Marian Spychalski
Z Wikipedii
Marian Spychalski | |
Data urodzenia | 1906 |
Data śmierci | 1980 |
3. Przewodniczący Rady Państwa PRL |
|
Okres urzędowania | od 11 kwietnia 1968 do 23 grudnia 1970 |
Przynależność polityczna | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
Poprzednik | Edward Ochab |
Następca | Józef Cyrankiewicz |
Marian Spychalski ps. Marek (ur. 6 grudnia 1906 w Łodzi, zm. 7 czerwca 1980 w Warszawie) – działacz państwowy i partyjny w okresie PRL, przewodniczący Rady Państwa, Marszałek Polski od 7 października 1963, z wykształcenia architekt, brat Józefa.
Urodził się w rodzinie robotniczej. Ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej 1931 oraz po II wojnie światowej w Akademii Sztabu Generalnego (1961). Od 1931 należał do Komunistycznej Partii Polski, od 1942 do PPR, od 1948 do PZPR.
W okresie międzywojennym zatrudniony w pracowniach urbanistycznych w Warszawie i Poznaniu (m.in. współprojektował cmentarz przy ulicy Lutyckiej należący do parafii sołackiej pw. św. Jana Vianeya, korty "Legii" w Warszawie i inne), od 1935 był kierownikiem wydziału planu ogólnego zabudowania stolicy w Zarządzie Miejskim w Warszawie; 1937 laureat nagrody Grand Prix w Paryżu.
Podczas wojny w konspiracji, 1942 współtwórca i szef Sztabu Głównego Gwardii Ludowej, 1944 szef sztabu informacyjnego Sztabu Głównego Armii Ludowej. We wrześniu 1943 był autorem ujawnienia gestapo listy działaczy Polskiego Państwa Podziemnego, Delegatury Rządu na Kraj i żołnierzy Armii Krajowej.[1] 1944 był członkiem delegacji KRN w ZSRR, następnie (lipiec-wrzesień 1944) szefem Sztabu Głównego Wojska Polskiego. 1944-1945 prezydent i przewodniczący Rady Narodowej Warszawy.
Jednocześnie należał do najwyższych władz PPR – był w okresie 1944-1948 członkiem Komitetu Centralnego i 1945-1948 członkiem Biura Politycznego KC. W 1945 dwukrotnie otrzymał stopień generalski – generała brygady w lutym, generała dywizji w czerwcu. 1948 wszedł w skład władz PZPR, został członkiem KC i Biura Politycznego KC.
W latach 1945-1949 był wiceministrem obrony narodowej i jednocześnie zastępcą naczelnego dowódcy Wojska Polskiego ds. polityczno-wychowawczych. Od 1949 ministrem – najpierw odbudowy (kwiecień-maj), następnie budownictwa (maj-listopad). W listopadzie 1949 został oskarżony o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne i odsunięty od stanowisk państwowych i wykluczony z KC PZPR, pracował jeszcze jako architekt przy odbudowie Wrocławia; w latach 1950-1956 więziony.
Po zwolnieniu w marcu 1956 został zrehabilitowany i przywrócony do działalności państwowej, od października ponownie członek KC (do 1971) i Biura Politycznego KC (do 1970), październik-listopad 1956 wiceminister obrony narodowej i szef Głównego Zarządu Politycznego WP, od listopada minister obrony narodowej (do 1968). W lipcu 1957 został awansowany na generała broni, a 1963 otrzymał stopień marszałka Polski (był ostatnią osobą, której nadano ten stopień). 1968-1970 był przewodniczącym Rady Państwa; 1968-1971 przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.
1943-1952 był posłem do KRN i na Sejm Ustawodawczy (w październiku 1951 został pozbawiony immunitetu), 1957-1972 poseł na Sejm PRL. 1961 otrzymał Order Budowniczych Polski Ludowej.
Zmarł 7 czerwca 1980 roku w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym (d. Wojskowym) na Powązkach w Warszawie. W pogrzebie uczestniczyli m.in. przewodniczący Rady Państwa PRL prof. Henryk Jabłoński, członkowie Biura Politycznego KC PZPR:Władysław Kruczek i Stanisław Kania, członkowie Rady Państwa (m.in. Henryk Szafrański i Stanisław Wroński), minister do spraw kombatantów gen. dyw. Mieczysław Grudzień. Mowę pogrzebową wygłosił minister obrony narodowej PRL gen. armii Wojciech Jaruzelski.
