Partie polityczne Izraela

Z Wikipedii

Izrael
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Izraela Ustrój polityczny Syjonizm Ustawa Zasadnicza Izraela Kneset Dalia Itzik Prezydent Szimon Peres Premier Ehud Olmert Rząd Izraela Kontroler Państwa System sądowniczy Partie polityczne Podział terytorialny Władza samorządowa Rada Miejska Samorządy lokalne Samorząd regionu Wybory parlamentarne Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka

Partie polityczne w Izraelu – polityczny system Izraela opiera się na przedstawicielstwie proporcjonalnym, które uwzględnia wielopartyjny system z licznymi partiami, w których jedna partia zazwyczaj nie ma szans na zdobycie pełni władzy. Wymusza to na pozostałych partiach współpracę i zakładanie rządów koalicyjnych.

Ale Yarok ("Zielony Liść") - ultraliberalna partia polityczna
Am Ehad ("Jeden Naród") - socjalistyczne ugrupowanie
Ta'al (Arabski Ruch Odnowy)
Balad - arabska partia nacjonalistyczna
Chayil - prawicowa izraelska partia polityczna
Gesher
Gil - Gimla'ey Yisrael LaKneset ("Wiek") - izraelska partia polityczna emerytów
HaYeruqim ("Zieloni") - ekologiczna partia polityczna
Hadasz - skrajnie lewicowy front polityczny
Herut - ("Wolność") prawicowa partia założona w 1948 roku przez Menachema Begina
Hetz ("Strzała") - nazywana często też Hilonit Zionit ("Świeccy Syjoniści")
Israel Ba-Aliya lub Yisrael Ba'aliyah - ugrupowanie centrowe
Izraelska Unia Narodowa ("Halchud HaLeumi") - izraelskie prawicowe ugrupowanie polityczne powstałe z połączenia trzech partii: Moledet (Ojczyzna), Tkuma (Odrodzenie) i Odnowionej Partii Religijnego Syjonizmu
Jeden Izrael ("Yisra'el Ahat") - blok partii lewicowych: Partia Pracy, Meimad i Gesher
Kach i Kahane Chai - partia skrajnie nacjonalistyczna
Kadima - centrowa partia polityczna
Likud ("Utrwalenie") - prawicowa partia polityczna
Meimad ("Żydowskie Państwo") - lewicowa, religijno-syjonistyczna partia polityczna
Meretz ("Witalność") - świecka lewicowa partia polityczna
Meretz-Yachad - partia polityczna o charakterze lewicowym i socjaldemokratycznym.
Moledet ("Ojczyzna") - prawicowa partia polityczna
Narodowa Partia Religijna ("Mafdal") - partia polityczna reprezentująca nurt religijnego syjonizmu.
Partia Centrum (Izrael) ("Mifleget Hamerkaz") - grupa rozłamowa złożona z członków Likudu i Partii Pracy
Izraelska Partia Pracy ("Avoda") - centrolewicowa, syjonistyczna partia polityczna
Partia Tory lub Zjednoczony Judaizm Tory ("Yahadut HaTorah") - prawicowe ugrupowanie polityczne będące sojuszem dwóch ortodoksyjnych partii religijnych: Degel HaTorah (Sztandar Tory) i Agudat Israel
Shinui - syjonistyczna, świecka i antyklerykalna, liberalna partia polityczna
Szas - partia polityczna, reprezentująca w większości ortodoksyjnych Żydów sefardyjskich.
Tzomet ("Skrzyżowanie") - prawicowa izraelska partia polityczna
Yisrael Beitenu ("Izrael Nasz Dom") - prawicowa partia polityczna
Zjednoczona Lista Arabska

[edytuj] System partyjny Izraela

Społeczeństwo izraelskie jest społeczeństwem bardzo różnorodnym. W literaturze zwraca się uwagę na trzy zasadnicze linie podziałów społecznych:

silny antagonizm Żydów i Arabów izraelskich
różnice kulturowe i ekonomiczne między Żydami aszkenazyjskimi (emigranci z Europy i Stanów Zjednoczonych) Żydami sefradyjskimi (imigranci z państw arabskich i Afryki, szczególnie z Etiopii) – społeczność aszkenazyjska jest zamożniejsza i lepiej wykształcona
podział między ortodoksyjnymi wyznawcami judaizmu a zlaicyzowaną częścią społeczeństwa.

