Most Zygmunta Augusta
Z Wikipedii
Most Zygmunta Augusta | |
Długość całkowita: | 500 m |
Miejscowość: | Warszawa |
Podstawowe dane | |
Przeszkoda: | Wisła |
Długość: | 500 m |
Szerokość: - całkowita |
6 m |
Zbudowano: | 1568-1573 |
Zburzony: | 1603 |
Projektant: | Erazm Cziotko |
Most Zygmunta Augusta - drewniany most przez Wisłę w Warszawie oddany do użytku w 1573 roku, istniejący przez 30 lat. Pierwsza stała przeprawa przez Wisłę w Warszawie. Była to najdłuższa drewniana przeprawa ówczesnej Europy licząca 500 metrów długości.
Spis treści |
[edytuj] Budowa
Rozpoczęcie budowy nastąpiło w 1568 roku na mocy rozporządzenia króla Zygmunta Augusta w związku z rozwojem Warszawy, częstymi pobytami króla prowadzącego aktywną politykę w północno-wschodniej części Rzeczypospolitej. Znaczenie miał fakt, że Warszawę przewidywano jako miejsce wspólnych sejmów Korony i Wielkiego Księstwa po spodziewanej unii realnej. Po jego śmierci budową zajęła się Anna Jagiellonka, w dużej mierze sumptem własnych środków. Głównie dzięki niej budowa mostu została zakończona. W 1573 roku oddano most, a w 1582 Bramę Mostową, odgradzającą most od drewnianych zabudowań miasta (dla ochrony przed pożarem). Po praskiej stronie Wisły nie było podobnej Bramy, a wjazd na most znajdował się w rejonie wylotu dzisiejszej ulicy Ratuszowej.
Budową kierował Erazm Giotto z Zakroczymia, nadzór sprawował kasztelan czerski i starosta warszawski Zygmunt Wolski. Ksiądz Kasper Sadłocha, kanonik warszawski i sekretarz królewski, odpowiadał za sprawy finansowe. Budowa kosztowała 100 tys. florenów. Pierwszy pal wbito 25 czerwca 1568, a w 1572 po nie wykończony jeszcze moście przeprawił się sam król Zygmunt August. Porządku na moście pilnowała specjalnie powołana milicja, pobierane też były opłaty za przeprawę. Najprawdopodobniej w latach 1569-1572 powstał po praskiej stronie przy przeprawie drewniany dwór Zygmunta Augusta, wzniesiony na kamiennym fundamencie i posiadający 3 główne pomieszczenia: wielka ogrzewana sala jadalna, komnata z piecem kaflowym i sypialnia z wejściem do piwnicy. Dwór otoczony był ogrodem i palisadą i był wykorzystywany przez króla do odpoczynku przy przeprawach przez Wisłę.
[edytuj] Konstrukcja mostu
- wykonany z drewna dębowego
- składał się z 22 przęseł o rozpiętości 22 do 24 m,
- 18 przęseł głównych konstrukcji kratowej,
- długość ok. 500 metrów,
- 6 metrów szerokości
- 15 filarów
[edytuj] Zawalenie mostu
Most służył mieszkańcom i przyjezdnym przez okres 30 lat. Zawalił się pod naporem wiosennej kry. Ulica Mostowa, która do niego prowadziła pozostała w Warszawie do dnia dzisiejszego.
[edytuj] Fraszka
Jan Kochanowski napisał o tym moście fraszkę pt. Na most warszewski :
Nieubłagana Wisło, prózno wstrząsasz rogi,
Prózno brzegom gwałt czynisz i hamujesz drogi;
Nalazł fortel król August, jako cię miał pożyć,
A ty musisz tę swoję dobrą myśl położyć,
Bo krom wioseł, krom prumów już dziś suchą nogą
Twój grzbiet nieujeżdżony wszyscy deptać mogą.
[edytuj] Źródła
- Michał Pilch, Warszawska Praga. Przewodnik, Fundacja Centrum Europy, Warszawa 2005, ISBN 83-923305-7-9
Historyczne: most Zygmunta Augusta • mosty łyżwowe i pontonowe • most Ponińskiego • most Kierbedzia • most przy Cytadeli • most Syreny
Istniejące: most im. gen. Stefana Grota-Roweckiego • most Gdański • most Śląsko-Dąbrowski • most Świętokrzyski • most Średnicowy • most Poniatowskiego • most Łazienkowski • most Siekierkowski
Projektowane: most Północny • most Krasińskiego • mosty śródmiejskie • most na zaporze • most Południowy