Leonid Breżniew

Z Wikipedii

Leonid Breżniew
Data i miejsce urodzenia	1906 , zm. 1982
4. Sekretarz Generalny KPZR
Okres urzędowania	od 1964 do 1982
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia ZSRR
Poprzednik	Nikita Chruszczow
Następca	Jurij Andropow

Leonid Iljicz Breżniew (ros. Леонид Ильич Брежнев) (ur. 19 grudnia 1906 w Kamienskoje (wówczas), zm. 10 listopada 1982 w Moskwie) – działacz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i polityk ZSRR.

Urodził się w rodzinie hutnika, w 1921 roku rozpoczął pracę w hucie. w 1923 roku wstąpił do Komsomołu. W 1931 roku został członkiem Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików). W tym czasie ukończył technikum i zaczął pracować jako geodeta w guberni kurskiej, następnie na Białorusi i Uralu. W 1935 roku ukończył Instytutu Hutnictwa w Dnieprodzierżyńsku, pracował w fabryce i służył w wojsku na Zabajkalu. W 1939 roku został sekretarzem Dniepropiotrowskiego Komitetu Partii.

Przed atakiem Niemiec na ZSRR powołany do czynnej służby wojskowej, gdzie pełnił funkcje komisarza politycznego. W trakcie służby w Armii Czerwonej początkowo pełnił funkcję zastępcy szefa Zarządu Politycznego Frontu Południowego, później szefa Wydziału Politycznego 18 Armii i szefa Zarządu Politycznego 4 Frontu Białoruskiego (później jego udział w wojnie był wyolbrzymiony i nadano mu nawet w 1976 stopień marszałka, czyniąc jednocześnie naczelnym zwierzchnikiem sił zbrojnych).

Po zakończeniu wojny w 1946 roku został pierwszym sekretarzem Zaporoskiego Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Ukrainy, a później Dniepropietrowskiego Komitetu Obwodowego KP Ukrainy. W latach 1950-1952 był pierwszym sekretarzem Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Mołdawii. W latach 1953-1954 zastępca naczelnika Zarządu Politycznego Marynarki Wojennej ZSRR. W 1954 roku został drugim, a w 1955 roku pierwszym sekretarzem Komunistycznej Partii Kazachstanu.

Na XIX Zjeździe KPZR w 1956 został wybrany zastępcą członka Prezydium KC KPZR i sekretarzem KC, od 1957 członkiem jego prezydium. Za rządów Chruszczowa przewodził grupie działaczy partyjnych niezadowolonych z polityki Chruszczowa.

W 1964 roku stanął na czele pałacowego przewrotu, w którego wyniku Chruszczow został odsunięty od władzy. Breżniew objął wówczas urząd I sekretarza KC KPZR (od 1966 sekretarza generalnego KC KPZR). Funkcję tę pełnił do śmierci w 1982 roku. Współspiskowcy stanęli na czele rządu (Aleksiej Kosygin), dyplomacji (Andriej Gromyko), ideologii (Michaił Susłow). Jego rządy charakteryzowało w polityce wewnętrznej zatrzymanie destalinizacji, rezygnacja z eksperymentów gospodarczych i ustrojowych ery Chruszczowa, walka z antykomunistycznymi dysydentami z użyciem wszystkich środków (rygorystyczna cenzura, powszechna inwigilacja, skrytobójstwa, szpitale psychiatryczne dla opozycjonistów), ukrywanie niepowodzeń i narastających trudności poprzez propagandę. Nie zdecydowano się jednak przywrócić masowego terroru czasów Stalina. Ideologowie ZSRR nazywali państwo Breżniewa takimi określeniami jak "rozwinięte społeczeństwo socjalistyczne", albo "realny socjalizm", ale później zostało mu nadane miano "epoki zastoju".

Oprócz tych funkcji Leonid Breżniew był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR od piątej do dziesiątej kadencji, do Rady Najwyższej Kazachskiej SRR czwartej kadencji, członkiem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR w latach 1965-1977 i jej przewodniczącym w latach 1960-1964 i 1977-1982.