Silne zróżnicowanie społeczne znajduje odzwierciedlenie w systemie partyjnym. Na izraelskiej scenie politycznej występuje bardzo wiele partii politycznych o różnych tradycjach ideowych, religijnych i politycznych. W warunkach izraelskich klasyczny podział na prawicę i lewicę jest wyróżnieniem mało przydatnym. Wyróżnikiem programowym partii politycznych w Izraelu są przede wszystkim

sprawy związane z konfliktem izraelsko-arabskim
kwestie polityki gospodarczej i społecznej

Częstym zjawiskiem zjawiskiem życiu politycznym Izraela są podziały i fuzje partii politycznych. Szczególne znaczenia posiadają partie religijne, które mogą tworzyć koalicje z jedną zarówno zarówno Likudem jak i z Partią Pracy.

[edytuj] Partie polityczne

Do najważniejszych partii politycznych należą:

LIKUD (po hebr. konsolidacja, partia prawicowa,12 miejsc w Knesecie po wyborach w marcu 2006 r.). Likud powstał w 1973 r. Jej twórcami byli Menachem Regin i Ariel Szaron. We współczesnej formie funkcjonuje od 1986 r. i jest połączeniem rewizjonistów i liberałów. Opowiada się za polityką silnej ręki wobec Palestyńczyków. Wspiera aktywność osadniczą Żydów na terytoriach okupowanych. Od 1999 roku przywódcą Likudu był Ariel Szaron, który został premierem w 2001 roku. Jego całe rządy charakteryzowały się walką z palestyńskim powstaniem. W 2005 r. Ariel Szaron odłączył się od Likudu. W ostatnich wyborach doznał dotkliwej porażki (w poprzednim Knesecie posiadał aż 39 mandatów).

KADIMA (po hebr. Naprzód, partia centroprawicowa, 29 miejsc w Knesecie) Kadima powstała w listopadzie 2005 r. Została utworzona przez ówczesnego premiera Ariela Szalona, który chciał zapewnić sobie możliwość dokończenia planu pokojowego swego autorstwa. W ostatnich wyborach, mimo że Ariel Szaron znajduje się w śpiączce, Kadima pod wodzą Ehuda Olmerta, wygrała wybory, a Olmert został premierem Izraela.

PARTIA PRACY (partia lewicowa, 19 miejsc w Knesecie) Lewicowe ugrupowanie pod nazwą Mapai powstało w latach 30. XX w. Dzięki charyzmatycznemu przywódcy, Dawidowi Ben Gurionowi, partia szybko stała się najpotężniejszym żydowskim ugrupowaniem na terenie administrowanym przez Brytyjczyków Palestyny. Aż do lat 70. Partia Pracy sprawowała nieprzerwanie rządy. Współcześnie Partia Pracy jest połączeniem wielu socjalistycznych socjalistycznych socjaldemokratycznych ugrupowań. W 1980 r. w programie wyborczym partia wystąpiła z formułą „Ziema za pokój” tzn. że w zamian za długotrwały pokój i przy ścisłym zagwarantowaniu warunków bezpieczeństwa Izraelowi, możliwy byłby zwrot okupowanych terytoriów zarówno na rzecz Palestyny, jak i Syrii (nie jest jednak możliwy zwrot wszystkich ziem, w tym Jerozolimy).

PARTIE RELIGIJNE Partie religijne od początku lat 80. odrywają coraz ważniejszą rolę w życiu politycznym, co jest związane ze wzrastającą liczbą ich wyborców. W grze koalicyjne odgrywają one zaś rolę „języczka u wagi”. Zdecydowanie najsilniejszą partią ortodoksyjno-religijną jest partia Sefardysjka Partia Strażników Tory – Schah (posiada aż 12 przedstawicieli w Knesecie). Założona w 1984 reprezentuje interesy ortodoksyjnych Żydów sefardyjskich. Partia ta, podobnie jak inne partie religijne, dąży do nasycenia życia społecznego, politycznego i gospodarczego wartościami religijnymi

PARTIE MIGRANTÓW Stosunkowo nowym zjawiskiem na scenie politycznej są partie migrantów. Najsilniejszą z nich jest, reprezentujący interesy Żydów z obszaru byłego ZSRR, Nasz Dom Izrael (Yisrael Beitenu), która w ostatnich wyborach zdobyła 11 mandatów. Partia ta została założona w 1999 r., na jej czele stoi charyzmatyczny lider Awigdor Lieberman, który szokuje opinię publiczną radykalnymi pomysłami.

SKRAJNA PRAWICA Rozwój partii skrajnie prawicowych (Techija, Tzomet, Moledet i Kach) związany jest z układem pokojowym zawartym w 1978 r., między Izraelem i Egiptem. Głównym żądaniem tych partii jest budowa Wielkiego Izraela, obejmującego okupowane terytoria. Niektóre z partii proponują całkowite wysiedlenie ludności arabskiej poza granicę Izraela do Jordanii, Egiptu i Syrii.