Katowice

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°15' N 19°00' E50.25 19 (Katowice)

Katowice
Herb Katowic Flaga Katowic
Województwo	śląskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina  - rodzaj	Katowice miejska
Założono	XVI wiek
Prawa miejskie	1865
Prezydent miasta	Piotr Uszok (e-mail)
Powierzchnia	164,67 [1] km²
Położenie	50° 15' N 19° 00' E
Wysokość	266 – 352 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	314 500 [1] 1910 [1] os./km² 2 441 000 Konurbacja katowicka
Strefa numeracyjna (do 2005)	+ (48) 032
Kod pocztowy	40-001 do 40-999
Tablice rejestracyjne	SK
Położenie na mapie Polski Katowice
Miasta partnerskie	Ostrawa Kolonia Mobile Saint-Étienne Odense Miszkolc Groningen Hrabstwo Południowy Dublin Shenyang
Urząd miejski3 ul. Młyńska 4 40-098 Katowice tel. (032) 259-39-09; faks (032) 253-79-84 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa miasta

Katowice (niem. Kattowitz, czes. Katovice) - miasto położone w południowej Polsce, stolica województwa śląskiego, dawniej autonomicznego województwa śląskiego, główny ośrodek Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Licząc 314 500 mieszkańców, jest dziesiątym miastem w kraju pod względem liczby ludności i 11. pod względem powierzchni, mając 165 km².^[1]

W latach 1945-1950 stolica województwa śląsko-dąbrowskiego, 1950-1998 — województwa katowickiego, 1953-1956 — województwa stalinogrodzkiego. Katowice są siedzibą Górnośląskiego Związku Metropolitalnego oraz stałym członkiem Unii Metropolii Polskich.

Spis treści 1 Geografia 1.1 Położenie 1.2 Klimat 1.3 Podział administracyjny 1.4 Aglomeracja 2 Demografia 2.1 Rozwój demograficzny 2.2 Struktura wiekowa i zawodowa 3 Historia 4 Gospodarka 4.1 Firmy i przedsiębiorstwa 4.2 Górnictwo i hutnictwo 4.3 Handel i targi 4.4 Inwestycje 5 Transport 5.1 Komunikacja miejska 5.2 Transport kolejowy 5.3 Transport drogowy 5.4 Transport lotniczy 6 Edukacja 7 Kultura 7.1 Muzyka 7.2 Teatry 7.3 Kina 7.4 Muzea 7.5 Media 7.6 Cykliczne imprezy kulturalne 7.7 Galerie 8 Ekologia 9 Sport 9.1 Aktywne kluby sportowe 9.2 Nieistniejące już kluby sportowe 10 Architektura 10.1 Dane urbanistyczne 10.2 Zabytki i atrakcje turystyczne 10.3 Wieżowce 11 Polityka 11.1 Urzędy i Instytucje 11.2 Prezydent miasta 11.3 Rada Miejska 12 Kościoły i związki wyznaniowe 12.1 Kościół rzymskokatolicki 12.2 Kościół ewangelicko-augsburski 12.3 Inne 13 Osoby urodzone w Katowicach 14 Przypisy 15 Bibliografia 16 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie

Katowice leżą na Wyżynie Katowickiej, będącej częścią Wyżyny Śląskiej, we wschodniej części Górnego Śląska. Przez miasto przepływają rzeki: Rawa i Kłodnica oraz kilka mniejszych. Teren miasta odznacza się urozmaiconą rzeźbą terenu, a różnice wysokości względnych wynoszą około 100 m, najwyższe wzniesienie jest położone 352 m n.p.m. (znajduje się on w dzielnicy Murcki), a najniższy punkt leży na wysokości 261 m n.p.m. (w dzielnicy Zarzecze) Pod względem geologicznym, Katowice położone są w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, obejmującym Górnośląski Okręg Przemysłowy oraz Rybnicki Okręg Węglowy. Katowice graniczą z Chorzowem, Siemianowicami Śląskimi, Sosnowcem, Mysłowicami, Lędzinami, Tychami, Mikołowem, Rudą Śląską i Czeladzią. W obrębie kilkuset kilometrów od Katowic leży 6 europejskich stolic: Berlin, Bratysława, Budapeszt, Praga, Warszawa i Wiedeń.

[edytuj] Klimat

Średnia roczna temperatura wynosi 8,0ºC, średnia temperatura w lipcu 17,7°C, a w styczniu –1,7°C. Średnia suma opadów w skali roku nie przekracza 750 mm. Charakterystyczne są tu wiatry słabe, o prędkości nie przekraczającej 2 m/s, wiejące z kierunku zachodniego. O klimacie miasta decydują wpływy oceaniczne, które mają przewagę nad wpływami kontynentalnymi, oraz sporadycznie docierającymi tu od południowego zachodu, przez Bramę Morawską, masami powietrza zwrotnikowego. Oprócz wspomnianych, nad Katowice docierają jeszcze masy zimnego powietrza arktycznego z północy (głównie w chłodnej połowie roku). Klimat całego Górnego Śląska różni się nieco od klimatu sąsiednich regionów, zwłaszcza Dolnego Śląska czy Wielkopolski. Różnice są widoczne w większości parametrów meteorologicznych. Przejawia się to między innymi w niższej temperaturze powietrza, zarówno latem, jak i zimą, oraz w większej sumie opadów, co z kolei przejawia się dłuższym okresem zalegania pokrywy śnieżnej, oraz większą jej grubością.

[edytuj] Podział administracyjny

Miasto Katowice składa się z 22 dzielnic zgrupowanych w 5 zespołach dzielnic:

I. Zespół dzielnic śródmiejskich 1. Śródmieście 2. Koszutka 3. Bogucice 4. Os. Paderewskiego – Muchowiec II. Zespół dzielnic północnych 5. Załęże 6. Os. Witosa 7. Osiedle Tysiąclecia 8. Dąb 9. Wełnowiec-Józefowiec III. Zespół dzielnic zachodnich 10. Ligota-Panewniki 11. Brynów-Osiedle Zgrzebnioka 12. Załęska Hałda-Brynów

IV. Zespół dzielnic wschodnich 13. Zawodzie 14. Dąbrówka Mała 15. Szopienice-Burowiec 16. Janów-Nikiszowiec 17. Giszowiec V. Zespół dzielnic południowych 18. Murcki 19. Piotrowice-Ochojec 20. Zarzecze 21. Kostuchna 22. Podlesie

[edytuj] Aglomeracja

Katowice leżą w centrum największej konurbacji w Polsce – 2,8 mln ludzi. Nie jest to właściwa aglomeracja, nie ma bowiem wyraźnie dominującego miasta. Region ten rozkwitł w XIX wieku dzięki gwałtownemu rozwojowi górnictwa i hutnictwa. W tym też wieku, podczas planowania strategicznego, utworzono region nazywany Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym. Składa się on z dwudziestu kilku miast oraz kilkudziesięciu mniejszych miejscowości na terenie Górnego Śląska i Zagłębia. Od lat 90. XX wieku zaczęto planować metropolizację regionu katowickiego.

