Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich
Z Wikipedii
Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (ang. The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, w skrócie LDS) jest chrześcijańskim i największym wyznaniem w ramach ruchu Świętych w Dniach Ostatnich. Pierwotna nazwa brzmiała Kościół Chrystusa, lecz zmieniono ją dla odróżnienia od innych kościołów chrześcijańskich. Założycielem i pierwszym prorokiem Kościoła był Joseph Smith, Jr. Wyznawcy nazywani są potocznie mormonami (choć nazwą tą określa się również mniejsze kościoły oparte na naukach Smitha). Jedną z najważniejszych różnic dzielących ten kościół od innych kościołów chrześcijańskich jest uznawania Księgi Mormona za świętą obok Biblii.
Mormoni m.in. z powodu odrzucenia dogmatu Trójcy Świętej (zobacz niżej: Doktryna) nie są uznawani za chrześcijan zarówno przez Kościół katolicki, jak i Światową Radę Kościołów.
Spis treści
|
[edytuj] Historia i organizacja
6 kwietnia 1830 Józef Smith i jego pięciu przyjaciół założyli Kościół Chrystusa wkrótce nazwany Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Stało się to wkrótce po wydaniu Księgi Mormona. Kościół dosyć szybko zyskał dużą liczbę wiernych.W Kirtland, Ohio została zbudowana pierwsza świątynia mormońska. Józef Smith planował zasiedlić razem z innymi wiernymi Independence w stanie Missouri. Ponieważ powstały tam niesnaski z innymi kolonizatorami, Kościół przeniósł się do Nauvoo w stanie Illinois, gdzie Smith został burmistrzem. Tam powstała kolejna świątynia kościoła. Józef Smith był jego przywódcą kościoła aż do 27 czerwca 1844, kiedy został zamordowany w więzieniu w miejscowości Carthage (w stanie Illinois) wraz z kilkoma towarzyszami.
Następcą Josepha Smitha w Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich został Brigham Young, który poprowadził mormonów na tereny dziesiejszego stanu Utah.
Główną siedzibą wyznania jest Salt Lake City w stanie Utah w USA. Kościół jest znany na całym świecie. Kościół jest w posiadaniu ponad 120 świątyń oraz dziesiątek tysięcy kaplic i budynków spotkań na całym świecie.
Hierarchia Kościoła jest wzorowana na hierarchii wczesnochrześcijańskiej. Na jej czele stoi prorok, zwany też Prezydentem Kościoła (obecnie Thomas S. Monson ) wraz z dwoma doradcami. Razem tworzą oni Radę Prezydenta Kościoła. Obok Rady, administracją i duszpasterstwem jego członków zajmuje się Rada Dwunastu Apostołów oraz pięć Kworów Siedemdziesiątych.
Kościół znany jest na świecie nie tylko ze swej gorliwej pracy misjonarskiej, ale także z udzielanej przez niego hojnej pomocy humanitarnej, największych na świecie zbiorów genealogicznych oraz Mormońskiego Chóru Tabernakulum.
W XX wieku Kościół zwiększył znacznie liczbę wiernych dzięki wysokiemu przyrostowi naturalnemu wśród mormonów oraz dużej liczbie nawróceń. Obecnie co roku kościół zyskuje około 300 tys. nowych wiernych na całym świecie.
[edytuj] Doktryna
Zobacz więcej w osobnym artykule: Mormoni.Kościół nie określa się mianem protestanckiego, prawosławnego czy katolickiego. Kościół założony przez Josepha Smitha nazywał się początkowo Kościołem Jezusa Chrystusa. Dopiero później dodano cząstkę "Świętych w Dniach Ostatnich". Kościół uważa się za jedyny prawdziwy chrześcijański Kościół, nie prowadzi dialogu ekumenicznego z innymi kościołami, chociaż nie odbiera prawa innym kościołom do miana chrześcijańskich. Członkowie kościoła uważają, że Joseph Smith odrestaurował prawdziwy Kościół, który odstąpił od nauk Chrystusa po śmierci świętego Piotra i apostołów. Nie uznają także dogmatu o Trójcy Świętej, zdefiniowanego podczas Soboru Nicejskiego. Mają też odmienne od innych kościołów poglądy na naturę Chrystusa.
