ORP Komendant Piłsudski

Z Wikipedii

ORP Komendant Piłsudski
Historia
Położenie stępki	1 grudnia 1916
Wodowanie	1917
Oddanie do służby	Finlandia: 1919 Polska: 29 grudnia 1920
Wycofanie ze służby	16 września 1943
Status okrętu	złomowany
Stocznia	Aktienbolaget Crichton, Turku, Finlandia
Wcześniejsza nazwa	Łun (Rus), Turunmaa (Fin)
Następna nazwa	Heisternest (Ger)
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 350 t pełna: 438,3 t
Długość	50,04 m
Szerokość	6,92 m
Zanurzenie	2,9 m
Napęd	2 tłokowe maszyny parowe o mocy łącznej 1150 KM; 2 kotły; 2 śruby
Prędkość	15,6 w vmaks./10 w vek.
Zasięg	950 Mm/przy vek.; 700 Mm/przy vmaks.
Załoga	(do 1928) 47 ludzi, w tym 4 oficerów; (od 1935) 57 ludzi, w tym 3 oficerów
Uzbrojenie	2 działa Schneider wz. 97 kal. 75 mm (2 x I) 2 nkm-y Hotchkiss kal. 13,2 mm (1 x II) 2 karabiny maszynowe Maxim wz. 1908 (2 x I)

ORP Komendant Piłsudski (oznaczenie taktyczne P) (ex. "Turunmaa") – polska kanonierka z okresu II wojny światowej

Spis treści 1 Historia 1.1 Dowódcy ORP Komendant Piłsudski 2 Dane taktyczno-techniczne ORP Komendant Piłsudski 3 Bibliografia

[edytuj] Historia

Budowę kanonierki rozpoczęto w 1916 roku w fińskiej stoczni Crichton Vulkan w Åbo dla floty rosyjskiej, miała one nosić nazwę "Łun" i była kanonierka typu Vodorez. Po zakończeniu jednak I wojny światowej nieukończony jeszcze okręt przejęła Finlandia i otrzymał on wtedy nazwę "Turunmaa", a jej budowę zakończono 26 stycznia 1920 roku. Nie wcielono go jednak do floty fińskiej, lecz wystawiono na sprzedaż wraz z należącą do tego samego typu kanonierką "Karjala". Została ona w kwietniu 1920 roku zakupiona przez Polską Marynarkę Wojenną i nadano mu nazwę ORP "Komendant Piłsudski".

Na okręcie ORP "Komendant Piłsudski" polską banderę podniesiono w dniu 29 grudnia 1920 roku w Gdańsku. Już w marcu 1921 wyruszyła ona w pierwszy oficjalny rejs do Kłajpedy, gdzie udała się z polską delegacją. Następnie udała się do Finlandii wraz z załogą dla drugiej zakupionej przez Polskę kanonierki ORP "Generał Haller". Po powrocie do Polski obie kanonierki zostały włączone w skład utworzonej Grupy Kanonierek Dywizjonu Ćwiczebnego.

W następnych latach na oprócz zadań szkoleniowych kanonierka wspólnie z ORP "Generał Haller" lub samodzielnie wykonała szereg rejsów do państw nad bałtyckich – Łotwy, Litwy, Danii, Szwecji.

1 czerwca 1930 roku w związku z reorganizacją Polskiej Marynarki Wojennej ORP "Komendant Piłsudski" został włączony w skład Dywizjonu Minowców, a w styczniu 1932 roku do Grupy Okrętów Podwodnych. W dniu 27 września 1932 roku został przeniesiony do rezerwy i przydzielony do Komendy Portu Wojennego w Gdyni.

W dniu 31 stycznia 1935 roku rozkazem dowódcy floty kontradm. Józefa Unruga okręt skierowano do generalnego remontu, który przeprowadzono od 1 kwietnia 1935 do stycznia 1936 roku w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej na Oksywiu.

Po zakończeniu remontu w dniu 20 stycznia 1936 roku okręt został wcielony do powtórnie utworzonego Dywizjonu Minowców, w składzie którego był do 1939 roku.

W chwili wybuchu II wojny światowej okręt znajdował się w porcie wojennym na Oksywiu, gdzie w dniu 1 września 1939 roku odpierał ataki lotnicze na port a następnie okręt wyszedł w morze wraz z głównymi siłami polskiej floty zmierzającymi w kierunku Helu, w składzie stawiacza min ORP "Gryf", niszczyciela ORP "Wicher", sześciu trałowców i bliźniaczej kanonierki ORP "Generał Haller", w celu osłony operacji minowania Rurka. Na wodach Zatoki Puckiej polski zespół został zaatakowany przez niemieckie bombowce nurkujące i kanonierka uczestniczyły w odpieraniu ich ataków. W dniu 2 września okręt zawinął do portu w Helu, gdzie rozkazem dowódcy Morskiej Obrony Wybrzeża został zakotwiczony i przekształcony w baterię pływającą. W dniu 1 października 1939 roku w związku z rozpoczęciem rozmów na temat kapitulacji ORP "Komendant Piłsudski" został zatopiony przez własną załogę w porcie w Helu.