9 stycznia 2006 w Gliwicach prezydenci 17 miast podpisali deklarację utworzenia Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (GZM), a 9 stycznia 2006 w Świętochłowicach podpisali deklarację o utworzeniu GZM. Początkowo w skład Związku miało wejść 17 miast, w tym 14 miast na prawach powiatu. Ostatecznie, po konsultacjach statutu Związku z nadzorem prawnym Wojewody Śląskiego zadecydowano, że w obecnym stanie prawnym Związek mogą powołać wyłącznie miasta na prawach powiatu. Obecnie, po przyjęciu uchwał o przystąpieniu do związku i przyjęciu statutu związku przez rady miast-założycieli, związek został zarejestrowany przez MSWiA. Do GZM-u oprócz Katowic należą sąsiednie miasta: Bytom, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jaworzno, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, i Zabrze.

[edytuj] Demografia

[edytuj] Rozwój demograficzny

Rozwój demograficzny Katowic związany jest z wcielaniem pogranicznych osad i tym samym z rozwojem terytorialnym miasta. Od uzyskania w 1865 praw miejskich, Katowice powiększały kilkakrotnie swoją powierzchnię i zmieniały strukturę administracyjną. 15 lipca 1924 liczba ludności miasta przekroczyła 100 tys. W tym dniu wcielono do Katowic: Bogucice, Brynów, Dąb, Ligotę, Załęską Hałdę, Załęże i Zawodzie, co spowodowało praktycznie podwojenie liczby mieszkańców z niespełna 57 tys. do prawie 113 tys. (129 437 w maju 1930 ^[2]). Kolejne przyłączenia okolicznych osad miały miejsce w latach 1951, 1960 i 1975. W okresie od 1825 do 1924 liczba ludności podwajała się, głównie przez migrację i wcielanie okolicznych osad, co ok. 10 lat i w ciągu tychże 100 lat zwiększyła się ponad 165-krotnie. Jednakże, z początkiem lat 90. XX w., nastąpiła zmiana tendencji rozwoju demograficznego miasta i nastąpił spadek liczby ludności Katowic z 366 600 (stan 1991) do 314 500 (stan 2007^[1]).

[edytuj] Struktura wiekowa i zawodowa

63% katowiczan jest w wieku produkcyjnym, w wieku przedprodukcyjnym 18%, a w wieku poprodukcyjnym 19% . Mimo tego czynnych zawodowo jest 70% mieszkańców. Bezrobotnych w Katowicach jest 6,8 tys. osób, a stopa bezrobocia wynosi 2,8% (marzec 2008^[3]).

W Katowicach jest więcej miejsc pracy, niż mieszkańców, tak więc wielu pracujących dojeżdża z innych miast (głownie z Chorzowa, Sosnowca i Siemianowic Śląskich.)

[edytuj] Historia

Najważniejsze daty:

• 1177 – teren, na którym znajdują się obecne Katowice, został włączony do dzielnicy śląskiej. Poprzednio od 1138 w dzielnicy senioralnej krakowskiej.
• 1299 – wydanie przez księcia bytomskiego Kazimierza II dokumentu ze wzmianką o najstarszej dzielnicy Katowic – ówczesnej wsi Dąb (Crasni Domb).
• 1468 – wzmianka o dzisiejszej dzielnicy Katowic – Podlesiu.
• ok. 1580 – kuźnik Bogucki Andrzej założył na swoim gruncie wieś zagrodniczą Katowice.

• 1598 – po raz pierwszy pojawiła się dokumentach nazwa Katowice (ad parochiam pertinent village Boguczycze, Zalęzie et nova villa Katowicze).
• od połowy XVIII w. – wzmożony rozwój wsi Katowice, związany z odkryciem złóż węgla i uprzemysłowieniem.
• 1816 – Na ulicy św. Jana ustawiono figurę tego świętego.
• 1824 – powstały kopalnie: Ferdynand i Waterloo.
• 1847, 6 sierpnia – na stację kolejową wjechał pierwszy pociąg osobowy^[4].
• 1851, 1 kwietnia – otwarcie ekspedycji pocztowej II klasy.
• 1860, 27 sierpnia – oddano do użytku szkołę na ul. Szkolnej.
• 1860, 11 listopada – poświęcenie cmentarza i pierwszego kościoła katolickiego na terenie ówczesnych Katowic.
• 1862, 4 września – oddanie pierwszej synagogi.
• 1865, 11 września – nadanie Katowicom praw miejskich przez króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna.
• 1869, 10 maja – założono gildę strzelecką.
• 1870, 20 listopada – Konsekrowano Kościół Mariacki.
• 1873, 27 marca – Katowice zostały siedzibą powiatu ze starostwem.
• 1874 – magistrat przeniósł się z wynajmowanych pomieszczeń do nowego budynku, który stał w miejscu obecnego Teatru Śląskiego.
• 1902, 22 grudnia – Na terenie podkatowickiej osady Stary Panewnik osiedlają się franciszkanie z Wrocławia.
• 1919 – walki podczas I powstania śląskiego w dzielnicach Bogucice, Dąbrówka Mała, Giszowiec, Szopienice, Nikiszowiec.
• 1920 – II powstanie śląskie – blokada śródmieścia miasta przez powstańców i walki w dzielnicach.
• 1920-1921 – na ulicy Heinzelstraße (dzisiejsza Plebiscytowa) działał Polski Podkomisariat Plebiscytowy.
• 1921, 20 marca – podczas plebiscytu 14,6% mieszkańców opowiedziało się za Polską, 85,4% mieszkańców opowiedziało się za Niemcami.
• 1921 – III powstanie śląskie – 3 maja miasto zostało zdobyte od południa przez oddziały Walentego Fojkisa i Adama Kocura.
• 1922 – przyłączenie do Polski (20 czerwca); Katowice zostały stolicą autonomicznego województwa śląskiego, siedzibą Sejmu Śląskiego i Górnośląskiej Komisji Mieszanej.

• 1925, 28 października – powstanie Diecezji Śląskiej, której stolicą zostały Katowice.
• 1927, 5 czerwca – biskup śląski Arkadiusz Lisiecki, symbolicznym wykopaniem ziemi pod fundamenty, rozpoczął uroczyście budowę katowickiej katedry.
• 1928 – rozpoczęcie budowy gmachu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych odebranego w 1972 przez Politechnikę Śląską.
• 1929 – powołanie Muzeum Śląskiego z siedzibą w Katowicach.
• 1931 – otwarcie Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych i ukończenie budowy tzw. drapacza chmur.
• 1934 – wybudowanie najwyższego w Polsce "Drapacza Chmur" przy ul. Żwirki i Wigury.
• 1939, wrzesień – wycofanie się wojsk polskich, obrona do 4 września miasta przez harcerzy i grupy powstańców śląskich (obrona wieży spadochronowej). Ok. 860 osób zginęło w walkach, bądź zostało rozstrzelanych przez niemiecki Wehrmacht i członków Freikorpsu w rejonie rynku i w Lasach Panewnickich.
• 1939, 4 września – podpalenie i zniszczenie Synagogi Wielkiej.
• 1940, 20 grudnia – Katowice stały się stolicą niemieckiej Prowincji Górnośląskiej (Gau Oberschlesien).
• 1942 – władze okupacyjne ustanowiły sąd doraźny Standgericht, z którego wyroku zgilotynowano w czasie wojny blisko 700 osób.
• 1945, 27 stycznia – zajęcie miasta przez Armię Czerwoną. Splądrowanie i spalenie kwartału kamienic przy Rynku. Wywózki mieszkańców miasta do sowieckich kopalń w Workucie i Donbasie.

