęła siły Osi z powrotem do Trypolitanii.

Alianci wygrali też z Włochami w Afryce Wschodniej, gdzie walki zakończyły się na przełomie listopada i grudnia 1941. W 1942 roku Rommel rozpoczął kolejną ofensywę, zdobywając też Tobruk. Postępy wojsk Osi zostały zatrzymane dopiero pod El Alamein. Stoczono tam dwie bitwy, które zadecydowały o losach kampanii w Afryce. Po pierwszej zatrzymano Włochów i Niemców, w drugiej alianci, dowodzeni przez Bernarda Montgomery'ego, przełamali opór Osi i ruszyli w pościg. W listopadzie 1942 w północnoafrykańskich koloniach Francji wylądowały siły Sprzymierzonych (zobacz:Operacja Torch). W 1943 roku Włosi całkowicie opuścili swoją kolonię Libię i razem z Niemcami bronili Tunezji. Ostatnie siły Osi skapitulowały w Afryce przed aliantami 13 maja 1943.

[edytuj] Wojna na Bałkanach

Wojnę na Bałkanach wywołali Włosi atakując 28 października 1940 Grecję. Mimo przewagi w ludziach i sprzęcie nie udało im się zająć kraju, Grecy przeszli nawet do kontrofensywy, przez co zagrozili Albanii. Wobec niepowodzenia ataku Mussolini po raz drugi poprosił Hitlera o pomoc. Operacja ataku na Grecję została opatrzona kryptonimem Marita. W międzyczasie wobec zamachu stanu w Jugosławii Niemcy postanowili podbić także ten kraj. Operację rozpoczęto 6 kwietnia 1941 i zakończyła się pełnym sukcesem państw Osi, mimo przysłania do Grecji brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego.

Kampanię na Bałkanach zakończyła operacja Merkury - desant niemieckich spadochroniarzy na Kretę i opanowanie wyspy przez wojska Osi, mimo znacznych strat.

[edytuj] Interwencja w Syrii i Libanie

W 1941 władze Francji Vichy wydały zgodę na używanie ich lotnisk w Syrii i Libanie przez niemieckie i włoskie siły powietrzne. Zagroziło to interesom brytyjskim w tym rejonie. Szalę przechyliło antybrytyjskie wystąpienie Iraku i pomoc dla irackich oddziałów dostarczana przez Luftwaffe. W odpowiedzi głównodowodzący siłami brytyjskimi na Środkowym Wschodzie, marszałek polny Archibald Wavell, opracował plan zajęcia Libanu i Syrii, nazwany oficjalnie operacją "Exporter". Wykonywanie planu rozpoczęto 8 czerwca 1941 z terenów Palestyny. Siły alianckie składające się głównie z wojsk Brytyjskiej Wspólnoty Narodów i Wolnych Francuzów przez ponad miesiąc toczyły ciężkie walki z siłami rządu Vichy. Ostatecznie wojska Vichy poddały się w połowie lipca, a całe terytorium Libanu i Syrii znalazło się pod kontrolą Wolnych Francuzów. Ich przedstawicielem został gen. Georges Catroux, który 26 listopada 1941 r. ogłosił niepodległość obu krajów w imieniu Wolnej Francji.

[edytuj] Kampania włoska

Dzięki zwycięstwu Aliantów w Afryce Północnej poważnie osłabiono Włochy i możliwa stała sie operacja desantowa na ten kraj. Na miejsce desantu wybrano Sycylię. Operację Husky, bo taki kryptonim nadano inwazji, rozpoczęto 10 lipca 1943. Mimo twardego oporu sił Osi, aliantom udało się opanować Sycylię. Na dodatek 25 lipca Wielka Rada Faszystowska odsunęła od władzy Benito Mussoliniego, co zaskoczyło aliantów. Powołano nowy włoski rząd na czele którego stanął Pietro Badoglio. Mimo zapewnień Badoglio o lojalności Włochów względem Niemców, Hitler nakazał zlokalizować aresztowanego Mussoliniego. Tymczasem, dzięki Niemcom osłaniającym odwrót, udało sie siłom Osi przetransportować na Półwysep Apeniński 100 tysięcy żołnierzy i ponad 10 tysięcy pojazdów różnego typu. Walki na Sycylii zakończyły się 17 sierpnia.

