Max Weber
Z Wikipedii
Max Weber (ur. 21 kwietnia 1864 w Erfurcie, zm. 14 czerwca 1920 w Monachium) - niemiecki socjolog, historyk, ekonomista, prawnik, religioznawca i teoretyk polityki.
Brat socjologa Alfreda Webera.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Wykładał prawo na uniwersytecie w Berlinie (od 1892), ekonomię polityczną na uniwersytecie we Fryburgu (od 1894) i ekonomię na uniwersytecie w Heidelbergu (od 1897), gdzie był związany z neokantowską szkołą badeńską.
W 1893 Weber ożenił się z Marianne Schnitger, późniejszą feministką (napisała też jego biografię).
Po śmierci ojca przeżył ciężkie załamanie nerwowe. Na uniwersytet powrócił w 1918 obejmując katedrę w Wiedniu, a następnego roku pierwszą w Niemczech katedrę socjologii w Monachium. W tym mieście spędził resztę życia.
[edytuj] Dzieła
Najważniejsze dzieła Webera to Etyka protestancka i duch kapitalizmu (Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, 1905, wyd. pol. 1994) oraz Gospodarka i społeczeństwo (Wirtschaft und Gesellschaft, 1922, wyd. pol. 2002).
[edytuj] Poglądy
Jedną z podstawowych zasług Webera jest umocowanie metodologii nauk społecznych. Weber odrzucał pozytywistyczną koncepcję nauk społecznych jako nauk przyrodniczych (której przedstawicielem był np. Auguste Comte). Weber postulował, aby nadać naukom społecznym ścisły i obiektywny charakter poprzez opracowywanie specyficznej dlań metodologii i filozofii nauki (np. koncepcja typów idealnych), opisywanie ich jak najbardziej precyzyjnym językiem (wprowadził wiele do dziś użytecznych pojęć) oraz prowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań historyczno-porównawczych.
Swoją teorię socjologiczną Weber buduje na pojęciu działania społecznego (działania jednostek). Od innych zachowań ludzkich odróżnia je to, że działający podmiot wiąże z nim subiektywny sens. Operacja rozumienia (Verstehen) jest możliwa tylko w odniesieniu do działań racjonalnych. Weber wierzył jednak, że człowiek w większości przypadków nie zachowuje się racjonalnie. Dlatego też postulował badanie ludzkich zachowań poprzez zestawianie ich z w pełni racjonalnymi i logicznie spójnymi typami idealnymi. Badacz miał wyciągać wnioski na podstawie różnic między typem idealnym, a faktycznym działaniem. W odniesieniu do działań afektywnych, opierających się na stanach uczuciowych, pomocna jest też empatia, do tradycjonalnych zaś - pamięć historyczna.
Pojęcie działania racjonalnego jest kluczem do zrozumienia procesu racjonalizacji, charakterystycznego dla kultury zachodniej. Nastawienie na racjonalność jest tym, co wyróżnia etykę protestancką rozwijaną przez wywodzący się z kalwinizmu purytanizm. Weber stawia tezę, że kierunkiem rozwoju społeczeństwa zachodniego jest odchodzenie od tradycji i rozszerzenie obszarów, w których dominuje myślenie i działanie o charakterze racjonalnym. Proces ten Weber określał jako odczarowywanie świata - niszczenie świata opartego na magii. Wyrazem tych przekonań są zwłaszcza analizy Webera dotyczące biurokracji. Słynna jest jego teza o wyższości protestanckich świąt Wielkiej Nocy nad katolickim Bożym Narodzeniem.
[edytuj] Weber a sprawa polska
Weber był aktywnym ideologiem działań skierowanych przeciw Polakom i kulturze polskiej na ziemiach znajdujących się pod panowaniem pruskim. Uważał, iż Polacy zachowując swoją tożsamość nie mogą być obywatelami państwa niemieckiego, które powinno być w jego przekonaniu oparte na wspólnej kulturze (Kulturstaat). Popierał w związku z powyższym publicznie zdecydowane działania germanizacyjne w wymiarze administracyjnym, ekonomicznym i kulturowym. Aktywnie wspierał swoimi wystąpieniami "Hakatę" dostarczając jednocześnie jej ideologom naukowych uzasadnień. W poźniejszym okresie wyrażał także opinie o nieprzystawalności do niemieckiej tożsamości katolików i Żydów [1]
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Przypisy
- ↑ Gary A. Abraham, "Max Weber: Modernist Anti-Pluralism and the Polish Question", New German Critique, No. 53. (Spring - Summer, 1991), pp. 33-66.