• 1953, 7 marca – zmieniono na trzy lata nazwę Katowic na Stalinogród.
• 1955, 30 października – podczas tzw. wysiedlenia biskupów katowickich ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował Katedrę Chrystusa Króla.
• 1956, 10 grudnia – przywrócono pierwotną, historyczną nazwę miasta Katowice.
• 1960 – włączenie do Katowic miasta Szopienice.
• 1965 – oddano do użytku Rondo później nazwane im. gen. Jerzego Ziętka.
• 1968 – w Katowicach powstał Uniwersytet Śląski.
• 1971 – wybudowanie hali sportowej "Spodek".
• 1972 – wybudowanie nowego dworca kolejowego.
• 1972 – odebranie gmachu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych przez Politechnikę Śląską za sprawą Edwarda Gierka.
• 1981, 16 grudnia – akcja pacyfikacyjna w kopalni Wujek, podczas której zabito 9 górników.
• 1983, 20 czerwca – papież Jan Paweł II odprawił Mszę św. na katowickim lotnisku Muchowiec oraz spotkał się z chorymi w Katedrze Chrystusa Króla.
• 1984 – reaktywowano Muzeum Śląskie.
• 1990 – restytucja samorządu i szybki rozwój miasta.
• 1991, 15 grudnia – odsłonięcie i poświęcenie Pomnika Dziewięciu z Wujka.
• 1992, 25 marca – erygowano Metropolię katowicką.
• 1998, 24 października – otwarcie i poświęcenie nowego gmachu Biblioteki Śląskiej.
• 2005 – pierwsze plany dotyczące połączenia Katowic z innymi miastami GOP-u.
• 2006, 28 stycznia – zginęło 65 osób w wyniku zawalenia się hali na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich.
• 2006, 6 października – otwarto Centrum Sztuki Filmowej z Filmoteką Silesianów ^[5].
• 2007, 20 września – podpisanie porozumienia w sprawie utworzenia GZM.

[edytuj] Gospodarka

[edytuj] Firmy i przedsiębiorstwa

Na terenie miasta jest zarejestrowanych około 48 tys. podmiotów gospodarczych. Stanowi to około 10% podmiotów gospodarczych zlokalizowanych w województwie śląskim. Tempo wzrostu liczby zarejestrowanych przedsiębiorców sięga 8-10% w skali roku. Około 1/5 z ponad 4 tys. spółek z udziałem kapitału zagranicznego, zarejestrowanych na terenie województwa posiada swoją siedzibę w Katowicach. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto kształtuje się na poziomie 4,3 tys. zł i jest najwyższe w Polsce(dane na rok 2006)^[6]. Ponadto Katowice mają jeden z najwyższych w Polsce wskaźników PKB na jednego mieszkańca – 67 432 PLN (ponad 27 tys. $). Katowice są siedzibą Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

[edytuj] Górnictwo i hutnictwo

Katowice przez wiele lat były uważane za centrum górnictwa i hutnictwa. W ostatnich latach dużo kopalń i hut zostało zlikwidowanych. Obecnie działające kopalnie połączyły się tworząc Katowicki Holding Węglowy S.A. W skład tego holdingu wchodzi 7 kopalń. Górnictwo, hutnictwo oraz sektor energetyczny generują łącznie ponad 25% wpływów miasta z podatku od nieruchomości. Budynki po zamkniętych zakładach pracy przekształca się na sklepy, galerie handlowo-rozrywkowe, muzea i punkty widokowe. Przykładowo na terenie byłej KWK Gottwald powstało Silesia City Center, a na terenie byłej KWK Katowice powstaje nowe Muzeum Śląskie.

[edytuj] Handel i targi

Katowice należą do grona największych w Polsce ośrodków miejsko-przemysłowych. Ze względu na wielkość rynku konsumpcyjnego, Katowice stanowią ważne w skali kraju centrum handlowo-targowe. Od końca lat 80. XX w. zmieniła się całkowicie struktura handlu w całej Polsce – w tym także w Katowicach. Ówczesne domy handlowe – dziś nazywane marketami – zostały w większości sprywatyzowane. W mieście znajdują się trzy duże centra handlowe oraz kilka mniejszych. Większość supermarketów jest usytuowana w okolicach osiedli mieszkaniowych. Do największych centrów handlowo-rozrywkowych należą: CH 3 Stawy, CH Dąbrówka oraz Silesia City Center. Co roku w mieście odbywają się Międzynarodowe Targi Katowickie oraz szereg innych mniejszych imprez tego typu jak np.:

Międzynarodowe Targi górnictwa energetyki i metali Toolexpo Międzynarodowe Targi narzędzi i obrabiarek Międzynarodowe Targi spożywcze Jesienna giełda budownictwa Śląskie targi nieruchomości

Międzynarodowe Targi Motoryzacyjne Międzynarodowe Targi techniki motoryzacyjnej BIKE Międzynarodowe Targi rowerowe Targi Międzynarodowe spawalnicze Targi BHP

[edytuj] Inwestycje

Obecnie Katowice znajdują się w początkowej fazie boomu inwestycyjnego, którego skutki są coraz bardziej odczuwalne. W mieście planowana jest bądź już rozpoczęła się budowa wielu obiektów biurowych (klasy A i B), w tym kilku wieżowców.

Swoje plany inwestycyjne wobec stolicy województwa śląskiego ogłosiły tak wielkie firmy jak: Skanska (zespół 4 biurowców; około 30 000 m²), Echo Inwestment (park biurowy; około 70 000 m²), Reinhold Polska (Silesia Atrium; około 5 000 m²), Globe Trade Center (park biurowy na około 21 000 m²), a także kompleks biurowo-mieszkalny (około 17 000 m²), TriGranit (dwie wieże przeznaczone pod biura, łącznie około 60 000 m²), ZFI Havre (trzy wieżowce, w których łączna ilość powierzchni biurowej wyniesie około 30 000 m²).

Realizację projektów w Katowicach zapowiedziały także (choć nie są znane jeszcze dokładne plany itp.) międzynarodowe holdingi, jak np. LC Corp, czy Ghelamco.

Oprócz biurowców w Katowicach powstają liczne osiedla mieszkalne (począwszy od kompleksów domków jednorodzinnych, na wielkich, wielopiętrowych wysokościowcach kończąc). Firmy zajmujące się budową tzw. mieszkaniówki na terenie miasta to m.in.: GTC, TriGtanit, Gant, Holdimex, Activ Investment, Millenium IQ, Energomontaż-Południe czy Grupa Bryksy. Największą popularnością wśród nabywców i deweloperów cieszą się dzielnice: Brynów, Dąb, Ligota-Panewniki, Osiedle Tysiąclecia, Śródmieście, Piotrowice i Zarzecze.

W centrum Katowic i pobliskich dzielnicach trwa budowa kilku hoteli (Hotel System ***, Hotel System **, Etap **), a w najbliższym czasie planowane jest rozpoczęcie kolejnych tego typu inwestycji. Swoje zainteresowanie miastem i chęcią budowy obiektów bazy noclegowo-hotelowo-konferencyjnej wyraziły m.in. Angelo, Hilton czy Orbis.

Poza typowo komercyjnymi inwestycjami w mieście trwa również budowa obiektów użyteczności publicznej m.in. nowej siedziby Sądu Okręgowego, rozbudowa delegatury NIK, czy Centrum Edukacyjnego "Symfonia". W 2008 roku rozpocznie się gruntowna modernizacja Górnośląskiego Centrum Kultury i Pałacu Młodzieży; ruszy także budowa siedziby NOSPR, a rok później (2009) Muzeum Śląskiego. W planach Urzędu Miasta jest również budowa centrum kongresowego przy al. Roździeńskiego.