Po zajęciu portu przez Niemców, okręt wydobyto i po wyremontowaniu wcielono go w grudniu 1939 roku do Kriegsmarine pod nazwą "Heisternest" jako jednostka doświadczalna. Początkowo stacjonował w Danii w Aalborg, następnie w Kolonii i w 1943 roku we Francji. Gdzie w dniu 16 września 1943 roku został zatopiony przez bomby lotnicze w porcie Nantes.

[edytuj] Dowódcy ORP Komendant Piłsudski

kmdr ppor. Karol Korytowski (1920-1921) kmdr por. Władysław Blinstrup (1921-1922) kpt. mar. Włodzimierz Steyer (1922-1924) kpt. mar. Witold Nabrocki (1924-1925) kpt. mar. Karol Trzasko-Durski (1925-1926) por. mar. Bronisław Łątkiewicz (1926-1927) kpt. mar. Alfred Kienitz (1927-1928) kpt. mar. Ludwik Ziemibicki (1928-1930)

kpt. mar. dypl. Tadeusz Stoklasa (1930) kpt. mar. Mikołaj Szemiot (1930-1931) kpt. mar. Jerzy Umecki (1931-1932) kpt. mar. Tadeusz Rutkowski (1932-1934) kpt. mar. Wojciech Francki (1934) kpt. mar. Tadeusz Gorazdowski (1937-1938) kpt. mar. Tadeusz Kamiński (1939) kpt. mar. Mieczysław Jacynicz (1939)

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne ORP Komendant Piłsudski

• Dane stoczniowe:
  • Stocznia: Aktienbolaget Crichton, Abo (Finlandia)
  • Numer budowy: 647
  • Położenie stępki: 1.12.1916
  • Wodowanie: 1917
  • Ukończenie: 1919
  • W polskiej służbie: 29.12.1920
• Wyporność:
  • standardowa/kontraktowa: 350 ton
  • normalna: 396,1 ton (1938)
  • pełna: 438,3 ton (1938)
• Wymiary:
  • długość całkowita: 50,04 m
  • długość między pionami: 46,93 m
  • szerokość maksymalna: 6,92 m
  • zanurzenie:
  • pełne: 2,90 m
  • średnie: 2,38 m
• Napęd:
  • 2 maszyny parowe tłokowe o łącznej mocy 1150 KM
  • 2 kotły wodnorurkowe systemu Norman
  • 2 śruby
• Zapas paliwa:
  • normalny: 50 ton węgla
  • maksymalny: 64 tony węgla
• Osiągi:
  • prędkość: 15 w, na próbach 15,6 w
  • zasięg: 700 mil morskich przy prędkości 15 w, 950 mil morskich przy prędkości 10 w
• Uzbrojenie:
  • w latach 1920 – 1925
    • 6 działek Hotchkiss wz. 85 kal. 47 mm (6 x I)
    • 2 karabiny maszynowe Maxim wz.1908 (2 x I)
  • w latach 1926 – 1934
    • 1 działo Canet kal. 100 mm (1 x I)
    • 1 działo Schneider wz. 97 kal. 75 mm (1 x I)
    • 2 działka Hotchkiss wz. 85 kal. 47 mm
    • 2 karabiny maszynowe Maxim wz, 1908
  • w latach 1935 – 1935
    • 3 działa Schneider wz. 97 kal. 75 mm (3 x I)
    • 2 działka kal. 47 mm
    • 2 karabiny maszynowe Maxim wz. 1908
  • w latach 1936 – 1939
    • 2 działa Schneider wz. 97 kal. 75 mm
    • 1 nkm Hotchkiss kal. 13,2 mm (1 x II)
    • 2 karabiny maszynowe Maxim wz. 1908
• Załoga:
  • 1928 - 47 osób (w tym 4 oficerów) (najczęściej jednak okrętowano – od 2 do 3 oficerów i 56 podoficerów i marynarzy)
  • 1931 - 63 osoby
  • 1935 - 57 osób (w tym 3 oficerów)

[edytuj] Bibliografia

• "Zakup kanonierek w Finlandii w 1920 roku", Jan Bartelski, Morze, Statki i Okręty, numer 12 (72) grudzień 2007, wydawnictwo Magnum-X sp. z o.o.
• "Kanonierki polskie", Marek Twardowski, Morze, Statki i Okręty, numer 3 (98) maj/czerwiec 2008, wydawnictwo Magnum-X sp. z o.o.