Michał Kalecki

Z Wikipedii

Michał Kalecki (ur. 22 czerwca 1899 w Łodzi, zm. 18 kwietnia 1970 w Warszawie), ekonomista polski, profesor Zakładu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk i Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, członek PAN. Szwagrem Michała Kaleckiego był Ary Sternfeld, radziecki uczony, jeden z pionierów kosmonautyki, astronautyki, ur. 1905 w Sieradzu.

Był synem Abrama (właściciela niewielkiej przędzalni) i Klary z domu Segałło (pochodzącej z rodziny urzędniczej). Uczęszczał do gimnazjum w Łodzi, w 1917 rozpoczął studia mechaniczne na Politechnice Warszawskiej; lata 1919-1921 spędził w szeregach Wojska Polskiego. Studiował następnie na Politechnice Gdańskiej (1921-1925), ale studiów nie ukończył i nie uzyskał żadnego stopnia naukowego. W latach 1929-1936 pracował jako referent ds. karteli i koncernów w Instytucie Badań Koniunktur Gospodarczych i Cen w Warszawie, gdzie współpracował z Edwardem Lipińskim. Wyjechał w 1936 do Anglii; do 1938 pracował w słynnej London School of Economics, później był asystentem w Katedrze Ekonomii Uniwersytetu Cambridge; w latach 1939-1945 pracował w charakterze asystenta w Instytucie Statystyki Uniwersytetu Oksfordzkiego, pewien czas spędził we Francji. Po wojnie pracował krótko w Międzynarodowym Biurze Pracy w Montrealu, a po powrocie do kraju (1946) był doradcą ekonomicznym w Centralnym Urzędzie Planowania oraz urzędnikiem w Ministerstwie Finansów.

W latach 1946-1954 pracował w Departamencie Ekonomicznym Sekretariatu ONZ (zastępca dyrektora jednego z działów). Był ekspertem ekonomicznym kilku rządów, m.in. Izraela (1951), Meksyku, Indii (1959-1960), Kuby (1961). W Polsce pracował jako doradca ekonomiczny w Komisji Planowania przy Urzędzie Rady Ministrów (1955-1957) i przewodniczący Głównej Komisji Planu Perspektywicznego (1957-1960); zajmował się jednocześnie pracą naukowo-dydaktyczną, był kierownikiem Działu Ekonomii Współczesnego Kapitalizmu (1955-1961) i profesorem zwyczajnym (1956) w Zakładzie Nauk Ekonomicznych PAN oraz profesorem Szkoły Głównej Planowania i Statystyki (1961-1969, pracował w Katedrze Ekonomii Politycznej na Wydziale Handlu Zagranicznego). W latach 1962-1968 przewodniczył Radzie Naukowej Międzyuczelnianego Zakładu Problemów Gospodarki Krajów Słabo Rozwiniętych SGPiS i Uniwersytetu Warszawskiego. Był również wiceprzewodniczącym Rady Ekonomicznej przy Radzie Ministrów (1957-1963).

W 1958 został powołany na członka-korespondenta PAN, w 1966 został członkiem rzeczywistym akademii; w latach 1961-1968 przewodniczył Komitetowi Badań nad Zagadnieniami Społecznymi Polski Ludowej PAN. Odebrał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (1964) i Wyższej Szkoły Ekonomicznej we Wrocławiu (1965); był laureatem nagrody państwowej I stopnia (1966, za pracę Zarys teorii wzrostu gospodarki socjalistycznej) oraz Nagrody im. Oskara Langego (1967), przyznawanej przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Został również odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1964) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Prace naukowe Kaleckiego dotyczyły analizy cykli koniunkturalnych, efektywności inwestycji, teorii dochodu narodowego, teorii wzrostu w gospodarce socjalistycznej, ekonometrii i metodologii planowania.

Na trzy lata przed J.M. Keynesem opublikował Próbę teorii koniunktury (1933), w której podjął kwestię wpływu popytu globalnego na rozmiary i strukturę dochodu narodowego, wskazując w niej na decydującą rolę inwestycji. Swoje tezy, występujące później w teorii J.M. Keynesa, pogłębił, wbudowując je w model niedoskonałej konkurencji. Jego Teoria dynamiki gospodarczej (1954), będąca syntezą badań nad procesami wzrostu gospodarki rynkowej, należy dziś do klasyki ekonomii. Był twórcą teorii koniunktury w kapitalizmie. Opracował plan racjonowania dóbr w warunkach wojennych, wykorzystany częściowo w czasie II wojny światowej przez rząd Anglii; współpracował w tym okresie z Keynesem. Publikował na łamach "Przeglądu Gospodarczego", "Przemysłu i Handlu", "Koniunktury Gospodarczej". Politycznie sympatyzował z lewicą, przed wojną z Komunistyczną Partią Polski.

[edytuj] Publikacje

• Próba teorii koniunktury (1933)
• Szacunek dochodu społecznego w roku 1929 (1934, z Ludwikiem Landauem)
• Dochód społeczny w roku 1933 i podstawy badań periodycznych nad zmianami dochodu (1935, z Landauem)
• Teoria cyklu koniunkturalnego (1935)
• The Distribution of the National Income (1938)
• Essays in the Theory of Economic Fluctuations (1939)
• Płace nominalne i realne (1939)
• Economic Implications of the Beveridge Plan (1943)
• Studies of Economic Dynamics (1944)
• Teoria dynamiki gospodarczej (1958)
• Zagadnienia finansowania rozwoju ekonomicznego (1959, w: Problemy wzrostu ekonomicznych krajów słabo rozwiniętych pod redakcją Ignacego Sachsa i Jerzego Zdanowicza)
• Uogólnienie wzoru efektywności inwestycji (1959, z Mieczysławem Rakowskim)
• Polityczne aspekty pełnego zatrudnienia (1961)
• Observations on the Theory of Growth (1962)
• O podstawowych zasadach planowania wieloletniego (1963)
• Zarys teorii wzrostu gospodarki socjalistycznej (1963)
• Model ekonomiczny a materialistyczne pojmowanie dziejów (1964)
• Dzieła (1979-1980, 2 tomy)

[edytuj] Ciekawostki

Historia Michała Kaleckiego jest świetnym dowodem na to, jak ważne w ekonomii jest publikowanie dzieł w języku angielskim. Choć twierdził, iż w dużym stopniu wyprzedził Keynesa co do zasad sformułowaych przez niego w Ogólnej Teorii, jego artykuły (z lat 1933 - 1935) publikowane były w języku polskim lub francuskim i przez to pozostały praktycznie niezauważone.

[edytuj] Źródła

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K-O, Wrocław 1984
• "Michał Kalecki - ekonomista niedoskonały czy geniusz ekonomii?" Malgorzata Leitner, SGH, Warszawa 2004