[edytuj] Transport

[edytuj] Komunikacja miejska

Na terenie Katowic istnieje ok. 200 linii autobusowych oraz 15 tramwajowych. Olbrzymią część linii autobusowych i wszystkie tramwajowe organizuje KZK GOP. Linie autobusowe KZK GOP w Katowicach w większości obsługuje PKM Katowice, zaś wszystkie tramwajowe Tramwaje Śląskie. Oprócz tego w Katowicach działają także linie organizatorów z miast ościennych (Tychy, Jaworzno), nie zrzeszonych z KZK GOP oraz przewoźników prywatnych.

[edytuj] Transport kolejowy

Katowice stanowią jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce, zarówno jeśli chodzi o przewozy pasażerskie jak i towarowe. Z głównego dworca kolejowego odjeżdżają pociągi wszystkich kategorii, w tym EuroCity i InterCity, zapewniające połączenia ze wszystkimi największymi miastami w Polsce oraz z Czechami, Słowacją, Węgrami, Austrią i Niemcami.

W mieście znajduje się ponadto 8 stacji i przystanków pasażerskich PKP: Katowice Brynów, Katowice Ligota, Katowice Szopienice, Katowice Podlesie, Katowice Piotrowice, Katowice Załęże oraz Katowice Zawodzie.

Kolejowy transport towarowy to przede wszystkim przewozy węgla kamiennego, ze względu na położenie miasta dużą rolę odgrywają przewozy tranzytowe, także międzynarodowe.

Niedaleko Katowic działa najdalej wysunięta za zachód Europy linia kolei szerokotorowej – Linia Hutnicza Szerokotorowa (LHS), łącząca Hutę Katowice z Europą Wschodnią i Azją.

[edytuj] Transport drogowy

Katowice znajdują się na skrzyżowaniu szeregu drogowych szlaków komunikacyjnych. Przez miasto przebiega m.in.:

• E40 Trasa europejska E40 (Francja – Belgia – Niemcy – Katowice – Ukraina – Rosja – Kazachstan – Uzbekistan – Kirgistan)
• E75 Trasa europejska E75 (Norwegia – Finlandia – Katowice – Słowacja – Węgry – Serbia – Macedonia – Grecja – Kreta)
• E462 Trasa Europejska E462 (Polska – Czechy)
• A4 Autostrada A4 (granica z Niemcami – Legnica – Wrocław – Opole – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa – granica z Ukrainą)
• 1 DK1 (Trójmiasto – Toruń – Łódź – Częstochowa – Katowice – Bielsko-Biała – Cieszyn)
• 79 DK79 (Warszawa – Sandomierz – Kraków – Katowice – Bytom)
• 81 DK81 (Katowice – Mikołów – Łaziska Górne – Żory – Skoczów – Harbutowice)
• 86 DK86 (Podwarpie – Psary – Będzin – Sosnowiec – Katowice – Tychy)

W okolicach Katowic przebiega kilka ważnych dróg:

• A1 Autostrada A1 (Trójmiasto – Toruń – Łódź – GOP – granica z Czechami)
• 11 DK11 (Kołobrzeg – Piła – Poznań – Kluczbork – GOP)
• 44 DK44 (GOP – Oświęcim – Kraków)
• 78 DK78 (granica z Czechami – Rybnik – GOP – Zawiercie)
• 88 DK88 (Strzelce Opolskie – GOP)
• 94 DK94 (Legnica – Wrocław – Opole – GOP – Kraków)

Przebiega tędy również Drogowa Trasa Średnicowa – trasa szybkiego ruchu, która w założeniu ma przebiegać przez Katowice, Chorzów, Świętochłowice, Rudę Śląską, Zabrze, Gliwice oraz przez Mysłowice, Sosnowiec, Będzin i Dąbrowę Górniczą. Biegną też tędy dwie drogi ekspresowe: S1 (jako część DK1, Wschodniej Obwodnicy GOP) i S86 (jako część DK86).

Katowice mają również wiele bezpośrednich połączeń PKS z wszystkimi regionami kraju. Część z nich obsługuje PKS Katowice. Są to linie do Lublina, Iwonicza, Ostrowca Świętokrzyskiego, Zakopanego, Rabki, Krynicy i Ustrzyk Dolnych.

[edytuj] Transport lotniczy

W odległości około 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice z asfaltobetonową drogą startową o długości 2800 metrów i szerokości 60 metrów. W 2007 obsłużył prawie 2 mln pasażerów. Port posiada dwa terminale pasażerskie (nowszy otwarty w lipcu 2007) oraz jeden terminal cargo. Przepustowość roczna terminali pasażerskich wynosi ok. 3,6 mln pasażerów. Lotnisko w Pyrzowicach obsługuje ponad 30 stałych połączeń rejsowych liniami lotniczymi Centralwings, EuroLOT, Jet Air, LOT, Lufthansa, Wizz Air, Ryanair i Germanwings (od kwietnia 2008).

W granicach miasta Katowice znajduje się również lotnisko aeroklubowe Katowice-Muchowiec z czynnym trawiastym polem wzlotów. Planowo ma zostać przeistoczone w miejski port lotniczy (ang. city airport) z przyszłą utwardzoną drogą startową o długości 850 metrów i szerokości 25 metrów (koszt: 10 mln zł), obsługujący samoloty zabierające do 18 pasażerów oraz samoloty lotnictwa ogólnego, w tym biznesowe. Jednak obecnie jego rozwój jest hamowany sporami na tle własnościowym pomiędzy aeroklubami.^[7]

W odległości do 100 km od Katowic znajdują się jeszcze dwa międzynarodowe porty lotnicze: port lotniczy Ostrawa i Airport Kraków w Balicach. Ponad to, odległe od Katowic o 90 km lotnisko w Kamieniu Śląskim pod Opolem stara się o status lotniska dla ruchu rejsowego, w tym międzynarodowego. Z uwagi na swoje położenie 12 km od autostrady A4, stanowiłoby realistyczną alternatywę do Pyrzowic i Balic m.in. dla Katowic.

[edytuj] Edukacja

Katowice są jednym z większych ośrodków naukowych w Polsce. Znajduje się tu ponad 20 uczelni wyższych, na których studiuje prawie 100 tys. osób. Według danych statystycznych ponad 67% katowiczan w wieku 20-24 lat posiada wykształcenie średnie i policealne, a ponad 30% w wieku 25-29 lat legitymuje się wykształceniem wyższym. Ogólnie wykształcenie wyższe posiada 16% katowiczan (dane na rok 2005)^[8].