Przypisy
- ↑ Władysław Bułhak Komunistyczny donos do gestapo Rzeczpospolita 5-6 maja 2007
Poprzednik Edward Ochab |
Przewodniczący Rady Państwa 1968-1970 |
Następca Józef Cyrankiewicz |
Poprzednik Konstanty Rokossowski Marszałek Polski |
Minister Obrony Narodowej 1957-1968 |
Następca gen. armii Wojciech Jaruzelski |
W dniu zaprzysiężenia |
Józef Cyrankiewicz • Stefan Ignar • Piotr Jaroszewicz • Zenon Nowak • Rajmund Barański • Władysław Bieńkowski • Stanisław Darski • Jan Dąb-Kocioł • Tadeusz Dietrich • Jan Górecki p.o. • Stefan Jędrychowski • Karol Kuryluk • Marian Minor • Zygmunt Moskwa • Edward Ochab • Stefan Pietrusiewicz • Feliks Pisula • Jan Rabanowski • Antoni Radliński • Adam Rapacki • Marian Rybicki • Marian Spychalski • Stanisław Sroka p.o. • Eugeniusz Stawiński • Ryszard Strzelecki • Jerzy Sztachelski • Witold Trąmpczyński • Franciszek Waniołka • Władysław Wicha • Stanisław Zawadzki • Kiejstut Żemaitis • Stefan Żółkiewski |
|
Późniejsi członkowie rządu |
Jerzy Albrecht • Aleksander Burski • Tadeusz Galiński • Henryk Golański • Mieczysław Hoffman p.o. • Mieczysław Jagielski • Mieczysław Lesz • Jan Mitręga • Marian Olewiński • Józef Popielas • Kazimierz Rusinek p.o. • Dionizy Smoleński • Eugeniusz Szyr • Julian Tokarski • Wacław Tułodziecki • Adam Żebrowski |
W dniu zaprzysiężenia |
Józef Cyrankiewicz • Stefan Ignar • Piotr Jaroszewicz • Zenon Nowak • Eugeniusz Szyr • Julian Tokarski • Jerzy Albrecht • Aleksander Burski • Stanisław Darski • Tadeusz Galiński • Roman Gesing • Henryk Golański • Mieczysław Jagielski • Stefan Jędrychowski • Mieczysław Lesz • Jan Mitręga • Zygmunt Moskwa • Marian Olewiński • Stefan Pietrusiewicz • Feliks Pisula • Józef Popielas • Antoni Radliński • Adam Rapacki • Marian Rybicki • Dionizy Smoleński • Marian Spychalski • Stanisław Sroka • Eugeniusz Stawiński • Jerzy Sztachelski • Witold Trąmpczyński • Wacław Tułodziecki • Franciszek Waniołka • Władysław Wicha |
|
Późniejsi członkowie rządu |
Janusz Burakiewicz • Włodzimierz Lechowicz • Piotr Lewiński • Mieczysław Moczar • Lucjan Motyka • Zygmunt Ostrowski |
W dniu zaprzysiężenia |
Józef Cyrankiewicz • Stefan Ignar • Piotr Jaroszewicz • Zenon Nowak • Eugeniusz Szyr • Julian Tokarski • Franciszek Waniołka • Jerzy Albrecht • Janusz Burakiewicz • Aleksander Burski • Roman Gesing • Henryk Golański • Janusz Hrynkiewicz • Mieczysław Jagielski • Stefan Jędrychowski • Włodzimierz Lechowicz • Mieczysław Lesz • Piotr Lewiński • Jan Mitręga • Mieczysław Moczar • Zygmunt Moskwa • Lucjan Motyka • Marian Olewiński • Feliks Pisula • Antoni Radliński • Adam Rapacki • Marian Spychalski • Stanisław Sroka • Eugeniusz Stawiński • Jerzy Sztachelski • Witold Trąmpczyński • Wacław Tułodziecki • Stanisław Walczak |
|
Późniejsi członkowie rządu |
Marian Dmochowski • Andrzej Giersz • Stanisław Gucwa • Henryk Jabłoński • Wojciech Jaruzelski • Jan Kaczmarek • Franciszek Kaim • Jan Karol Kostrzewski • Michał Krukowski • Józef Kulesza • Tadeusz Kunicki • Stanisław Majewski • Edward Sznajder • Jerzy Szopa • Kazimierz Świtała |
marszałkowie WP Józef Piłsudski • Ferdinand Foch • Edward Śmigły-Rydz
marszałkowie LWP Michał Rola-Żymierski • Konstanty Rokossowski • Marian Spychalski