Nowela kwietniowa
Z Wikipedii
Po zakończeniu obrad Okrągłego Stołu Sejm PRL w dniu 7 kwietnia 1989 r. uchwalił ustawę o zmianie ustawy zasadniczej z 1952 r. oraz ordynacje wyborcze - do Sejmu oraz do przywróconego Senatu.
Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 w wersji z 7 kwietnia 1989 wraz z późniejszymi zmianami obowiązywała od 8 kwietnia 1989 do 8 grudnia 1992, do czasu wejścia w życie tzw. Małej Konstytucji.
Nowelizacja wprowadzała (bądź przywracała) następujące instytucje:
- Senat – z prawem do wnoszenia poprawek do ustaw oraz z prawem inicjatywy ustawodawczej,
- urząd Prezydenta w miejsce dotychczasowej kolegialnej Rady Państwa,
- Krajową Radę Sądownictwa, organu właściwego dla proponowania nominacji sędziowskich.
Spis treści |
[edytuj] Ordynacja wyborcza
- Wybory miały być powszechne, równe i bezpośrednie a głosowanie tajne.
- Wybory do Sejmu i Senatu miały być przeprowadzone w dwóch turach.
- Uzyskanie mandatu poselskiego w pierwszej turze było możliwe po uzyskaniu bezwzględnej większości głosów w okręgu wyborczym.
- 65% mandatów w izbie niższej (299 z 460), przyznano Komisji Rządzącej z PZPR na czele.
- Pozostałe 35% mandatów (161 z 460) poddano pod wybory powszechne(z czego wszystkie 161 przypadło opozycji)
- W każdym okręgu wyborczym, co najmniej 1 mandat zagwarantowano dla kandydatów bezpartyjnych.
- Senat w liczbie 100 senatorów miał zostać wyłoniony w całkowicie wolnych i demokratycznych wyborach.
- Kadencja Senatu upływała wraz z kadencją Sejmu.
- Rozwiązanie Sejmu pociągało za sobą koniec kadencji Senatu.
[edytuj] Sejm
pierwsza izba parlamentu była najwyższym organem władzy państwowej.
- Prezydium Sejmu miało prawo do zwoływania posiedzeń (poza pierwszym posiedzeniem zwoływanym przez prezydenta).
- powoływanie rządu.
- uchwalanie budżetu.
- brak możliwości wydawania dekretów z mocą ustawy.
- mógł się rozwiązać mocą własnej uchwały.
[edytuj] Senat
druga izba parlamentu posiadała ograniczone uprawnienia ustawodawcze.
- współudział w uchwalaniu ustaw
- prawo do ponownego rozpatrzenia ustawy niepodpisanej przez prezydenta.
[edytuj] Prezydent
był wybierany na 6-letnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe. Pierwszym i jedynym Prezydentem PRL został gen. Wojciech Jaruzelski.
[edytuj] Uprawnienia prezydenta
- funkcje reprezentacyjne.
- prawo do zwołania pierwszego posiedzenia Sejmu.
- desygnacja kandydata na premiera.
- prawo niepodpisywania ustawy uchwalonej przez obie izby.
- nadzór nad radami narodowymi.
- prawo do rozwiązania Sejmu w sytuacji, gdy Sejm nie powołał rządu i nie przyjął budżetu.
[edytuj] Odpowiedzialność prezydenta
- prezydent nie ponosił odpowiedzialności politycznej.
- prezydent mógł być pociągnięty do odpowiedzialności konstytucyjnej.
I Rzeczpospolita: Konstytucja 3 maja (1791) Księstwo Warszawskie: Konstytucja Księstwa Warszawskiego (1807) Okres zaborów: Konstytucja Królestwa Polskiego (1815) II RP: Mała Konstytucja (1919) • Konstytucja marcowa (1921) • Nowela sierpniowa (1926) • Konstytucja kwietniowa (1935) Polska Ludowa: Mała Konstytucja (1947) • Konstytucja PRL (1952) • Nowela kwietniowa (1989) III RP: Mała Konstytucja (1992) • Konstytucja RP (1997)