Wyższe uczelnie w Katowicach:

1. Akademia Ekonomiczna w Katowicach
2. Akademia Muzyczna w Katowicach
3. Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach
4. Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
5. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
6. Międzynarodowa Szkoła Bankowości i Finansów
7. Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych w Katowicach
8. Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii, Wydział Transportu
9. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
10. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania w Katowicach
11. Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach
12. Uniwersytet Śląski w Katowicach
13. Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów w Katowicach
14. Wyższa Szkoła Humanistyczna w Katowicach
15. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, wydział zamiejscowy
16. Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, Instytut Pedagogiki
17. Wyższa Szkoła Mechatroniki
18. Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
19. Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych w Katowicach
20. Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu, wydział zamiejscowy
21. Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach
22. Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
23. Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych w Katowicach
24. Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne w Katowicach
25. Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Bielsku-Białej, wydział zamiejscowy

• PAN – oddział
• Jednostki badawczo-rozwojowe – EMAG, KOMEL, COBR Przemysłu Izolacji Budowlanej, Główny Instytut Górnictwa

W Katowicach znajduje się również:

• około 35 liceów
• około 45 techników, w tym Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe
• około 35 gimnazjów
• około 55 szkół podstawowych
• około 50 bibliotek, w tym Biblioteka Śląska

[edytuj] Kultura

Katowice stanowią główny ośrodek kulturalny na terenie Górnego Śląska, chociaż bez zaznaczonej wyraźnej dominacji, w przeciwieństwie do stolic innych regionów. Obecność w regionie dużej liczby znaczących miast ma wpływ decentralizacyjny w regionie. Katowice mieszczą się w czołówce głównych ośrodków kulturalnych Polski.

Poważniejszy rozwój kulturalny miasta przypadł dopiero na okres po 1922, za sprawą ustanowienia miasta stolicą autonomicznego województwa. Dzięki ustawom Sejmu Śląskiego powstawały obiekty oświatowe i kulturalne m.in. Muzeum Śląskie. Za sprawą małych zniszczeń miasta w okresie II wojny światowej większość ośrodków kulturowych utworzono w miejsce dotychczasowych niemieckich. Do 1939 w mieście powstało kilka kin i teatrów, zarejestrowano 17 tytułów czasopism.

W powojennych Katowicach za sprawą kompozytorów Bolesława Szabelskiego i Bolesława Woytowicza powstała śląska szkoła kompozytorów. Dziś jej dorobek kontynuują światowej sławy reprezentanci – Wojciech Kilar i Henryk Mikołaj Górecki, którzy od lat mieszkają i pracują w mieście.

Katowice są siedzibą Narodowej Orkiestry Symfonicznej i najlepszej w kraju Akademii Muzycznej.

Cykliczny Rawa Blues Festival, Metalmania, Mayday Festiwal, Śląski Festiwal Jazzowy, cykl: JaZZ i okolice i dziesiątki innych koncertów przyciągają corocznie setki tysięcy fanów muzyki z całego świata do katowickiego Spodka, najnowocześniejszej i największej sali widowiskowej w Polsce.

[edytuj] Muzyka

• "Camerata Silesia" – Zespół Śpiewaków Miasta Katowice

• Filharmonia Śląska
• Estrada Śląska
• Kwartet Śląski
• GuGalander
• Jazz Klub Hipnoza
• Mega Club
• Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
• Chor Mieszany "OGNIWO"
• Chór ABSOLUT
• Chór Mieszany przy Katedrze p.w. Chrystusa Króla
• Słoneczni
• Chór Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego

[edytuj] Teatry

• Teatr Śląski

• Teatr Ateneum
• Teatr Korez
• Teatr Cogitatur
• Teatr Locus
• Teatr Domisol
• Teatr Gry i Ludzie
• Kinoteatr Rialto
• Teatr Bez Sceny
• Teatr GuGalander
• Alternatywny Teatr Suka Off
• Autorski Teatr Batis
• Mumio
• Impresaryjny Teatr Młodego Widza
• Teatr GART
• Teatr Gry i Ludzie Stowarzyszenie Ogrody Teatru
• Teatr Studencki Nienażarty
• Teatr Studio K

[edytuj] Kina

• IMAX
• Cinema City – punkt rozrywki 44 (13 sal)
• Cinema City – Silesia City Center (13 sal)
• Centrum Filmowe Helios (9 sal)
• Kinoteatr Rialto (1 sala)
• Kino Światowid (1 sala)
• Centrum Sztuki Filmowej (dawne Kino Kosmos) (2 sale)
• Kino Zorza (zamknięte w 2002) (1 sala)
• Klub Filmowca (nieczynne – 1 sala)
• Kino Przyjaźń (nieczynne – 1 sala)

[edytuj] Muzea

• Muzeum Śląskie
• Muzeum Historii Katowic
• Muzeum Archidiecezjalne
• Muzeum Misyjne OO. Franciszkanów
• Muzeum Biograficzne P. Stellera
• Muzeum Prawa i Prawników Polskich
• Muzeum Nośników Danych
• Muzeum Motoryzacji
• Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego
• Izba Śląska
• Centrum Scenografii Polskiej
• Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego

[edytuj] Media

Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru. Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać próżnych wyrażeń takich jak "znani", "najlepsi" itd. Kryteria możesz omówić w dyskusji artykułu. Zobacz też: Zasady tworzenia list.

• TVP Katowice
• Antyradio
• Radio Katowice
• Radio eM – radio archidiecezjalne
• TVN24 – oddział regionalny
• Radio Flash
• RMF FM – oddział lokalny (Wieżowiec RMF FM)
• Radio Roxy FM
• Radio Planeta 95,1 FM
• Dziennik Zachodni
• Gazeta Wyborcza Katowice
• Gość Niedzielny
• Fakt Katowice
• Echo Miasta
• Metro Katowice
• Nowy Przegląd Katowicki
• Radio Eska
• Telewizja TVS

[edytuj] Cykliczne imprezy kulturalne

• Rawa Blues Festiwal – Spodek
• Metalmania – Spodek
• Mayday Festiwal – Spodek
• Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje"
• Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. G. Fitelberga
• Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych
• Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek "Katowice Dzieciom"
• Międzynarodowy Festiwal Teatrów "A Part"
• Międzynarodowa Wystawa Grafiki "Intergrafia"
• Śląski Festiwal Jazzowy
• Koncerty z cyklu: JaZZ i okolice
• Górnośląski Festiwal Sztuki Kameralnej (Ars Cameralis Silesiae Superioris)
• Festiwal Filmów Kultowych

[edytuj] Galerie

• Galeria Sztuki Współczesnej BWA al. Korfantego 6
• Galeria Sztuki Współczesnej Parnas ul. Kochanowskiego 10
• Galeria Sztuki Atelier 2 ul. Batorego 2
• Galeria Art Nova 2 ul. Dworcowa 13
• Galeria Architektury SARP ul. Dyrekcyjna 9
• Galeria Art-Deco pl. Andrzeja 4
• Galeria Fra Angelico ul. Jordana 39
• Galeria Katowice ul. Warszawska 5
• Galeria Koszarowa ul. Koszarowa 17
• Galeria na Schodach ul. Raciborska 37
• Galeria Akwarela ul. Mikołowska 26
• Galeria Marmurowa ul. Mikołowska 26
• Galeria Piętro Wyżej pl. Sejmu Śląskiego 2
• Galeria Pusta pl. Sejmu Śląskiego 2
• Galeria Sektor I pl. Sejmu Śląskiego 2
• Galeria Engram pl. Sejmu Śląskiego 2
• Galeria Rondo Sztuki rondo im. gen. J. Ziętka
• Galeria Szyb Wilson ul. Oswobodzenia 1
• Galeria Centrum ul. Chorzowska (SCC)
• Galeria Skarbek
• Galeria pod Sufitem ul. Rybnicka 11
• Galeria "Antrakt" MDK "Szopienice ul. gen. Hallera 28
• AMC SZTUKA ul. Mariacka 19
• Galeria Magiel ul. Rymarska 4
• Galeria Polonia Art ul. Zabrska 5
• Glass Art Gallery ul. Stefana Batorego 3
• Galeria Na Francuskiej ul. Francuska 13
• Galeria Sztuki Kowadło ul. Słowackiego 27