Praktykuje się tylko chrzest dorosłych (osób w wieku umożliwiającym rozeznanie dobra i zła, za minimalny uważa się 8 lat), a także chrzest za zmarłych, który ma wymiar symboliczny i oznacza chrzest za zmarłych przodków członka Kościoła. Według Josepha Smitha każdy człowiek może osiągnąć boskość. Bóg-Ojciec jest wywyższonym człowiekiem i posiada ciało. Jezus Chrystus jest zaś pierworodnym synem Boga-Ojca. Jezus Chrystus to zarazem Jahwe, Bóg Starego Testamentu, który stworzył ziemię z innymi istotami duchowymi, m. in. Adamem, który jest jednocześnie Michałem Archaniołem.
W kościele występuje także kapłaństwo Aarona. Mormoni nie posługują się krzyżami jako symbolem kościoła, uważając, że ważniejszy jest fakt życia zmartwychwstałego Chrystusa, niż narzędzie jego śmierci.
W krajach anglojęzycznych mormoni posługują się Biblią Króla Jakuba, w Polsce Biblią Warszawską.
[edytuj] Wielkie odstępstwo, odnowienie i kapłaństwo
Mormoni wierzą, że prawdziwy Kościół Jezusa Chrystusa uległ zagładzie w basenie Morza Śródziemnego oraz na kontynencie amerykańskim, gdzie zostały powołane niemalże jednocześnie. Dopiero Joseph Smith przywrócił prawdziwy Kościół Jezusa Chrystusa, który ma przygotować jego wiernych do ponownego przyjścia Chrystusa na ziemię.
Zgodnie z teologią Kościoła, odnowienie chrześcijaństwa zaczęło się za sprawą wizji i objawień, jakich doznał Joseph Smith; wlicza się do nich pierwsze objawienie, jakiego Smith doznał w 1820 roku, a także wszystkie późniejsze objawienia, podczas których odwiedzili go "aniołowie" tacy jak Moroni, Jan Chrzciciel, Mojżesz, Eliasz, apostołowie Piotr, Jakub i Jan. Smith uważał, że ci wysłannicy nadali mu kapłaństwo Aarona, a później kapłaństwo Melchizedeka.
Władzę kapłańską posiadają wszyscy członkowie płci męskiej od 12. roku życia. Otrzymują oni kapłaństwo poprzez błogosławieństwo i święcenia. Kobiety nie są wyświęcane do kapłaństwa, w kościele pełnią jednak aktywną rolę w ramach wielu powołań. Kapłaństwo ma charakter hierarchiczny, nie jest jednak zawodowe - kościół nie zatrudnia duszpasterzy, a ich służba ma charakter ochotniczy i bezpłatny.
[edytuj] Księga Mormona
Zobacz więcej w osobnym artykule: Księga Mormona.Jednym z głównych pism świętych Kościoła obok Biblii jest Księga Mormona - Jeszcze Jedno Świadectwo o Jezusie Chrystusie, której łączny nakład wynosi obecnie ponad 100 milionów egzemplarzy opublikowanych w ponad 93 językach.
Głównym wydarzeniem w Księdze Mormona jest ukazanie się Jezusa Chrystusa na kontynencie amerykańskim wkrótce po jego zmartwychwstaniu. Według Księgi Mormona Chrystus nauczał w Ameryce swojej ewangelii oraz założył swój kościół podobnie jak w Jerozolimie.
Pozostałościami po tych wydarzeniach zdaniem mormonów mogą być na przykład ruiny w Mezoameryce.
Księgę Mormona można zamówić lub dostać bezpłatnie, kontaktując się z najbliższą misją.
[edytuj] Zasady wiary
Wydawca "Chicago Democrat", John Wentworth poprosił Josepha Smitha o zwięzłe przedstawienie zasad wiary mormońskiej. W efekcie Joseph Smith napisał taki tekst, który stał się oficjalnym wyznaniem wiary Kościoła:
Zobacz więcej w osobnym artykule: Zasady Wiary (Mormonizm).[edytuj] Spotkanie niedzielne
Spotkanie niedzielne trwa zwykle około 3 godzin i mogą w nich uczestniczyć wszyscy chętni, również nie będący członkami Kościoła. Około 70 minut trwa spotkanie sakramentalne, podczas którego rozdawany jest sakrament w postaci wody i chleba, odbywają się czytania z Biblii i Księgi Mormona, modlitwy i kazania, zwane przemówieniami. Uczestnicy spotkań zazwyczaj ubierają się w strój formalny - zgodnie z przyjętymi w danym rejonie normami. Około 40 minut trwa szkółka niedzielna, dla dorosłych i dzieci, wykłada się wtedy Pismo Święte. Później odbywają się spotkania w różnych grupach - kapłanów (mężczyzn), kobiet, dzieci i młodzieży.
