Partie polityczne w Polsce Ludowej
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
| Polska Rzeczpospolita Ludowa  |
|
Ten artykuł jest częścią serii:
|
Partie polityczne w Polsce Ludowej W 1946 roku partie lewicowe (PPR, PPS, SD, SL) utworzyły tzw. blok demokratyczny, mający na celu przeprowadzenie referendum i eliminację PSL. W związku ze sfałszowaniem wyborów w 1947 roku znaczenie opozycji w Sejmie zostało mocno osłabione. Zawiązał się system partii hegemonicznej z PPR na czele. 15 grudnia 1948 roku ze zjednoczenia PPS i PPR powstało PZPR. Od 27 listopada do 29 listopada 1949 roku następowało zjednoczenie ruchu ludowego, powstanie ZSL.
Ostatecznie w PRL ukształtował się system partii hegemonicznej z PZPR jako partią kierowniczą i stronnictwami sojuszniczymi ZSL i SD.
Spis treści |
[edytuj] Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) powstała 15 grudnia 1948 roku na Kongresie Zjednoczeniowym PPR i PPS. Najwyższym ogniwem w strukturze partii była podstawowa organizacja partyjna, a najwyższą władzą Zjazd, który zwoływany był przez Komitet Centralny co 5 lat - w okresie pomiędzy zjazdami najwyższą władzą był KC z I sekretarzem na czele.
I sekretarze KC:
- B. Bierut - 21.12.1948-9.03.1956
- E. Ochab - 20.03.1956-21.10.1956
- W. Gomułka - 21.10.1956–20.12.1970
- E. Gierek - 20.12.1970–5.09.1980
- S. Kania - 5.09.1980–18.10.1981
- W. Jaruzelski - 18.10.1981-29.07.1989
- M.F. Rakowski - 29.07.1989-28.01.1990
PZPR określała się mianem partii marksistowsko–leninowskiej, kontynuującej rewolucyjne tradycje I Proletariatu, SDKPiL, PPS – Lewicy, KPP i PPR. Spadające poparcie było wynikiem autokratycznych metod sprawowania władzy i stłumienia NSZZ ”Solidarność” w czasie stanu wojennego. Wybory parlamentarne w czerwcu 1989 roku przyniosły klęskę PZPR w rywalizacji z kandydatami KO „Solidarność”. W momencie rezygnacji W. Jaruzelskiego z funkcji I sekretarza PZPR (zasiadł na stanowisku prezydenta RP), wielu członków kierownictwa partii odeszło ze sprawowanych stanowisk, a wśród członków partii pogłębiał się kryzys związany z klęską w wyborach. Znikomy skutek przyniosły próby zreformowania partii przez Ruch 8 Lipca.
Pod koniec stycznia 1990 roku odbywa się XI Zjazd PZPR, który był ostatnim kongresem partii, 30 stycznia 1990 roku PZPR została rozwiązana, a w jej miejsce utworzono trzy partie:
- Związek Komunistów Polskich Proletariat, do którego weszli komunistyczni działacze
- Socjaldemokrację Rzeczypospolitej Polskiej, do której weszli działacze skrzydła reformatorskiego PZPR
- Polską Unię Socjaldemokratyczną, do której weszli politycy lewicowi odcinający się od tradycji PZPR.
[edytuj] Zjednoczone Stronnictwo Ludowe
Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (ZSL) istniało w latach 1949-1989. Weszło do niego 90% kół i 75% członków SL (250 tys.) oraz 63% kół i 58% członków PSL (25 tys.). Na Kongresie ZSL uchwalono Deklarację Ideowo–Programową, w której funkcja polityczna chłopów ograniczona została do roli czynnika, który popiera klasę robotniczą, a samo ZSL uznano za ugrupowanie wspierające PZPR. W latach 70. następuje przyspieszenie unifikacji programowej ZSL z PZPR, po decyzji kierownictwa chłopskiego stronnictwa o przyjęciu programów wytyczonych przez PZPR a programy ZSL. W obradach „okrągłego stołu” Stronnictwo wzięło udział jako uczestnik dotychczasowej koalicji. 17.08.1989 roku ZSL wraz z Obywatelskim Klubem Parlamentarnym i Stronnictwem demokratycznym utworzyło koalicję rządową powołując rząd Tadeusza Mazowieckiego. W dniach 27-29.11.1989 roku odbył się Kongres Stronnictwa, w trakcie którego podjęto decyzję o rozwiązaniu ZSL i powołaniu Polskiego Stronnictwa Ludowego – Odrodzenie
[edytuj] Stronnictwo Demokratyczne
Stronnictwo Demokratyczne (SD) powstało w 1939 roku z połączenia Klubów Demokratycznych jako reprezentacja środowiska inteligenckiego. W 1945 roku weszło w skład tzw. bloku Stronnictw Ludowych obok PPR, PPS, SL i SP. Od 1947 roku SD działało jak tzw. „partia sojusznicza”, gdyż uznawała i akceptowała hegemoniczną pozycję PZPR, równocześnie partia była „łącznikiem” ze środowiskiem inteligencji i rzemieślników”. W 1950 roku do SD dołączyła część rozwiązanego Stronnictwa Pracy. W latach 80. SD proponowało wprowadzenie m.in. Trybunału Stanu, Trybunału Konstytucyjnego, jak również przywrócenie instytucji prezydenta. W wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 roku SD zdobyło 27 mandatów poselskich, a w wyborach parlamentarnych z 19.09.1993 tylko jeden.
[edytuj] Bibliografia
- L. Podhorodecki, Historia Polski 1796-1999
- W. Roszkowski, Historia Polski 1914-1994