[edytuj] Ekologia

Na terenie Katowic znajduje się kilka terenów objętych ochroną prawną: 2 rezerwaty przyrody ("Las Murckowski", "Ochojec"), 2 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ("Szopienice-Borki", "Źródła Kłodnicy"), 3 użytki ekologiczne ("Staw Grunfeld", "Stawy Na Tysiącleciu", "Płone Bagno")^[9] oraz 12 obszarów zielonych mających status parków, z których największym jest Katowicki Park Leśny. Osiem z nich wpisanych jest do ewidencji zabytkowych parków i ogrodów w Polsce. Poza parkami na terenie miasta występuje pewna ilość zieleńców i skwerów. Łącznie katowickie tereny zieleni urządzonej zajmują 13% powierzchni miasta z czego tylko 2% to parki. Zinwentaryzowano na nich łącznie 273 taksony drzew i krzewów. W Katowicach znajduje się 35 okazów drzew uznanych za pomniki przyrody. Lasy w Katowicach obejmują 1,7% wszystkich lasów w województwie czyniąc Katowice najbardziej zalesionym miastem województwa śląskiego. Lasy te są częścią leśnego pasa ochronnego GOP i podlegają Nadleśnictwu Katowice. Do największych parków Katowic należą: Park im. Tadeusza Kościuszki, Katowicki Park Leśny, Dolina Trzech Stawów, Park Zadole i kilka mniejszych. Na styku granic miast Katowic, Chorzowa i Siemianowic leży Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku (w granicach administracyjnych Chorzowa). Ponadto miasto ma szereg skwerów, do najważniejszych należą: Plac Wolności, Plac Andrzeja, Plac Miarki, Plac Rady Europy, Plac Grunwaldzki, Plac A. Budnioka, Plac J. Londzina, Plac A. Hlonda, Plac Alfreda.

[edytuj] Sport

Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w niej poprawić: przenieść #Nieistniejące już kluby sportowe do Sport w Katowicach. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Początki aktywności fizycznej w tym regionie są powiązane ze społecznością niemiecką. Na ziemiach tych działały niezliczone niemieckie Sport Vereiny i Turn Vereiny. Najstarszym katowickim i drugim na Górnym Śląsku klubem piłkarskim był powstały w 1904 roku Frischauf Kattowitz, po jego rozpadzie powstały w 1905 roku trzy kluby: FC Kattowitz, Diana Kattowitz i Germania Kattowitz. Jednym z pierwszych klubów piłkarskich był również 06 Zalenze, powstały w 1906 roku. Dnia 7 grudnia 1930 otwarto w mieście sztuczny tor łyżwiarski ^[10]. Obecnie w Katowicach istnieje kilkadziesiąt klubów i stowarzyszeń sportowych. Do najważniejszych należą:

[edytuj] Aktywne kluby sportowe

• AWF Mickiewicz Katowice – męski klub koszykarski grający obecnie w I lidze
• AZS AWF Katowice – klub wielosekcyjny, 4-krotny Mistrz Polski w szermierce, liczne inne medale Mistrzostw Polski
• AZS US Katowice – klub wielosekcyjny, liczne medale Mistrzostw Polski
• GKS Katowice – męski klub piłki nożnej 4-krotny wicemistrz Polski, 3-krotny zdobywca Pucharu Polski, 2-krotny zdobywca Superpucharu Polski. Obecnie w II lidze (po degradacji w wyniku utraty płynności finansowej)
• HC GKS Katowice – klub hokejowy, 6-krotny Mistrz Polski, 9-krotny wicemistrz Polski, 8 razy na trzecim miejscu. GKS "Katowice" Historycznie klub wielosekcyjny, wielokrotni mistrzowie polski wielu dyscyplin sportu, klub mistrzów olimpijskich.
• 1. FC Katowice – do niedawna nieistniejący męski klub piłkarski, wicemistrz Polski z 1927 r., niedowno przywrócony do życia
• HetMaN Szopienice – klub szachowy, zdobywca medali w Mistrzostwach Polski
• HKS Szopienice – klub wielosekcyjny, liczne medale w sportach siłowych
• Rozwój Katowice – męski klub piłkarski grający obecnie w III lidze
• MK Katowice – męski klub piłkarski grający obecnie w IV lidze, występy w III lidze
• MKS Pałac Młodzieży Katowice – klub wielosekcyjny, liczne medale Mistrzostw Polski Juniorów
• Naprzód Janów Katowice – męski klub hokejowy, 5-krotny wicemistrz Polski, 7 razy na trzecim miejscu
• Policyjny Klub Sportowy Katowice – klub sportowy, 5 tytułów Mistrza Polski w szermierce, 11 tytułów Mistrza Polski w pływaniu
• Sparta Katowice – wielosekcyjny klub sportowy, 11 tytułów Mistrza Polski w skokach do wody (kategorie młodzieżowe)
• Jango Katowice – klub futsalowy, zdobywca Pucharu Polski w 2007, finalista Pucharu Polski w 2006, 2 razy na podium w I lidze, obecnie I liga
• Aeroklub Śląski
• Automobilklub Śląski
• Silesia Miners – pierwsza na Śląsku drużyna futbolu amerykańskiego, występuje w Polskiej Lidze Futbolu Amerykańskiego
• LGKS Podlesianka Katowice – męski klub piłkarski grający obecnie w lidze okręgowej
• MK Górnik Katowice - męski klub piłkarski grający obecnie w IV lidze, siedziba klubu znajduje się w Kostuchnie.

[edytuj] Nieistniejące już kluby sportowe

• Dąb Katowice – Mistrz Polski w hokeju w 1939, 10-krotny Mistrz Polski w pływaniu, 8 miejsce w I lidze w piłce nożnej w 1936
• EKS Katowice – nieistniejący już klub pływacki, łącznie 67 tytułów Mistrza Polski w pływaniu, piłce wodnej, skokach do wody
• Górnik Katowice – nieistniejący już klub, 9-krotny finalista Mistrzostw Polski w hokeju, 6-krotny Mistrz Polski w szermierce
• KS Baildon Katowice – klub wielosekcyjny, łącznie kilkadziesiąt medali Mistrzostw Polski w różnych dyscyplinach
• Pogoń Katowice – klub wielosekcyjny, 7-krotny Mistrz Polski w szermierce, 4-krotny Mistrz Polski w skokach do wody
• Diana Kattowitz – powstały w 1905 roku, mistrz Śląska z 1912 roku
• Germania Kattowitz – klub powstały w 1905 roku
• 06 Zalenze – klub powstały w 1906 roku
• KS Naprzód 1912 Załęże – klub powstały w 1912 roku

[edytuj] Architektura

Katowice należą obok Łodzi i Gdyni do grupy miast Polski, których centra nie wywodzą się ze średniowiecznego miasta lokacyjnego. Style takie jak gotyk, renesans czy barok nie są zatem w nim reprezentowane. Układ urbanistyczny miasta powstał na skutek rozbudowy i połączenia poszczególnych wsi i osiedli robotniczych w czasie gwałtownego rozwoju w XIX i XX wieku.