W polityce zagranicznej Breżniew łączył dążenie do ograniczenia "zimnej wojny" (deténte – układy rozbrojeniowe z USA, Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) z tłumieniem ruchów antykomunistycznych w państwach socjalistycznych (interwencja w Czechosłowacji 1968, groźba interwencji w Polsce w 1980-81) oraz tzw. eksportem rewolucji w Trzecim Świecie (Etiopia, Mozambik, Angola, Afganistan). Jednocześnie pogorszył stosunki z ChRL, co doprowadziło do krótkotrwałych starć zbrojnych. W 1979 rozpoczął interwencję w Afganistanie, która spowodowała powstanie antykomunistycznej partyzantki oraz przebudzenie islamskie i narodowe w wielu republikach radzieckich, była ostatecznie jednym z przyczyn upadku ZSRR, natomiast sponsorowanie proradzieckich reżimów (Wietnam, Kuba), partii komunistycznych i ruchów lewicowych na całym świecie było wielkim obciążeniem dla słabnącej i nieefektywnej upaństwowionej gospodarki planowej. Gospodarka wykazywała coraz niższą stopę wzrostu, coraz trudniej jej było udźwignąć koszty "wyścigu zbrojeń", prestiżowych dokonań (loty kosmiczne, Olimpiada w roku 1980) oraz rozbudzonych apetytów konsumpcyjnych.

Z czasami Breżniewa wiąże się także poczucie bezkarności skorumpowanych i niekompetentnych aparatczyków oraz KGB-istów, którzy patronowali różnym nielegalnym interesom (skorumpowanie rodziny Breżniewa ujawnił jego następca Andropow). Sam Breżniew w coraz mniejszym stopniu kontrolował sytuację, gdyż stan jego zdrowia, w tym sprawność umysłowa, stale się pogarszała.

Umarł na daczy na zawał serca 10 listopada 1982. Po uroczystym pogrzebie Breżniew został pochowany pod murami Kremla. Jego żona Wiktoria Pietrowna zmarła osamotniona w 1995 roku, córka Galina w 1998, syn Jurij (urodzony w 1933) żyje do dziś.

Czterokrotnie nagrodzony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego (1966, 1976, 1978, 1981) wraz z medalem "Złotej Gwiazdy", tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej (1961).

Breżniew znany był z zamiłowania do kolekcjonowania orderów. Wśród setek wyróżnień, które otrzymał wymienić można w szczególności: Order Zwycięstwa (przyznany mu w 1978 pomimo, iż formalnie nie przysługiwał w ogóle Breżniewowi ponieważ nadawany mógł być jedynie najwyższym dowódcom II wojny światowej, został mu pośmiertnie odebrany w 1989), Order Lenina (ośmiokrotnie), Order Rewolucji Październikowej (dwukrotnie), Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie), Order Bohdana Chmielnickiego, Order Wojny Ojczyźnianej I kl., Order Czerwonej Gwiazdy, Medal za Wyzwolenie Warszawy, Medal za Obronę Odessy, Medal za Zdobycie Wiednia, Krzyż Wielki Orderu Virtuti Militari (nadany w 1974, odebrany w 1990), NRD-owski Order Karola Marksa.

[edytuj] Ciekawostki

Breżniew, w szczególności po koniec swojego życia, był przedmiotem wielu anegdot. Nawiązywały one m.in. do jego słabości do orderów (np. dowcip sugerujący, iż z wyróżnień sowieckich nie posiada on jedynie tytułu Matki-bohatera i Miasta-bohatera), słabego stanu zdrowia (np. dowcipy sugerujące, iż żyje tylko dzięki wspomaganiu "agregatu" pracującego na częściach amerykańskich) oraz jego niewyraźnej wymowy, która zniekształcała wypowiadane przez niego słowa zmieniając ich znaczenie.