[edytuj] Życie codzienne
Członkowie Kościoła prowadzą normalny tryb życia. Wykonują różne zawody, jest wśród nich wielu lekarzy, prawników, biznesmenów, polityków. Mogą czytać wszystkie książki, Kościół nie prowadzi czegoś takiego, jak indeks ksiąg zakazanych. Nie powinni jednak pić alkoholu, kawy, herbaty, brać narkotyków. Istotną rolę w nauczaniu odgrywa kwestia etyki seksualnej - za grzech uważany jest seks pozamałżeński czy oglądanie pornografii. Mormoni nie uprawiają też hazardu i nie grają w gry losowe.
[edytuj] Liczebność
[edytuj] Statystki według krajów i języków (z 31 grudnia 2003) :
- Kraje o największej liczbie członków Kościoła: Stany Zjednoczone : 5 503 192 ; Meksyk : 980 053 ; Brazylia : 866 988 ; Chile : 530 739 ; Filipiny : 526 178 ; Peru : 384 663 ; Argentyna : 330 349 ; Gwatemala : 192 207 ; Kanada : 166 442 ; Ekwador : 61 396
- Kraje o dużym procentowym udziale w społeczeństwie (minimum 10 tys. wiernych) : Tonga : 46,0 ; Samoa : 34,0 ; Samoa Amerykańskie : 19,1 ; Kiribati : 10,0 ; Polinezja Francuska : 7,8 ; Chile : 3,4 ; Urugwaj : 2,4 ; Nowa Zelandia : 2,3 ; Honduras : 1,6 ; Boliwia : 1,5
- Małe państwa z dużym udziałem członków Kościoła (poniżej 10 tys.) : Niue (13,0), Wyspy Marshalla (6,8), Wyspy Cooka (6,5) i Mikronezja (3,1).
- Najczęściej używane języki przez członków Kościoła : angielski : 5 828 000 ; hiszpański : 3 681 000 ; portugalski : 907 000 ; tagalog (na Filipinach) : 165 000 ; cebuański (na Filipinach) : 126 000 ; japoński : 117 000 ; iloko (na Filipinach) : 109 000 ; samoański : 102 000 ; koreański : 75 000
[edytuj] Dane z 2005
Na świecie w ostatnim dniu 2005 r. Kościół liczył 12 mln 560 tys. członków (w 2007 jest to już ponad 13 mln). Najwięcej w USA - 5 mln 691 tys. Jednak od kilku lat więcej poza USA niż w samych Stanach. W Meksyku np. 1,044 mln, w Kanadzie - 173 tys., na Karaibach - 143,5 tys., w Centralnej Ameryce - 541,5 tys. W Ameryce Południowej jest 2,99 mln, w Europie - 450 tys., w Azji - 893 tys., w Afryce - 238 tys., w krajach Południowego Pacyfiku - 404 tys. W Polsce jest około 1,2 tys. wiernych. Według Rodneya Starka, socjologa z Uniwersytetu Waszyngtonu, liczba mormonów za 83 lata może osiągnąć liczbę 260 milionów, głównie w Ameryce i Afryce.
[edytuj] Liczebność w USA
Utah 63%, Idaho 14%, Nevada 12%, Wyoming 11%, Arizona 10%, Nowy Meksyk 4%, Waszyngton 3%, Montana 3%, Kolorado 2%. W Kalifornii znajduje się największa liczba świątyń, wyłączając Utah. Pojedyncze świątynie znajdują się jednak w prawie wszystkich stanach.
[edytuj] Kościół w Polsce
Kościół ten znany był w Polsce pod bardzo podobną nazwą Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich. Obecne brzmienie nazwy jest skorygowanym, poprawnym tłumaczeniem oryginalnej nazwy amerykańskiej.
Jedyna wolno stojąca kaplica Kościoła znajduje się w Warszawie przy ulicy Wolskiej 142. Druga wolno stojąca kaplica ma powstać wkrótce w Łodzi. Jednak, poza odrębnymi budowlami Kościół ma w Polsce kilka mniejszych sal spotkań, mieszczących się w wynajmowanych pomieszczeniach.