Śródmieście miasta zostało ukształtowane w połowie XIX w., którego ściślejsze zabudowywanie nastąpiło po 1880 roku. Powstałe w tym czasie budynki posiadają dekorację eklektyczną (w większości neorenesansową i neobarokową) z późniejszymi elementami stylu secesyjnego.

Najcenniejszy (bo niepowtarzalny) jest jednak modernistyczny kwartał południowej części śródmieścia Katowic powstały po utworzeniu Autonomicznego Województwa Śląskiego w 1922 r. Jest to najciekawszy w kraju przykład międzywojennego funkcjonalizmu i stylu międzynarodowego. Katowickie budynki są inspirowane architekturą Bauhausu, De Stijl czy realizacjami Le Corbusiera i stanowią ewenement architektoniczny, który dopiero czeka na szersze docenienie.

[edytuj] Dane urbanistyczne

tereny zabudowy mieszkaniowej – 12% tereny komunikacji i transportu – 12,5% tereny przemysłowe – 8,5%

obszary zieleni urządzonej – 7,5% lasy i inne użytki – 55% nieużytki – 4,5%

W granicach Katowic znajduje się prawie 66 km² lasów. Lasy te są pod ochroną^[11].

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Najstarsza budowla w Katowicach to drewniany kościółek św. Michała Archanioła z XVI w. w Brynowie, oprócz niego w mieście znajduje się kilkadziesiąt budowli mieszkalnych z XIX i początku XX wieku, w tym unikatowe osiedla: Nikiszowiec i Giszowiec. Znajdują się tu także dwa pałace: pałac Goldsteinów i pałac w Załężu oraz kilka zabytkowych kościołów w tym kościół Mariacki, kościół garnizonowy, katedra Chrystusa Króla (największa katedra w kraju), bazylika z klasztorem franciszkanów z oryginalną kalwarią w stylu modernistycznym oraz ewangelicki kościół Zmartwychwstania Pańskiego – najstarsza murowana budowla sakralna w mieście.

Katowice niejednokrotnie nazywane są stolicą polskiej moderny. Drapacz Chmur wybudowany w latach 1929-1930 przy ul. Żwirki i Wigury 15 to jedna z wielu pereł modernistycznej architektury wypełniającej południowy kwartał śródmieścia.

Oprócz zabytków w Katowicach znaleźć można wiele niezabytkowych atrakcji turystycznych np. Pomnik Powstańców Śląskich (największy pomnik w kraju), wieża spadochronowa (jedyna istniejąca wieża spadochronowa w Polsce), Spodek (hala widowiskowa oddana do użytku w roku 1971 z architektonicznie ciekawym dachem koncepcji inżyniera Wacława Zalewskiego, utrzymywanym w miejscu stalowymi kablami zgodnie z zasadami tensegrity).

[edytuj] Wieżowce

Na terenie Katowic jest zbudowanych kilkanaście wysokich budynków, uznawanych za wieżowce. Najstarszym katowickim wieżowcem jest dom profesorów Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych z 1931, drugim Drapacz Chmur z 1934. Obecnie najwyższym wieżowcem w Katowicach jest Altus, będącym najwyższym budynkiem w kraju wybudowanym poza Warszawą. Katowice mają także najwięcej w Polsce wieżowców na kilometr kwadratowy, gdyż mimo, że Warszawa ma ich więcej, to Katowice są dużo od niej mniejsze.

[edytuj] Polityka

[edytuj] Urzędy i Instytucje

Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru. Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać próżnych wyrażeń takich jak "znani", "najlepsi" itd. Kryteria możesz omówić w dyskusji artykułu. Zobacz też: Zasady tworzenia list.

• Śląski Urząd Wojewódzki (Gmach Sejmu Śląskiego)
• Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
• Pierwszy i Drugi Urząd Skarbowy, Urząd Kontroli Skarbowej, Izba Skarbowa,
• Izba Celna
• Wojewódzki Urząd Pracy
• Wyższy Urząd Górniczy,Okręgowy UG
• Obwodowy Urząd Miar oraz Okręgowy Urząd Miar
• Okręgowy Inspektorat Pracy
• Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny
• Wojewódzki Inspektorat Weterynarii
• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
• Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej
• Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego
• Narodowy Fundusz Zdrowia – Śląski Oddział Wojewódzki
• Sąd Okręgowy, Sąd Rejonowy, Sąd Apelacyjny oraz Sąd Metropolitalny
• Prokuratura Okręgowa, Prokuratura Rejonowa oraz Prokuratura Apelacyjna
• Śląskie Kuratorium Oświaty
• Śląski Związek Gmin i Powiatów
• Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
• Instytut Pamięci Narodowej oddział
• Archiwum Państwowe
• Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
• Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego
• Wojewódzki Sztab Wojskowy
• Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego
• Górnośląski Związek Metropolitalny
• Rzecznik Praw Obywatelskich – Pełnomocnik Terenowy
• Konsulaty obcych państw
• INTERREG – Punkt informacyjny

[edytuj] Prezydent miasta

Obecnym prezydentem miasta Katowice jest Piotr Uszok. Od uzyskania przez Katowice praw miejskich w 1865 miasto miało 23 prezydentów. Najważniejsze stanowisko we władzach wykonawczych Katowic było na przestrzeni lat różnie nazywane: w latach 1866-1920 i 1939-1945 nazywano ich Oberbürgermeister, w okresie międzywojennym (1922-1939) i pierwszych latach po wojnie (1945-1950) zwani byli prezydentami miasta, a od 24 marca 1950 do 1 stycznia 1974 zwano ich przewodniczącymi rady miejskiej. Od 1 stycznia 1974 powrócono do określenia prezydent miasta, które jest w użyciu do dziś. Pierwszym prezydentem Katowic był Louis Diebel, który objął urząd 14 maja 1866, zostając burmistrzem miasta, które liczyło wówczas 4 815 mieszkańców i obejmowało swym zasięgiem obszar zbliżony do dzisiejszego śródmieścia Katowic. Przedostatnim sołtysem wsi był Kazimierz Skiba, którego chata, obecnie przeniesiona do skansenu, stała na obrzeżach wsi Katowice, niedaleko granicy wsi Bogucice, w części zwanej później Drajok. Ostatnim sołtysem był niejaki Ludwik Troll.

[edytuj] Rada Miejska

3 marca i 4 kwietnia 1866 miały miejsce pierwsze wybory do ciała, które ustanowiło władze Katowic. Z 342 kandydatów wybrano pierwszych 18 przedstawicieli (Stadtverordneten) mieszkańców miasta. Przedstawiciele ci, pod kierownictwem przewodniczącego komitetu wyborczego, dr Richarda Holtze, wybrali 14 maja 1866 pierwszy magistrat (Magistratskollegium), w skład którego weszli:

• pierwszy burmistrz Katowic – Louis Diebel z Krapkowic (niem. Krappitz),
• zastępca burmistrza – Rossei
• 4 stałych radnych miejskich, którzy od 1873 nosili tytuł Ratsherr

Liczbę radnych podniesiono w 1875 do 6 i zaczęto tytułować Stadtraete.

Na pierwszym posiedzeniu rady, któremu przewodniczył radny o nazwisku Trol, omawiano m.in. sprawy organizacji policji miejskiej. Radny Trol przekazał na jej rzecz, ze swego prywatnego mienia: stare biurko, materiały biurowe, 2 rogi dla straży nocnej, stary regał i szafę.

