Marian Smoluchowski
Z Wikipedii
Marian Smoluchowski (Marian Ritter von Smolan Smoluchowski, ur. 28 maja 1872, zm. 5 września 1917) - polski fizyk.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Urodzony w Vorderbrühl pod Wiedniem w Austrii, w latach 1890-1894 studiował fizykę na uniwersytecie w Wiedniu. Poślubił Zofię Baraniecką (1881-1959), córkę profesora matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Mariana Baranieckiego, z którą miał dzieci - córkę Aldonę (1902-1984) i syna Romana (1910-1996, także fizyka, profesora uniwersytetów w Princeton i Austin). W 1894-1895 odbył służbę wojskową, w 1895 obronił z wyróżnieniem pracę doktorską w Wiedniu. Przez kilka lat pracował w laboratoriach różnych ośrodków naukowych Europy (Sorbona, Glasgow, Berlin). W 1898 otrzymał prawo wykładania (tzw. veniam legendi). W latach 1899-1912 pracował na Uniwersytecie Lwowskim, od 1900 jako profesor. Od 1912 profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim, w katedrze fizyki doświadczalnej.
Smoluchowski był klasykiem fizyki statystycznej. Prowadził badania nad wyjaśnieniem ruchów Browna. Einstein wykorzystał jego prace, aby sformułować teorię wyjaśniającą chaotyczne ruchu cząstek[1]. Jedno z równań teorii dyfuzji jest znane jako równanie Smoluchowskiego. Był też zapalonym taternikiem. Kilka miesięcy przed śmiercią (ostra forma dyzenterii) wybrany rektorem UJ. Zmarł 5 września 1917 w Krakowie.
Jego imię nosi Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, jedna z ulic w Krakowie oraz ulica w Poznaniu, przy której znajduje się Instytut Fizyki Molekularnej PAN. Także we Wrocławiu (w kampusie Politechniki Wrocławskiej), Warszawie i Oświęcimiu są ulice M. Smoluchowskiego. Polskie Towarzystwo Fizyczne ustanowiło Medal Mariana Smoluchowskiego nadawany za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki.
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1970 jednemu z kraterów na Księżycu nadano nazwę Smoluchowski od Mariana Smoluchowskiego.[2] [3]
Przypisy
- ↑ Turnau J., Bieroń J: 125. rocznica urodzin i 80. rocznica śmierci Mariana Smoluchowskiego. virgo.ii.uj.edu.pl.
- ↑ Położenie na mapie Księżyca
- ↑ Pochodzenie nazwy krateru
[edytuj] Bibliografia
A. Teske - Marian Smoluchowski, Leben und Werk (Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1997.