Zwierzchnik Kościoła w Polsce: Torben Engbjerg
[edytuj] Gminy Kościoła w Polsce
- Białystok
- Bydgoszcz
- Gdańsk
- Katowice
- Kraków
- Lublin
- Łódź
- Poznań
- Warszawa I (ul. Wolska 142)
- Warszawa II (ul. Woronicza 15 w Warszawie)
- Wrocław
[edytuj] Prezydenci Kościoła
| Lp. | Lata kadencji | Imię i nazwisko |
|---|---|---|
| 1. | 1830-1844 | Joseph Smith |
| 2. | 1847-1877 | Brigham Young |
| 3. | 1880-1887 | John Taylor |
| 4. | 1889-1898 | Wilford Woodruff |
| 5. | 1898-1901 | Lorenzo Snow |
| 6. | 1901-1918 | Joseph F. Smith |
| 7. | 1918-1945 | Heber J. Grant |
| 8. | 1945-1951 | George Albert Smith |
| 9. | 1951-1970 | David O. McKay |
| 10. | 1970-1972 | Joseph Fielding Smith |
| 11. | 1972-1973 | Harold B. Lee |
| 12. | 1973-1985 | Spencer W. Kimball |
| 13. | 1985-1994 | Ezra Taft Benson |
| 14. | 1994-1995 | Howard W. Hunter |
| 15. | 1995-2008 | Gordon B. Hinckley |
| 16. | 2008- | Thomas S. Monson |
[edytuj] Misje
Młodzi członkowie Kościoła mogą na własną prośbę odbyć misję w różnych częściach świata. Polega to przede wszystkim na tym, że chodzą oni dwójkami po ulicach i rozmawiają z przypadkowymi przechodniami. Obecnie pracuje około 53 tysięcy misjonarzy (młodzi mężczyźni, kobiety oraz dojrzałe pary małżeńskie), którzy odbywają ochotniczą i nieodpłatną służbę w 162 krajach świata. Inną formą prowadzenia misji są bezpłatne lekcje języka angielskiego, pod koniec których chętni mogą wziąć udział w prezentacji na temat Kościoła. Misjonarze otrzymują na ten okres uposażenie (w rzeczywistości młodzi misjonarze zarabiają pieniądze sami przed misją, a także otrzymują skromną pomoc od rodziny). Dla osób młodych, które nie ukończyły studiów, istnieje możliwość wsparcia finansowego ze strony Kościoła po odbyciu misji. Szacuje się, że na misjach od 1830 roku było około miliona osób.
[edytuj] Świątynie
Jedyną świątynią, która została zbudowana za życia Josepha Smitha, była Świątynia Kirtland w Ohio, która obecnie jest własnością Społeczności Chrystusa. Później powstała świątynia w Nauvoo, która mormoni również musieli porzucić. Pierwszą ukończoną świątynia w Utah była świątynia w St. George, miało to miejsce w 1877 roku. W 1913 roku powstała pierwsza świątynia poza USA, w Kanadzie. Świątynie pełnią bardzo ważną funkcję i mają inne funkcje niż zwykłe kaplice. Kościół uważa, iż świątynie budowane są na wzór świątyń Izraelitów. Na każdej świątyni w miejscowym języku napisane jest "Dom Pana" oraz "Chwała Panu". Na czubku wieży znajduje się zazwyczaj charakterystyczna postać proroka Moroniego. Większość świątyń zwrócona jest w kierunku wschodnim. Wieże na wschodzie są wyższe niż na zachodzie. Prawo wstępu do świątyń posiadają tylko członkowie. Sprawowane są tam na przykład chrzty za zmarłych. Odprawia się tam także tzw. obdarowanie - ceremonię, podczas której członek kościoła symbolicznie przeżywa drogą całego życia duchowego zgodnie z wizją kościoła, oraz tzw. zapieczętowanie (sealing), które polega na symbolicznym spajaniu rodziny na wieczność. Najbliżej Polski znajdują dwie świątynie w Niemczech oraz świątynia w Danii. Wkrótce wybudowana będzie świątynia w Kijowie na Ukrainie.
[edytuj] Wychowanie religijne
Oprócz szkoły niedzielnej w kościele występują specjalne programy nauczania. W zależności od możliwości danej społeczności nauczanie takie odbywa się raz w tygodniu wieczorem lub codziennie rano przed szkołą lub pracą. Szkolenia prowowadzone są przez Kościelny System Edukacyjny.
[edytuj] Duszpasterstwo
Każdej rodzinie przydzieleni są kapłani, którzy nazywani są nauczycielami domowymi i mają obowiązek pomagać jej w potrzebie. Do ich obowiązków należy także odwiedzenie takiej rodziny raz w miesiącu celem nauczania. Członkinie Kościoła prowadzą analogiczną służbę jako tzw. nauczycielki odwiedzające.