Kampania na Półwyspie Apenińskim rozpoczęła się wraz z lądowaniem na Sycylii, ale główne walki w czasie tej kampanii toczyły się od września 1943. Rozpoczęły się one lądowaniem aliantów w Salerno, Kalabrii i Tarencie 3 września. Wkrótce, w wyniku tajnych negocjacji z aliantami, Włochy podpisały kapitulację. Król i premier rządu włoskiego uciekli na tereny opanowane przez aliantów, a Niemcy rozbroili włoską armię. Król i premier, wraz z uwolnionym Benito Mussolinim, utworzyli faszystowską Włoską Republikę Socjalną. Dowódcą niemieckiego frontu został Albert Kesselring. Na jego polecenie przygotowano linię obronną zwaną Linią Gustawa wzdłuż rzek Garigliano, Rapido, Sangro. Alianci posuwali się we Włoszech bardzo wolno, ze względu na trudne warunki terenowe oraz niszczenie linii komunikacyjnych przez wycofujących się Niemców. Linię Gustawa przełamano dopiero w maju 1944, po zdobyciu Monte Cassino przez 2 Korpus Polski, mimo kilku wcześniejszych prób aliantów oraz lądowania pod Anzio, zatrzymanego przez Niemców.

Rzym został wyzwolony 4 czerwca 1944, przy aprobacie wiwatujących tłumów. Kolejne żmudne walki toczono na Linii Gotów do wiosny 1945, kiedy to załamał się niemiecki front. Wskutek działań partyzantów doszło do wybuchu kilku powstań w większych miastach na północy Włoch. 28 kwietnia 1945 włoscy partyzanci schwytali Mussoliniego i rozstrzelali go. Jego zwłoki powieszono na stacji benzynowej w Mediolanie. Niemcy skapitulowali na froncie włoskim 2 maja 1945 i był to jednocześnie koniec działań wojennych w basenie Morza Śródziemnego.

[edytuj] Kampania dodekanezka

Kampania była wynikiem kapitulacji Włoch i jednoczesnego zamierzenia Brytyjczyków i Niemców opanowania wysp Dodekanezu. Na wyspach wylądowały małe desanty sił alianckich, a Niemcy jednocześnie wzmocnili swoje garnizony na włoskich wyspach co doprowadziło do walk. Po działaniach trwających półtora miesiąca szczupłe siły alianckie wspomagane przez większość włoskich sił na wyspach uległa atakującym Niemcom. Wojska brytyjskie ewakuowano na Bliski Wschód, Włosi zostali rozbrojeni, a Dodekanez był okupowany przez Niemcy do wyzwolenia Grecji.

[edytuj] Lądowanie aliantów w południowej Francji

15 sierpnia 1944 połączone siły brytyjsko-amerykańskie wspierane przez oddziały Wolnych Francuzów wylądowały w południowej Francji. Główne siły niemieckie były zajęte walkami w Normandii, nie napotkano więc silnego oporu. W ciągu kilku pierwszych dni całe południowe wybrzeże znalazło się pod kontrolą sił Sprzymierzonych.

[edytuj] Bitwy morskie

Aby opanować akwen Morza Śródziemnego alianci zwalczali głównie włoską flotę. Do najważniejszych bitew morskich i lotniczych należą:

• Bitwa koło Kalabrii
• Bitwa koło przylądka Spatha
• Atak na Tarent
• Bitwa koło przylądka Matapan
• Bitwa koło przylądka Spartivento
• Bitwa morska koło Wysp Karkanna
• Bitwa koło przylądka Bon
• I i II bitwa o Wielką Syrtę
• Operacja Harpoon
• Operacja Vigorous
• Operacja Pedestal
• Bitwa o Skerki

[edytuj] Zobacz też

• Włochy w czasie II wojny światowej
• II wojna światowa

To jest tylko zalążek artykułu związanego z II wojną światową. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.