Pizystrat
Z Wikipedii
Pizystrat – tyran Aten w latach 561-527 p.n.e.. Dynastia Pizystratydów (on oraz jego synowie, Hipparchos i Hippiasz) panowała w Atenach do 510 p.n.e.
Był jednym z tyranów ateńskich od 560 r.p.n.e. Popierany przez ubogich mieszkańców Attyki, szczególnie tzw. diakroi ("górali"). Dojść do władzy pomogły mu zyski z jego kopalni złota. Odegrał w historii tej polis ważną rolę. Przejął władzę po Solonie, albowiem ten nie wprowadził równowagi wewnętrznej w państwie. Kluczowe było jednak upozorowanie przez Pizystrata zamachu na jego osobę. Rzekomo raniony, zaapelował o przyznanie mu gwardii przybocznej. Z nią zdobycie władzy poszło mu już bezproblemowo.
Popierał rozwój rzemiosła i handlu. Był przywódcą stronnictwa diakrów (małorolnych górali). Zabraną arystokratom ziemię oddał rolnikom. Dla polepszenia sytuacji rolników wprowadził pożyczki państwowe, ulgi podatkowe, ustanowił także sędziów gminnych, którzy objeżdżali dany region, aby mieszkańcy Attyki nie tracili czasu na podróż do miasta. Dążąc do centralizacji państwowej, wprowadził na terenie całego państwa podatek dochodowy (wynoszący dwudziestą część plonów) i stałą armię. Podobnie jak inni tyrani, Pizystrat popierał rozwój kultury; zasłynął jako opiekun sztuk pięknych. M.in. dzięki jego staraniom zostały zebrane i spisane, przekazywane dotąd jedynie ustnie, homerowskie Iliada i Odyseja. Pod patronatem tyrana rozwijała się poezja i sztuka - w tym czasie w Atenach narodził się grecki dramat.
Za jego czasów wprowadzono święta państwowe – Wielkie Dionizje oraz Panatenaje ku czci Ateny. Do tej pory Panatenaje odbywały się co roku, od czasów panowania Pizystrata jedynie co cztery lata, nabrały one jednak charakteru "ogólnopaństwowego" (na wzór igrzysk olimpijskich). Podczas tych świąt oprócz konkurencji sportowych organizowano zawody recytatorskie i muzyczne.
Pizystrat rozpoczął budowę Partenonu na Akropolu w Atenach i świątyni Demeter w Eleuzis. Rozbudował także samo miasto, jednak drewniana zabudowa spłonęła podczas najazdu Persów w 480 p.n.e.
W dziedzinie gospodarczej Pizystrat kontynuował działania Solona; zreformował rolnictwo, wprowadził nowy podział ziemi, dzięki któremu powstała w Atenach warstwa ludzi średniozamożnych. Inwestował także w rozwój rzemiosła, za czasów jego panowania czarnofigurowa ceramika ateńska osiągnęła szczyt artyzmu i zaczęła docierać do północnych wybrzeży Morza Egejskiego, do Jonii, Syrii i na Cypr. Znamy nawet imiona najznamienitszych twórców wazowych: Nearchos, Egzekiasz, Euthymides, Eufronios.
Panowanie Pizystrata musiało być powszechnie akceptowane, na co wskazuje fakt pokojowego i bezproblemowego przejęcia władzy przez jego synów.
