Olita
Z Wikipedii
Współrzędne: 54°23'20" N 24°02'50" E
| Olita | |||
|
|||
| Państwo |  Litwa |
||
| Obwód |  olicki |
||
| Powierzchnia | 40 km² | ||
| Położenie | 54° 23' 20 '' N 24° 02' 50 '' E |
||
| Ludność (2005) • liczba ludności • gęstość |
69 481 1747 os./km² |
||
| Nr kierunkowy | 315 | ||
| Kod pocztowy | LT-62504 | ||
| Miasta partnerskie | Berdyczów  UkrainaBotkyrka  SzwecjaCēsis  ŁotwaChoszczno  PolskaMandal  NorwegiaNæstved  DaniaOpole PolskaOstrołęka PolskaPisz PolskaRouen  FrancjaSuwałki Polska |
||
|
Położenie na mapie kraju
  Olita
|
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Olita (lit. Alytus wymowa *, ros. Олита) - szóste co do wielkości (70 tys. mieszkańców w 2005 r.) miasto Litwy, położone nad Niemnem w pobliżu granicy z Białorusią i Polską. Zamieszkane w 95% przez Litwinów, siedziba obwodu olickiego.
[edytuj] Historia
Pierwsza wzmianka o Olicie z kroniki Wiganda-Kronika Vygandasa Marburgietisa dotyczy 1377 r., gdzie na wzgórzu u styku Niemna i Alytupis znajdował się zamek obronny. Olitę w tamtym czasie określano nazwą Aliten.
Na mocy układu w Mielnie Olita pozostawała po stronie krzyżackiej.
W 1392 r. w rejonie Olity miało dojść do sporu między krzyżowcami z Niemiec i Anglii o prawo niesienia chorągwi św. Jerzego. W momencie gdy rycerstwo opuszczało Olitę i maszerowało w kierunku Lidy chorągiew niósł rycerz niemiecki Ruprecht Sekendorf. Z kolei angielski lord Perey, syn księcia Nordcumberlandu, również rościł sobie prawo do niesienia tej chorągwi. Na tym tle doszło między Niemcami i Anglikami do krwawej bójki, którą uśmierzyli dopiero dostojnicy Zakonu Krzyżackiego.
15 czerwca 1581 r. król Stefan Batory nadał Olicie prawa miejskie (lokacja na prawie magdeburskim).
W czasach przedrozbiorowych w Olicie znajdowała się ekonomia królewska.
Zasadniczo Olita jest podzielona na dwie części. W przeszłości było nawet tak, że po III rozbiorze Polski zachodnia część Olity należała do Prus, a wschodnia do Rosji.
Po klęsce Napoleona Rosja zajęła obie części Olity, jednakże różnice administracyjne zlikwidowano dopiero upadku powstania styczniowego (1863).
W XIX wieku miasto należało do Kongresówki.
Pod koniec XIX w. Olitę uczyniono miastem obronnym doprowadzono tam kolej i szosę. Z tego czasu zachowały się koszary artyleryjskie, Park Garnizonowy i kościół garnizonowy.
W XIX wieku w Olicie na lewym brzegu Niemna stał dwór, gorzelnia i drewniany kościółek, a na prawym brzegu murowany kościół.
W 1915 r. Olita została zajęta przez wojska niemieckie i była cała administrowana jako jedno miasto.
12 lutego 1919 roku w Olicie doszło do pierwszej potyczki litewskiego wojska z bolszewikami, którzy opanowali miasto.
Na mocy rozejmu po walkach polsko-litewskich w 1919 r. Olita znalazła się po stronie litewskiej. Polacy z Suwalszczyzny domagali się przesunięcia polsko-litewskiej linii demarkacyjnej. W końcu października 1919 roku delegacja polska na rokowaniach pokojowych w Paryżu złożyła przedstawicielom Ententy memoriał, w którym domagano się wytyczenia linii demarkacyjnej od Wisztyńca do Olity. Na przeszkodzie stanęła sowiecka ofensywa na Warszawę (1920) i zajęcie Suwalszczyzny przez wojska litewskie. Od tego czasu Olita po obydwu brzegach Niemna pozostawała częścią niepodległej Litwy z wyjątkiem okupacji sowieckiej (1940-41, 1944-91) i niemieckiej (1941-44). Po wrześniu 1939 r. w Olicie znajdował się obóz dla polskich żołnierzy internowanych na Litwie. Podczas okupacji niemieckiej (1941-44) w rejonie Olity hitlerowcy wymordowali 60 tys. Żydów (w Lesie Vidzgiris). Z kolei w obozie dla sowieckich jeńców wojennych (Stalag 343) dochodziło do aktów kanibalizmu. W 1944 r. w Olicie zatrzymała się eskadra lotnictwa francuskiego (Normandia-Niemen). Po wojnie w rejonie Olity działała do ok. 1952 r. litewska partyzantka antysowiecka (Okręg Dahnawa).
W Olicie pracował znany ksiądz katolicki i litewskich Pranas Račiūnas (1919-1997), którego na początku 1984 r. komisja administracyjna rejonu Olita (Alytus) ukarała grzywną w wysokości 10 rubli za zorganizowanie na dziedzińcu kościoła uroczystości noworocznych dla dzieci.
W Olicie zachowały się kościoły pw. św. Ludwika (przez Jana Zabrzezińskiego w 1520-24) i pw. św. Aniołów Stróżów (1810).
[edytuj] Wojsko w Olicie
W mieście stacjonuje Batalion Piechoty Zmotoryzowanej im. Wielkiej Księżnej Litewskiej Biiute. Wydzielał on cześć swoich sił do Litewsko-Polskiego Batalionu Sił Pokojowych, którego polski komponent stacjonował w Orzyszu.