Obecnie przewodniczącym rady miejskiej jest Jerzy Forajter, a w jej skład wchodzi 31, wybieranych w wyborach bezpośrednich radnych. W 2002, po nowelizacji Ustawy o samorządzie lokalnym rada miasta utraciła prawo wyboru prezydenta. Zgodnie z tą ustawą 27 października 2002 odbyły się wybory powszechne na prezydenta Katowic, w których liczbą 54% głosów został wybrany Piotr Uszok.

[edytuj] Kościoły i związki wyznaniowe

[edytuj] Kościół rzymskokatolicki

Katowice są siedzibą metropolii górnośląskiej (metropolii katowickiej). W mieście znajduje się 36 kościołów i ma swoje klasztory 18 zgromadzeń zakonnych Kościoła rzymskokatolickiego.

[edytuj] Kościół ewangelicko-augsburski

Katowice są siedzibą diecezji katowickiej. W mieście znajdują się 2 parafie;

• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach,
• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach-Szopienicach.

[edytuj] Inne

• Parafia ewangelicko-metodystyczna Nowego Przymierza
• Kościół Chrześcijan Baptystów – dwa zbory (w centrum i w Bogucicach)
• Kościół zielonoświątkowy – zbór Betania
• Kościół Wolnych Chrześcijan
• Wspólnota Kościołów Chrystusowych
• Stowarzyszenie Zborów Chrześcijan w RP
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
• Świadkowie Jehowy
• Świecki Ruch Misyjny "Epifania" – zbór w Katowicach.
• Gmina Wyznaniowa Żydowska w Katowicach
• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu

Do czasów II wojny światowej w mieście istniała przy ul. Mickiewicza zbudowana w stylu eklektycznym, mauretańsko-neoromańskim Wielka Synagoga. Obecnie fundacja Or Chaim podejmuje działania mające na celu odbudowę synagogi. Obecna synagoga znajduje się w budynku Gminy Wyznaniowej Żydowskiej przy ulicy Młyńskiej 13.

Katowice, Kościół Zmartwychwstania Pańskiego

Katowice, Katedra Chrystusa Króla

Katowice, Pałac Biskupi

Katowice, Nieistniejąca już dziś Synagoga Wielka

[edytuj] Osoby urodzone w Katowicach

• Piotr Łuszcz "Magik" – raper, członek grup: Kaliber 44 & Paktofonika
• Wojciech "Fokus" Alszer – raper, eksczłonek Paktofoniki
• Piotr Kupicha – polski wokalista, gitarzysta, kompozytor, tekściarz zespołu popowego Feel
• Paweł Berger – muzyk grupy Dżem
• Krystyna Bochenek – polityk, senator, dziennikarka
• Jacek Borusiński – aktor, członek kabaretu Mumio
• Bartosz Danowski – autor książek informatycznych
• Kamil Durczok – prezenter telewizyjny i dziennikarz RMF FM
• Piotr Dziurowicz – były prezes GKS Katowice
• Jan Furtok – piłkarz, prezes GKS Katowice
• Walenty Fojkis – powstaniec śląski
• Ewald Gawlik – śląski malarz
• Maria Goeppert-Mayer – fizyk, laureat Nagrody Nobla
• Kurt Goldstein – neurolog, psychiatra, profesor Harvard University i Columbia University
• Euzebiusz Huchracki – franciszkanin śląski, męczennik Dachau, sługa Boży
• Sławomir Idziak – operator filmowy
• Bożydar Iwanow – komentator sportowy Polsat Sport
• Jarosław Januszewicz – aktor, muzyk, członek kabaretu Mumio
• Anna Kańtoch – pisarka
• Bogumił Kobiela – aktor

• Ewelina Kopic - dziennikarka i prezenterka telewizyjna
• Janina Kraus – polityk, poseł na Sejm RP
• Krzysztof Krawczyk - piosenkarz
• Jerzy Kukuczka – himalaista
• Kazimierz Kutz – reżyser, poseł na Sejm RP
• Franz Landsberger – historyk sztuki
• Lech Majewski – reżyser filmowy i teatralny
• Franz Leopold Neumann – politolog, profesor Columbia University w Nowym Jorku
• Antoni Jozafat Nowak – profesor antropologii, wykładowca KUL-u, franciszkanin
• Walenty Roździeński – pisarz, kuźnik
• Hans Sachs – immunolog
• Philipp M. Schmutzer – muzyk i kompozytor
• Marek Seweryn – sztangista, mistrz świata i medalista olimpijski
• Erwin Sówka – malarz prymitywista
• Aleksandra Śląska – aktorka
• Edward Szymkowiak – piłkarz
• Krzysztof Warzycha – były piłkarz reprezentacji Polski w piłce nożnej
• Szczepan Wesoły – polski duchowny, arcybiskup
• Ernest Wilimowski – piłkarz
• Anna Wiśniewska – piosenkarka, wokalistka zespołu Ich Troje

[edytuj] Przypisy

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3 1,4} Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007. (GUS), [1]
2. ↑ Na Śląsku więcej kobiet niż mężczyzn, Gość Niedzielny z 22 czerwca 1930, str. 9.
3. ↑ Statystyki strukturalne grudzień 2007 (PL). 03 2008.
4. ↑ Bahnhofstraße na stronie www.kattowitz.one.pl, dn. 24 kwietnia 2007
5. ↑ Jan F. Lewandowski, Centrum Sztuki Filmowej – dzieje idei, w: www.alfa.com.pl, dn. 4 maja 2007
6. ↑ Ranking miast Polski wg wysokości płac
7. ↑ Tomasz Głogowski: "Warszawa upomina się o śląskie lotnisko", Gazeta.pl, 3 kwietnia 2007. Link sprawdzony 2007-09-16.
8. ↑ Sytuacja społeczno-gospodarcza – Urząd Miasta Katowice
9. ↑ Powiązania środowiskowe i techniczne miasta, Rezerwaty przyrody Urząd Miasta Katowice
10. ↑ Opis zdjęcia na wkładce, Gość Niedzielny z 21 grudnia 1930, str. 20.
11. ↑ Sytuacja środowiskowa – Urząd Miasta Katowice

[edytuj] Bibliografia

• "Album Katowic. Bogucice, Załęże et nova villa Katowice. Rozwój w czasie i przestrzeni" – J. Moskal, W. Janota, W. Szewczyk
• "Osady i osiedla Katowic" – Lech Szaraniec
• "Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy: Przewodnik" – K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski
• "Dzieje Katowic (1299-1945)" – oprac. Joanna Starnawska
• "Katowiczanie w K.L. Auschwitz. Ofiary i sprawcy." – oprac. Izabela Lar i Aleksandra Żłobińska
• "Katowice i okolice" – Janusz Kalinowski
• "Geneza i rozwój herbu miasta Katowic" – A. Brożek, A. Plewako
• "Dzieje i rozwój Wielkich Katowic jako ośrodka górnośląskiego przemysłu i stolicy autonomicznego województwa śląskiego" – W. Gostomski-Nałęcz
• "Geschichte der Stadt Kattowitz" – G. Hoffmann

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Urząd Miasta Katowic
• Portal.Katowice.pl
• Portal mojeKatowice.pl
• Wirtualne Katowice
• Listing wysokościowców w Katowicach
• Katowickie budynki w Skyscraperpage
• Zespół Śpiewaków Miasta Katowice "Camerata Silesia"

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi