Kofeina

Z Wikipedii

Kofeina
Ogólne informacje
Nazwa systematyczna	3,7-dihydro-1,3,7-trimetylo-1H-puryno- -2,6-dion
Inne nazwy	kofeina 1,3,7-trimetyloksantyna
Wzór sumaryczny	C8H10N4O2
SMILES	C[n]1cnc2N(C)C(=O)N(C)C(=O)c12
Masa molowa	194,19 g/mol
Wygląd	bezwonne białe igiełki lub proszek
Identyfikacja
Numer CAS	58-08-2
Właściwości
Gęstość i stan skupienia	1,2 g/cm3 ; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie	22 g/l
Temperatura topnienia	237 °C (510,15 K)
Niebezpieczeństwa
MSDS	Zewnętrzne dane MSDS
Klasyfikacja UE	Treść oznaczeń: Xn - szkodliwy
NFPA 704	1 2 0
Zwroty ryzyka	R: 22
Numer RTECS	EV6475000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa)

Kofeina (Coffeinum, znana również jako teina, gdy źródłem jest herbata, guaranina (z guarany), mateina (z yerba mate), C₈H₁₀N₄O₂, analepticum ATC: N 06 BC 01) - jest alkaloidem purynowym znajdującym się w surowcach roślinnych. Może również być otrzymywana syntetycznie. Kofeina jest stymulantem. Jest stosowana jako dodatek do niektórych produktów, w tym napojów takich jak coca-cola, czy "energy drinków", np. Red Bulla.

[edytuj] Działanie na organizm

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Adnotacja: Podrozdział.

Działanie kofeiny jest wielokierunkowe i nadal nie do końca poznane. Kofeina jest zaliczana do stymulantów, ponieważ usuwa zmęczenie, polepsza koncentrację, a także poprawia nastrój. Działa analeptycznie blokując receptory adenozynowe. Uczula receptory dopaminy na siebie. Pobudza ośrodkowy układ nerwowy oraz ośrodki wegetatywne: oddechowy, naczynioruchowy i nerwu błędnego. Pobudza równomiernie korę mózgową (zwiększa sprawność myślenia, znosi zmęczenie psychiczne i fizyczne). Przyspiesza przemianę materii, zwiększając zapotrzebowanie na tlen. Zmniejsza napięcie mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Działa moczopędnie, przez co korzystnie wpływa na pracę nerek. Wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego i po zmetabolizowaniu wydala się z moczem. Stosowana w silnym zatruciu alkoholem, atropiną, w zapaści w przebiegu chorób zakaźnych, niedociśnieniu, stanach wyczerpania fizycznego i umysłowego. Może być stosowana w astmie. Stosowana w ilościach 100-300mg dziennie działa pozytywnie na wiele układów funkcjonalnych ludzkiego organizmu. Powoduje słabe uzależnienie fizjologiczne (zespół abstynencyjny przejawia się bólem głowy i drażliwością). U osób regularnie spożywających duże dawki kofeiny, pojawia się tolerancja na większość efektów jej działania (ale nie na wszystkie, np. nadal może występować bezsenność po zażyciu wieczorem).

Dawka śmiertelna kofeiny przy podaniu doustnym dla człowieka to około 150 mg na kilogram masy ciała. Najmniejsza znana dawka kofeiny, która spowodowała śmierć człowieka, to 3200 mg (dożylnie, w wyniku błędu). Znane są przypadki, gdzie po przyjęciu 2000 mg doustnie, osoby wymagały hospitalizacji.

Spożycie kawy zwiększa wydzielanie hormonów (przekaźników synapsycznych):

• dopaminy
• adrenaliny
• serotoniny
• kwasu gamma-aminomasłowego
• acetylocholiny

[edytuj] Źródła kofeiny

Jedna filiżanka (ok. 140 ml) kawy zawiera 75-200 mg kofeiny. Innymi jej źródłami mogą być: herbata (50-60mg na filiżankę), Herbata zielona: 13,5 mg/100 ml , Pepsi: 11,4 mg/100 ml, napój energetyczny "Tiger": 32 mg/100ml, Mountain Dew: 16,8 mg/100 ml , yerba mate, czekolada, paulinia guarana, orzeszki cola. Występuje w rodzinach Rubiaceae, Theace i Sterculiaceae. Kofeina dostępna jest także w formie kapsułek i tabletek, zazwyczaj w dawkach po 200 mg.

[edytuj] Chemia

Nazwa chemiczna: 1,3,7-trimetyloksantyna lub 3,7-dihydro-1,3,7-trimetylo-1H-puryno-2,6-dion

W stanie czystym tworzy białe, długie, giętkie kryształy o temperaturze topnienia 237°C. Rozpuszcza się w gorącej wodzie, chloroformie i benzenie. Jest gorzka w smaku. W budowie jest zbliżona do dwóch innych alkaloidów purynowych: teobrominy i teofiliny.