Krążowniki ciężkie typu Pensacola

Z Wikipedii

Krążowniki typu Pensacola
Opis typu
Producent	Stany Zjednoczone
Użytkownicy	Stany Zjednoczone
Wprowadzenie do służby	1930
Zbudowane okręty	2
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 9100 t pełna 12 000 t
Długość	178 m
Szerokość	20 m
Zanurzenie	6 m
Napęd	turbiny parowe o mocy 107 000 KM
Prędkość	32,7 węzła
Załoga	1200
Uzbrojenie	10 dział kal. 203 mm 8 dział przeciwlotniczych 127 mm L/25 24 armaty przeciwlotnicze 40 mm Bofors 17 – 22 działek przeciwlotniczych kal. 20 mm Oerlikon 6 wyrzutni torped kal. 533 mm
Wyposażenie lotnicze	4 wodnosamoloty

Krążowniki ciężkie typu Pensacola - seria dwóch amerykańskich ciężkich krążowników, zbudowanych w latach 1926 – 1930 w amerykańskich stoczniach.

[edytuj] Historia powstania

Podpisany w 1922 roku traktat waszyngtoński ograniczył tonaż i kaliber artylerii głównej nowo budowanych okrętów. Nowe krążowniki nie mogły mieć wyporności standardowej większej niż 10 000 ton, a maksymalny kaliber ich armat nie mógł być większy niż 203 mm. Stany Zjednoczone jako ostatnie z państw – sygnatariuszy tego traktatu przystąpiły do budowy nowej klasy krążowników ciężkich, o maksymalnych parametrach dopuszczalnych traktatem. Podjęto decyzję o budowie dwóch krążowników tego typu, oznaczonego od pierwszej jednostki jako typ Pensacola.

Konstrukcję nowych okrętów Amerykanie oparli na doświadczeniach innych państw. I tak, Francja i Włochy budując swoje okręty typów Duquesne i Trento dążyli do uzyskania największej prędkości kosztem słabego opancerzenia. Japończycy w swoich krążownikach typu Myoko dodali piątą wieżę artylerii głównej, zwiększając liczbę dział do 10, przy dobrym opancerzeniu i niezłej prędkości, lecz uzyskano to w wyniku przekroczenia limitu tonażu o przeszło 1000 ton, czego nie ujawniono. Natomiast brytyjskie okręty typu County miały niższą prędkość od ich odpowiedników, były także słabiej uzbrojone i opancerzone niż okręty japońskie. Miały jednak solidną budowę i bardzo dobre właściwości morskie.

Przy projektowaniu okrętów typu Pensacola położono nacisk na siłę ognia, opancerzenie, w walce na dystansie mniejszym niż 5 km skuteczne były jednie w walce z niszczycielami a znacznie słabsze w walce z okrętami liniowymi. Krążowniki przewidziane były do działań na Pacyfiku, gdzie miały służyć do dalekiego zwiadu.

Koncepcja ogólna okrętów była zbliżona do okrętów japońskich. Uzbrojono je również w 10 armat kalibru 203 mm (okręty japońskie kal. 200 mm), choć inaczej rozmieszczone. Z uwagi na ostry kształt kadłuba, przy dużej średnicy barbet i objętości komór amunicyjnych, wieże trzylufowe musiały być odsunięte od dziobu i rufy oraz ustawione na nadbudówkach, co jednak pogorszyło stateczność okrętu, poprzez wysokie usytuowanie ciężkich mas.

USS „Pensacola” we wrześniu 1935 roku

Dopiero zastosowanie szerszych stępek przeciwprzechyłowych poprawiło tą sytuację. Przy budowaniu gładkopokładowego kadłuba o płynnej linii wzniosu pokładu oraz w konstrukcji nadbudówek zastosowano szereg elementów wykonanych z aluminium w celu zmniejszenia ciężaru. Dzięki temu okręty były wyjątkowo lekkie jak na swoją wielkość i miały ciężar niższy aż o 900 ton od limitu, a w stosunku do japońskich krążowników typu Myoko aż o 1840 ton.

Kotłownie i maszynownie okrętów rozmieszczono naprzemiennie, podobnie jak w lekkich krążownikach Omaha, co miało zapewnić żywotność okrętów w przypadku trafienia w jedną z kotłowni lub maszynowni. Krążowniki zabierały na pokład 4 wodnosamoloty, nie miały one jednak hangarów i samoloty stały na 2 katapultach lub bezpośrednio pod nimi, co narażało je na czynniki atmosferyczne.

W połowie lat trzydziestych zdemontowano wyrzutnie torped, których było 6 kalibru 533 mm na górnym pokładzie, gdyż nie przewidywano, aby krążowniki walczyły z okrętami przeciwnika w odległości, w której można byłoby zastosować torpedy.