[edytuj] Post
Członkom Kościoła, którzy są odpowiednio dojrzali i są zdrowi, zaleca się post w pierwszą niedzielę miesiąca. Polega to na zrezygnowaniu z dwóch posiłków oraz niepiciu w tym czasie żadnych napojów. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze powinny zostać przekazane na cele dobroczynne.
Postom powinna towarzyszyć modlitwa.
[edytuj] Rodzina
Rodzina pełni bardzo ważną funkcję w nauczaniu Kościoła. Znaczenie aktywnego i dobrego życia rodzinnego jest często wychwalane przez najwyższych przełożonych Kościoła. Podkreślana jest również rola kobiety jako matki.
Członkom zaleca się także zawieranie małżeństw z innymi członkami Kościoła. Odradza się, ale nie zakazuje małżeństw mieszanych.
[edytuj] Finanse
Kościół utrzymuje się przede wszystkim z dziesięciny (10% dochodów wiernych). Kościół w ostatnich latach przeżywał rozkwit pod prezydenturą Gordona B. Hinckleya, który od czasu jej objęcia w 1995 roku zwiększył liczbę światyń z 47 do 124. Siedem kolejnych znajduje się w budowie, a budowa kolejnych 5 ma się rozpocząć w najbliższych latach. Świątynie zostały wybudowane na wszystkich kontynentach. Rocznie buduje się także około 350 kaplic i świątyń wielkości kościołów. Gordon B. Hinckley jako prezydent nadzorował także budowę LDS Conference Center.
[edytuj] Kultura
W oparciu o wydarzenia z Księgi Mormona i dzieje Kościoła kręcone i pisane są w Stanach Zjednoczonych filmy i książki. Większość z tych dzieł cieszy się popularnością tylko wśród mormonów. Książki sprzedawane są głównie przez sieć Deseret Book, która ma swoje sklepy w pobliżu kościołów. Dość duże nakłady i dużą popularność wśród nie-mormonów uzyskało jednak dzieło Geralda Lund The Work and the Glory, opisujące w formie powieści wczesną historię Kościoła.
[edytuj] Wpływ na politykę
Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich rzadko wypowiada się na tematy polityczne. Jego powiązania z polityką można śledzić przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych. W XIX wieku większość członków kościoła było zwolennikami Partii Demokratycznej. Obecnie jednak większość członków Kościoła należy do Partii Republikańskiej. Zdarzają się jednak wśród nich zwolennicy demokratów. Sympatia z Partią Republikańską wiąże się przede wszystkim z większym konserwatyzmem republikanów, gdyż mormoni i republikanie są przeciwnikami aborcji, związków jednopłciowych itd. Chociaż w stanie Utah mormoni stanowią niecałe 70% mieszkańców, to 80% członków stanowej legislatury należy do tego Kościoła. Również wszyscy senatorowie wybrani do Kongresu są członkami tego Kościoła. W Kongresie w 1997 było łącznie 15 senatorów i reprezentantów należących do Kościoła. Członkiem Kościoła jest uważany za jednego z wiodących kandydatów republikanów w amerykańskich wyborach prezydenckich w 2008 r. Mitt Romney.
W przeszłości Mormoni chcieli także, aby stan Utah nazywał się Deseret, co jest terminem zasięgniętym z Księgi Mormona. Propozycję tę odrzucił rząd, powołując się na rozdział Kościoła od państwa. Kościół był także przeciwnikiem zniesienia prohibicji, był przeciwny umieszczeniu baz rakietowych w Utah i Nevadzie, oraz był przeciwny legalizacji hazardu.
[edytuj] Budynki kościelne
 Biurowiec zarządu Kościoła |
 Manti, Utah |
 Los Angeles, Kalifornia |
 Berno, Szwajcaria |
 Frankfurt, Niemcy |
 Kopenhaga, Dania |
 Helsinki, Finlandia |
[edytuj] Ciekawostki
- Mormoni stali się bohaterami jednego z odcinków Miasteczka South Parku, gdzie okazali się jedynymi, którzy zostaną zbawieni.
- Joseph Smith był masonem.
- Miejscowość Zełwągi, znajdująca się obecnie na terytorium Polski, była jedynym miejscem w Europie z mormońską większością.[1]
- Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich ma swoje nieoficjalne przedstawicielstwo w postaci całego miasteczka kaplic w Second Life.