Ciężkie krążowniki: USS "Salt Lake City" (CA-25), USS "Pensacola" (CA-24) i USS New Orleans (CA-32) (od lewej) w Pearl Harbor, 31 października 1943

Po wybuchu II wojny światowej na platformach nadbudówki rufowej zamontowano dodatkowo 4 działa przeciwlotnicze kal. 127 mm, a pod koniec 1941 roku jeszcze 16 działek przeciwlotniczych kal. 28 mm (cztery zestawy sprzężone po 4 działka). Później jeszcze kilkakrotnie zmieniano uzbrojenie okrętów poprzez zwiększenie ilości lekkiego uzbrojenia przeciwlotniczego. Wprowadzono działka Boforsa kal. 40 mm (w zestawach po 6 działek) i działka Oerlikon kal. 20 mm. Zamontowano również radary ostrzegawcze i kierowania ogniem. Ponadto w USS "Pensacola" usunięto tylny maszt oraz ścięto do połowy maszt dziobowy. W USS "Salt Lake City" przebudowy tej nie wykonano z uwagi na zakończenie wojny.

[edytuj] Losy ciężkich krążowników typu Pensacola

Do 1 lipca 1931 okręty były klasyfikowane jako krążowniki lekkie

[edytuj] USS "Pensacola" (CA-24)

Stępkę pod okręt położono w dniu 27 października 1926 roku w stoczni Marynarki Wojennej w Nowym Jorku, wodowanie – 24 kwietnia 1929 roku, włączenie w skład US Navy – 6 lutego 1930 roku). Nosił znak taktyczny CA-24, do 1931 CL-24.

Po wcieleniu do floty okręt wypłynął w dwumiesięczny rejs do Peru i Chile. Następnie w latach 1930 – 1934 operował na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych i na Morzu Karaibskim. W tym czasie kilkakrotnie przechodził przez Kanał Panamski i brał udział w manewrach floty pomiędzy Kalifornią i Hawajami. W 1939 roku został wcielony do Floty Pacyfiku.

USS „Pensacola” po bitwie pod Tassafaronga w 1942 roku

Po włączeniu się Stanów Zjednoczonych do wojny w styczniu 1942 roku wziął udział w konwoju do Brisbane w Australii. Następnie działał w rejonie Wysp Salomona, gdzie w dniu 4 czerwca 1942 roku wziął udział w bitwie o Midway. Następnie został wycofany w rejon Hawajów. Po kilku tygodniach ponownie został skierowany w rejon Wysp Salomona i 26 października 1942 roku wziął udział w bitwie pod Santa Cruz. W dniu 30 listopada 1942 roku wziął udział w nocnej bitwie pod Tassafarongą, gdzie został trafiony torpedą wystrzeloną z japońskiego niszczyciela. W wyniku trafienia zalana została maszynownia oraz wyłączone z działania trzy wieże. Okręt został wyeliminowany z walki. Naprawa trwała przez prawie cały 1943 rok.

W drugiej połowie listopada 1943 roku okręt wziął udział w bombardowaniu artyleryjskim wysp Betio i Tarawa i do końca kwietnia 1944 roku stanowił osłonę zespołu lotniskowców.

Następnie skierowany został w rejon Wysp Kurylskich, gdzie w dniu 26 czerwca 1944 roku ostrzeliwał lotniska, instalacje nadbrzeżne i statki japońskie w rejonie wysp. W dniu 29 sierpnia 1944 roku ostrzeliwał wyspę Wake. Następnie od października 1944 roku brał udział w działaniach wyzwalania Filipin.

W dniu 17 lutego 1945 roku brał udział w bitwie o Iwo Jimę, gdzie został sześciokrotnie trafiony. Od kwietnia 1945 roku brał udział w bombardowaniu Okinawy w trakcie bitwy o tę wyspę.

Po zakończeniu działań wojennych brał udział w transportowaniu żołnierzy do Stanów Zjednoczonych. Ostatni rejs wykonał w styczniu 1946 roku.

W dniach 1 lipca, a następnie 25 lipca 1946 roku został użyty jako okręt-cel podczas dwóch próbnych wybuchów atomowych w rejonie atolu Bikini (pierwszy w powietrzu, drugi pod wodą), podczas których został ciężko uszkodzony. W dniu 26 sierpnia 1946 roku oficjalnie został skreślony z listy floty. Następnie poddany został badaniu stopnia skażenia i zniszczeń jakich doznał w trakcie wybuchów atomowych. W dniu 10 listopada 1948 został zatopiony w odległości 100 mil morskich od wybrzeży stanu Waszyngton (USA).

[edytuj] USS "Salt Lake City" (CA-25)

Stępkę pod okręt położono w dniu 9 czerwca 1927 roku w stoczni New York Shipbuilding Corp. w Camden (New Jersey), zwodowany został w dniu 23 stycznia 1929 roku. Włączony w skład floty w dniu 11 grudnia 1931 roku. Nosił znak taktyczny CA-25, do 1931 CL-25.

Po wcieleniu do floty okręt skierowano w rejs do Brazylii, a po powrocie pływał przez cały 1931 rok w rejonie Nowej Anglii i Nowego Jorku. Od 1932 roku bazował na Pacyfiku, odbywając jednak podróże w rejon Nowego Jorku i Morza Karaibskiego.

W dniu 7 grudnia 1941 roku w trakcie ataku japońskiego na Pearl Harbor przebywał na północ od Hawajów. W dniu 11 grudnia 1941 roku zaatakował japoński okręt podwodny. W lutym 1942 roku brał udział w ostrzale Wysp Marshalla.

W kwietniu 1942 roku krążownik uczestniczył w eskorcie lotniskowców, z których wystartowały samoloty aby dokonać pierwszego nalotu bombowego na Tokio. W maju 1942 roku osłaniał lotniskowce w bitwie na Morzu Koralowym, zaś w czerwcu stanowił tylną straż w bitwie o Midway. Następnie służył w osłonie lotniskowców m.in. w dniu 15 września 1942 roku osłaniał lotniskowiec USS "Wasp", gdy ten został storpedowany i zatopiony.

W dniach 11–12 października 1942 roku okręt uczestniczył w nocnej bitwie koło przylądka Ésperance, w trakcie której został uszkodzony przez japońskie ciężkie krążowniki. Remont trwał 4 miesiące w Pearl Harbor.

Od marca do września 1943 roku okręt przebywał w rejonie Wysp Aleuckich, gdzie w dniu 26 marca 1943 roku wziął udział w bitwie koło Wysp Komandorskich. W czasie tej bitwy okręt został trafiony i unieruchomiony, lecz nie został ostatecznie zatopiony, gdyż okręty japońskie wycofały się z braku amunicji.

Od listopada 1943 roku do kwietnia 1944 roku okręt brał kilkakrotnie udział w bombardowaniu obiektów na Wyspach Gilberta, Marshalla i Zachodnich Karolinach. Następnie powrócił w rejon Wysp Aleuckich, gdzie w dniu 29 sierpnia 1944 roku atakował wyspę Wake, a później brał udział w osłonie lotniskowców.

USS „Salt Lake City” w porcie Dutch Harbor (29 marca 1943)

Od listopada 1944 roku do stycznia 1945 roku uczestniczył w bombardowaniu lotnisk na Wyspach Wulkanicznych. Następnie w okresie marzec – maj 1945 roku przebywał w rejonie wyspy Iwo-Jima i Okinawa, gdzie działał na rzecz wojsk walczących o te wyspy.

Po zakończeniu II wojny światowej transportował żołnierzy amerykańskich do Stanów Zjednoczonych.

Następnie w dniach 1 lipca i 25 lipca 1946 roku został użyty jako okręt cel w trakcie próbnych wybuchów atomowych w atolu Bikini (podczas pierwszego powietrznego został lekko uszkodzony, podczas drugiego - podwodnego, ciężko). W dniu 29 sierpnia 1946 roku został skreślony z listy floty. Następnie był badany pod względem zniszczeń i skażenia jakich doznał w trakcie prób. W dniu 25 maja 1948 roku został zatopiony jako okręt-cel w odległości 130 mil morskich od wybrzeża południowej Kalifornii.

[edytuj] Dane taktyczno – techniczne

• Wyporność:
  • standardowa: 9100 ton
  • pełna: 11500 – 12050 ton
• Wymiary:
  • długość: 178,5 m
  • szerokość: 19,9 m
  • zanurzenie:
    • standardowe: 5,0 m
    • maksymalne: 6,7 m
• Napęd:
  • 4 zespoły turbin parowych Parsonsa, 8 kotłów parowych White-Forster
  • Moc maszyn: 107 000 KM
• Prędkość: 32,7 węzła
• Zasięg:
• Załoga: 631 (w czasie wojny 1200) osób

• Uzbrojenie:
  • 10 dział kal. 203 mm długość lufy L/55 kalibrów (w dwóch wieżach trzydziałowych i dwóch dwudziałowych)
  • 8 dział przeciwlotniczych 127 mm L/25 (pojedynczych)
  • 24 armaty przeciwlotnicze 40 mm Bofors (6 zestawów czterolufowych) - dodane podczas wojny
  • 17 – 22 działek przeciwlotniczych kal. 20 mm Oerlikon (dodane podczas wojny)
  • 8 karabinów maszynowych 12,7 mm - przeciwlotniczych
  • 4 wodnosamoloty (później zdjęte) - 2 katapulty
  • 6 wyrzutni torped kal. 533 mm (później zdjęte)
• Opancerzenie:
  • pas burtowy: 64 – 102 mm
  • pokład: 25 mm
  • wieże artylerii głównej: 19 – 64 mm